Udh谷zues p谷r prind谷r Fuqia e prind谷rve
Hyrje
T谷 qenit prind 谷sht谷 nj谷 detyr谷 me p谷rgjegj谷si shum谷 t谷 madhe q谷 ndonj谷her谷 e keni patur.
Prind b谷hemi n谷 巽astin kur do t谷 lind f谷mija jon谷, nuk kemi mund谷si q谷 t谷 st谷rvisim veten p谷r rolin e prind谷rit, ose nuk na e kan谷 dh谷n谷 at谷 mund谷si. Prandaj f谷mij谷t i edukojm谷 ashtu si巽 mendojm谷 se 谷sht谷 m谷 s谷 miri.
F谷mij谷t tan谷 kan谷 nevoj谷 p谷r ne t谷 rriturit, q谷 tju dhurojm谷 dashuri dhe kujdes dhe n谷 nj谷 m谷nyr谷 t谷 k谷till谷 ti m谷sojm谷 t谷 duan edhe veten e tyre. Nj谷koh谷sisht, f谷mij谷ve tan谷 ju d谷shirojm谷 t谷 gjith谷 t谷 mirat, d谷shirojm谷 q谷 ata t谷 jen谷 t谷 suksessh谷m, t谷 lumtur. Ndonj谷her谷 gjendemi n谷 nj谷 situat谷 q谷 nuk e dim谷 se si duhet vepruar n谷 m谷nyr谷n m谷 t谷 duhur, q谷 ti mos i p谷rs谷risim gabimet e prind谷rve tan谷 dhe tju p谷rgjigjemi k谷rkesave t谷 f谷mij谷ve tan谷. Jo rrall谷 her谷 kemi mund谷si, forc谷 dhe fuqi q谷 ti arrijm谷 t谷 gjitha ato k谷rkesa t谷 cilat i ka ndaj nesh mjedisi social. Shpesh mund t谷 kemi ndjenj谷 se nuk jemi aq t谷 mir谷 p谷r t谷 qen谷 prind谷r.
Gjat谷 edukimit duhet ti kemi nd谷rmend disa gj谷ra t谷 cilat jan谷 t谷 r谷nd谷sishme p谷r rritjen dhe zhvillimin e f谷mij谷s dhe raportin ton谷 me f谷mij谷t tan谷 mbi at谷 se 谷sht谷 p谷rgjegj谷si e jona se 巽far谷 t谷 rriturish do t谷 krijojn谷 prej tyre.
Ky udh谷zues i shkurt谷r 谷sht谷 dedikuar q谷 t谷 na ofroj谷 informata themelore se 巽far谷 n谷 t谷 v谷rtet谷 paraqet t谷 qenit prind谷 i p谷rgjegjsh谷m dhe si tju p谷rgjigjemi sfidave t谷 cilat i bart谷 e nj谷jta.
Udh谷zues p谷r prind谷r Fuqia e prind谷rve
Hyrje
T谷 qenit prind 谷sht谷 nj谷 detyr谷 me p谷rgjegj谷si shum谷 t谷 madhe q谷 ndonj谷her谷 e keni patur.
Prind b谷hemi n谷 巽astin kur do t谷 lind f谷mija jon谷, nuk kemi mund谷si q谷 t谷 st谷rvisim veten p谷r rolin e prind谷rit, ose nuk na e kan谷 dh谷n谷 at谷 mund谷si. Prandaj f谷mij谷t i edukojm谷 ashtu si巽 mendojm谷 se 谷sht谷 m谷 s谷 miri.
