2.
Terichli Ticaret Anlamas脹 Tek tarafl脹 ve kar脹l脹kl脹 olarak belirli mallar 端zerinde indirimler
Serbest Ticaret B旦lgesi ye 端lkeler aras脹nda g端mr端k vergilerinin kald脹r脹lmas脹 ve 端巽端nc端 端lkeye
kendi g端mr端k tarifesini uygulamas脹
G端mr端k Birlii Serbest b旦lge 旦zelliklerini ta脹r ama 端巽端nc端 端lkeye ortak g端mr端k tarifesi
uygular
Ortak Pazar G端mr端k Birliine ilave olarak 端lkeler aras脹; 端retim fakt旦rlerinin serbest
dola脹m脹 salan脹r
Ekonomik Birlik Ortak pazara ilave olarak 端ye 端lkeler aras脹 ekonomik ve sosyal
politikalar uyumlat脹r脹l脹r
Siyasi Birlik Siyasi konularda ortak hareket etme
Ek Bilgi
束Ekonomik B端t端nleme S端re巽leri損
3.
Avrupa b端t端nlemesi, 21. y端zy脹la b端y端k baar脹larla
ve kapsaml脹 bi巽imde d旦n端端m ge巽irerek girdi. 聴lk
olarak, Avrupa Birlii (AB) 端yesi 11 端lke, ortak para
birimi euroyu kullanmaya balad脹. Euronun ortak
para birimi olarak tedav端le sokulmas脹, ekonomik
kazan脹mlar脹n 巽ok 旦tesinde siyasi ve sosyolojik
mesajlar i巽eriyordu. Zira bir egemenlik simgesi
olarak euro, federal Avrupa destek巽ileri taraf脹ndan,
ekonomik kazan脹mlar脹n脹n 旦tesinde ortak bir siyasal
yap脹lanma ve kimlik-ina unsuru olarak
deerlendirildi.
Avrupa Birlii Ekonomik
B端t端nleme S端reci
4.
Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB), Avrupa Birliinin
ekonomik b端t端nleme s端recinin g端mr端k birlii ve
b端t端nlemi bir tek pazardan sonra en son ve en kapsaml脹
aamas脹 olarak nitelendirilebilir. EPB, mallar脹n,
hizmetlerin, kiilerin ve sermayenin serbest dola脹m脹n脹n
yan脹 s脹ra, 端ye devletlerin ulusal para birimleri aras脹nda
sabitletirilmi kurlar ve nihai olarak da tek bir para
biriminin kabul端 anlam脹na gelmekte olup, 端ye devletlerin
daha 旦nce ulusal nitelik ta脹yan para politikas脹 alan脹ndaki
yetkilerinin ve bir anlamda egemenliklerinin de Avrupa
Merkez Bankas脹na devredilmesini de i巽ermektedir
Avrupa Birlii Ekonomik
B端t端nleme S端reci-2
5.
2008 y脹l脹n脹n ikinci yar脹s脹nda ABDnin finans
sekt旦r端nde ortaya 巽脹kan kriz, k脹sa s端rede t端m
d端nyaya yay脹larak k端resel 巽apta bir mali ve reel
sekt旦r krizine d旦n端m端t端r. Krizin olumsuz etkileri
Avrupa Birliinde de b端y端k 旦l巽端de hissedilmi ve
Euro Alan脹 2009 y脹l脹nda % 4,1 oran脹nda k端巽端lerek
tarihindeki en b端y端k daralmay脹 yaam脹t脹r.
Avrupa Ekonomik Krizi Nas脹l
Olutu?
6.
2008 y脹l脹nda Amerika Birleik Devletlerindeki ta脹nmaz
mal piyasas脹nda (旦zellikle konut fiyatlar脹nda) b端y端k bir
d端端 yaand脹. ABD'deki konut fiyatlar脹 2000'li y脹llar
boyunca b端y端k bir y端kselme g旦stermiti. Bu
y端kselmenin bir nedeni de kolayl脹kla elde edilebilen
tutulu sat脹lar (mortgage) idi. S端rekli olarak y端kselen
konut fiyatlar脹 piyasalarda a脹r脹 derecede iyimser bir hava
yaratm脹, bankalar脹n d端端k gelirli ailelere konut almak
i巽in kolayca kredi salamalar脹na yol a巽m脹t脹. Konut
fiyatlar脹 inie ge巽ince birden bire subprime mortgage
(y端ksek risk ve y端ksek faizli kredi) denilen bu kredi
piyasas脹 巽旦km端, kredi faizlerini 旦deyemeyen d端端k
gelirli ailelerinin iflas etmelerine ve konutlar脹na el
konmas脹na neden olmutur.
ABDdeki Kriz Neydi?
7.
Euro krizinin ilk ortaya 巽脹kt脹脹 andan itibaren 端ye
端lkeler aras脹nda su巽lama yar脹脹 bask脹n kriz
y旦netme stratejisi haline gelmi ve sorunun 巽旦z端m端
konusunda bata Yunanistan olmak 端zere 巽evre
ekonomilerine koulluluk esas脹na dayal脹 kurtarma
paketleri 旦nerilmi olsa da as脹l sorun, euro
b旦lgesinin mimarisindeki yap脹sal asimetrilerdir.
Avrupa Krizi Giri
8.
