хийн мандал дах чийг түүний төрөл
- 1. Хийн мандал дах чийг түүний төрөл .
Дэлхийн хийн мандалд 12000-14000 км3ус оршидог ба эдгээр нь усны уур ,
усан дусал , мөсөн талст байдалтай орших ба тэр нь ихэнхдээ дэлхийн
гадаргаас ууршдаг байна.
Ууршиж байгаа чийгийн эх үүсвэр нь дэлхийн далай , нарнаас ирж буй илч
дулаан болно. Агаарт орших чийгийг хэд хэдэн төрлөөр ялгаж тодорхойлдог
байна. Үүнд:
1. Үнэмлэхүй чийг: Энэ нь тухайн агаарт бэлэн оршиж буй усны уурын
хэмжээ ба г/см3-р илэрхийлэгдэнэ. Энэ үзүүлэлт нь агаарын
температур ба чийгийн хэмжээнээс хамаардаг.
2. Үнэмлэхүй чийгийн багтаамж : Энэ нь тодорхой температур бүхий
агаарын шингээж чадах усны уурын дээд хэмжээ . Агаарын хэмжээ
дулаан байх тусам агуулахж чадах усны уурын хэмжээ их болдог
байна. г/см3 утгаар илэрхийлэгддэг.
3. Харьцангуй чийг : Тухайн температур бүхий агаарын үнэмлэхүй
чийгийн хэмжээг чийгийн багтаамжинд харьцуулсан харьцаа . Өөрөөр
хэлбэл тухайн Т0 бүхий агаарын байх ёстой чийгийн хэдэн хувь нь
байгааг үзүүлдэг. Агаар усны уураар бүрэн ханасан үед харьцангуй
чийг 100% байдаг . Энэ үед манан үүснэ.
Харьцангуй чийг 2 замаар өөрчлөгдөнө : 1. Усны уурын хэмжээ
2. температурын байдлаас хамаарна.
4. Дутмаг чийг : Агаарын үнэмлэхүй чийг ба чийгийн багтаамж 2-н
ялгаварыг хэлнэ.
5. Шүүдэр цэг: Тухайн агаар чийгээр ханаж чийгийн дутагдал үгүй болох
үеийн температур.
Харьцангуй чийгийг олсноор үнэмлэхүй чийг ба дутмаг чийгийг амархан
олж болно. Жишээ нь :
1.Агаарын Т0 нь 200С үед харьцангуй чийг нь 66% байсан бол үнэмлэхүй
чийгийг ол .
Бодох нь: 200 үед агаарын чийг 17,32 г/см3байдаг бол
17,32*66/100=11,43г байна.