F谷mij谷t tan谷 kan谷 nevoj谷 p谷r ne t谷 rriturit, q谷 tju dhurojm谷 dashuri dhe kujdes dhe n谷 nj谷 m谷nyr谷 t谷 k谷till谷 ti m谷sojm谷 t谷 duan edhe veten e tyre. Nj谷koh谷sisht, f谷mij谷ve tan谷 ju d谷shirojm谷 t谷 gjith谷 t谷 mirat, d谷shirojm谷 q谷 ata t谷 jen谷 t谷 suksessh谷m, t谷 lumtur. Ndonj谷her谷 gjendemi n谷 nj谷 situat谷 q谷 nuk e dim谷 se si duhet vepruar n谷 m谷nyr谷n m谷 t谷 duhur, q谷 ti mos i p谷rs谷risim gabimet e prind谷rve tan谷 dhe tju p谷rgjigjemi k谷rkesave t谷 f谷mij谷ve tan谷. Jo rrall谷 her谷 kemi mund谷si, forc谷 dhe fuqi q谷 ti arrijm谷 t谷 gjitha ato k谷rkesa t谷 cilat i ka ndaj nesh mjedisi social. Shpesh mund t谷 kemi ndjenj谷 se nuk jemi aq t谷 mir谷 p谷r t谷 qen谷 prind谷r.
Gjat谷 edukimit duhet ti kemi nd谷rmend disa gj谷ra t谷 cilat jan谷 t谷 r谷nd谷sishme p谷r rritjen dhe zhvillimin e f谷mij谷s dhe raportin ton谷 me f谷mij谷t tan谷 mbi at谷 se 谷sht谷 p谷rgjegj谷si e jona se 巽far谷 t谷 rriturish do t谷 krijojn谷 prej tyre.
Ky udh谷zues i shkurt谷r 谷sht谷 dedikuar q谷 t谷 na ofroj谷 informata themelore se 巽far谷 n谷 t谷 v谷rtet谷 paraqet t谷 qenit prind谷 i p谷rgjegjsh谷m dhe si tju p谷rgjigjemi sfidave t谷 cilat i bart谷 e nj谷jta.
ZBATIME TE LIGJIT TE ARKIMEDIT
PUNE EKSPERIMENTALE
OBJEKTIVAT KRYESORE :
TE VERTETOJE EKSPERIMENTALISHT FORCEN SHTYTESE TE LENGUT DHE TE GAZIT MBI TRUPAT E ZHYTUR NE TO.
TE PROVOJME EKSPERIMENTALISHT QE TRUPAT MUND TE LUNDROJNE OSE JO , NE VARESI TE FORMES SE TYRE.
TE ARGUMENTOJME NEPERMJET VEZHGIMIT SE TRUPAT MUND TE LUNDROJNE OSE JO NE VARESI TE DENDESISE SE RRJEDHESIT KU JANE ZHYTUR.
TE ANALIZOJME KETE FORCE KRAHASUAR ME RENDESEN DHE TE NXJERRE PERFUNDIMET
#MesueseAurela
SI MUND TE PARANDALOHEN AKSIDENTET RRUGORE?
CDO DITE SOT DEGJOJME PER RASTE TE TMERRSHME AKSIDENTESH . KU QINDRA VETE HUMBIN JETE CDO DITE. SECILI NGA NE DUHET TE NDERGJEGJESOHET PER VLERN E JETES . PER TA BERE KETE DUHET QE TE SENSIBILIZOHEN TE RINJTE TE PARET.
KUR TE NGASESH NJE AUTOMJET PERPIQU TI KUJTOSH RREGULLAT E MEPOSHTME.
VLERSOJE JETEN
#MesueseAurela
Udh谷zues p谷r f谷mij谷 dhe prind谷r nd谷shkimi fizik i f谷mij谷ve 亠从舒 仄弍舒舒亟舒 亠舒亳
油
Ky doracak 谷sht谷 i dedikuar p谷r prind谷rit dhe f谷mij谷t. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t ta njohin nd谷shkimin trupor si dhun谷, si dhe t谷 inkurajohen q谷 t谷 nj谷jtin ta raportojn谷.
