�ݺ�ߣ

MADDE VE ÖZELLİKLERİ BASINÇLAR Isı ve Sıcaklık SIVILARDA KALDIRMA KUVVETİ GENLEŞME

BASINÇ Nedir ? Basınç Katı Sıvı ve Gazlar ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye bir kuvvet uygularlar. Birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç(P), bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete de Basınç kuvveti(F) denir. Basınç ile basınç kuvveti arasında; P=F/S bağıntısı vardır.

KATI BASINCI Yandaki resimde iki ayakkabı görüyoruz. Bu ayakkabıları ayrı ayrı giyen bir bayanın kumlu bir yolda yürüdüğünü düşünün. Hangi ayakkabı yere daha çok batar? Tabiki kırmızı ayakkabı yere daha çok batar. Aynı ağırlık uygulanmasına karşın basınçlar farklı olmaktadır. Basınç kuvvetin temas ettiği alanın büyüklüğüyle alakalıdır. Basıncın formülü basitçe şöyledir: Basınç = Kuvvet / Yüzey alanı P = F / S

Basınç etkisine hayattan örnekler: Bıçağın ağzı ince yapılarak basınç arttırılır. Bu sayede daha kolay kesim yapılır. Kar ayakkabıları geniş olduğu için basınç azalır ve bu sayede kar üstünde yürünebilir. İş makinelerinin paletleri geniş yapılır ki basınç azalsın ve makineler toprağa batmasın. Çivilerin uçları sivri yapıldığı için basınç artar ve çivi daha kolay zemine girer.

Hepimiz çiviyle yapılan gösterileri izlemişizdir. Bu gösterilerde sivri çiviler yan yana dizilir ve gösteri yapan kişi çiviler üzerine uzanır. Tek başına bir insanı yaralayabilecek olan çiviler çok sayıda olduğunda yüzey alanı artar ve basınç azalır. Bu sayede göstericiye hiçbir şey olmaz.

SIVI BASINCI Sıvılar da katı ve gazlar gibi basınç oluşturma etkisine sahiptir. Bir sıvının basıncı derinlik, sıvı özkütlesi ve yer çekimi ivmesine bağlıdır. Ne kadar derine inerseniz üzerinizdeki su kütlesi artar ve doğal olarak üzerinize yapılan baskı da artar. İşte bu baskı sıvı basıncından kaynaklanmaktadır.

Sıvı basıncının Formülü Sıvı basıncı hesaplanırken basıncı hesaplanacak noktanın derinliği (h) , sıvının yoğunluğu ( d sıvı) ve yer çekimi ivmesi bilinmelidir. P sıvı = h.d.g

Sıvı basıncı kabın her yönünde etki eder. Sıvı basıncı kabın şekline bağlı değildir.

GAZ BASINCI Yüzerken suyun vücudumuza uyguladığı basınca benzer olarak hava da bedenimize bir basınç uygulamaktadır. Bunu daha iyi anlayabilmek için havadan oluşan bir denizin dibinde yaşadığımızı düşünebilirsiniz. Tıpkı suyun içindeki nesnelere basınç uygulamasında olduğu gibi hava da içindeki nesnelere basınç uygulamaktadır.

Atmosferin içindeki cisimlere uyguladığı basınca açık hava basıncı veya atmosfer basıncı denir. Açık hava basıncı üzerinde ilk deneyleri yapan Torricelli ‘dir.

Atmosferdeki gazlar canlı ve cansız tüm varlılara basınç uygular. Toriçelli’nin kullandığı cam çubukla aynı şekilde çalışan Barometre isimli aletler açık hava basıncını ölçmekte kullanılırlar. Kapalı kaplardaki gaz basıncı ise Manometre isimli aletlerle ölçülür.

SIVILARDA KALDIRMA KUVVETİ Deniz, göl ve akarsularda büyüklükleri ve cinsleri birbirinden farklı olan pek çok cisim görürüz. Bu cisimlerin kimi su yüzeyinde yüzer, kimi su içerisinde farklı derinliklere iner, kimi de dibe batar. Cisimlerin sudaki konumlarını belirleyen etkinin cevabını 2200 yıl önce Archimedes (Arşimet) vermiştir. Rivayete göre Archimedes bir gün banyo yapmak için su dolu bir küvete girer. Küvetin kenarlarından taşan suyu görünce, bu suyun ağırlığı ile kendi vücut hacminin suda kalan kısmı arasında bir ilişki olabileceğini düşünür ve cisimlerin bir sıvıda yüzmesi ya da batmasıyla ilgili bir sonuca ulaşır.

Burada yine Fk=Vb*ds*g dir Bu durumda g ve ds yı tüm cisimler için aynı değeri ifade ettiği için ihmal edebiliriz. Vb kısmı büyük olan cisimlerin Fk larıda büyüktür.