Euro b旦lgesinin inas脹 ile birlikte 端ye 端lkeler, para politikas脹 ile
ilgili her t端rl端 tasarruf haklar脹n脹 topluluk d端zeyine -yani ulus-
端st端 seviyeye- devretmitir. Bu kapsamda, Avrupa Merkez
Bankas脹 (AMB), t端m 端yeler ad脹na para politikas脹 konusunda
karar verme g端c端n端 tekeline alm脹t脹r. Para politikas脹n脹n Birlik
d端zeyine devredilmi olmas脹, ekonomik b端t端nleme
konusunda Avrupay脹 en 端st d端zeyde ortakl脹a ta脹yan bir
gelime olmutur. Ancak AMB, mimarisi itibar脹yla asimetrik bir
yap脹lanmad脹r. Zira para politikas脹yla uyumlu bir yetki transferi
maliye politikas脹 alan脹nda ger巽ekletirilememi, euro kullanan
端ye 端lkeler bata vergi politikas脹, i g端c端 piyasas脹n脹n
d端zenlenmesi ve rekabet politikalar脹 olmak 端zere, maliye
politikas脹na ilikin pek 巽ok alanda ulus-devlet d端zeyinde
yetkilerini kullanmaya devam etmitir
Avrupa Krizi: Gelime
9.
Ulus-devletlerin egemenliini dorudan k脹rman脹n m端mk端n olmad脹脹n脹
g旦rd端kleri i巽in maliye politikas脹 alan脹nda, devletler-aras脹nda eg端d端m端
salayacak birtak脹m tedbirler almak yoluna gitmitir. Bu giriimin
sonucunda her bir 端ye 端lkenin maliye politikalar脹n脹 disipline edecei
d端端n端len 聴stikrar ve B端y端me Pakt脹 (Stability and Growth Pact) devreye
sokulmutur.
S旦z konusu giriim iki nedenden dolay脹 baar脹l脹 olamam脹t脹r. 聴lk olarak,
聴stikrar ve B端y端me Pakt脹, ekonomik b端y端meyi yavalatan 旦nemli bir
engele d旦n端m端t端r. Bu nedenle ekonomik rekabet巽ilik ve yenilik巽ilik
konusunda ciddi s脹k脹nt脹lar 巽eken AB 端yesi 端lkeler taraf脹ndan iddetle
eletirilmitir. 聴kincisi, zaten ABnin 旦nde gelen 端lkeleri 聴stikrar ve
B端y端me Pakt脹n脹 defalarca ihlal etmi, bu ortamda Yunanistan gibi 巽evre
ekonomilerin konulan kurallara hi巽bir d旦nemde riayet etmemesine imk但n
tan脹nm脹t脹r. rnein 20002007 d旦neminde Pakt脹n kurallar脹n脹 Almanya
d旦rt, Fransa 端巽 kere ihlal etmi, Yunanistan ise hi巽bir y脹l kurala uygun
b端t巽e ve bor巽lanma politikas脹 izlememitir.
Avrupa Krizi: Gelime-2
10.
Euro b旦lgesindeki krizin beklenenden 巽ok daha
uzun s端rmesi ve al脹nan tedbirlerin yetersiz kalmas脹
da 旦z端nde bu paradoksun t端revleri olarak
deerlendirilmelidir. Eer ekonomik b端t端nlemeye
paralel bir siyasi b端t端nleme ger巽eklemi olsa idi
karar alma s端re巽leri u anki kadar yava
ilemeyecek, Optimum Para B旦lgesi teorisinde
旦ng旦r端len kaynak transferi sorunu, gerekli siyasi
mekanizmalar marifetiyle 巽ok daha h脹zl脹 bir bi巽imde
巽旦z端lm端 olacakt脹.
Avrupa Krizi: 旦z端m端
13. Ak巽ay, B. (2008, Temmuz). Avrupa Birliinin Ekonomik Kriterleri, Maliye Dergisi, Say 155, ss.
3-5.
Dura, Cihan ve Hayriye Atik (2007). Avrupa Birlii, G端mr端k Birlii ve T端rkiye; 聴stanbul: Nobel
Yay脹nlar脹.
Gilpin, R. (2011). Uluslararas脹 ilikilerin Ekonomi Politii; (Murat Duran, ev.) Ankara: Kripto.
Karda, aban. ve Ali Balc脹. (2014). Uluslararas脹 聴likilere Giri; 聴stanbul: K端re Yay脹nlar脹.
North, D. (2010). Kurumlar, Kurumsal Deiim ve Ekonomik Peformans; (G端l aal脹 G端ven,
ev.), 聴stanbul; Sabanc脹 niversitesi Yay脹nlar脹.
ni, Ziya ve Mustafa Kutlay, (Bahar 2012). Ekonomik B端t端nleme/Siyasal Par巽alanm脹l脹k
Paradoksu: Avro Krizi ve Avrupa Birliinin Gelecei, Uluslararas脹 聴likiler, Cilt 9, Say脹 33, s. 3-
22.
ni, Ziya, Liberal Demokrasiler Tehlikede, Akam Gazetesi, 17 Ekim 2011,
http://www.aksam.com.tr/liberaldemokrasiler-tehlikede--73628h.html, (Eriim Tarihi: 13
Kas脹m 2015).
Seyidolu, H. Uluslararas脹 聴ktisat Teori Politika ve Uygulamalar脹; 聴stanbul: G端zem Can
Yay脹nlar脹.
www.ab.gov.tr
www.abhaber.com
Kaynak巽a