N谷 doracak jan谷 dh谷n谷 instruksione t谷 shkurt谷ra p谷r f谷mij谷t, me q谷llim q谷 ti njohin shenjat implicite t谷 dhun谷s n谷 t谷 cilat jan谷 t谷 n谷nshtruar moshatar谷 t谷 tyre dhe ti denoncojn谷 ato. Shum谷 shpesh f谷mij谷t nuk jan谷 t谷 informuar p谷r procedurat e paraqitjes kur b谷het fjal谷 p谷r cil谷ndolloj forme t谷 dhun谷s ose t谷 thyerjes s谷 t谷 drejtave t谷 tyre dhe si realizohet procedura kur e nj谷jta do t谷 paraqitet. Duke mos pasur informata t谷 mjaftueshme ata nuk marrin guxim q谷 ti informojn谷 institucionet p谷rkat谷se p谷r gjendjen n谷 t谷 cil谷n gjenden, dhe nj谷koh谷sisht vazhdimisht frik谷sohen nga ana e p谷rdhunuesit se n谷se paraqesin rastet, do t谷 keqtrajtohen n谷 m谷nyr谷 plot谷suese edhe nga institucionet.
Do t谷 d谷shiroinim q谷 nj谷koh谷sisht ti inkurajojm谷 edhe prind谷rit q谷 ti drejtojn谷 f谷mij谷t e tyre q谷 t谷 kujdesen p谷r vet, q谷 t谷 mos tolerojn谷 asnj谷 lloj t谷 dhun谷s dhe mos ta praktikojn谷 dhun谷n. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t t谷 zhvillojn谷 qasje kritike ndaj padrejt谷sis谷 dhe empati ndaj atyre q谷 jan谷 keqtrajtuar por para s谷 gjithash, t谷 m谷sohen t谷 kujdesen p谷r veten dhe p谷r sigurin谷 e tyre.
Udh谷zues p谷r f谷mij谷 dhe prind谷r nd谷shkimi fizik i f谷mij谷ve
Ky doracak 谷sht谷 i dedikuar p谷r prind谷rit dhe f谷mij谷t. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t ta njohin nd谷shkimin trupor si dhun谷, si dhe t谷 inkurajohen q谷 t谷 nj谷jtin ta raportojn谷.
N谷 doracak jan谷 dh谷n谷 instruksione t谷 shkurt谷ra p谷r f谷mij谷t, me q谷llim q谷 ti njohin shenjat implicite t谷 dhun谷s n谷 t谷 cilat jan谷 t谷 n谷nshtruar moshatar谷 t谷 tyre dhe ti denoncojn谷 ato. Shum谷 shpesh f谷mij谷t nuk jan谷 t谷 informuar p谷r procedurat e paraqitjes kur b谷het fjal谷 p谷r cil谷ndolloj forme t谷 dhun谷s ose t谷 thyerjes s谷 t谷 drejtave t谷 tyre dhe si realizohet procedura kur e nj谷jta do t谷 paraqitet. Duke mos pasur informata t谷 mjaftueshme ata nuk marrin guxim q谷 ti informojn谷 institucionet p谷rkat谷se p谷r gjendjen n谷 t谷 cil谷n gjenden, dhe nj谷koh谷sisht vazhdimisht frik谷sohen nga ana e p谷rdhunuesit se n谷se paraqesin rastet, do t谷 keqtrajtohen n谷 m谷nyr谷 plot谷suese edhe nga institucionet.
