ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo
‘Angstklachten bij
cliënten in de wijk’
Inge Roes
Verpleegkundig Specialist palliatieve zorg
Lezing Verpleegkundig Vizier 18-06-2015
VS palliatieve zorg [PZ]
• Kwaliteit van leven verbeteren
• Door voorkomen en verlichten lijden
• Levensbedreigende ziekte
• Palliatieve fase vs. terminale fase
Waar gaan we het over hebben?
Angst, spanning, onrust, schrik, vrezen,
bangheid, beklemdheid, ongerustheid,
benauwdheid, bezorgdheid, nervositeit…..
Maar ook…
Moeheid, spanning, transpireren, hartkloppingen,
benauwdheid, duizeligheid, frequentie mictie,
diarree, slikproblemen, rillingen, verhoogde
prikkelbaarheid en slaapproblemen
(landelijke richtlijn angst IKNL (2009)
Prevalentie angst palliatieve fase
• 31-79% kanker
• 18-26% ALS
• 29-45% hartfalen
• 90% terminale COPD (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)
De beleving van de cliënt
https://vimeo.com/50685552
Onze eigen ervaring
‘Het is te vergelijken met ademen door een rietje’
(Agonizimai)
Mw. Jansen (1931)
Mw. was in het afgelopen half jaar 3 maal
opgenomen in het ziekenhuis.
Opname altijd in avond of weekend.
Somatisch
VG:COPD gold II, hypertensie, AF, TIA,
vasculaire dementie, THP, nierinsufficiëntie, milde
PHT
dyspnoe d’effort +, slijmvorming+ , hoest slijm
moeizaam op, slaapproblemen, vermoeid
Functioneel
• ADL niet zelfstandig
• Kan huishouden niet organiseren
• Woont sinds enkele maanden in verzorgings-
huis in Nijmegen
Maatschappelijk
• Trekt zich terug op haar kamer, snel
overprikkeld
• Weduwe, zoon woont in buitenland
• Nicht woont in het westen van Nederland
• Zegt zich eenzaam te voelen
Psychisch
VG: TIA, vasculaire dementie, korte termijn
geheugen verstoord, milde depressie na
overlijden echtgenoot
Communicatie
• Kan zich goed uitdrukken
Diagnostiek (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)
• Gedachten en gevoelens t.a.v. ziekte en
vooruitzichten inventariseren
• Hospital Anxiety and Depression scale (HADS)
• Lastmeter
Diagnostiek
Exploreer de mogelijke oorzaken van angst
(gebrek aan informatie, (ir)reële verwachtingen
en cognities, organische oorzaken)
P/ Risico op angst
E/ hartfalen, COPD, cognitieve problemen,
hyperventilatie, milde depressie in VG
S/ * zegt last te hebben van slijm, hoesten,
dyspnoe kokhalzen, versnelde ademhaling
* cliënt zegt zich angstig te voelen
* verhoogde HADS
Welke interventies neem je zelf als je angstig
bent?
Interventies (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)
1. Uitlokkende factoren (pijn en kortademigheid)
onderzoeken en bestrijden
2. Ondersteunende zorg en angst reducerende
adviezen en technieken
(ontspanningsoefeningen, FT, GV)
Interventies (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)
3. Medicamenteuze symptomatische behandeling
(inhalatiemedicatie luchtwegverwijders ,
morfine, benzodiazepine)
4. Bespreek angst regelmatig met cliënt
Ontspanningsoefening
https://www.youtube.com/watch?v=BSkY8
LxFB0c
Interventies mw. Jansen
1. Stappenplan gemaakt i.o.m. cliënt, huisarts,
FT en collega’s
2. Instructie naasten en collega’s (t.a.v. klacht
maar ook alarmsignalen ziekte)
Interventies mw. Jansen
3. Inzet FT t.a.v. conditie en ademhaling- en
ontspanningsoefeningen
4. Start vernevelen NACL 2x daags
5. Notitie huisartsenpost
Persoonlijk stappenplan Mw. Jansen
1. Stop activiteit en laten zitten
2. Ademhalingsoefening
3. Vernevelen
4. Medicamenteus (oxazepam)
5. HAP bellen
Evaluatie
Geen opnames in de 9 maanden na invoering
stappenplan
En… zelfs geen oxazepam nodig gehad!
i.roes@zzgzorggroep.nl

More Related Content

Viewers also liked (10)

