More Related Content
Similar to Επαγγελματική Αξιολόγηση και Ψυχομετρία_Τεστ και Ερωτηματολόγια.pdf (20)
More from ssuser2f8893 (20)
Recently uploaded (16)
Επαγγελματική Αξιολόγηση και Ψυχομετρία_Τεστ και Ερωτηματολόγια.pdf
- 1. Μάθημα «Ερωτηματολόγια και Τεστ Επαγγελματικού Προσανατολισμού» ΜΑ Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Συμβουλευτική Επαγγελματική Αξιολόγηση και Ψυχομετρία: Τεστ & Ερωτηματολόγια Δρ. Ανδρόνικος Καλίρης
- 2. Ψυχομετρία • Ψυχομετρία: Μέτρηση ψυχολογικών χαρακτηριστικών και παραμέτρων που αφορούν στον άνθρωπο. Επιστημονικός κλάδος της ψυχολογίας που προέκυψε από την ανάγκη για πληρέστερη γνώση των ανθρώπινων χαρακτηριστικών. • Σκοπός H διασάφηση των παραγόντων που διέπουν/καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. • Εξέταση ατομικών διαφορών: Παραδοχή ότι κανείς μας δεν ταυτίζεται απόλυτα με κάποιον άλλον. Κοιτάξτε για λίγο ο ένας τον άλλον και σκεφτείτε τη συμπεριφορά, τα ενδιαφέροντα, τις αξίες, τις συνήθειές σας, το αγαπημένο σας μάθημα….. Πόσο ταιριάζουμε;
- 3. Τη ψυχομετρία την ενδιαφέρουν όλοι οι μετρήσιμοι παράγοντες της ανθρώπινης δράσης και συμπεριφοράς Τι μας βοηθά να μετρήσουμε; Παράγοντες προσωπικότητας Νοημοσύνη Επαγγελματικά και εκπαιδευτικά ενδιαφέροντα Ικανότητες Δεξιότητες Στάσεις και αξίες Επιτεύγματα κατά την εκπαιδευτική – επαγγελματική πορεία
- 4. • Η «εννοιολογική σύγχυση» στους κόλπους της ψυχολογίας (Wittgenstein, 1972)– Μπορεί να καθορίσει κάποιος τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου και των πραγμάτων μέσα από την απλή επαφή μαζί τους; Μήπως η ψυχολογία προσπαθεί με μεταφυσικό τρόπο να ερμηνεύσει τα πράγματα; Υποστηρίχθηκε σθεναρά ότι εκεί οφείλονται οι περιορισμοί της επιστημονικής ταυτότητας της ψυχολογίας έναντι των «σκληρών» επιστημών (Φυσική, Μαθηματικά κ.ά.) • Γένεση «Γνωστικής Επιστήμης» τη δεκαετία του 1970 – Χαρτογράφηση ανθρώπινης σκέψης, H/Y -> Τεχνητή Νοημοσύνη -> Μαθηματικά υποδείγματα επεξεργασίας πληροφοριών • Ανάπτυξη Μεθοδολογίας Επιστημονικής Έρευνας Η ώθηση της Ψυχομετρίας
- 5. Ψυχομετρία – Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Επαγγελματική Συμβουλευτική λήψη αποφάσεων για επιλογή σπουδών και επαγγελμάτων, σχεδιασμός σταδιοδρομίας, επιλογή προσωπικού, τοποθέτηση, επανατοποθέτηση, διαχείριση αλλαγών (Change Management) κ.ά. Τεστ επαγγελματικών ενδιαφερόντων, αξιών, λήψης απόφασης, δεξιοτήτων διαχείρισης σταδιοδρομίας κ.ά. αξιολόγηση αποτελεσματικότητας παρεμβάσεων
- 6. Επαγγελματική Αξιολόγηση: Μια ιστορία 100+ ετών… F. Parsons -> Θεμέλια επαγγελματικής συμβουλευτικής (Θεωρία Χαρακτηριστικών και Παραγόντων) – Μέτρηση χαρακτηριστικών επαγγελματικής προσωπικότητας Κατηγοριοποίηση εργαλείων: Πρόγνωση, Διάκριση, Παρακολούθηση, Αποτίμηση
