�ݺ�ߣ

Thủng dạ dày - tá tràng
BS. NGUYỄN ĐỨC LONG

Thủng ổ loét dạ dày tá tràng
Thủng dạ dày tá tràng là một biến chứng
thường gặp trong bệnh loét dạ dày tá
tràng.
Bệnh có thể gặp ở ổ loét mới hoặc cũ, tuổi
thường gặp từ 20 – 50 nam gặp nhiều hơn
nữ.
Nếu bệnh nhân đến muộn hậu quả dẫn đến
viêm viêm phúc mạc cấp tính toàn thể dễ
gây tử vong do đó cận được phát hiện kịp
thời và phẫu thuật cấp cứu.

I. Nguyên nhân.
- Loét dạ dày tá tràng mãn tính:
Nguyên nhân này gặp nhiều nhất trong
nguyên nhân gây thủng dạ dày tá tràng
- Ung thư dạ dày:
Nguyên nhân này ít gặp hơn, có tỷ lệ tử
vong sau mổ khá cao, thủng là biểu hiện
muộn của ung thư dạ dày.
- Loét miệng nối:
Thủng do loet miệng nối sau cắt dạ dày
hoặc nối vị tràng là biến chứng hiếm gặp.

II. Giải phẫu bệnh lý:
2.1. Lỗ thủng
Thường chỉ có một lỗ thủng, ít khi co hai hay nhiều lỗ
thủng, lỗ thủng có thể là một ổ loét xơ chai hoặc ổ loét
non.
2.2. Ổ loét tá tràng.
Vị trí: Đa số ở mặt trước tá tràng.
Kích thước to nhỏ khác nhau
Bờ ổ loét có thể mềm mại xung quanh phù nề nhẹ, cũng
có thể bờ cứng xơ chai nhưng mủn, tá tràng nhăn nhóm
nên khi khâu phục hồi dễ gây hẹp sau này

II. Giải phẫu bệnh lý:
2.3 Ổ loét dạ dày.
Vị trí: Đa số ở bờ cong nhỏ, ít gặp ở mặt trước hay mặt
sau dạ dày.
Kích thước thường to hơn ở tá tràng, Có thể mềm mại
hoặc sơ chai do loét non hay loét mãn tính.
2.4. Ung thư dạ dày thủng.
Lỗ thủng nằm trên tổ chức ung thư là một khối u chắc
sần sùi, lỗ thủng bờ rộng thành mỏng trung tâm khối u có
mạch máu tăng sinh. Đôi khi khó phân biệt được ung thư
gây thủng hay một ổ loét ung thư hóa.

III. Triệu chứng
3.1. Cơ năng.
a. Đau:
Đau đột ngột dữ dội như giáo đâm ở vùng thượng vị, đau bệnh
nhân không giám thở mạnh. Sau đó đau lan khắp ổ bụng. Đau
liên tục, không lúc nào bn cảm thấy dễ chịu. Đau lan lên vai,
lên ngực và ra sau lưng.
b. Nôn:
Thông thường ở giai đoạn sớm bệnh nhân không nôn, chỉ khi
có kèm chảy máy hoặc giai đoạn muộn nôn khi có liệt ruột.
c. Bí trung đại tiện:
Triệu chứng này bao giờ cũng có và khi phát hiện được thì
cũng đã muộn và ít có giá trị.

3.2. Thực thể.
- Bụng không tham gia nhịp thở, các múi cơ thăng nổi rõ.
- Sờ thấy các cơ thành bụng trước co cứng toàn bộ, có cảm
giác như sờ vào tấm gỗ. Triệu chứng này là khách quan mà cả
thầy thuốc và bệnh nhân cố làm cho mất đi cũng không được
- Ấn đau khắp ổ bụng nhất là vùng thượng vị, dấu hiệu
Blumberg (+)

3.2. Thực thể.
- Vùng trước gan gõ vang do hơi trong dạ dày lan vào giữa gan
và thành bụng trước. Gõ đục vùng thấp do dịch chảy ra đọng
lại.
- Nghe giai đoạn đầu nhu động ruột giảm, sau khi có liệt ruột
nhu động ruột mất.
- Thăm trực tràng túi cùng Douglas căng phồng và ấn đau.

3.3. Toàn thân.
- Lúc mới thủng có biểu hiện sốc, bệnh nhân hốt hoảng, mặt tái
vã mồ hôi, chân tay lạnh. Mạch nhanh, huyết áp bình thường
hoặc tụt.
- BN lúc đầu không sốt, giai đoạn muộn có sốt do nhiễm trùng.
Bệnh nhân đến muộn biểu hiện nhiễm độc rõ, sốt cao 38 –
39o mạch nhanh, môi khô, lười bự bẩn hơi thở hôi.

3.4 Cận lâm sàng.
a. XQ
Chụp ổ bụng không chuẩn bị tư thế đứng thấy hình liềm hơi
dưới vòm hoành một hoặc hai bên. Nếu không rõ có thể chụp
sau khi bơm hơi vào dạ dày ( phải loại trừ tắc ruột )
b. Siêu âm
Ổ bụng có dịch vùng thấp
c. Xét nghiệm
Bạch cầu tăng, công thức chuyển trái
Có thể có biểu hiện mất máu cấp

3.5. Chọc dò ổ bụng.
Trong trường hợp triệu chứng lâm sàng cận LS không rõ có
thể tiến hành chọc dò ổ bụng để chẩn đoán: Ổ bụng có dịch
máu không đông.