2557 โครงงาน
2557 โครงงาน 2557 โครงงาน
2557 โครงงาน
Jiraphong Praphun
Ìý
Guide to Quitting Smoking
Guide to Quitting SmokingGuide to Quitting Smoking
Guide to Quitting Smoking
Health And Wellness
Ìý
3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal
3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal
3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal
VIGeZ
Ìý
Presentatie jenny gierveld
Presentatie jenny gierveldPresentatie jenny gierveld
Presentatie jenny gierveld
Radboudumc
Ìý
Studenten stoppen met roken, Hilde Vandecasteele
Studenten stoppen met roken, Hilde VandecasteeleStudenten stoppen met roken, Hilde Vandecasteele
Studenten stoppen met roken, Hilde Vandecasteele
VIGeZ
Ìý
Varenicline (Champix) bij het stoppen met roken
Varenicline (Champix) bij het stoppen met rokenVarenicline (Champix) bij het stoppen met roken
Varenicline (Champix) bij het stoppen met roken
Christian van Rij
Ìý
Random Acts of Kindness
Random Acts of KindnessRandom Acts of Kindness
Random Acts of Kindness
Anamaria Busic
Ìý
Benefits of quitting smoking
Benefits of quitting smokingBenefits of quitting smoking
Benefits of quitting smoking
Anamaria Busic
Ìý
Quitting Smoking
Quitting SmokingQuitting Smoking
Quitting Smoking
cairo1957
Ìý
How to Quit Smoking
How to Quit SmokingHow to Quit Smoking
How to Quit Smoking
flatt25
Ìý
2557 โครงงาน
2557 โครงงาน 2557 โครงงาน
2557 โครงงาน
Jiraphong Praphun
Ìý
3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal
3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal
3 jaar campagne '24 uur niet roken' Guido Van Hal
VIGeZ
Ìý
Presentatie jenny gierveld
Presentatie jenny gierveldPresentatie jenny gierveld
Presentatie jenny gierveld
Radboudumc
Ìý
Studenten stoppen met roken, Hilde Vandecasteele
Studenten stoppen met roken, Hilde VandecasteeleStudenten stoppen met roken, Hilde Vandecasteele
Studenten stoppen met roken, Hilde Vandecasteele
VIGeZ
Ìý
Varenicline (Champix) bij het stoppen met roken
Varenicline (Champix) bij het stoppen met rokenVarenicline (Champix) bij het stoppen met roken
Varenicline (Champix) bij het stoppen met roken
Christian van Rij
Ìý
Random Acts of Kindness
Random Acts of KindnessRandom Acts of Kindness
Random Acts of Kindness
Anamaria Busic
Ìý
Benefits of quitting smoking
Benefits of quitting smokingBenefits of quitting smoking
Benefits of quitting smoking
Anamaria Busic
Ìý
Quitting Smoking
Quitting SmokingQuitting Smoking
Quitting Smoking
cairo1957
Ìý
How to Quit Smoking
How to Quit SmokingHow to Quit Smoking
How to Quit Smoking
flatt25
Ìý

Similar to Inge Roes (20)

