More Related Content
Similar to ¶Ù°±·-°Õ³ó¾±áº¿u-³¾Ã¡³Ü.±è»å´Ú (20)
¶Ù°±·-°Õ³ó¾±áº¿u-³¾Ã¡³Ü.±è»å´Ú
- 1. TIẾP CẬN THIẾU ²Ññ« KIM NGÂN DÆ¯Æ NG – Y16D TÃN HUYẾT TIẾP CẬN NGUYÊN NHÂN Ná»™i hồng cầu Bất thÆ°á»ng mà ng HC Di truyá»n Bệnh HC hình cầu (Minkowski Chauffard): Các rối loạn vá» cấu trúc là m mà ng HC tăng tÃnh thấm vá»›i Na+ HC phồng lên nên dá»… vỡ khi Ä‘i qua các xoang TM và tuần hoà n ở lách. Di truyá»n trá»™i, NST thÆ°á»ng. XUẤT HUYẾT Nguyên nhân tại chá»— Xuất huyết cấp Chấn thÆ°Æ¡ng, chảy máu tại chá»—, chảy máu tại chá»— Thiếu máu đẳng sắc đẳng bà o Xuất huyết mạn (rỉ rả) TrÄ©, rong kinh, giun móc… Ung thÆ°. Thiếu máu hồng cầu nhá» nhược sắc, sắt HT giảm Mắc phải Tiểu huyết sắc tố kịch phát vỠđêm: NÆ°á»›c tiểu sẫm mà u và o buổi sáng do tiểu huyết sắc tố. Hồng cầu và bạch cầu có thiếu hụt CD55 và CD59. Nguyên nhân toà n thân (bệnh lý huyết há»c) Xuất huyết da, niêm, từ 2 vị trà trở lên, tá»± phát, lâu cầm Äông cầm máu ban đầu Thà nh mạch Xuất huyết da dạng chấm, dạng mảng, có thể sá» thấy, thÆ°á»ng táºp trung vị trà chịu trá»ng lá»±c (cẳng chân…), tì đè (mông…) Bất thÆ°á»ng enzyme HC Thiếu men G6PD: bệnh di truyá»n liên quan NST X. HC dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng bởi các chất oxy hóa… Số lượng tiểu cầu Ngoại biên Bệnh tá»± miá»…n: lupus, viêm Ä‘a khá»›p dạng thấp, bệnh mô liên kết, HC Evans, HC kháng phospholipid, viêm gan, viêm giáp tá»± miá»…n Thiếu men pyruvate kinase: hiếm gặp hÆ¡n. Di truyá»n lặn trên NST thÆ°á»ng. Bất thÆ°á»ng hemo- globin Thalassemia: do không có hay khiếm khuyết tổng hợp chuá»—i α hoặc β, gây thiếu máu HC nhá» nhược sắc và tán huyết. Biểu hiện bệnh nặng nếu ở dạng đồng hợp tá», ở dạng dị hợp tá» thÆ°á»ng có đủ số lượng Hb bình thÆ°á»ng nên tránh được tình trạng thiếu máu nặng. Biểu hiện: cháºm phát triển, má»ng vá» xÆ°Æ¡ng, biến dạng xÆ°Æ¡ng hà m, xÆ°Æ¡ng trán; xÆ°Æ¡ng dà i, xÆ°Æ¡ng sÆ°á»n, xÆ°Æ¡ng sống dá»… gãy. Ứ sắt gây tổn thÆ°Æ¡ng tim, gan, tụy. Nhiá»…m siêu vi: HCV, HIV, H.pylori, parovirus, rubella, quai bị, sốt Dengue, thủy Ä‘áºu, Epstein-Barr… Nhiá»…m trùng huyết Xuất huyết giảm tiểu cầu miá»…n dịch (ITP) Xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối (TTP) Há»™i chứng tăng ure máu tán huyết (HUS) HC hình liá»m (sickle cell): thÆ°á»ng xảy ra ở ngÆ°á»i da Ä‘en, di truyá»n lặn. Trên chuá»—i β của HbA Glutamin (aa6) bị thay thế bởi Valin HbS khi bị lấy oxy ở các mô HbS trùng hợp lại thà nh dạng semisolid HC hình liá»m gây tắc nghẽn. Äông máu ná»™i mạch lan tá»a (DIC) Há»™i chứng HELLP (tán huyết, tăng men gen, giảm tiểu cầu) – thai kỳ Dùng thuốc: heparin, sulfonamide, carbazepine, digoxin, quinine, quinidine, acetaminophen, rifampin (thuốc kháng lao) Ngoại hồng cầu Miá»…n dịch (HC to) Kháng thể nóng (IgG) Siêu vi Thuốc: Penicillin, NSAID, Quinin, Cephalosporin, Methyldopoa Bệnh tá»± miá»…n: lupus, HC Evans, viêm khá»›p dạng thấp Truyá»n máu, ghép tạng, van tim nhân tạo Suy giảm miá»…n dịch: HIV Bệnh ác tÃnh: CLL, lymphoma non-Hodgkin CÆ°á»ng lách Truyá»n máu, ghép tủy, ghép tạng Trung Æ°Æ¡ng Suy tủy xÆ°Æ¡ng Kháng thể lạnh (IgM) Nhiá»…m trùng: mycoplasma, tăng BC Ä‘Æ¡n