GENLEŞME Genleşme, genişleme anlamından gelir. Sıcaklığı artırılan bir cismin uzunluk ya da hacminin değişmesi olayıdır. Dışarıdan ısı alan maddenin taneciklerinin kinetik enerjisi, dolayısıyla taneciklerin titreşim hızı artar. Tanecikler birbirinden uzaklaşmaya başlar. Bu olaya genleşme adı verilir.

Maddenin ; Isıtılması ve Soğutulması sonucundaki genleşmeleri şekilde veriliyor.

Boyca Uzama Bir metal çubuğun önceki ilk boyu, olsun. Bu metal boyu uzayarak son boyu l0 olur. Boyca uzama miktarı (Δl); ΔL =l-l0 = l0.λ.Δt bağıntısıyla bulunur. Burada, l0: maddenin ilk boyudur. Bu; Δt = tson-tilk Metalin ısıtılmadan önceki sıcaklığı ile ısıtıldıktan sonraki sıcaklığının farkıdır.

Yüzeyce genişleme Bir metal levhanın ısıtılmadan önceki ilk yüzeyi S0 olsun. Bu metal levhayı ısıttığımızda, yüzey artarak son yüzeyi ΔS = S-S0=S0.2 λ.Δt bağıntısıyla hesap edilir. Burada; S0: Metalin ilk yüzü. 2λ: Yüzeyce genleşme katsayısı (Boyca genleşmenin iki katıdır.) Sıcaklık farkı; Δt = tson-tilk

Hacimce genişleme Metal bir kürenin ısıtılmadan önceki ilk hacmi V1 olsun. Bu metal küreyi ısıttığımızda son hacmi V olur. Hacimce genleşme miktarı ΔV, bağıntısıyla hesap edilir. Formül: ΔV=V1.3λ.Δt Burada; V0: Metal kürenin ilk hacmi. 3λ: Hacimce genleşme katsayısı (Dikkat edilirse boyca genleşme katsayısının üç katıdır.) Sıcaklık farkı; Δt = tson-tilk

Sıvılarda Genleşme Sıvılar içinde bulundukları kabın şeklini alır. Isıtılan bir sıvı, hacimce genleşir. İçi su dolu bir kap ısıtıldığında sıvının taşması, genleştiğini gösterir. Burada sıvı genleşirken kapta genleşir. Fakat sıvıların genleşme katsayısı katılarınkinden büyük olduğu için sıvı, kaptan daha fazla genleşir ve taşma olur. Eğer kap ile sıvı eşit miktar genleşse idi sıvı taşmazdı. Şekilde kesit alanı verilen K, L, M kaplardaki aynı cins sıvıların sıcaklıkları eşit miktar artırıldığında, L ve M kaplarındaki sıvılar eşit miktar genleşir.

�� Bir madde moleküllerinin sahip olduğu potansiyel enerjileri ile kinetik enerjilerinin toplamıdır.�� Isı bir enerjidir. “ Q” ile gösterilir. Q=m. C.Δt Q=ısı, m=kütle,c =öz ısı, Δt=sıcaklık farkı ISI:

Bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisidir. Enerji değildir. “ t” ile gösterilir. Termometre ile ölçülür. SICAKLIK:

Isı enerji türüdür---Sıcaklık moleküllerin ortalama kinetik enerjisidir. Isı enerji birimi joule---Sıcaklık derecedir. Isı kalorimetre kabı ile ölçülür---Sıcaklık termometre ile. Isı madde miktarına bağlıdır---Sıcaklık değildir. Isı ile Sıcaklık Arasındaki Fark

Bir maddenin m gramının sıcaklığı 1°C değiştirmek için gereken ısı miktarıdır. Ayırt edici bir özellik değildir. m.c=ısı sığası Öz ısı Bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1°C değiştirmek için gerekli ısı miktarı. Csu=cal/gr°C Isı sığası:

İletim: Sıcaklık farkı nedeni ile enerji aktarımına ısı iletimi denir. Konveksiyon: Ateşin üstündeki hava ısınarak yükselir ve ortamı ısıtır. Isınan hava yükselir. Işınım: Güneşten gelen ışığın yayı ısıtması ışınımdır. Isı Enerjisinin Aktarımı

Farklı sıcaklıktaki iki sıvı karıştırıldığında bir süre sonra denge sıcaklığına ulaşır. Qa=Qv DENGE SICAKLIĞI

�ݺ�ߣ

Madde ve Özellikleri

Recommended

More Related Content

What's hot (15)

Similar to Madde ve Özellikleri (11)

More from nebahatsicimoglu (15)

Recently uploaded (8)

Madde ve Özellikleri