![www.iktsenteret.no
Kor lenge er verk verna?
I Bernkonvensjonen av 1886 vart bruk av opphavsrett avgrensa til forfattaren si levetid. I Noreg er regelen n奪 70 奪r etter forfattaren sin d淡d. Bernkonvensjonen seier 50 奪r
etter d淡d, dei fleste land praktiserer 70 奪r etter d淡d, lobbyverksemd er i gang for 奪 auke til 90 奪r. EU-domstolen har nettopp utvida vernetid for produksjonar til 70 奪r etter at
innspeling fant stad grunna med at ein del artistar ville vere garantert inntekt ut livet med denne utvida fristen i motsetning til den tidlegare vernetida p奪 50 奪r
(popartistar som spelar inn i starten av 20-奪ra som d淡me). Det er viktig 奪 tenkje p奪 at den som er skapar er den som f奪r inntekt, s脱rleg om det skal sj奪ast opp mot
stimulering og nyskaping - det er derfor vi bl.a. f奪r diskusjon rundt endring av vernetid.
Nokre unntak fr奪 奪ndsverkloven:
Bernkonvensjonens artikkel 9 er interessant:
(2) Det er styrt av unionslanda si lovgjeving 奪 tillate reproduksjon av dei nemnte verk i somme spesielle tilfelle, grunnlaget for ei slik reproduksjon, er at den ikkje skader
den normale utnyttinga av verket og ikkje p奪 urimeleg m奪te tilsidesette opphavsmannen si legitime interesser.
Dette utl淡ysar ein slags trestegstest:
1. spesielt tilfelle
2. slik reproduksjon ikkje skader den normale utnyttinga av verket
3. ikkje p奪 urimelig m奪te tilsidesette opphavsmannens legitime interesser.
Offentlige dokumenter er ikkje verna. Sitatrett; det er lov 奪 sitere fr奪 eit offentleggjort verk i samsvar med god skikk (atein namngjev kor det er henta fr奪 og siterast korrekt
og i rett kontekst). Gjengjeving av kunstverk kan gjengjevast i tilslutning til tekst. Faksimile ved omtale av dagshending. Opphavsmann har krav p奪 vederlag, med mindre
det gjelder dagshending knytt til det verket som blir gjengjeve (d淡me. Oppslag om Munchs Skrik stj奪let (i dag) her kan ein bruke bilete av Skrik utan vederlag,
motsetning Mye skrik og skr奪l p奪 T淡yen og s奪 illustrere oppslaget med same bilete krevjar kompensasjon).
Internett er ikkje skildra i lov om 奪ndsverk!! L奪neregel VL 則 36: Avtalelisens (t.d. Tono, Kopinor). Brot av opphavsrett VL 則 39 spesialitetsprinsippet 則 39a (viser til
H淡yesteretts-dom i Kokkin-saken). VL 則39b endring og vidare brot (t.d. ikkje lov 奪 brenne kunstverk utan godkjenning fr奪 opphavsmann n奪r Fornebu skulle rivast blei
det erstatning til kunstnar for 淡ydelegginga av freskar). Vernetid 則43 Sui generis[16] : ikkje 奪ndsverk, men med rettar fordi det bl.a. har kravd mykje arbeid, t.d.
(telefon)katalogar og databasar.
Skulen har noko utvida rettar til bruk i undervisningssamanheng gjennom Kopinoravtalen.(Heimel for desse avtalane finn du i 奪ndsverkloven (則 13 b) Avtalelisens for
bruk av verk i undervisningsvirksemd).](https://image.slidesharecdn.com/lisensaropphavsrettnn-160823064925/85/Lisensar-opphavsrett-7-kl_nn-6-320.jpg)
More Related Content
Viewers also liked (12)
More from iktplan (20)
Lisensar opphavsrett 7.kl_nn
- 1. www.iktsenteret.no Opphavsrett 7. steg - Produsere og redigere Lisensar, opphavsrett og 奪ndsverk
- 2. www.iktsenteret.no Kva er Creative Commons? Creative Commons (CC) handlar om opphavsrett og korleis ein kan merke sine verk slik at andre veit om dei kan nytte, endre, kopiere verket osb. - og opphavsrett erein menneskerett: FN menneskerettserkl脱ring art 27.2 Alle har rett til vern av dei 奪ndelege og materielle interesser som ereit resultat av eit alle vitskapeleg, litter脱rt eller kunstnarisk verk som han har skapt. Det finnes mange ulike typar lisensarfor fri kultur. CC er ein internasjonal organisasjon som vart starta i USA i 2001 med m奪l 奪 fremje delingskultur derein lett kan finne fram til kvarandre og til kvarandre sine verk. Hovudkontor er n奪 i Berlin. CC har vedlikehald av internasjonal referanselisens (unported) som tilpassast lokal lovgiving. CC er eit