More Related Content
What's hot (20)
Similar to ΚΠΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - 8.4 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ (11)
More from Νίκος Θεοτοκάτος (20)
Recently uploaded (20)
ΚΠΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - 8.4 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
- 1. ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 8.4 Βασικές αρχές του Συντάγματος ΟΔΗΓΙΕΣ: 1. Διαβάστε το μάθημα από το βιβλίο. 2. Διαβάστε την πρώτη διαφάνεια. 3. Προσπαθήστε να συμπληρώσετε τα κενά της δεύτερης διαφάνειας. Αν δεν τα καταφέρετε, γυρίστε στην πρώτη διαφάνεια, διαβάστε την πάλι και προσπαθείστε ξανά. 4. Επαναλάβετε τη διαδικασία για όλες τις διαφάνειες.
- 2. Ποιες είναι οι αρχές στις οποίες στηρίζονται τα σύγχρονα συντάγματα και πώς διαμορφώθηκαν ιστορικά; Είναι η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, η αρχή του κράτους δικαίου, η αρχή του κοινωνικού κράτους και η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών. Διαμορφώθηκαν αρχικά στην Αρχαία Ελλάδα, με την εμφάνιση της δημοκρατίας, αλλά για να φτάσουν στη σημερινή τους μορφή χρειάστηκε να διεκδικηθούν με επαναστάσεις τον 18ο και 19ο αιώνα (Γαλλική, Αγγλική κλπ.).
- 3. Ποιες είναι οι αρχές στις οποίες στηρίζονται τα σύγχρονα συντάγματα και πώς διαμορφώθηκαν ιστορικά; Είναι η αρχή της ________________, η αρχή του ______________, η αρχή του __________ _______ και η αρχή της ____________ __________. Διαμορφώθηκαν αρχικά __________ ______, με την εμφάνιση _____________, αλλά για να φτάσουν στη σημερινή τους μορφή χρειάστηκε να ________________________ τον _________ αιώνα (_________________).
- 4. 8.4.1 Ποια είναι η έννοια της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και πότε καθιερώθηκε ιστορικά; Λαϊκή κυριαρχία σημαίνει την κυριαρχία του λαού ως προς την εξουσία, όπως αναφέρεται στο 1ο άρθρο του Συντάγματος (“Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους”), όπου χαρακτηρίζεται η αρχή και ως “θεμέλιο του πολιτεύματος”. Η εξουσία δηλ. ασκείται από όσους έχουν δικαίωμα ψήφου (εκλογικό σώμα). Συνέπεια αυτού είναι η εφαρμογή της θέλησης της πλειοψηφίας, η οποία εκλέγει τα όργανα του κράτους (αντιπροσωπευτικό σύστημα). Η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας καθιερώθηκε για πρώτη φορά στο Σύνταγμα της Τροιζήνας το 1827.
- 5. 8.4.1 Ποια είναι η έννοια της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και πότε καθιερώθηκε ιστορικά; Λαϊκή κυριαρχία σημαίνει την ________________ _________________, όπως αναφέρεται στο __ _____ του Συντάγματος (“Όλες οι εξουσίες ___________ και υπάρχουν ______________ ___________”), όπου χαρακτηρίζεται η αρχή και ως “________________”. Η εξουσία δηλ. ασκείται από ______________________________ (εκλογικό σώμα). Συνέπεια αυτού είναι η εφαρμογή της ________________, η οποία εκλέγει ________ __________ (______________ σύστημα). Η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας καθιερώθηκε για πρώτη φορά στο ___________________ το ____.
- 6. 8.4.1 Πώς κατοχυρώνεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας στο Σύνταγμα; Κατοχυρώνεται στο 1ο άρθρο του Συντάγματος, που δεν αναθεωρείται, καθώς και σε ειδικότερες διατάξεις που προβλέπουν: -την εκλογή των αντιπροσώπων (βουλευτές κ.ά.) -τη δυνατότητα κάθε πολίτη (που συμπληρώνει τις προϋποθέσεις) να είναι υποψήφιος αντιπρόσωπος -τη δυνατότητα του λαού να εκφράζει τη γνώμη του με δημοψήφισμα - δικαιώματα συλλογικής δράσης των πολιτών (π.χ. συγκεντρώσεις, απεργίες κλπ.) -την υποχρέωση σεβασμού της αρχής από τα όργανα του Κράτους, που ασκούν τις αρμοδιότητές τους όπως ορίζει το Σύνταγμα και οι νόμοι.
- 7. 8.4.1 Πώς κατοχυρώνεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας στο Σύνταγμα; Κατοχυρώνεται στο __ άρθρο του Συντάγματος, που δεν ___________, καθώς και σε ειδικότερες διατάξεις που προβλέπουν: -την ______________________ (_________ κ.ά.) -τη δυνατότητα κάθε πολίτη (που _____________ ___________) να _________________________ -τη δυνατότητα του λαού να _________________ με ____________ - δικαιώματα _______________ των πολιτών (π.χ. ____________________ κλπ.) -την υποχρέωση ________________ από τα όργανα του Κράτους, που ασκούν τις αρμοδιότητές τους _____________________________.
