математикийн хичээл 8 р анги
- 1. Ãóðâàëæин 2МА3 ÿéöýòãýñýí: Ìàòåìàòèêèéí áàãø íàð
- 2. Хамрах хүрээ: 7-р анги Залгамж холбоо: 2МА31а 1БШ13а Хэрэгцээ : Хүрээлэн буй орчны юмс, үзэгдлээс геîметрийн үндсэн дүрсийг танин мэдэж, тэдгээрийн элемент хоорондын хамаарлын хуулийг судалснаар амьдрал ахуйн асуудлыг геометр хэрэглэн шийдвэрлэж сурах.
- 3. Íèéãìèéí õýðýãöýý: •Á¿õ íèéòèéí ìàòåìàòèêèéí áîëîâñðîëûã õºãæ¿¿ëýõ •Áàéãàëèéí ØÓ, Òåõíèê òåõíîëîãè, ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéí óÿëäàà õîëáîîã òàíèí ìýääýã, ç¿é òîãòëûã òàíèõ, á¿ðòãýë òîîöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîõîä ìàòåìàòèê àðãóóäûã õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, àñóóäàëä óõàìñàðòàé õàðèóöëàãàòàé õàíääàã èðãýí òºëºâø¿¿ëýõ Õóâü õ¿íèé õýðýãöýý: •Ãóðâàëæèíä õîëáîãäîõ õýìæèëò, ýëåìåíò õîîðîíäûí õàìààðëûã ñóäàëñàíààð ãóðâàëæèí ä¿ðñèéí ãåîìåòð ÷àíàðûã àøèãëàí áîäëîãî áîäîõ, ïðàêòèêèéí çàðèì àñóóäëûã øèéäýõ •Ãóðâàëæíû ÷àíàðóóäûã ¿ãýýð, çóðàã ä¿ðñëýëýýð, òîâ÷ òýìäýãëýëýýð, òîìü¸îãîîð èëýðõèéëæ ñóðñíààð ìàòåìàòèê õýë, ñýòãýëãýýîþóí óõààíàà õºãæ¿¿ëýõ áàãàæ õýðýãñýë áîëãîí õýðýãëýæ òóëãàìäñàí àñóóäëûã îíîâ÷òîé øèéäâýðëýõ •Ãåîìåòð áàéãóóëàëò õèéæ á¿òýýõ íü ØÓ-íû ¿íäýñòýé àæèãëàëò òóðøèëò õèéæ ìºí ÷àíàð ç¿é òîãòëûã òàíèí ìýäýõýä õýðýãëýãäýíý.
- 4. Зорилго: Гурвалжны элементүүд, тэдгээрийн хоорондын хамаарлыг судалснаар ахуй амьдралд тохиолдох асуудлыг шийдвэрлэх чадвар эзэмших. Зорилт: 1. Гурвалжин, түүний элементүүдийг судлах, бодлого бодоход хэрэглэх 2. Гурвалжны ангилал, тэнцэтгэл биш, гурвалжны тэнцүүгийн шинжүүдийг мэдэх, пифагорын теоремыг хэрэглэх
- 5. Агуулга: Судлагдахууны тогтолцоо: •Гурвалжин түүний элементүүд, ангилал, элемент хоорондын шүтэлцээ хамаарлыг олж тогтоох, батлах •Гурвалжны тэнцэтгэл биш, гурвалжны тэнцүүгийн шинжүүд, пифагорын теорем, áàòàëãààíû õóâèëáàðóóäûã ¿éëýýð õèéæ
