Wikipediatik
Industria Iraultza XVIII. mendearen bukaeran eta XIX. mendearen hasieran Britainia Handian sortu eta mundu osora zabaldu zen aldaketa teknologiko, sozioekonomiko eta kulturala izan zen. Horri esker, industrian eta makinerian oinarritutako ekonomiak eskulan tradizionalaren lekua hartu zuen. Oihal-industrian zein altzairua ekoizteko tekniketan hasita, kanalen nahiz errepideen (eta, geroago, burdinbideen) sorkuntzak eta hobekuntzak produktu berrien salerosketa erraza eta azkarra ahalbidetu zuten. Hasiera batean ikatzez hornitutako lurrun makinek zein oihal industriako mekanizazioak ekoizpen ahalmena handitu zuten. Metal hutsezko makineriak eta lanabesek beste industriak mekanizatzeko prozesua erraztu zuten XIX. mendeko lehen bi hamarkadetan.
Carnagie altzairu ola, Ohio
Industria Iraultzaren garaia zehazterakoan historialariak ez datoz bat. Eric Hobsbawmen arabera, 1780ko hamarkadan sortu eta 1830ekoan edo 1840koan "lehertu" zen. T. S. Ashtonek, aldiz, 1760 eta 1830 bitartean gauzatu zela dio.
Mendebaldeko Europara eta Ipar Amerikara hedatu zen XIX. mendean zehar, eta, hortik, mundu osora. Gizartearen gaineko eragina egundokoa izan zen, eta askotan Neolitoko Iraultzarekin alderatzen da.
1850 inguruan Bigarren Industria Iraultza deritzona sortu zen, etapa honetan, elektrizitateak eta petroleoak, ikatzaren legua hartu zuten energia iturri bezala, elektrizitatearen aurkipenaren eta aplikazioekin batra teknologiaen garapen izugarria egon zen lurrunontzien eta burdinbideen garapenak ekonomia eta teknologia bultzatu ahala. Geroago, XIX. mendearen bukaeran, barne errekuntzako motorraren eta argindarraren sorkuntza zirela eta, garapen ekonomiko eta teknologiko hori sakondu egin zen.
Unibertsitate mailarako Elikadura Burujabetzari buruzko Modulua (9.a) Ekonomia Solidarioa. Ekimuin: Unibertsitate eredu eraldatzaileak eraikitzen proiektuko material didaktikoa
Industria iraultza XVIII eta XIX. mendeetan Europan eta Ameriketan gertatu zen. Hiru aldaketa nagusi gertatu ziren: biztanleriaren hazkundea, nekazaritzaren hedapena eta mentalitate ekonomiko berria. Industrializazioak bi sektore nabarmendu zituen hasieran: ehungintza eta siderurgia. Garraio berriek (trena, itsasontzia) merkataritza eta hornidura hobetu zituzten. Industria irault
2. LEHENENGO INDUSTRIA
IRAULTZA
1. Zergatik Erresuma
Batuan?
2. Nekazal iraultza
3. Iraultza demografikoa
4. Iraultza industrian
5. Garraioak eta
finantzak
3. Zergatik Erresuma Batuan?
Itsasoz bestealdeko
merkatua (Koloniak)
Banakako enpresa
ekimenaren eta inbertsio
pribatuaren garrantzia.
Kutsu liberaleko gobernua
zeinek burgesen eta
jabeen interesen alde
egiten zuen eta ekonomia
sustatzeko neurriak onartu
zuen (librekanbismoa,
merkatua...)
Enpirismoa
5. Norfolk System
Lord Townsend-ek
1730.aren geroztik bere
jabegoetan aurrera
eraman zuen landatze-
sistema zeinetan lurgorria
desagertzen zen eta
bazka-landareak
landatzen zituen,
hazienda elikatzeko eta
ongarriak eskuratzeko.
Sistema hau berehala
zabaldu zen eta nekazal
ekoizpenak izugarrizko
gorakada izan zuen.
6. Enclousure-Acts
1727an Parlamentuak Enclousure-
Acts onartzen ditu. Honen arabera,
antzinako open-fields desagertzen dira
eta horren ordez, tamainu
errentagarria zuten itxierak nagusitzen
dira.
Komunalak desagertu ziren eta
horrekin batera milaka eta milaka
nekazariak desplazatuak izan ziren.
Hauei bi aukera baino gelditzen ez
zitzaizkien:
Jornaleroak bihurtu
Hirietara emigratu lan bila
Itxierek ondorio hauek ekarri zituen:
Ekoizpena handitu zen teknika berriak
aplikatzean.
Iraupeneko nekazaritza desagertu zen.
Nekazal jarduera negozio gisa garatu
zen (Kapital metaketa)
Landa exodoa
7. ABELTZANTZA
Norfolk-sistemak
nekazaritza eta
abeltzantza uztartu
zituen. Bazka landareak
abereak estabulatzea
ekarri zuen.
Estabulazioak hiru
ondorio zekartzan:
Abereak loditzea
Ongarri gehiago jasotzea.
Nekazal ekoizpenak gora
egitea.
8. Beste hobekuntzak
Landaketa berriak:
Artoa
Patata
Espezie hautaketa
Teknika berriak
Burnizko goldeak
Drenajea
Makinaria
Ereingailuak
Uztagailuak
9. Nekazal ekoizpenaren hazkundeak, beste ondorioen
artean, demografian ere eragin handia izan zuen. Izan ere,
Antzinako Erregimen Demografikoan, hilkortasun
handiaren arrazoirik nagusienak elikadura desegokia eta
higienearen falta ziren. Aipaturiko hazkunde horrek
gosetearen mamua urrundu zuen. Aldi berean,
medikuntzaren aldetik aurrerapauso garrantzitsuak eman
ziren (Higienea, txertoak, mikrobiologia, gaixotasunen
mekanismoak ulertzea...). Faktore hauek guztiek
hilkortasunean jeitsiera nabarmena ekarri zuten.
Jaiokuntza berriz oso altua izaten mantendu zen. Ondorioz
populazioaren hazkundea altua eta etengabekoa izan zen.
Epealdi honi IRAULTZA DEMOGRAFIKOA deitzen zaio.
12. Zer egin zuen Industria
Iraultzak geuregatik?
Bideo Bilduma
http://forum-psicologos.blogspot.com/2010/12/que-hizo-la-revolucion-industrial-por.html
13. Bideo bilduma honek XVIII.mendearen bukaeran industriaren
aldetik eman ziren aurrerapausoek sortu zituzten aldaketa
zientifiko, teknologiko eta politikoak aztertzen ditu.
Aldaketa horiek geure munduaren oinarriak jarri zituzten.
15. GALDETEGIA
1. Zer eragina izan zuen Newcomenen
makinak?
2. Zera harreman dago eskaeraren
gorakadaren eta industrian sorturiko
aldaketa teknologikoen artean?
16. II. ATALA
Lantegien lilurak
Lantegien sorrera eta lanaren kontzeptu
berriak
17. GALDETEGIA
1. Azaldu ondoko esaldi hau:
Makinek bizitza-erritmoa markatzen zuten
1. Zer aldaketak suertatu ziren lan-
antolaketaren mailan?
2. Zein izan zen garapen honen alde iluna?
20. GALDETEGIA
1. Kanalak, errepideak...baina azkenean
trena inposatu zen. Zertan zen hobea?
2. Zergatik hartu ohi da trena I.industria
iraultzaren ikurtzat?
3. Eta logika berdinari jarraituz, zergatik
kotxea II.industria iraultzarena?