- 8. 8.4.2 Ποιες ιστορικές συγκυρίες επέβαλαν την αρχή του κράτους δικαίου; Το κράτος δικαίου είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών της αστικής τάξης τον 19ο αιώνα, μέσω του γραπτού τύπου του Συντάγματος, να περιορίσει την αυθαιρεσία του μονάρχη και να διασφαλίσει τα δικαιώματα των πολιτών. Δημιουργήθηκε με την ψήφιση των πρώτων Συνταγμάτων.
- 9. 8.4.2 Ποιες ιστορικές συγκυρίες επέβαλαν την αρχή του κράτους δικαίου; Το κράτος δικαίου είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών της αστικής τάξης τον ________, μέσω _____________________________, να _______________________________ και να διασφαλίσει _____________________. Δημιουργήθηκε με ___________________ ___________.
- 10. 8.4.2 Ποια είναι η έννοια του κράτους δικαίου, όπως αποτυπώνεται στο σύγχρονο Σύνταγμα; - Ότι κάθε πράξη των οργάνων της εξουσίας πρέπει να προβλέπεται στο Σύνταγμα και τους νόμους (αρχή της νομιμότητας) - Ότι όλοι οι πολίτες έχουν θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα (π.χ. ισότητα, ελευθερία σκέψης, θρησκευτική ελευθερία, δικαίωμα ατομικής ιδιοκτησίας κλπ.) - Ότι η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη από άλλα κρατικά όργανα
- 11. 8.4.2 Ποια είναι η έννοια του κράτους δικαίου, όπως αποτυπώνεται στο σύγχρονο Σύνταγμα; - Ότι κάθε ___________________________ πρέπει να προβλέπεται __________________ ______ (αρχή της __________) - Ότι όλοι οι πολίτες έχουν ________________ _________ (π.χ. ______________________ __________________________________ ____________) - Ότι η _________ είναι ________ από άλλα ____________
- 12. 8.4.3 Πώς προέκυψε ιστορικά η ανάγκη για κοινωνικό κράτος και ποιος είναι ο σκοπός του; - Μετά τη βιομηχανική επανάσταση προέκυψαν μεγάλες οικονομικές ανισότητες - Το βιοτικό επίπεδο των πολιτών παρουσίαζε μεγάλες διαφορές μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών τάξεων - Αποτέλεσμα: να μην μπορούν πολλά άτομα από χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις να έχουν πρόσβαση σε απολύτως απαραίτητα αγαθά - Για να μπορούν όλοι να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες και για να αμβλυνθούν οι κοινωνικές ανισότητες, κατοχυρώθηκε μετά το Β' παγκόσμιο
- 13. 8.4.3 Πώς προέκυψε ιστορικά η ανάγκη για κοινωνικό κράτος και ποιος είναι ο σκοπός του; - Μετά τη ____________________ προέκυψαν ________________________ - Το ____________ των πολιτών παρουσίαζε ______________ μεταξύ ____________________ _____ - Αποτέλεσμα: να μην μπορούν πολλά άτομα από _______________________ να ______________ _________________________ - Για να μπορούν όλοι να _________________ __________ και για να ____________________ ________, κατοχυρώθηκε μετά το __________
- 14. 8.4.3 Πώς κατοχυρώνεται το κοινωνικό κράτος στο σύγχρονο Σύνταγμα; Με τα κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών (π.χ. για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δωρεάν εκπαίδευση, προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, ενίσχυση οικογένειας κλπ.) και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του κράτους (π.χ. για δημόσια και δωρεάν παιδεία, για προστασία της υγείας, προστασία του περιβάλλοντος)
- 15. 8.4.3 Πώς κατοχυρώνεται το κοινωνικό κράτος στο σύγχρονο Σύνταγμα; Με τα _________________ των πολιτών (π.χ. για ______________________________________ ____________________________________ ____________________________) και τις αντίστοιχες ____________________ (π.χ. για ______________________________________ _____________________________)
- 16. 8.4.3 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων; - Ατομικά δικαιώματα ονομάζονται αυτά που η Πολιτεία υποχρεούται απλώς να τα αναγνωρίζει και να τα σέβεται, δηλ. να μην τα παραβιάζει (π.χ. δικαιώματα ζωής, ελευθερίας, ατομικής ιδιοκτησίας κ.ά.) - Κοινωνικά δικαιώματα ονομάζονται αυτά που η Πολιτεία υποχρεούται όχι απλώς να τα αναγνωρίζει, αλλά και να τα παρέχει (π.χ. δωρεάν παιδεία, δωρεάν υγεία, οικογενειακά επιδόματα κ.ά.)
- 17. 8.4.3 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων; - Ατομικά δικαιώματα ονομάζονται αυτά που η Πολιτεία υποχρεούται _______________________ __________, δηλ. να μην ____________ (π.χ. δικαιώματα _______________________________ κ.ά.) - Κοινωνικά δικαιώματα ονομάζονται αυτά που η Πολιτεία υποχρεούται όχι απλώς να ___________, αλλά και ___________ (π.χ. _____________, ______________________________ κ.ά.)