- 6. Óð óõààíû òîãòîëöîî: Ê1 : Ýðãýí òîéðíû ¿çýãäýë þìñààñ ãåîìåòðèéí õÿëáàð ä¿ðñèéã ÿëãàí òàíüæ, íýðëýõ, çóðàõ, òýìäýãëýõ, ¿ãýýð òîìü¸îëîí èëýðõèéëýõ, õàðèëöàõ Ê2 : Ä¿ðñèéí ãåîìåòð ÷àíàðûã ñóäëàõ, öààñàí çàãâàð àøèãëàí ýâõýæ íóãàëàõ, ýâë¿¿ëýõ ¿éëýýð áàòëàõ, ãåîìåòð áàéãóóëàëò õèéæ ä¿ðñ á¿òýýõ, òîîöîîëîõ áîäëîãî áîäîõ, ýäãýýðèéã ó÷èðëàí òàéëáàðëàõ Ê3 : Ãåîìåòð ä¿ðñ íü áîäèò þìñ, ¿çýãäëèéí õèéñâýð çàãâàð áîëîõûã óõààð÷ îéëãîñíîîð àìüäðàë àõóéí àãóóëãàòàé àñóóäàë áîäëîãûã ãåîìåòðèéí õýëä õºðâ¿¿ëýí çàãâàð÷ëàõ Ê4 : ãåîìåòðèéí àñóóëò áîäëîãûí òàâèëûã “Þó ºãºãäñºí?”, “Þó îëîõ?”, “ßìàð íºõöºë áàéíà âý?” ãýñýí àñóóëòààð çàäëàí , áîäëîãûã øèéäýõ àðãà,
- 9. Ãóðâàëæèí Òýíö¿¿ãèéí øèíæ Ãóðâàëæíû Àíãèëàë •1-ð øèíæ òýíöýòãýë áèø •Òàë •2-ð øèíæ •3-ð øèíæ Ïèôàãîðûí òåîðåì •ªíöºã
- 10. ÷àäâàð Ãóðâàëæèí Өíäºð òîäîðõîéëîõ Ìåäèàí Пифагорын теорем Óíøèõ Áèññåêòðèñийг хэрэглэх Çóðàõ тодорхойлох зурах Òàíèõ Çàëãàìæ õîëáîî 1ÌÀ3/1àáâ Öîãö ÷àäàìæ 1ÌÀ3/2àá 2ÌÀ3:ê1 Õÿëáàð àðãààð 1ÌÀ3/3àãå 2ÌÀ3:ê2 áîäîõ 2ÌÀ2/3ä 2ÌÀ3/2áâã 2ÔÈ2/2à 2Õª3/1à 2ÌÀ3:ê3 2ÇÓ3/1á 2ÌÀ3:ê4
- 11. ààãàëëè æ ëé¿ õàöë à õèðÿ , õýëãýä ýò, õàðóç ãû óóõ ì í õ àã õàëâàë æ óñà ýý ó ààãàëë ðààñààö ä õ ëé õð ä ò ã î î î î î õýã õº 㺠ºº 㺠õàëñóò ä õ ãë áí éè𺺠ààëàë ÷ î î î Îëãîõ ¿å øàò ¯éëèéí áàðèìæàà ààãàëëè æ ã ¸ üî ò òë ëé õð ä ò ðà à ÷ î ì î î î î í æ ë⺠ç ðààëàò õ ë á æ º î î ý ¿íäýñ Ñóðàëöàã÷èéí ñóðàõ ¿éë àæèëëàãàà •Ãóðâàëæíû ºíöãèéã òðàíñïîðòèðîîð õýìæèõ •÷àíàðûã ýçýìøèæ áîäëîãî áîäîõ •Áèå äààí ýçýìøñýí ìýäëýãýý õóâààëöàõ çýìøèõ ¿å øàÝò Àðãà ç¿éí õºãæëèéí ààãàëëè æ ëé¿ à õéèõ òëè æýõ äýä¿¿ òåèáé òî áë ì î î î õàëãèøà äëàðäü à ãûäóóî ¸ ì í ãûëäóóñà õàëóó Õºãæ¿¿ëýõ ¿å øàò
- 12. Хэрэглэгдэхүүн : Сэтгэл зүйн орчин. Урамшууллын хэлбэрийг ашиглана. /сайн гүйцэтгэсэн баг болон хүүхдүүдийг урамшууллын үг болон дүрс гэх мэт зүйлээр урамшуулна./ Эерэг уур амьсгал бүрдүүлнэ. Материаллаг орчин: Самбарын шугам, гортиг, транспортир, самбар, шохой, суралцагчдын шугам дэвтэр, үзэг, нугалаас хийх өнгийн цаас, хайч