frivillig lisenssystem som ertilrettelagt og tilpassa ulike jurisdiksjonars lokale spr奪k og rettspraksis og tilbyr lisensar som gjer det muleg for forfattarar og komponistar 奪 tilby heile eller deler av verka sine gratis til ikkje-kommersiell bruk og samtidig behalde andre delerav verket som vanleg. Elevar i dag st奪rmidt oppe i sp淡rsm奪l med opphavsrett og deling gjennom t.d. sakene som harvert med ulovleg fildeling (Pirate Bay, Napster osb. sj奪 t.d. denne artikkelen om Frankrikes strenge straff for ulovleg nedlasting). Deihar og ein tendens til ikkje 奪 ha eit klart forhold til kva ein kan og ikkje kan bruke p奪 nett - og dette er ferdigheiter deimest sannsynleg er n淡ydt til 奪 l脱re i skolen (det er mange foreldre som ikkje har eit medvite forhold til slik bruk heller). Det er derfor viktig at l脱raren har eit medvite og klart forhold til kva ein kan bruke og n奪r - sj淡lv i interne skuleprosjekt, erfaringa elevane tar med seg fr奪 skulen brukar deiog i fritid. Lisensar: Det er 6 lisensar, ut fr奪 eit utgangspunkt p奪 fire symbol Namngje (BY), ikkje-kommersiell (NC), ingen redigering (ND), del p奪 same vilk奪r (SA). Gnu Free documentation nyttast prim脱rt i Wikipedia-milj淡et, er ca. det same som CC BY-SA. Korleis skaffar ein seg ein lisens? Det er enkelt 奪 skaffe seg ein lisens, og det er kostnadsfritt. Ein g奪r inn p奪 sida til Creative Commons (lisensvelger) og vel deialternativane som er aktuelt for deg/ditt verk t.d. om andre skal ha lov til 奪 bruke verket, endre det osb. Etterp奪 trykkar du vel lisens-knappen - og s奪 kjem det opp ei ny side (sj奪 biletet til venstre) kor du kan f奪 ein html-kode som du kan bruke p奪 eigen nettstad (du vel sj淡lv storleiken og utsj奪naden). Koden kopierer du enkelt ved 奪 merke heile teksten, h淡greklikke og velje kopier (alternativt markere teksten og trykke Ctrl+C) - deretter g奪r du til din heimeside, blogg el likn. og h淡greklikkar derdu skal lime inn (i editoren), h淡greklikkar og vel lim inn (alternativt trykke Ctrl + V). N奪 har du f奪tt gjeve verket ditt rettigheiter - og gjeve alle andre klar beskjed om korleis deiskal halde seg til det. Det erikkje naudsynt 奪 g奪 inn p奪 CC og f奪 koden for at verket skal ha ein lisens, du kan rett og slett berre skrive i tekst at dette verket har f淡lgande lisens + den lisensen du meinerer aktuelt, t.d. CC BY-SA (Creative Commonslisens; namngje, delast p奪 same vilk奪r).
- 3. www.iktsenteret.no Kvifor har vi opphavsrett? Bernkonvensjonen artikkel 6: (1) Uavhengig av opphavsmannen sine 淡konomiske rettar, og sj淡lv etter overf淡ring av desse, beheld opphavsmannen retten til 奪 vere opphavsmann til verket, og til 奪 motsette seg all forvansking, tilpassing eller anna endring av verket og krenking av det, som kan skade 脱ra eller omd淡me hans. US Constitution av 1790 artikkel 1, seksjon 8 har denne grunngjevnaden for immaterialrett, dvs. opphavsrett og patenter: To promote the Progress of Science and useful Arts, by securing for limited Times to Authors and Inventors the exclusive Right to their respective Writings and Discoveries; Her er det alts奪 samfunnet sin nytte som st奪r i fokus for reglar om opphavsrett (to promote the progress). Ein m奪 vege mellom opphavsmannen sin interesse og allmennheita si nytte. Omfattande vern gjer at ein t.d. ikkje kan nytte det andre har utviklet. Dette kan vere eit hinder for delingskultur.
- 4. www.iktsenteret.no ndsverkloven Ei kort forklaring p奪 kva 奪ndsverkslova g奪r ut p奪: Den som (alts奪 kven er den skapande, opphavsmann) skapar (at det m奪 skapast) eit 奪ndsverk (kva som skapast) har opphavsrett (kva rett han har) til verket (og kva han har rett over) Sj淡lv om ein kj淡per eit maleri eig ein berre eit eksemplar, det immaterielle tilh淡yrar framleis kunstnaren og han (kunstnaren) kan derfor t.d. lage kopier. Du har ikkje rett til kopiering sj淡lv om du har originalen p奪 veggen.