- 18. 8.4.4 Ποιες είναι οι τρεις διαφορετικές λειτουργίες που επιτελούν τα όργανα του κράτους; Γιατί αυτές πρέπει να ασκούνται από διαφορετικά όργανα; α) θέσπιση νόμων (νομοθετική λειτουργία) β) εφαρμογή νόμων (εκτελεστική λειτουργία) γ) επίλυση διαφορών από την εφαρμογή των νόμων (δικαστική λειτουργία) Πρέπει να ασκούνται από διαφορετικά όργανα, γιατί εάν όλες οι λειτουργίες συγκεντρωθούν σε ένα όργανο, αυτό θα οδηγούσε σε αυθαιρεσία.
- 19. 8.4.4 Ποιες είναι οι τρεις διαφορετικές λειτουργίες που επιτελούν τα όργανα του κράτους; Γιατί αυτές πρέπει να ασκούνται από διαφορετικά όργανα; α) _______ νόμων (__________ λειτουργία) β) ________ νόμων (__________ λειτουργία) γ) _______ διαφορών από την _________________ (________ λειτουργία) Πρέπει να ασκούνται από διαφορετικά όργανα, γιατί εάν όλες οι λειτουργίες __________________ ______, αυτό θα οδηγούσε ___________.
- 20. 8.4.4 Ποια όργανα και με ποιες πράξεις ασκούν την κάθε λειτουργία; α) Νομοθετική λειτουργία: ασκείται από τη Βουλή, που την αποτελούν 300 βουλευτές (και συμπληρωματικά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας) με νομοσχέδια και νόμους β) Εκτελεστική λειτουργία: ασκείται από την Κυβέρνηση, που την αποτελούν ο Πρωθυπουργός και οι Υπουργοί, δηλ. το Υπουργικό Συμβούλιο (και συμπληρωματικά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας) με προεδρικά διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις (πράξεις της εκτελεστικής λειτουργίας αποτελούν και οι εγκύκλιοι) γ) Δικαστική λειτουργία: ασκείται από τα Δικαστήρια με τις δικαστικές αποφάσεις
- 21. 8.4.4 Ποια όργανα και με ποιες πράξεις ασκούν την κάθε λειτουργία; α) Νομοθετική λειτουργία: ασκείται από ________ που την αποτελούν ____________ (και συμπληρωματικά από _____________ __________) με __________________ β) Εκτελεστική λειτουργία: ασκείται από ___ _________ που την αποτελούν ο _____________ και _________, δηλ. το _________________ (και συμπληρωματικά από _________ _____________) με _______________ και __________________ (πράξεις της εκτελεστικής λειτουργίας αποτελούν και _________) γ) Δικαστική λειτουργία: ασκείται από ___________ με ___________________
- 22. 8.4.4 Τι σημαίνει “σχετική” διάκριση των λειτουργιών και γιατί εφαρμόζεται; Ότι το όργανο που ασκεί μια λειτουργία μπορεί να συμμετέχει στην άσκηση κάποιας άλλης (π.χ. η Βουλή να ασκεί δικαστική λειτουργία, όταν δικάζει Υπουργούς, ή η Κυβέρνηση να ασκεί νομοθετική εξουσία, με τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου). Εφαρμόζεται για λόγους ταχύτερης και αποτελεσματικότερης άσκησης της κρατικής εξουσίας.
- 23. 8.4.4 Τι σημαίνει “σχετική” διάκριση των λειτουργιών και γιατί εφαρμόζεται; Ότι το όργανο που ασκεί μια λειτουργία μπορεί να _______________________________ (π.χ. η Βουλή να ασκεί ________________, όταν______ _________, ή η Κυβέρνηση να ασκεί _________ ______, με ______________________________). Εφαρμόζεται για λόγους ___________ __________________________________ _______.
- 24. 8.4.4 Τι γνωρίζετε για τις Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου; Οι Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου προτείνονται από την Κυβέρνηση (δηλ. από τον αρμόδιο Υπουργό) και τις εκδίδει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στην ουσία αποτελούν νόμους, που δεν περνούν από τη Βουλή, αλλά εφαρμόζονται αμέσως και εγκρίνονται αργότερα από τη Βουλή, είτε σε 40 ημέρες από την έκδοσή τους από τον ΠτΔ είτε σε 3 μήνες από την υποβολή τους (δηλ. την πρότασή τους από την Κυβέρνηση).
- 25. 8.4.4 Τι γνωρίζετε για τις Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου; Οι Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου προτείνονται από ____________ (δηλ. από τον αρμόδιο _______) και τις εκδίδει ο ___________ __________. Στην ουσία αποτελούν ______, που δεν __________________, αλλά ___________ ______ και _________ αργότερα από _______, είτε σε ________ από _______________________ είτε σε ______ από την ___________ (δηλ. την ______ ____ από ___________).