- 13. Æèøèã äààëãàâàð-¿íýëãýý Ê1 Аíãèéíõàà òààç øàë õàíà õààëãà ö¿íõûã àæèãëààä ãåîìåòð ä¿ðñ îëæ òîîëæ õýìæýýã íü í¿äýí áàðèìæààãààð ãàðãàæ ÿðèõ Ê1 Аíãèéí òààç øàë õàíà ö¿íõ õààëãà áóäàõ òîîöîîíû çóðàã òºñºë ãàðãàõ Ê3 Øèðýýíèé òàâöàí, àíãèéí ñàìáàð áîëîí õààëãàíû óðò, ºðãºíèéã õýìæèæ òàëáàéã îë. Ê2 Òýãø ºíöºãòèéí óðò ºðãºíººñºº 3 äàõèí èõ áºãººä 27ñì2 òàëáàéòàé áîë ïåðèìåòðèéã îë. Ê2 Ãóðâàëæíû íýã òàë íü 10ñì, õî¸ð äàõü òàë íü ò¿¿íýýñ 2ñì-ýýð áîãèíî, õàðèí ãóðàâ äàõü òàë íü ýõíèé òàëààñ 2ñì-ýýð èõ áîë ãóðâàëæíû ïåðèìåòðèéã îë.Ãóðâàëæíû òàëóóä 3õ, 4õ, 5õ áà ïåðèìåòð íü 288 áîë ãóðâàëæíû òàëóóäûã îë. Ê2 Òýãø ºíöºãò ãóðâàëæíû òàëáàé 70ñì2 áà áîãèíî òàëóóäûí íýã íü 7ñì íºãºº òàëûí óðòûã îë. Ê3 Ãóðâàëæíû íýã òàë íü 6äì áà ýíý òàëä áóóñàí ºíäºð íü 15ñì áîë òàëáàéã îë. Ê3 Ãóðâàëæíû ñóóðü íü 4ñì, ºíäºð íü 3ñì. 1ñì2 òàëáàéã áóäàõàä 10ìã áóäàã îðäîã áîë ãóðâàëæíûã áóäàõàä õè÷íýýí õýìæýýíèé áóäàã îðîõ âý? Ê3 1ì2 òàëáàéã õàäàõàä íýã áóõàë ºâñ áîëäîã áîë 10ì ðàäèóñòàé äóãóé òàëáàéã õàäàõàä õýäýí áóõàë ºâñ áîëîõ âý? Цаасаар хийх нугалаас: К4 Өгсөн цэгүүдэд оройтой гурвалжин байгуулах К4 Адил хажуут гурвалжин байгуулах К4 Тэгш өнцөгт гурвалжин байгуулах К4 Гурвалжны дундаж шугам байгуулах
- 14. ХЯНАЛТ ҮНЭЛГЭЭ A вариант Адил хажуут гурвалжны 2 тал 5,5 см ба 3 дахь тал 11см болно. Уг гурвалжы периметрийг ол. гурвалжны нэг тал 12 см нөгөө 2 талын нэг нь нөгөөгөө 3 дахин байв. Хэрэв периметр 60 см бол гурвалжны талуудыг ол. Хэрэв гурвалжны 1 өнцөг 300 , нэг гадаад өнцөг нь 600 бол уг гурвалжны хэлбэрийг тодорхойл Гурвалжны нэг тал 20 см байжээ нөгөө тал нь 3 дугаар талаас 18 см дутуу байж болох уу? Тэгш өнцөгт хэлбэртэй талбайн диагонал нь 8,5см урт нь 7,5м бол өргөнийг ол. B вариант Адил хажуут