Onco-Active
Onco-ActiveOnco-Active
Onco-Active
Aad van der Windt
Ìý
Andullatie in de fysiotherapeutische praktijk
Andullatie in de fysiotherapeutische praktijkAndullatie in de fysiotherapeutische praktijk
Andullatie in de fysiotherapeutische praktijk
Joost Magermans
Ìý
Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
 Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
Dutch Orphan Drug Network
Ìý
Pijn en Pijnbehandeling op SEH
Pijn en Pijnbehandeling op SEHPijn en Pijnbehandeling op SEH
Pijn en Pijnbehandeling op SEH
Michiel Tebbes
Ìý
Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak!
Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak! Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak!
Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak!
NVMT-symposium
Ìý
Marleen van Beek
Marleen van BeekMarleen van Beek
Marleen van Beek
Radboudumc
Ìý
Nah Behandeling 2011 Excerpt
Nah Behandeling 2011 ExcerptNah Behandeling 2011 Excerpt
Nah Behandeling 2011 Excerpt
jbcmertens
Ìý
Urgentiepsychiatrie Katho Kortrijk
Urgentiepsychiatrie Katho KortrijkUrgentiepsychiatrie Katho Kortrijk
Urgentiepsychiatrie Katho Kortrijk
Koen Titeca
Ìý
2009 06 04 V V G N
2009 06 04  V V G N2009 06 04  V V G N
2009 06 04 V V G N
Mark de Haan
Ìý
Case Report 2013 (Melvin Pitz) Manual Therapy
Case Report 2013 (Melvin Pitz) Manual TherapyCase Report 2013 (Melvin Pitz) Manual Therapy
Case Report 2013 (Melvin Pitz) Manual Therapy
Melvin Pitz
Ìý
Urgentiepsychiatrie 2011
Urgentiepsychiatrie 2011Urgentiepsychiatrie 2011
Urgentiepsychiatrie 2011
Koen Titeca
Ìý
Angst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-Blasius
Angst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-BlasiusAngst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-Blasius
Angst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-Blasius
az Sint-Blasius Dendermonde-zele
Ìý
Academielezing 15 oktober
Academielezing 15 oktober Academielezing 15 oktober
Academielezing 15 oktober
Avansacademielezing
Ìý
2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie
2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie
2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie
Nathalie Schottey
Ìý
Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...
Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...
Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...
Aurélie Derycke
Ìý
Rode draad hulpverlening
Rode draad hulpverleningRode draad hulpverlening
Rode draad hulpverlening
Els Verheyen
Ìý
Voorjaar 2011 verpleegkundig vizier rianne de wit
Voorjaar 2011 verpleegkundig vizier rianne de witVoorjaar 2011 verpleegkundig vizier rianne de wit
Voorjaar 2011 verpleegkundig vizier rianne de wit
Radboud universitair medisch centrum
Ìý
Triple diagnose presentatie
Triple diagnose presentatieTriple diagnose presentatie
Triple diagnose presentatie
Lisette Van der Vorst
Ìý
Pijn bij kanker, feb 2014
Pijn bij kanker, feb 2014Pijn bij kanker, feb 2014
Pijn bij kanker, feb 2014
Paul Lieverse
Ìý
Andullatie in de fysiotherapeutische praktijk
Andullatie in de fysiotherapeutische praktijkAndullatie in de fysiotherapeutische praktijk
Andullatie in de fysiotherapeutische praktijk
Joost Magermans
Ìý
Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
 Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
Waarde van een geneesmiddel bij zeldzame ziekte
Dutch Orphan Drug Network
Ìý
Pijn en Pijnbehandeling op SEH
Pijn en Pijnbehandeling op SEHPijn en Pijnbehandeling op SEH
Pijn en Pijnbehandeling op SEH
Michiel Tebbes
Ìý
Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak!
Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak! Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak!
Manuele therapie bij hoofdpijn: een hoofdzaak!
NVMT-symposium
Ìý
Marleen van Beek
Marleen van BeekMarleen van Beek
Marleen van Beek
Radboudumc
Ìý
Nah Behandeling 2011 Excerpt
Nah Behandeling 2011 ExcerptNah Behandeling 2011 Excerpt
Nah Behandeling 2011 Excerpt
jbcmertens
Ìý
Urgentiepsychiatrie Katho Kortrijk
Urgentiepsychiatrie Katho KortrijkUrgentiepsychiatrie Katho Kortrijk
Urgentiepsychiatrie Katho Kortrijk
Koen Titeca
Ìý
2009 06 04 V V G N
2009 06 04  V V G N2009 06 04  V V G N
2009 06 04 V V G N
Mark de Haan
Ìý
Case Report 2013 (Melvin Pitz) Manual Therapy
Case Report 2013 (Melvin Pitz) Manual TherapyCase Report 2013 (Melvin Pitz) Manual Therapy
Case Report 2013 (Melvin Pitz) Manual Therapy
Melvin Pitz
Ìý
Urgentiepsychiatrie 2011
Urgentiepsychiatrie 2011Urgentiepsychiatrie 2011
Urgentiepsychiatrie 2011
Koen Titeca
Ìý
Angst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-Blasius
Angst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-BlasiusAngst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-Blasius
Angst en depressie in oncologie - Borstkliniek az Sint-Blasius
az Sint-Blasius Dendermonde-zele
Ìý
Academielezing 15 oktober
Academielezing 15 oktober Academielezing 15 oktober
Academielezing 15 oktober
Avansacademielezing
Ìý
2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie
2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie
2014 06-16 presentatie finaal by evert en nathalie
Nathalie Schottey
Ìý
Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...
Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...
Patiënten met psychische klachten: welke strategieën gebruiken huisartsen om ...
Aurélie Derycke
Ìý
Rode draad hulpverlening
Rode draad hulpverleningRode draad hulpverlening
Rode draad hulpverlening
Els Verheyen
Ìý
Pijn bij kanker, feb 2014
Pijn bij kanker, feb 2014Pijn bij kanker, feb 2014
Pijn bij kanker, feb 2014
Paul Lieverse
Ìý