- 7. Πρόγνωση: πρόβλεψη δυνατοτήτων επιτυχίας στην εκπαιδευτική και επαγγελματική ανάπτυξη Διάκριση: ομοιότητες/διαφορές χαρακτηριστικών με άλλους ανθρώπους σε αντίστοιχο εκπαιδευτικό-επαγγελματικό χώρο Παρακολούθηση εξέλιξης: μελέτη ετοιμότητας ατόμου να κάνει επιλογές, προσαρμοστικότητα Αποτίμηση παρεμβάσεων: σχέση μεταξύ στόχων παρεμβάσεων & αποτελεσμάτων (Herr, Cramer, & Niles, 2004)
- 8. Χρήσιμοι ορισμοί Τεστ (test): ένα εργαλείο ή μέθοδος που επιτρέπει την παρατήρηση ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος συμπεριφοράς του ατόμου η οποία σχετίζεται με κάποιο τομέα της ψυχολογικής του λειτουργίας. Χρησιμοποιείται επίσης ο όρος ψυχομετρική κλίμακα (Παρασκευόπουλος, 1990) ή δοκιμασία (Αλεξόπουλος, 1998). Ωστόσο, ο όρος «τεστ» μοιάζει πιο κατανοητός. Ερωτηματολόγιο: Εργαλείο αξιολόγησης με στόχο τη συλλογή πληροφοριών από τον εξεταζόμενο. Διαφορές με τεστ: 1) Στα ερωτηματολόγια, δεν υπάρχουν σωστές ή λάθος απαντήσεις. 2) Τα ερωτηματολόγια δεν έχουν καθορισμένο χρόνο.
- 9. Χρήστης του τεστ: Τα άτομα που επιλέγουν, χορηγούν, βαθμολογούν και ερμηνεύουν τα τεστ, κοινοποιούν αποτελέσματα και παίρνουν αποφάσεις βασιζόμενα εν μέρει στα αποτελέσματά τους Λήπτης του τεστ: Το πρόσωπο στο οποίο χορηγείται το τεστ Ερμηνεία του τεστ: Εξαγωγή συμπερασμάτων για τα χαρακτηριστικά ή τη συμπεριφορά του ατόμου ή της ομάδας που αξιολογείται, με βάση τα αποτελέσματα του τεστ Κοινοποίηση αποτελεσμάτων: προφορική ή γραπτή περιγραφή και εξήγηση των ευρημάτων του τεστ στους ενδιαφερόμενους
- 10. Κλίμακες Μέτρησης (1) • Ποσοτική προσέγγιση παραμέτρων ενός χαρακτηριστικού • Συστήματα ταξινόμησης και οριοθέτησης τιμών - κοινό μέτρο σύγκρισης Κατηγορικές ή ονοματικές κλίμακες (nominal): Περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερες σαφώς διαχωρισμένες και μη διατάξιμες πιθανές τιμές (χωρίς λογική ιεράρχηση) π.χ. φύλο, εθνικότητα Tακτικές κλίμακες (ordinal): η κλίμακα καταλήγει σε διατάξιμες τιμές που ιεραρχούνται σε αύξουσα ή φθίνουσα σειρά, π.χ. κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, εκπαιδευτικό επίπεδο διαβάθμιση Likert Οι διαβαθμίσεις δεν έχουν σταθερές και ίσες αποστάσεις μεταξύ τους
- 11. Κλίμακες Μέτρησης (2) • Κλίμακες Ίσων Διαστημάτων: αναφέρονται σε μεταβλητές που οι βαθμίδες μέτρησής τους ισαπέχουν αριθμητικά π.χ. θερμοκρασία, άγχος. Οι αριθμητικά ίσοι λόγοι μεταξύ βαθμίδων δεν είναι όμοιοι ως προς την ερμηνεία τους • Κλίμακες Ίσων Λόγων (ratio scale): αναφέρονται σε καθαρά ποσοτικές διαφοροποιήσεις, οι οποίες εκφράζονται με αριθμητικές τιμές που απέχουν ισόποσα μεταξύ τους, π.χ. βάρος.