гурвалжны периметр 120мм бол түүний талыг ол. Адил хажуут гурвалжны периметр 10,8 см байв. Түүний суурь нь хажуу талаасаа 6см –ээр богино бол уг гурвалжны талуудыг ол. Адил хажуут гурвалжны дотоод өнцгүүд ба нэгэн гадаад өнцгийн нийлбэр 8/21 d болно. Энэ гурвалжны өнцгийг тодорхойл . Гурвалжны гадаад өнцгүүдийн нэг нь 480 байжээ. Энэ гурвалжны нөгөө гадаад өнцгүүдийн аль нэг нь 800 байж болох уу? Тэгш өнцөгт гурвалжны гипотенуз нь 1 катетаас 2см , нөгөөгөөс 4см-ээр урт бол талуудыг ол Үнэлгээ I ажил - 4 оно 20-оноо 100% 15-оноо 75% II ажил - 5 оноо 19-оноо 95% 14-оноо 70% III ажил - 5 оноо 18-оноо 90% 13-оноо 65% IV ажил - 2 оноо 17-оноо 85% 12-оноо 60% V ажил – 4оноо 16-оноо 80% 11-ээс доош нь
- 15. Ñóðàã÷äûí áèå äààí ã¿éöýòãýõ äààëãàâàð Ñýäýâ: Ãóðâàëæíû òàëáàé
- 16. Áýëòãýõ ìàòåðèàë •Öààñ •Øóãàì •Õàðàíäàà •ºíãèéí áóäàã/ºíãèéí õàðàíäàà/ •Õàé÷ •¿çýã,áàë
- 17. Äóðûí ãóðâàëæèí çóð. Àëü íýã îðîéãîîñ ýñðýã òàëä ºíäºð áóóëãà.
- 18. Ãóðâàëæíû ºíäºð áóóãààã¿é õî¸ð òàëûí Ãóðâàëæíû ºíäºð, äóíäàæ öýãèéã õîëáîí äóíäàæ øóãàìûí õýð÷èì çóð äàãóó ãóðâàëæíûã äºðâºí õýñýãò õóâàà. ĺðâºí õýñýãò õóâààñàí ä¿ðñýý ºí㺠ÿëãàí áóä.
- 19. ªí㺠ÿëãàí áóäñàí äºðâºí ä¿ðñýýðýý òýãø ºíöºãò á¿òýý. ¯¿ññýí òýãø ºíöºãòèéí óðò, ºðãºí íü þóòàé òýíö¿¿ áàéíà âý?
- 20. ¯¿ññýí ä¿ðñ¿¿äýýð òýãø ºíöºãò á¿òýý. h/2-Ãóðâàëæíû ºíäðèéí h/2 a õàãàñ ßìàð ä¿ðñ ¿¿ñýæ áàéíà âý? Ýíý ä¿ðñèéí a - Ãóðâàëæíû ñóóðü òàëáàéã íü õýðõýí îëîõ âý?
- 21. Òýãø ºíöºãò ¿¿ñýæ áàéíà. Òàëáàéã íü õýðõýí îëîõ âý? Ýíý òýãø ºíöºãòèéí òàëáàé þóòàé òýíö¿¿ áàéæ áîëîõ âý?
- 22. Òýãø ºíöºãò ¿¿ñýæ áàéíà. Òýãø ºíöºãòèéí òàëáàéã îëîõäîî óðòûã ºðãºíººð ¿ðæ¿¿ëäýã. S = S S =a*h/2 S= S S = a* h/2 S =a*2/h
- 23. Ýíäýýñ ÿìàð ä¿ãíýëò õèéæ áîëîõ âý?
- 24. Ä¿ãíýëò: Äóðûí ãóðâàëæíû òàëáàé íü h ºíäðèéã ºíäºð áóóñàí òàëààð ¿ðæ¿¿ëñýíòýé òýíö¿¿. a a- Ãóðâàëæíû ñóóðü h - Ãóðâàëæíû ºíäºð S = a* h/2
- 25. The end.