nhân nhiá»…m khuẩn Bạch cầu cấp Nhiá»…m siêu vi Bạch cầu mạn chuyển cấp: lách to Ä‘á»™ 4 Bệnh ác tÃnh XÆ¡ tủy nguyên phát: thÆ°á»ng lách to Ä‘á»™ 4 Truyá»n nhầm nhóm máu, bất thÆ°á»ng nhóm máu mẹ – con Ung thÆ° di căn tủy Không do miá»…n dịch Tiểu huyết sắc tố kịch phát vỠđêm Loạn sinh tủy, lymphoma, Ä‘a u tủy… DIC do HC qua lòng vi mạch bị hẹp – thiếu máu tán huyết vi mạch Chất lượng tiểu cầu Di truyá»n Há»™i chứng Bernard – Soulier, bệnh von Willebrand, bệnh Glanzmann Nguyên nhân cÆ¡ há»c: van tim nhân tạo Nhiá»…m trùng (Clostridium perfringens), sốt rét, nhiá»…m trùng huyết Mắc phải Thuốc chống kết táºp TC: aspirin, clopidogrel… NSAIDs. Thuốc nam, thuốc bắc (cam thảo) CÆ°á»ng lách: xÆ¡ gan Há»™i chứng tăng ure máu tán huyết Äông máu huyết tÆ°Æ¡ng XH cÆ¡, khá»›p, niêm, thiếu yếu tố đông máu di truyá»n, do bệnh gan, thiếu vitamin K, DIC, chất ức chế (truyá»n máu nhiá»u lần) Äá»™c chất Kim loại nặng: arsenic, đồng, chì Ná»c Ä‘á»™c của ong, nhện, rắn, nấm… DUONG KIM NGAN
- 2. GIẢM SẢN XUẤT GIẢM SẢN XUẤT Thiếu nguyên liệu Thiếu sắt Sắt hấp thu ở tá trà ng. Chuyển hóa sắt theo má»™t chu kỳ kÃn: lượng sắt mất Ä‘i bằng lượng sắt hấp thu: khoảng 1mg/ngà y. Bệnh lý tại tủy Bạch cầu mạn dòng tủy ThÆ°á»ng có lách to Ä‘á»™ 4 kèm thiếu máu XÆ¡ tủy nguyên phát Biểu hiện khác: móng tay dẹt dá»… gãy, lưỡi nhẵn mất gai. Ung thÆ° di căn tủy Có thể có triệu chứng của cÆ¡ quan nguyên phát, triệu chứng tăng chuyển hóa (sốt kéo dà i, vã mồ hôi, sụt cân) Thiếu máu HC nhá» nhược sắc, RDW dao Ä‘á»™ng lá»›n, sắt huyết thanh giảm < 50μg/dL, ferritine giảm, < 20ng/mL Giảm nháºp Thiếu ăn, thiếu sữa (thÆ°á»ng do tăng nhu cầu – ở trẻ em, phụ nữ mang thai) Bệnh ác tÃnh của tổ chức lympho (CLL, Lymphoma) ThÆ°á»ng có nhiá»u hạch ác tÃnh, to, Ä‘au Giảm hấp thu Tiêu chảy, cắt dạ dà y Loạn sinh tủy ThÆ°á»ng ở ngÆ°á»i lá»›n tuổi (HC to) Xuất huyết mạn Giun móc, trÄ©, XH Ä‘Æ°á»ng tiêu hóa, rong kinh SÆ Äá»’ HƯỚNG DẪN CHẨN ÄOÃN VÀ XỬ TRà THIẾU ²Ññ« Thiếu acid folic, B12 HC to, BC có nhiá»u múi (5-6 múi), TC giảm Thiếu vitamin B12 Lâm sà ng, nguyên nhân rõ hÆ¡n thiếu acid folic. Lưỡi Ä‘á» rá»±c, mất gai. Rối loạn hệ thần kinh: rối loạn vị giác, thị giác, khứu giác, chóng mặt, liệt chi dÆ°á»›i dạng gồng cứng, rối loạn thần kinh ngoại vi – tê tay chân Giảm nháºp Rất hiếm, có thể có ở ngÆ°á»i ăn chay Giảm hấp thu Cắt toà n bá»™ dạ dà y (sau 2-6 năm) Cắt bá» hồi trà ng, lao ruá»™t Tiêu chảy kéo dà i Sán dẹp Diphyllobotrium latum Viêm ruá»™t hoại tá» từng vùng (Crohn) Thiếu acid folic ThÆ°á»ng gặp hÆ¡n thiếu vitamin B12 Không có biểu hiện thần kinh Giảm nháºp Không ăn rau, trái cây, chất béo Suy dinh dưỡng Giảm hấp thu Nghiện rượu, tiêu chảy Thuốc đối váºn acid folic: methotrexate, thuốc chống co giáºt (hydantoinate…), metformin, thuốc kháng lao… Bệnh ná»™i khoa Bệnh tháºn mạn: Thiếu erythropoietin, rối loạn sá» dụng sắt Viêm gan, xÆ¡ gan do rượu, suy tuyến giáp Bệnh lý tại tủy Suy tủy xÆ°Æ¡ng: 4 không Không sốt nếu không nhiá»…m trùng Không sụt cân nếu ăn uống được Không Ä‘au nhức xÆ°Æ¡ng Không tăng sinh hệ võng ná»™i mô Bạch cầu cấp ThÆ°á»ng có sốt kéo dà i, sụt cân, vã mồ hôi DUONG KIM NGAN