2. Zer da energia?
-Energia mota askotakoak dogoz mekanikoa bero energia argi enrgia
kimikoa elektrikoa.
-Energia mekanikoa mugitzen dagoan objetuak daukien enrgia da.Adibidez
olatuek edo haizeak daukiena .
-Argi
energia hainbat gorputzek argi moduan igorten dabena da. Gorputz
argidunaknaturalak (adibidez, Eguzkiak emoten dauan argia) edo artifizialak
(adibidez,bonbillea) izan daiteke.
-Bero energia gorputzek bero
maduan igorten dabena da, adibidez, Eguzkiak edo suak igorten dabena.
Gorputz batek zenbat eta tenperatura altuagoa izan , orduan energia
gehiago.
-Energia kimikoa hainbat susbtantsiatan batzen dan
energia da; adibidez; petrolioan, elikagaietan edo dinamitan batzen dira.
-Energia nuklearra hainbat substantziatatik lortzen da, adibidez uraniatit eta
plutonioetatik.
-Energia eletrikoa gehien erabilten dana da. Hori
energia urtegietatik lortzen da.
3. ENERGIA ALDATU EGITEN DA
-Energia ez da sortzen, ezta suntzitzen ere; aldatu egiten da. Hau da,
hainbat motatako energiak beste mota batzuetako energiak bihurtzen dira.
Adibidez, esku esku baik igurtzi eskero energia mekanikoa bero energia
bihutzen dozu.
-Energia elektrikoa errez lortu daiteke eta beste hainbat motatako energia
bihurtu daiteke adibidez energia mekanikoa argi energia edo bero energia.
Horregaitik sarrien erabilten dogun energia da.
4. Energia iturri barriztagarriak
-Eguzki panelen bidez eguzki energia aprobetzatzen eta bero energia edo
energia elektrikoa lortu daikegu.
-Aerosorgailuen bidez
haize energia edo energia eolikoa uztiatzen dogu, eta energia mekanikoa
energia elektrikoa bihurtzen dogu.
-Presak eta urtegiak eraizkiz ura batzen da eta gero
gainera jakin batetik isurten da uraren mogimendua aprobetxatxeko.
-Instalazino maremotrizen bidez itsasgorako eta itsas beherako ur masen
bidez erabili eta halan energia elektrikoa lorzten da.
5. ENERGIA ITURRI EZ BARRIZTAGARRIAK
*Pretrolioa mundu osoan gehien erabilten dan energia iturri ez
barriztaggarriak da eta 50 ur te barru agor tu egingo da.
*Ikatza erabiliz zentral termikoek energia lor tzen dabe.
*Gas naturalak etxeetako sukaldetan eta berokuntzan
erabilten da.
**Zentral nuklearretan susbtantsia erradiaktiboen energia
lor tzen da.
*Lurraren barrualdeko beroaren bidez energia geotermikoa
lor tzen da.
6. GAUR EGUNGO MUNDUA ETA ENERGIA
ITURRIAK
*Herrialde garatuek eta garapen bidean dagozan herrialdeek
energia asko kontzumitzen dabe.
*Energia hori energia iturri ez barriztagarriak dira eta
energia konbentzional deitutako energia horreei horrezek
diralako
7. ENERGIAK INGURUMENEAN SORTZEN
DAUZAN HONDORIOAK
Gasa ikatza edo petrolioa lor tzeko meatzeak eta hodiak
hondatzen dira.
Energia lor tzeko instalazinoek arriskuan jarri daikiez inguru
horretako animali espeziak.
Energia erreten substantzia kutzagarri asko eta asko igor ten
dira.
Zentral nuklearrek karbono dioxido oso gitxi igor ten dabez.
8. EKINTZA KOLEKTIBOAK
Energia garbia lor tzeko energia alternatiboak erabili egin behar
dira.
Energia eraginkotarsuna hobetzen ahalegintzen dira energia
hobeto aprobetxatxeko.
Energia aurreztea sustatzen daben informazino kanpainen
bidez.
9. BANAKAKO EKINTZAK
*Kontzumo gutxiko bonbillak erabiltea ohiko bombillen baina
gitxiago igor ten dau.
*Argiak eta makinak erabilten ez badoguz amatatzea.
*Berokuntza eta aire girotua behrrezkoa danean besterik ez
erabiltea.
*Garbigailu beteta dagoanean bakarrik jar tea.
*Bide laburrak egiteko autoa ez erabili.
*Gureudalak edo herriko arkar teeak sustatutako energia
aurrezteko kanpainetan par te har tzea.