- 12. Αξιοπιστία και Εγκυρότητα Μετρήσεων • Αξιοπιστία (reliability) Κατά πόσο, όταν μετρούμε ένα χαρακτηριστικό στο οποίο αναφέρεται ένα ψυχομετρικό εργαλείο, είναι δυνατό να θεωρήσουμε αυτή την τιμή σταθερή; Κατά πόσο, μετρώντας την ίδια μεταβλητή ν φορές κάτω από παρόμοιες συνθήκες θα λάβουμε παρόμοιες μετρήσεις; Επαγγελματική αξιολόγηση Αξιοποίηση Έρευνα
- 13. Είδη αξιοπιστίας Αξιοπιστία επαναληπτικών μετρήσεων ( ή εξέτασης-επανεξέτασης, test-retest reliability): H μεταξύ παρατηρητών αξιοπιστία (interobserver/interrater reliability) Αξιοπιστία ημικλάστων (split-half reliability) Αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας (internal consistency reliability) – Είναι το πιο σύνηθες είδος. Συχνά, υπολογίζεται με το συντελεστή Cronbach’s α
- 14. • Εγκυρότητα Αναφέρεται στις μετρήσεις γενικά, αλλά και στα ίδια τα ψυχομετρικά εργαλεία (ερωτηματολόγια, τεστ) Καταλληλότητα εργαλείου: Μετράει πραγματικά τη μεταβλητή την οποία θέλουμε να μετρήσουμε ή κάποιο άλλο εννοιολογικό κατασκεύασμα; Η εγκυρότητα είναι η αποδεικτική ικανότητα που έχουμε για την καταλληλότητα του εργαλείου και των μετρήσεων (Μυλωνάς, 2007) • Αριθμητικοί δείκτες (π.χ. εγκυρότητα συγχρονικής συνάφειας) • Μη αριθμητικοί δείκτες (π.χ. εγκυρότητα αντιπροσωπευτικού περιεχομένου)
- 15. Είδη εγκυρότητας Επιφανειακή εγκυρότητα (κατά τεκμήριο) (face validity) Εγκυρότητα (αντιπροσωπευτικού) περιεχομένου (criterion validity/content validity) Συντρέχουσα εγκυρότητα (concurrent validity) Προγνωστική εγκυρότητα (predictive validity) Εγκυρότητα της εννοιολογικής κατασκευής (construct validity) α) Συγκλίνουσα εγκυρότητα (convergent validity) β) Αποκλίνουσα εγκυρότητα (discriminant validity)
- 16. Ψυχομετρικά εργαλεία: Οφέλη και Περιορισμοί Οφέλη Διευκολύνουν την αυτογνωσία Χρήσιμες πληροφορίες για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σταδιοδρομίας μέσω της ανάλυσης ενδιαφερόντων, αξιών, εμπειριών, επιτευγμάτων Δημιουργούν ευκαιρίες για συζήτηση μεταξύ συμβούλου και πελάτη Προτείνουν νέες ευκαιρίες σταδιοδρομίας Αξιολογούν την πρόοδο του πελάτη Περιορισμοί Τα τεστ δεν μετρούν ειδικά χαρακτηριστικά αλλά μόνο κοινά χαρακτηριστικά σε πολλούς ανθρώπους Τα εργαλεία δίνουν λίγες πληροφορίες για την ανάπτυξη του ατόμου Τα τεστ και τα ερωτηματολόγια δίνουν λίγες πληροφορίες για το εάν και το πώς η νοημοσύνη, τα ενδιαφέροντα και οι ικανότητες αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου Μεγαλύτερη εξάρτηση από το σύμβουλο