IV. Diễn biến.
- Viêm phúc mạc cấp tính toàn thể:
Dich dạ dày, tá tràng qua lỗ thủng vào ổ bụng, vi khuẩn phát
triển làm viêm phúc mạc. Nếu muộn sẽ có biểu hiện nhiễm
trùng nhiễm độc nặng.
- Viêm phúc mạc khu trú:
Dịch chảy ra được mạch nối lớn, túi mật, đại tràng khu trú lại
tạo thành một ổ áp xe dưới cơ hoành.

V. Chẩn đoán.
a. Chẩn đoán xác định:
Chẩn đoán thủng ổ loét dạ dày tá tràng thường dễ vì đa số có
triệu chứng điển hình, thường dựa vào các triệu chứng sau:
- Đau đột ngột dữ dội như dao đam vùng thượng vị.
- Bụng cứng như gỗ, dấu hiệu cảm ứng phúc mạc (+).
- X quang: Có liềm hơi dưới cơ hoành.
- Chọc dò ổ bụng có dịch, máu không đông.
Nếu bệnh nhân có tiên sử loét dạ dày tá tràng thì càng rõ.

V. Chẩn đoán.
b. Chẩn đoán phân biệt:
- Viêm tụy cấp:
+ Điểm sườn thắt lưng bên phải đau.
+ Amilaza máu và dịch ổ bụng tăng cao.
- Viêm phúc mạc ruột thừa:
+ Đau xuất phát từ hố chậu phải sau mới lan ra khắp ổ bụng.
XQ không có liềm hơi.
- Viêm phúc mạc do áp xe gan vỡ:
Đau hạ sườn phải, sốt, gan to đau. Siêu âm có ổ áp xe vỡ

VI. Điều trị.
1. Điều trị bảo tồn.
Đặt xông dạ dày hút liên tục kết hợp chống sốc chống nhiễm
khuẩn bằng truyền dịch và kháng sinh liều cao. Dùng trong
chờ đợi chuyển về tuyến sau khi không có điều kiện phẫu
thuật cấp cứu.

VI. Điều trị.
2. Phẫu thuật.
a. Khâu lỗ thủng đơn thuần.
Lỗ thủng được khâu kín bằng một đường khâu song song với
trục của dạ dày gồm nhiều mối chỉ lanh rời, khâu thanh mạc –
cơ.
Đối với ổ loét non xung quanh mề mại thì khâu mối túi hoặc
rời điều có thể kín được, song đối với ổ loét xơ chai gần môn
vị thì phải áp dụng đường khâu gấp, mũi kim lấy vào tổ chức
lành mền mại ở xa ổ loét, khi khâu tránh làm hẹp môn vị.
Cũng có khi phải khoét bỏ ổ loét xơ chai sau đó khâu lớp trong
tòn thể băng catgut, lớp ngoài thanh mạc cơ bằng chỉ lanh.
Ưu điểm: Nhanh, ít chảy máu, ít biến chứng sau mổ.
Nhược: Không điều trị triết căn nguyên nhân gây loét.

VI. Điều trị.
b. Cắt đoạn dạ dầy cấp cứu.
Là phẫu thuật triết căn, giải quyết biến chứng và cả căn
nguyên loét. Song cũng phải chấp nhận các biến chứng do
không được chuẩn bị trước, ổ bụng bẩn, ô nhiễm.
- Chỉ định:
+ Thủng do ung thư.
+ Thủng trên bệnh nhân hẹp môn vị.
+ Thủng ổ loét xơ chai có xuất huyết tiêu hóa nhiều lần.
- Điều kiện để làm phương pháp này:
+ Ổ bụng sạch không có mủ, giả mạc.
+ Bệnh nhân đến sớm trước 6 – 12 giờ.
+ Thể trạng bệnh nhân tốt không có bệnh kết hợp.
+ Phẫu thuật viên có kinh nghiệm.
+ Có điều kiện gây mê, hồi sức tốt.

VI. Điều trị.
c. Khâu lỗ thủng và cắt dây X.
Chỉ định: Loét tá tràng thủng, không áp dụng cho loét dạ dày.
Điều kiện: Ổ bụng sạch, do phải bóc tách dây X nhiều, lên tận
thực quản.PTV biết cách cắt dây X đúng kỹ thuật.
Kỹ thuật:
- Khâu kín lỗ thủng, lau rủa sạch ổ bụng trước khi cắt dây X.
- Cắt dây X: Có thể áp dụng cắt thân dây X, cắt dây X chọn
lọc, cắt dây X siêu chọn lọc

VI. Điều trị.
d. Dẫn lưu lỗ thủng ( dẫ lưu Newmann).
Kỹ thuật: Qua lỗ thủng người ta cho vào một xông Kehr to
hoặc xông Petzer, Ma lecot vào. Một đầu nằm trong dạ dày,
một đầu ngoài thành bụng, khấu áp mép lỗ thủng quanh chân
xông, quấn mạc nối lớn quanh xông
Chỉ định: Bệnh nhân nặng, quá yếu không thể kéo dài thời
gian phẫu thuật.
Ổ bụng bẩn do viêm phúc mạc muộn, khâu dễ xì rò.
Lỗ thủng quá lớn xơ chai mủn không khâu được

XIN CHÂN THÀNH
CẢM Ơ��!!!!

�ݺ�ߣ

B14 thung d tt

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (20)

Similar to B14 thung d tt (20)

More from Đào Đức (17)

B14 thung d tt