CARA PELUASAN KUASA DI Perak
Download as pptx, pdf0 likes7,316 views
Dokumen ini membahas tentang peluasan kuasa di Perak yang melibatkan Perang Larut, perebutan takhta, dan campur tangan British. Perang Larut terdiri daripada tiga pertempuran antara kongsi gelap ghee hin dan hai san yang dipengaruhi oleh konflik politik lokal. Akhirnya, perjanjian Pangkor 1874 menghasilkan pengiktirafan terhadap Raja Abdullah sebagai Sultan Perak dengan syarat kuat kuasa British terhadap pentadbiran negeri.
CARA PELUASAN KUASA DI Perak
- 1. PELUASAN KUASA DI PERAK
- 2. 1. PERANG LARUT (a) Long Jaafar, seorang pembesar Melayu telah menjumpai bijih timah di Larut. Pada tahun 1848, beliau telah membawa masuk ramai orang Cina untuk memajukan perlombongan bijih timah di Larut. (b) Orang Hakka Chen Sang merupakan pelombong paling awal tiba di Larut pada tahun 1840-an. Mereka tertumpu di kawasan perlombongan Kelian Pauh. Kebanyakan daripada mereka merupakan ahli kongsi gelap Hai San. Orang Hakka Fui Chew tiba pada tahun 1850-an dan tertumpu di kawasan Kelian Bahru. Kebanyakan daripada mereka ialah ahli kongsi gelap Ghee Hin.
- 3. c) Pada tahun 1857, Long Jaafar meninggal dunia dan jawatannya sebagai pembesar Larut diambil oleh anaknya, Ngah Ibrahim. Seperti ayahnya, belaiu menggalakkan orang Cina bekerja di lombong2 bijih timah. Akan tetapi, ibrahim tidak mempunyai kuasa terhadap Ghee Hin dan Hai San. Apabila pergaduhan meletus antara kedua-dua kongsi gelap itu, Ngah Ibrahim akan menyebelahi pihak yang lebih kuat untuk menjaga kepentingannya.
- 4. d) Pada tahun 1861, pergaduhan yang pertama, iaitu Perang Larut I telah berlaku akibat pemotongan bekalan air ke lombong Ghee Hin. Pergaduhan itu merebak menjadi satu peperangan antara Ghee Hin dengan Hai San. Ghee Hin melarikan diri ke PP dan mengadu kepada Gabenor NNS, Orfeur Cavenagh tentang tindakan Hai San dan Ngah Ibrahim. e) Perang Larut I tamat apabila kongsi gelap Ghee Hin dibayar ganti rugi dan Ngah Ibrahim dilantik sebagai Orang Besar Perak. Tetapi keamanan di Perak tidak kekal lama. Ngah Ibrahim sering memihak kepada Hai San dan Ghee Hin dikenakan cukai yang tinggi. Ghee Hin sekali lagi merayu kepada pihak British di PP supaya campur tangan.
- 5. f) Pada tahun 1865, Perang Larut II meletus antara Hai San dengan Ghee Hin berpunca daripada satu pergaduhan mengenai perjudian di sebuah kedai Fui Chew di Kelian Pauh. Orang Hakka Chen Sang menyerang semua kedai Fui Chew di Kelian Pauh dn menahan 14 orang Fui Chew sebagai tawanan. Ramai orang Fui Chew masuk ke Kelian Pauh. Peristiwa itu menyebabkan lebih 40 orang terkorban. g) Ngah Ibrahim menyokong Hai San dan menghalau keluar Ghee Hin. Gabungan tentera Melayu-Hai San masuk ke Kelian Pauhdan melibatkan diri dalam pertempuran yang hebat.