- 17. Σημαντικά θέματα σχετικά με τη χρήση των ψυχομετρικών εργαλείων στην επαγγελματική συμβουλευτική • Προσοχή πρέπει να δίνεται στο να μη χρησιμοποιούνται με μηχανιστικό τρόπο αλλά με την οπτική της ενδυνάμωσης της ανάπτυξης και σε συνδυασμό με άλλες πληροφορίες • Ποιός είναι σε κάθε περίπτωση ο σκοπός της χρήσης των εργαλείων αξιολόγησης; Σε ποιες περιπτώσεις είναι κατάλληλη η χρήση τους; Με ποιο τρόπο θα τα χρησιμοποιήσουμε; Πώς αναμένουμε ότι θα αντιδράσει ο συγκεκριμένος πελάτης στη χρήση του τεστ/ερωτηματολογίου; Οι διαθέσιμες πηγές πληροφοριών έχουν χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά; Τι ακριβώς αξιολογείται με το κάθε εργαλείο; • Ενημέρωση από τον σύμβουλο για τον πραγματικό σκοπό της χρήσης των εργαλείων αξιολόγησης
- 18. Κομβικό ερώτημα: «Από το πλήθος των ψυχομετρικών εργαλείων που μετρούν τα στοιχεία που θέλω να αξιολογήσω και δίνουν τις πληροφορίες που χρειάζομαι, ποιό είναι το καταλληλότερο για να χρησιμοποιηθεί;» (Σιδηροπούλου-Δημακάκου, 2010, σ. 22) Με ποιά κριτήρια θα επιλέξω τα κατάλληλα ψυχομετρικά εργαλεία;
- 19. Εγκυρότητα και αξιοπιστία του εργαλείου Πληροφορίες για την προσαρμογή ή τη στάθμιση Κόστος Χρόνος επίδοσης Πόσο εύχρηστο είναι; Ευκολία διαχείρισης, βαθμολόγησης και ερμηνείας του εργαλείου Σκοπός αξιολόγησης Εκπαίδευση και προσόντα του συμβούλου που το χορηγεί Η χρησιμότητα του εργαλείου για το συγκεκριμένο πελάτη
- 20. Ο ρόλος και τα προσόντα του συμβούλου στη χρήση εργαλείων επαγγελματικής αξιολόγησης (1) Ο ρόλος του συμβούλου στη χορήγηση εργαλείων είναι ιδιαίτερα σύνθετος Είναι αναγκαίο.. Να ενημερώνεται συνεχώς για τα διαθέσιμα εργαλεία, τα οποία πρέπει να σχετίζονται με το σκοπό της αξιολόγησης και τον πληθυσμό με τον οποίο εργάζεται ο σύμβουλος Να δίνει προσοχή στην κατανόηση, τη χρήση, τη χορήγηση, την ερμηνεία των αποτελεσμάτων των ψυχομετρικών εργαλείων Να ευαισθητοποιείται σε θέματα πολιτισμικών διαφορών Να σέβεται τον κώδικα δεοντολογίας Να παίρνει έγκριση για τη χρήση εργαλείων
- 21. Ο ρόλος και τα προσόντα του συμβούλου στη χρήση εργαλείων επαγγελματικής αξιολόγησης (2) • Να μπορεί να αξιολογεί διάφορα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, εκπαιδευτικής, επαγγελματικής ανάπτυξης, ποιότητας του κοινωνικού περιβάλλοντος (π.χ. ενδιαφέροντα, επιτεύγματα, αξίες, λήψη απόφασης, επαγγελματική ικανοποίηση, επαγγελματική απόδοση) • Να συνδυάζει πληροφορίες από τα εργαλεία με άλλες πληροφορίες από το εκπαιδευτικό-επαγγελματικό περιβάλλον του πελάτη με σκοπό τη διευκόλυνση του σχεδιασμού σταδιοδρομίας και την προαγωγή της επαγγελματικής ανάπτυξης
- 22. Ο ρόλος και τα προσόντα του συμβούλου στη χρήση εργαλείων επαγγελματικής αξιολόγησης (3) • Να συνεκτιμά την επίδραση κοινωνικών παραγόντων όπως η οικογένεια, το φύλο, το πολιτισμικό υπόβαθρο κ.ά. • Να διαχειριστεί προβλήματα που υποβόσκουν, όπως οι συναισθηματικές δυσκολίες • Να διαθέτει καλή γνώση Ψυχομετρίας και Θ. Μετρήσεων • Να έχει διαπροσωπικές δεξιότητες / δεξιότητες επικοινωνίας • Να διαθέτει δεξιότητες στη χορήγηση, τη βαθμολόγηση, την ερμηνεία και την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων • Να γνωρίζει ποια εργαλεία είναι κατάλληλα για τους λήπτες (θεωρία, ψυχομετρικά χαρακτηριστικά κ.ά.) • Να γνωρίζει πότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν εργαλεία