Do t谷 d谷shiroinim q谷 nj谷koh谷sisht ti inkurajojm谷 edhe prind谷rit q谷 ti drejtojn谷 f谷mij谷t e tyre q谷 t谷 kujdesen p谷r vet, q谷 t谷 mos tolerojn谷 asnj谷 lloj t谷 dhun谷s dhe mos ta praktikojn谷 dhun谷n. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t t谷 zhvillojn谷 qasje kritike ndaj padrejt谷sis谷 dhe empati ndaj atyre q谷 jan谷 keqtrajtuar por para s谷 gjithash, t谷 m谷sohen t谷 kujdesen p谷r veten dhe p谷r sigurin谷 e tyre. http://www.slideshare.net/ssuser71ef66/udhzues-pr-fmij-dhe-prindr-ndshkimi-fizik-i-fmijve
Udh谷zues p谷r f谷mij谷 dhe prind谷r nd谷shkimi fizik i f谷mij谷ve
Ky doracak 谷sht谷 i dedikuar p谷r prind谷rit dhe f谷mij谷t. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t ta njohin nd谷shkimin trupor si dhun谷, si dhe t谷 inkurajohen q谷 t谷 nj谷jtin ta raportojn谷.
N谷 doracak jan谷 dh谷n谷 instruksione t谷 shkurt谷ra p谷r f谷mij谷t, me q谷llim q谷 ti njohin shenjat implicite t谷 dhun谷s n谷 t谷 cilat jan谷 t谷 n谷nshtruar moshatar谷 t谷 tyre dhe ti denoncojn谷 ato. Shum谷 shpesh f谷mij谷t nuk jan谷 t谷 informuar p谷r procedurat e paraqitjes kur b谷het fjal谷 p谷r cil谷ndolloj forme t谷 dhun谷s ose t谷 thyerjes s谷 t谷 drejtave t谷 tyre dhe si realizohet procedura kur e nj谷jta do t谷 paraqitet. Duke mos pasur informata t谷 mjaftueshme ata nuk marrin guxim q谷 ti informojn谷 institucionet p谷rkat谷se p谷r gjendjen n谷 t谷 cil谷n gjenden, dhe nj谷koh谷sisht vazhdimisht frik谷sohen nga ana e p谷rdhunuesit se n谷se paraqesin rastet, do t谷 keqtrajtohen n谷 m谷nyr谷 plot谷suese edhe nga institucionet.
Do t谷 d谷shiroinim q谷 nj谷koh谷sisht ti inkurajojm谷 edhe prind谷rit q谷 ti drejtojn谷 f谷mij谷t e tyre q谷 t谷 kujdesen p谷r vet, q谷 t谷 mos tolerojn谷 asnj谷 lloj t谷 dhun谷s dhe mos ta praktikojn谷 dhun谷n. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t t谷 zhvillojn谷 qasje kritike ndaj padrejt谷sis谷 dhe empati ndaj atyre q谷 jan谷 keqtrajtuar por para s谷 gjithash, t谷 m谷sohen t谷 kujdesen p谷r veten dhe p谷r sigurin谷 e tyre.
Udh谷zues p谷r f谷mij谷 dhe prind谷r nd谷shkimi fizik i f谷mij谷ve亠从舒 仄弍舒舒亟舒 亠舒亳
油
Udh谷zues p谷r f谷mij谷 dhe prind谷r nd谷shkimi fizik i f谷mij谷ve
Ky doracak 谷sht谷 i dedikuar p谷r prind谷rit dhe f谷mij谷t. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t ta njohin nd谷shkimin trupor si dhun谷, si dhe t谷 inkurajohen q谷 t谷 nj谷jtin ta raportojn谷.
N谷 doracak jan谷 dh谷n谷 instruksione t谷 shkurt谷ra p谷r f谷mij谷t, me q谷llim q谷 ti njohin shenjat implicite t谷 dhun谷s n谷 t谷 cilat jan谷 t谷 n谷nshtruar moshatar谷 t谷 tyre dhe ti denoncojn谷 ato. Shum谷 shpesh f谷mij谷t nuk jan谷 t谷 informuar p谷r procedurat e paraqitjes kur b谷het fjal谷 p谷r cil谷ndolloj forme t谷 dhun谷s ose t谷 thyerjes s谷 t谷 drejtave t谷 tyre dhe si realizohet procedura kur e nj谷jta do t谷 paraqitet. Duke mos pasur informata t谷 mjaftueshme ata nuk marrin guxim q谷 ti informojn谷 institucionet p谷rkat谷se p谷r gjendjen n谷 t谷 cil谷n gjenden, dhe nj谷koh谷sisht vazhdimisht frik谷sohen nga ana e p谷rdhunuesit se n谷se paraqesin rastet, do t谷 keqtrajtohen n谷 m谷nyr谷 plot谷suese edhe nga institucionet.