Inge Roes

  • 1. ‘Angstklachten bij cliënten in de wijk’ Inge Roes Verpleegkundig Specialist palliatieve zorg Lezing Verpleegkundig Vizier 18-06-2015
  • 2. VS palliatieve zorg [PZ] • Kwaliteit van leven verbeteren • Door voorkomen en verlichten lijden • Levensbedreigende ziekte • Palliatieve fase vs. terminale fase
  • 3. Waar gaan we het over hebben? Angst, spanning, onrust, schrik, vrezen, bangheid, beklemdheid, ongerustheid, benauwdheid, bezorgdheid, nervositeit…..
  • 4. Maar ook… Moeheid, spanning, transpireren, hartkloppingen, benauwdheid, duizeligheid, frequentie mictie, diarree, slikproblemen, rillingen, verhoogde prikkelbaarheid en slaapproblemen (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)
  • 5. Prevalentie angst palliatieve fase • 31-79% kanker • 18-26% ALS • 29-45% hartfalen • 90% terminale COPD (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)
  • 6. De beleving van de cliënt https://vimeo.com/50685552
  • 7. Onze eigen ervaring ‘Het is te vergelijken met ademen door een rietje’ (Agonizimai)
  • 9. Mw. was in het afgelopen half jaar 3 maal opgenomen in het ziekenhuis. Opname altijd in avond of weekend.
  • 10. Somatisch VG:COPD gold II, hypertensie, AF, TIA, vasculaire dementie, THP, nierinsufficiëntie, milde PHT dyspnoe d’effort +, slijmvorming+ , hoest slijm moeizaam op, slaapproblemen, vermoeid
  • 11. Functioneel • ADL niet zelfstandig • Kan huishouden niet organiseren • Woont sinds enkele maanden in verzorgings- huis in Nijmegen
  • 12. Maatschappelijk • Trekt zich terug op haar kamer, snel overprikkeld • Weduwe, zoon woont in buitenland • Nicht woont in het westen van Nederland • Zegt zich eenzaam te voelen
  • 13. Psychisch VG: TIA, vasculaire dementie, korte termijn geheugen verstoord, milde depressie na overlijden echtgenoot
  • 14. Communicatie • Kan zich goed uitdrukken
  • 15. Diagnostiek (landelijke richtlijn angst IKNL (2009) • Gedachten en gevoelens t.a.v. ziekte en vooruitzichten inventariseren • Hospital Anxiety and Depression scale (HADS) • Lastmeter
  • 16. Diagnostiek Exploreer de mogelijke oorzaken van angst (gebrek aan informatie, (ir)reële verwachtingen en cognities, organische oorzaken)
  • 17. P/ Risico op angst E/ hartfalen, COPD, cognitieve problemen, hyperventilatie, milde depressie in VG S/ * zegt last te hebben van slijm, hoesten, dyspnoe kokhalzen, versnelde ademhaling * cliënt zegt zich angstig te voelen * verhoogde HADS
  • 18. Welke interventies neem je zelf als je angstig bent?
  • 19. Interventies (landelijke richtlijn angst IKNL (2009) 1. Uitlokkende factoren (pijn en kortademigheid) onderzoeken en bestrijden 2. Ondersteunende zorg en angst reducerende adviezen en technieken (ontspanningsoefeningen, FT, GV)
  • 20. Interventies (landelijke richtlijn angst IKNL (2009) 3. Medicamenteuze symptomatische behandeling (inhalatiemedicatie luchtwegverwijders , morfine, benzodiazepine) 4. Bespreek angst regelmatig met cliënt
  • 22. Interventies mw. Jansen 1. Stappenplan gemaakt i.o.m. cliënt, huisarts, FT en collega’s 2. Instructie naasten en collega’s (t.a.v. klacht maar ook alarmsignalen ziekte)
  • 23. Interventies mw. Jansen 3. Inzet FT t.a.v. conditie en ademhaling- en ontspanningsoefeningen 4. Start vernevelen NACL 2x daags 5. Notitie huisartsenpost
  • 24. Persoonlijk stappenplan Mw. Jansen 1. Stop activiteit en laten zitten 2. Ademhalingsoefening 3. Vernevelen 4. Medicamenteus (oxazepam) 5. HAP bellen
  • 25. Evaluatie Geen opnames in de 9 maanden na invoering stappenplan En… zelfs geen oxazepam nodig gehad!