- 23. Μετάφραση και προσαρμογή των ψυχομετρικών εργαλείων: Πολιτισμικοί παράγοντες Διάφοροι λόγοι οδηγούν στην μετάφραση / προσαρμογή ενός τεστ ή ερωτηματολογίου και όχι στην κατασκευή νέου: • Η χρήση γλώσσας που δεν χρησιμοποιείται ευρέως αλλού • Επικοινωνιακοί λόγοι όπως το γεγονός ότι κάποια γνωστά ψυχομετρικά εργαλεία γίνονται πιο εύκολα αποδεκτά από την επιστημονική κοινότητα • Δυσκολία και εξειδικευμένη γνώση που απαιτεί η κατασκευή ενός νέου εργαλείου • Η χαμηλή εκτίμηση των τεστ σε κάποιες χώρες • Η έλλειψη οργανισμών και εταιρειών που στηρίζουν την κατασκευή και διακίνηση τεστ
- 24. Μετάφραση και Προσαρμογή Εργαλείων Γλώσσα πηγή Γλώσσα στόχος Δεν επιτυγχάνεται ποτέ απόλυτη εννοιολογική ισοδυναμία πρωτοτύπου και μεταφρασμένου εργαλείου: 1) Δεν μπορούν όλα τα ερωτήματα να προσαρμοστούν από τη μια γλώσσα στην άλλη, 2) Το νόημα κάποιων items μεταβάλλεται με τη μετάφραση, 3) Επίδραση πολιτισμικών παραγόντων Χρειάζεται προσοχή ώστε τα εργαλεία να αναπτύσσονται για συγκεκριμένη κουλτούρα και τις ανάγκες συγκεκριμένου πληθυσμού
- 25. Πορεία μετάφρασης και προσαρμογής εργαλείου
- 26. 1. Μετάφραση στη γλώσσα-στόχο μετά από ειδική άδεια του εκδότη (forward translation) 2. Το μεταφρασμένο εργαλείο μεταφράζεται στη γλώσσα- πηγή από δίγλωσσο μεταφραστή (back translation) 3. Αξιολόγηση αντίστροφης μετάφρασης από εκδότη πρωτοτύπου 4. Ο εκδότης στέλνει τα αποτελέσματα της αξιολόγησης στη μεταφραστική ομάδα 5. Η μεταφραστική ομάδα με βάση τις παρατηρήσεις του συγγραφέα προχωρεί σε αναθεώρηση αρχικής και αντίστροφης μετάφρασης 6. Έγκριση και άδεια χρήσης για συγκεκριμένους σκοπούς
- 27. Παράδειγμα αξιολόγησης από εκδότη πρωτότυπου εργαλείου Αντίστροφη Μετάφραση Αξιολόγηση από εκδότη • Οι όροι “profession” και “professional” μάλλον χρησιμοποιούνται στην Ελληνική ως συνώνυμοι άλλων όρων. Όμως στην Αγγλική οι όροι “profession” και “occupation” έχουν διαφορετική σημασία • Επαναδιατύπωση: Almost all occupational information have the tendency to give an ideal image of the occupation • Almost all occupational information have the tendency to give an ideal image of the profession
- 28. Βιβλιογραφία Μυλωνάς, Κ. Λ. (2007). Θεωρητικές έννοιες Μετρικής και Ψυχομετρίας: Σημειώσεις του μαθήματος Ψυχομετρία Ι (3η εκδ., 5η εκτύπωση). Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σαραφίδου, Γ. - Ο. (2011). Συνάρθρωση ποσοτικών και ποιοτικών προσεγγίσεων: Η εμπειρική έρευνα. Αθήνα: Gutenberg. Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ. (2010). Επαγγελματική Αξιολόγηση: Ερωτηματολόγια και Τεστ Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Αθήνα: Μεταίχμιο.