Do t谷 d谷shiroinim q谷 nj谷koh谷sisht ti inkurajojm谷 edhe prind谷rit q谷 ti drejtojn谷 f谷mij谷t e tyre q谷 t谷 kujdesen p谷r vet, q谷 t谷 mos tolerojn谷 asnj谷 lloj t谷 dhun谷s dhe mos ta praktikojn谷 dhun谷n. sht谷 me r谷nd谷si q谷 f谷mij谷t t谷 zhvillojn谷 qasje kritike ndaj padrejt谷sis谷 dhe empati ndaj atyre q谷 jan谷 keqtrajtuar por para s谷 gjithash, t谷 m谷sohen t谷 kujdesen p谷r veten dhe p谷r sigurin谷 e tyre.
Udh谷zues p谷r prind谷rit, arsimtar谷t dhe edukator谷t
Kund谷r nd谷shkimit trupor t谷 f谷mij谷ve
Nd谷shkimi trupor 谷sht谷 nj谷ra nga format m谷 t谷 shpeshta t谷 keqp谷rorimit t谷 f谷mij谷ve. Duke filluar nga nd谷shkimi n谷 sht谷pi, e deri te nd谷shkimet n谷 shkolla dhe n谷 巽erdhe si mas谷 edukativo-p谷rmir谷suese p谷r f谷mij谷t e pad谷gjuesh谷m.
Sipas Komitetit t谷 KB-ve p谷r t谷 drejtat e f谷mij谷ve:- do d谷nim ku p谷rdoret forc谷 fizike e me q谷llim q谷 t谷 shkaktohet nivel i caktuar i dhimbjes ose shqet谷simit, pa marr谷 parasysh se sa e vog谷l 谷sht谷 dhimbja, paraqet nd谷shkim trupor t谷 f谷mij谷s.
Sipas UNICEF-it, problemi ka p谷rmasa t谷 m谷dha. Hulumtimet tjera tregojn谷 se rreth 70% e f谷mij谷ve t谷 mosh谷s prej 2 deri n谷 14 vjet i n谷nshtrohen ndonj谷 lloji t谷 keqtrajtimit fizik ose psikologjik n谷 sht谷pi ose nga ana e p谷rkujdes谷sit; 16% i n谷nshtrohen nd谷shkimit serioz trupor.
Nd谷shkimi trupor mund t谷 shkaktoj谷 probleme serioze, para s谷 gjithash sh谷ndet谷sore, te f谷mij谷t, e n谷 disa raste kjo p谷rfundon edhe me vdekje. N谷 Republik谷n e Maqedonis谷 n谷 dy vitet e fundit jemi d谷shmitar谷 t谷 rasteve n谷 t谷 cilat prind谷rit i kan谷 rrahur f谷mij谷t e tyre deri n谷 vdekje. T谷 gjitha k谷to informata, t谷 cilat i marrim para s谷 gjithash nga mediet e q谷 kan谷 t谷 b谷jn谷 me pasojat e nd谷shkimit trupor, duhet t谷 na nxisin t谷 mendojm谷 seriozisht p谷r m谷nyr谷n n谷 t谷 cil谷n mund t谷 mbrohen f谷mij谷t, para s谷 gjithash nga dhuna n谷 sht谷pi.
Ky udh谷zues u dedikohet prind谷rve, arsimtar谷ve dhe t谷 rriturve t谷 tjer谷 dhe q谷llimi i tij 谷sht谷 t谷 informoj谷 para s谷 gjithash se 巽ka paraqet nd谷shkimi trupor, 巽far谷 pasojash le p谷r sh谷ndetin dhe jet谷n e f谷mij谷ve.