- 5. www.iktsenteret.no Kva er eit 奪ndsverk? ndsverk er resultatav skapande innsats andre innsatsfaktorar som arbeidsinnsats, pengar m.m. kvalifiserar ikkje til vern.Minimum skapande innsats verksh淡gde er eit n淡kkelord (er det for banalt, er det ikkje 奪ndsverk), samstundes skal ein vere klar over at det elevane lager og lagrar p奪 skulen sine datamaskiner har dei opphavsretttil. Idear er ikkje verna.Kunnskap og metodar er ikkje verna.Fakta er ikkje verna (d淡me kartkoordinatar).Ingen kvalitetskrav. Ikkje noko nyheitskrav. Verner konkretutforming og ikkje ideen i innhaldet -alts奪 sj淡lve verket(Dan Brownsom forfattar av Da Vinci-koden vant sakensom tidlegare utgjevarar avb淡ker med tilsvarande plot hadde anlagtmot ham fordi rettenmeinte at tidlegare utg奪ver var 奪 rekne som historiske fakta). Det er ingen krav til registrering eller andre formaliteter, men bruk av opphavsrettnotisanbefalast, t.d. Materialeter vernetetter 奪ndsverkloven.Utan uttrykkeleg samtykke fr奪 eigar av rettane er eksemplar-framstilling som utskrift og annenkopiering berre tillate n奪r det er heimla i lov (kopiering til privat bruk, sitat og liknande.) eller etter avtale med Kopinor. Publisering p奪 nett skjer ofte fordi ein synast det er greitt奪 dele (typisk for bl.a. blogg), netteter eit uregulertomr奪de ein driv ikkje butikk slik forlag gjer. Rekn med at tekst, bileter, musikk m.m. som ein finn p奪 netteter opphavsrettslegverna, med mindre ein har klare haldepunkt for 奪 fastsl奪 at det ikkje er verna! ndsverklova gjev opphavspersonenrettar, bl.a. ; 淡konomiske interesser 則2 (eineretttil eksemplarframstilling..) og ideelle rettar i 則3 (namngjeving og ikkje krenkande gjengjeving). 則 4, 2.ledd: bruk av verk i nye og sj淡lvstendige verk krevjar ikkje klarering eller kompensasjon. Redigering derimot krevjar kompensasjonog klarering.
- 6. www.iktsenteret.no Kor lenge er verk verna? I Bernkonvensjonen av 1886 vart bruk av opphavsrett avgrensa til forfattaren si levetid. I Noreg er regelen n奪 70 奪r etter forfattaren sin d淡d. Bernkonvensjonen seier 50 奪r etter d淡d, dei fleste land praktiserer 70 奪r etter d淡d, lobbyverksemd er i gang for 奪 auke til 90 奪r. EU-domstolen har nettopp utvida vernetid for produksjonar til 70 奪r etter at innspeling fant stad grunna med at ein del artistar ville vere garantert inntekt ut livet med denne utvida fristen i motsetning til den tidlegare vernetida p奪 50 奪r (popartistar som spelar inn i starten av 20-奪ra som d淡me). Det er viktig 奪 tenkje p奪 at den som er skapar er den som f奪r inntekt, s脱rleg om det skal sj奪ast opp mot stimulering og nyskaping - det er derfor vi bl.a. f奪r diskusjon rundt endring av vernetid. Nokre unntak fr奪 奪ndsverkloven: Bernkonvensjonens artikkel 9 er interessant: (2) Det er styrt av unionslanda si lovgjeving 奪 tillate reproduksjon av dei nemnte verk i somme spesielle tilfelle, grunnlaget for ei slik reproduksjon, er at den ikkje skader den normale utnyttinga av verket og ikkje p奪 urimeleg m奪te tilsidesette opphavsmannen si legitime interesser. Dette utl淡ysar ein slags trestegstest: 1. spesielt tilfelle 2. slik reproduksjon ikkje skader den normale utnyttinga av verket 3. ikkje p奪 urimelig m奪te tilsidesette opphavsmannens legitime interesser. Offentlige dokumenter er ikkje verna. Sitatrett; det er lov 奪 sitere fr奪 eit offentleggjort verk i samsvar med god skikk (atein namngjev kor det er henta fr奪 og siterast korrekt og i rett kontekst). Gjengjeving av kunstverk kan gjengjevast i tilslutning til tekst. Faksimile ved omtale av dagshending. Opphavsmann har krav p奪 vederlag, med mindre det gjelder dagshending knytt til det verket som blir gjengjeve (d淡me. Oppslag om Munchs Skrik stj奪let (i dag) her kan ein bruke bilete av Skrik utan vederlag, motsetning Mye skrik og skr奪l p奪 T淡yen og s奪 illustrere oppslaget med same bilete krevjar kompensasjon). Internett er ikkje skildra i lov om 奪ndsverk!! L奪neregel VL 則 36: Avtalelisens (t.d. Tono, Kopinor). Brot av opphavsrett VL 則 39 spesialitetsprinsippet 則 39a (viser til H淡yesteretts-dom i Kokkin-saken). VL 則39b endring og vidare brot (t.d. ikkje lov 奪 brenne kunstverk utan godkjenning fr奪 opphavsmann n奪r Fornebu skulle rivast blei det erstatning til kunstnar for 淡ydelegginga av freskar). Vernetid 則43 Sui generis[16] : ikkje 奪ndsverk, men med rettar fordi det bl.a. har kravd mykje arbeid, t.d. (telefon)katalogar og databasar. Skulen har noko utvida rettar til bruk i undervisningssamanheng gjennom Kopinoravtalen.(Heimel for desse avtalane finn du i 奪ndsverkloven (則 13 b) Avtalelisens for bruk av verk i undervisningsvirksemd).