ѱٱǰë
- 1. ѱٱǰë
- 2. ѱٱǰë janë trupa të errët, të fortë, të ftohtë të cilat janë formuar nga shkatërrimi i ndonjë komete apo ndonjë trupi qiellor. ѱٱǰë mund të kenë një diametër prej disa centimetra deri nëdisa qindra metra. Lëvizin rreth Diellit ndërmjet hapësirës planetare me shpejtësi prej 30 deri 70 km në sekondë.ѱٱǰë që bijnë në Tokë quhen Meteoritë. Më së shumti bijnë nëpër dete, oqeane, vende polare, shkretëtira dhe nëpër vendbanime të rralla.Cdo vjet në Tokë bien rreth 2000 meteorë.Meteori më i madh që ka ra ka qenë me peshë 60 ton.
- 3. Llojet e meteorëveMeteoret, sipasperberjesndahen ne: ‘Meteore shkembor’ ; Meteore me perbajtje hekuri’ dhe Meteore me perbajtje hekuri dhe shkembi’. Llogaritetqerreth 94% e meteoreveqebien ne Toke janeshkembore, dheketameteore, pervecshkembitkane ne permbajtjeamino acidetendryshmedhegjithashtulendeorganike.5% e meteoreveqebien ne Toke, jane me permbajtjehekuri, I cilimendohettejete me prejardhjengaasteroidetdhe 1% jane me perberjehekur-shkemb.
- 7. Shenjat ne toke jane spektakolare ...Gjatë historisë së tij, planeti ynë ka qënë subjekt i bombardimit intensiv të meteoritëve gjigandë. Më shumë se 140 kratere ndikuese janë identifikuar në planetin tonë. Por rëniet e meteoritëve nuk kanë të njëjtat ndikime në mjedis. Ato mund të krijojnë forma « gropash » si në foton më sipër, ku tregohet krateri i Barringerit, që ndodhet në një shkretëtirë të Arizonës, në Amerikë. Është një meteorit prej 300 000 tonë dhe 45m diametër, rënë këtu e 50 000 vjet, që ka provokuar këtë krater prej 1,2 km diametër dhe 180 m thellësi. Por mund të ndodhë që meteoritët të provokojnë ereksion të maleve. Në foton përbri, ne mund të dallojmë vendin e rrëpirës Gosses Bluff, në Australi. Ai bën nje diametër prej 24km dhe është provokuar nga ndikimi i një meteori që ra në 1 km këtu dhe 140 million vjet. Ai hyri në tokë 5 km thellë me një shpejtësi prej 100 000 km/h, toka e nxehur u ngrit atëherë për të prodhuar një kurorë mali !
- 8. Rreziqe të rënda për shëndetinNëse rënia e një meteori mund të provokojë dëme të rëndësishme mbi ambjentin, ajo gjithashtu mund të ketë pasoja serioze për shëndetin njerëzor. Kështu, në shtator 2007, një meteorit prej 2 m diametër është rrëzuar në një rrafshnaltë të Perusë, duke krijuar një krater prej 20 m të gjerë dhe 6 m të thellë ! Shkëmbi e goditi Tokën me 36 000 km/h, me fuqi të fortë duke ngrohur tokën dhe duke lëshuar lëndë squlfurike. Për shumë ditë me radhë, nën efektin e këtij gazi toksik, me qindra banorë janë ankuar nga dhimbje të kokës dhe të vjella.
- 9. Kuriozitet 720000:1 ky eshte shanci , që një njeri të goditet nga një meteorNë qershor 2008, Alan Harris, një kërkues i Space Science Institute të Kalifornisë, ka publikuar një anketë në revistën shkencore Natyra. Ai beson se një njeri ka një shanc mbi 720 000 të jetë i prekur nga një meteor në jetën e tij.« Është një mundësi dobësisht qesharake. Ka më shumë shance të vriten në një atentat sesa nga një asteroid ! » - ka shprehur ai.
- 10. Shiu MeteorikShiu meteorik eshte nje nder gjerat me te mrekullueshme qe mund te shikohet naten ne qiell.Kometatgjate udhetimit leshojne nje shirit me pluhur,grimca dhe pjese te akullta nga pas dhe kur toka kalon ne kete shirit keta mbeturina kozmike digjen mbi atmosferen tone.Nga kendveshtrimi jone ketu ne toke kjo krijon efektin e nje shiriti te zjarrte qe bie kryq qiellit.Ky shirit i zjarrte eshte ajo qe ne e quajme meteor ose yjet qe bien.Meteoret mund te shikohen pothuajse gjithe vitin por ne kohe te caktuara te vitit ky aktivitet eshte me i madh dhe quhetShi meteorik.Kjo zakonisht ndodh kur toka kalon ne orbiten e Kometes.