Nj谷koh谷sisht, q谷llimi i tij 谷sht谷 t谷 nxiten qytetar谷t, arsimtar谷t dhe sh谷rbimet profesionale n谷 巽erdhe dhe n谷 shkolla q谷 ti denoncojn谷 rastet p谷r t谷 cilat ka dyshime p谷r keqp谷rdorim t谷 f谷mij谷ve.
Udh谷zues p谷r prind谷rit, arsimtar谷t dhe edukator谷t
Kund谷r nd谷shkimit trupor t谷 f谷mij谷ve
Nd谷shkimi trupor 谷sht谷 nj谷ra nga format m谷 t谷 shpeshta t谷 keqp谷rorimit t谷 f谷mij谷ve. Duke filluar nga nd谷shkimi n谷 sht谷pi, e deri te nd谷shkimet n谷 shkolla dhe n谷 巽erdhe si mas谷 edukativo-p谷rmir谷suese p谷r f谷mij谷t e pad谷gjuesh谷m.
Sipas Komitetit t谷 KB-ve p谷r t谷 drejtat e f谷mij谷ve:- do d谷nim ku p谷rdoret forc谷 fizike e me q谷llim q谷 t谷 shkaktohet nivel i caktuar i dhimbjes ose shqet谷simit, pa marr谷 parasysh se sa e vog谷l 谷sht谷 dhimbja, paraqet nd谷shkim trupor t谷 f谷mij谷s.
Sipas UNICEF-it, problemi ka p谷rmasa t谷 m谷dha. Hulumtimet tjera tregojn谷 se rreth 70% e f谷mij谷ve t谷 mosh谷s prej 2 deri n谷 14 vjet i n谷nshtrohen ndonj谷 lloji t谷 keqtrajtimit fizik ose psikologjik n谷 sht谷pi ose nga ana e p谷rkujdes谷sit; 16% i n谷nshtrohen nd谷shkimit serioz trupor.
Nd谷shkimi trupor mund t谷 shkaktoj谷 probleme serioze, para s谷 gjithash sh谷ndet谷sore, te f谷mij谷t, e n谷 disa raste kjo p谷rfundon edhe me vdekje. N谷 Republik谷n e Maqedonis谷 n谷 dy vitet e fundit jemi d谷shmitar谷 t谷 rasteve n谷 t谷 cilat prind谷rit i kan谷 rrahur f谷mij谷t e tyre deri n谷 vdekje. T谷 gjitha k谷to informata, t谷 cilat i marrim para s谷 gjithash nga mediet e q谷 kan谷 t谷 b谷jn谷 me pasojat e nd谷shkimit trupor, duhet t谷 na nxisin t谷 mendojm谷 seriozisht p谷r m谷nyr谷n n谷 t谷 cil谷n mund t谷 mbrohen f谷mij谷t, para s谷 gjithash nga dhuna n谷 sht谷pi.
Ky udh谷zues u dedikohet prind谷rve, arsimtar谷ve dhe t谷 rriturve t谷 tjer谷 dhe q谷llimi i tij 谷sht谷 t谷 informoj谷 para s谷 gjithash se 巽ka paraqet nd谷shkimi trupor, 巽far谷 pasojash le p谷r sh谷ndetin dhe jet谷n e f谷mij谷ve.
9
Nj谷koh谷sisht, q谷llimi i tij 谷sht谷 t谷 nxiten qytetar谷t, arsimtar谷t dhe sh谷rbimet profesionale n谷 巽erdhe dhe n谷 shkolla q谷 ti denoncojn谷 rastet p谷r t谷 cilat ka dyshime p谷r keqp谷rdorim t谷 f谷mij谷ve.
te drejtat e femijeve te drejtat e femijeve shps.pptxARIMAZSTEAJ
油
ka 谷sht谷 ndotja e tok谷s?