- 6. h) Pada tahun 1872, satu skandal percintaan telah menyebabkan meletusnya Perang Larut III. Ketua Ghee Hin, Lee Koyen telah mengadakan hubungan sulit dengan isteri ketua Hai San. Akibatnya, Lee Koyen dibunuh oleh orang Hai San. Kali ini, Ghee Hin bersedia menghadapi peperangan dan Hai San dihalau ke PP. i) Hai San meminta bantuan kerajaan PP. Ngah Ibrahim menolong menghantar Hai San ke PP dengan kapal. Beliau kemudian berbaik-baik dengan Ghee Hin dan memberikan tanah lombong kepada mereka.
- 7. j) Hai San meminta Gabenor NNS, Sir Harry Ord membantu mereka tetapi Sir Harry Ord enggan kerana tidak mahu melanggar dasar tidak campur tangan British. Oleh itu, Hai San dengan kekuatan sendiri telah menyerang Ghee Hin dan berjaya mengalahkannya. Ngah Ibrahim menyebelahi Hai San dan bersedia membantu menghalau Ghee Hin dari Larut.
- 8. 2. PEREBUTAN TAKHTA KERAJAAN PERAK ? Mengikut sistem pewarisan takhta Perak, seseorang putera raja mesti menjawat 3 jawatan sebelum menjadi sultan. Jawatan ini ialah Raja Di Hilir, Raja Bendahara, Raja Muda. Oleh itu, apabila sultan mangkat, putera sulungnya tidak akan menjadi sultan secara automatik. Raja Di Hilir merupakan putera sultan yang sedang memerintah manakala Raja Bendahara dan Raja Muda ialah putera sultan sebelumnya.
- 9. ? Sistem pewarisan ini tidak selalunya berjalan dengan lancar kerana Sultan yang sedang memerintah dan pembesar yang berpengaruh sentiasa campur tangan dalam pelantikan calon yang dianggap layak. Campur tangan Sultan dan pembesar dalam sistem pewarisan pada tahun 1857 membawa kepada perebutan takhta kerajaan Perak pada tahun 1873 di mana terdapat 3 calon yang bakal menaiki takhta.
- 10. ? Pada tahun 1857, Sultan Abdullah mangkat dan digantikan oleh Sultan Jaafar Muaazam Shah dan Raja Ali menjadi Raja Muda. Mengikut sistem pewarisan takhta Perak, Raja Yusuf yang merupakan putera Sultan Abdullah sepatutnya diberikan Raja Bendahara tetapi beliau telah diketepikan oleh pembesar2 Perak kerana dianggap tidak layak. Raja Ismail pula dilantik menjadi Raja Bendahara. Jawatan Raja Di Hilir diberikan kepada putera Sultan Jaafar, iaitu Raja Abdullah. Oleh itu, Raja Yusuf telah diketepikan.
- 11. ? Pada tahun 1865, Sultan Jaafar mangkat dan digantikan oleh Sultan Ali al-Mukammal Inayat Syah. Raja Ismail yang memegang jawatan Raja Bendahara, tidak dilantik menjadi Raja Muda. Sebaliknya, jawatan Raja Muda diberikan kepada Raja Abdullah. Raja Ismail tetap menjadi Raja Bendahara manakala Raja Yusuf sekali lagi tidak diberi sebarang jawatan. ? Pada 1871, Sultan Ali mangkat di Sayong dan takhta kerajaan Perak menajdi rebutan antara Raja Abdullah, Raja Ismail dan Raja Yusuf. Raja Ismail disokong oleh oleh pembesar2 Hulu Perak termasuk Ngah Ibrahim yang merupakan pembesar paling kaya dan berkuasa di Perak. Raja Yusuf tidak mendapat sokongan dari mana2 pihak.
- 12. ? Raja Abdullah sikehendaki upcara pemakaman Sultan Ali di Sayong dan mendapatkan pengiktirafan daripada pembesar2 Hilir Perak untuk dilantik sebagai Sultan. Sayong ialah kawasam di bawah pengaruh Senggangg yang merupakan kawasan Raja Yusuf. ? Raja Abdullah tidak berani melalui Senggang kerana takut diserang oleh Raja Yusuf. Oleh itu, Raja Abdullah tidak hadir semasa upacara pemakaman Sultan Ali. Ia menyebabkan pembesar2 Hilir Perak menabalkan Raja Ismail sebagai Sultan Perak. Raja Ismail juga memiliki alat kebesaran diraja Perak.