≒Ndotje eshte grumbullimi apo shfaqja me teprice e lendeve te ndryshme ne trajte mbeturinash ne mjedis natyror, qe shkaktojne deme dhe shqetesime per njeriun dhe gjallesat.
Kontaminimi apo ndotja e tokes ndodh nga prania e kimikateve te demshme te krijuara nga njeriu ose nga nderhyrjet qe i behen mjediseve.
Shkaktaret kryesore te ndotjes se tokes jane aktivitetet industriale, kimikatet bujqesore, hudhja e pakontrolluar e mbeturinave si qelqet, gomat, letra, plastika, kanaqe.
Ndotja e tokes ndodh ne vartesi te perdorimit te kimikateve dhe shkalles se industrise ne ate zone te caktuar.
Kimikatet qe zakonisht jane shkaktare te kontaminimit te tokes jane: nafta, hidrokarburet aromatike, zbutesit(detergjent), pesticidet, insekticidet, plumbi e shume metale tjera te renda.
Shqetesimet qe na sjell kontaminimi i tokes jane me teper per 巽eshtje shendetesore, prekja e percjellesave te ujit te pijes nga kjo toke, avujt e kesaj toke, qe qojne deri ne shira acidik e te helmueshem.
Gjetja dhe hulumtimi i ketyre tokave kerkon mjaft perkushtim, kohe te gjate dhe kosto te larte, per arsye se kerkohen mjete te sofistikuara teknologjike per analizimin e tyre.
Kontaminimi i tokes me se shumti haset ne vendet e Amerikes dhe Evropes perendimore, te cilat po shenojne rritje te dukshme te industrializmit.
Shkaktar谷t qe duhen permendur:
qe duhen permendur:
1. Agrokimikatet: pesticidet, insekticidet, herbicidet, etj
2. Hiri i qymyrit
3. Minierat dhe aktivitetet e industrive te renda
4. Mbeturinat
5. Shiu acidik
6. Perdorimi intensiv i tokave per prodhime bujqesore
7. Ndryshkja e metaleve qe gjenden nen toke, si gypat nentokesore, etj
8. Mbetjet nukleare
9. Shkarkime direkte te mbetjeve industriale ne toke
10. Derdhja e naftes ne ujera dhe ne toke
11. Mbetjet elektronike
12. Mbetjet luftarake
13. Injoranca ndaj menagjimit dhe mbykqyrjes se tokes
Ne vendin tone shkaktaret me te perhapur te ndotjes se tokes jane: Kimikatet bujqesore, mbeturinat, hiri i qymyrit(posaqerisht ne zonen e termocentralit ne Obiliq), minierat, industrite e renda, etj.
Qymyri gjate formimit te tij perqendron me se shumti plumb, zink dhe me pak metale tjera te renda. Kur digjet, shumica e ketyre perbereseve mbledhet ne hi, i cili permban mjaftueshem plumb qe te njihet si ndotes.
Sipas hulumtimeve te bera tregohet qe nga nje meter kub, mund te nxjerresh rreth 5 miligram plumb. Perveq saj hiri i qymyrit permban po ashtu edhe hidrokarbure aromatike qe njihen si kancerogjene per njeriun. Toleranca e permbajtjes se ketyre hidrokarbureve ne toke eshte rreth 1mg/m^3.
Hiri i qymyrit ne toke eshte i pranishem nese toka permban copeza te vogla te bardha.
te drejtat e femijeve shps.pptxffgfsdgfsdLeonardSteaj1
油
谷sishme p谷r t谷 p谷rcaktuar performanc谷n, p谷r t谷 vler谷suar p谷rmir谷simin, dhe p谷r t谷 b谷r谷 krahasime me t谷 tjer谷t. Disa shembuj t谷 p谷rdorimit t谷 matjes n谷 sporte dhe loj谷ra jasht谷m p谷rfshijn谷:
Koh谷matja: N谷 sporte si noti, vrapimi, ose sikleti, koh谷matja p谷rdoret p谷r t谷 regjistruar koh谷n q谷 nj谷 person merr p谷r t谷 kryer nj谷 distanc谷 t谷 caktuar. Kjo ndihmon sportist谷t t谷 monitorojn谷 p谷rmir谷simin e tyre dhe t谷 p谷rcaktojn谷 objektivat e tyre p谷r performanc谷n.