- 13. 3. PERANG SAUDARA DI PERAK ? Raja Abdullah berasa kecewa kerana tidak dilantik menjadi Sultan Perak. Keadaan di Larut tidak tenteram kerana perang antara Hai San dengan Ghee Hin. Hai San mendapat sokngan Ngah Ibrahim dan Sultan Ismail. Raja Abdullah pula menyokong Ghee Hin. ? Pada 1873, perang antara Hai San dengan Ghee Hin meletus dan melibatkan Ngah Ibrahim, Raja Abdullah, dan Sultan Ismail. Ghee Hin dengan bantuan Raja Abdullah telah menyerang Simpang dan menawan pangkalan yang strategik itu.
- 14. ? Saudagar2 British di Perak mengadu bahawa kekacauan di Larut telah mengganggu perdagangan mereka. Mereka menghantar surat rayuan kepada Sir Harry Ord untuk meminta perlindungan. ? Kerajaan British di Pejabat Tanah Jajahan sedar bahawa mereka terpaksa mengambil tindakan untuk menamatkan kekacauan di Larut. Jika tidak, kuasa Eropah yang lain akan campur tangan dan kuasai NNM. Oleh itu, kerajaan British telah menghantar Sir Andrew Clarke, Gabenor NNS menyiasat kekacauan di Perak dan mencari jalan untuk mengatasi masalah itu.
- 15. ? Peluang untuk Sir Andrew Clarke timbul apabila beliau meminta surat daripada Raja Abdullah. Dalam suratnya, Raja Abdullah meminta bantuan British menyokong tuntutannya ke atas takhta Perak.sebagai balasan, beliau sanggup menerima seorang Residen British.
- 16. 4. CARA PELUASAN KUASA DI PERAK ? Sir Andrew Clarke bertindak dengan segera. Beliau memanggil semua pihak yang terlibat menghadiri satu mesyuarat di Pulau Pangkor. ? Pertemuan itu berlanhsung di atas kapal British, iaitu H.M.S. Pluto di luar Pangkor pada 20 Jan 1874. raja Abdullah dan penyokongnya seperti Ngah Ibrahim, pembesar2 Hilir Perak, ketua Hai San, dan ketua Ghee Hin telah hadir. Sultan Ismail dan Raja Yusuf tidak hadir.
- 17. 5. SYARAT2 PERJANJIAN PANGKOR 1874 (a) Perjanjian Pangkor dibahagikan kepada 2, iaitu Persetiaan Kongsi-kongsi Gelap Cina dan Persetiaan Pangkor. (i) SYARAT2 PERSETIAAN KONGSI2 GELAP CINA - Ghee Hin dan Hai San bersetuju menamatkan pertelingkahan antara mereka dan mengekalkan keamanandi Larut. Sesiapa yang menimbulkan kekacauan akan didenda sebanyak 50 000 Dolar.
- 18. - kedua-dua pihak bersetuju menyerahkan senjata mereka kepada pihak berkuasa dan memusnahkan semua kubu yang dibina. (ii) SYARAT2 PERSETIAAN PANGKOR - British mengiktiraf Raja Abdullah sebagai Sultan Perak. - Bekas Sultan Perak, Raja Ismail akan diberi gelaran Raj Muda dan menerima pencen bulanan sebanyak 1000 Dolar.
- 19. - Sultan Perak akan menerima seorang pegawai British yang digelar Residen untuk menasihati baginda dalam semua hal ehwal pentadbiran kerajaan kecuali hal2 berkaitan dengan agama dan adat istiadat Melayu. Sultan juga dikehendaki membina tempat kediaman untuk Residen dan membayar gajinya. - Orang Kaya Menteri Larut, Ngah Ibrahim akan mengekalkan gelarannya dan menjaga urusan di daerahnya. Beliau akan menerima seorang Penolong Residen.