Distanc谷matja: N谷 sporte si futbolli, basketbolli, ose golfi, distanc谷matja p谷rdoret p谷r t谷 vler谷suar se sa larg jan谷 gjuajtjet, pasat, ose goditjet e lojtar谷ve. Kjo ndihmon n谷 p谷rcaktimin e aft谷sive t谷 lojtar谷ve dhe n谷 strategjit谷 e loj谷s.谷sishme p谷r t谷 p谷rcaktuar performanc谷n, p谷r t谷 vler谷suar p谷rmir谷simin, dhe p谷r t谷 b谷r谷 krahasime me t谷 tjer谷t. Disa shembuj t谷 p谷rdorimit t谷 matjes n谷 sporte dhe loj谷ra jasht谷m p谷rfshijn谷:
Koh谷matja: N谷 sporte si noti, vrapimi, ose sikleti, koh谷matja p谷rdoret p谷r t谷 regjistruar koh谷n q谷 nj谷 person merr p谷r t谷 kryer nj谷 distanc谷 t谷 caktuar. Kjo ndihmon sportist谷t t谷 monitorojn谷 p谷rmir谷simin e tyre dhe t谷 p谷rcaktojn谷 objektivat e tyre p谷r performanc谷n.
Distanc谷matja: N谷 sporte si futbolli, basketbolli, ose golfi, distanc谷matja p谷rdoret p谷r t谷 vler谷suar se sa larg jan谷 p谷rdoret p谷r t谷 vler谷suar se sa larg jan谷 , pasat, ose goditjet e lojtar谷ve. Kjo ndihmon n谷 p谷rcaktimin e aft谷sive t谷 lojtar谷ve dhe n谷 strategjit谷 e loj谷s.谷sishme p谷r t谷 p谷rcaktuar performanc谷n, p谷r t谷 vler谷suar p谷rmir谷simin, dhe p谷r t谷 b谷r谷 krahasime me t谷 tjer谷t. Disa shembuj t谷 p谷rdorimit t谷 matjes n谷 sporte dhe loj谷ra jasht谷m p谷rfshijn谷:
Koh谷matja: N谷 sporte si noti, vrapimi, ose sikleti, koh谷matja p谷rdoret p谷r t谷 regjistruar koh谷n q谷 nj谷 person merr p谷r t谷 kryer nj谷 distanc谷 t谷 caktuar. Kjo ndihmon sportist谷t t谷 monitorojn谷 p谷rmir谷simin e tyre dhe t谷 p谷rcaktojn谷 objektivat e tyre p谷r performanc谷n.
Distanc谷matja: N谷 sporte si futbolli, basketbolli, ose golfi, distanc谷matja p谷rdoret p谷r t谷 vler谷suar se sa larg jan谷 gjuajtjet, pasat, ose goditjet e lojtar谷ve. Kjo ndihmon n谷 p谷rcaktimin e aft谷sive t谷 lojtar谷ve dhe n谷 strategjit谷 e loj谷s.
Civilizimi Perballe nje Brezi te NgujuarMenada Petro
油
Qytetari
2. Objektivat
1-Cquajme femije ne aspektin ligjor dhe social
2-Disa nga te drejtat dhe detyrimet e femijeve
3-Legjislacioni yne ne mbrojtje te femijeve
4-Trafikimi I femijeve
5-Dhuna ndaj femijeve
6-Abuzimi me femijet
7-Organizatat nderkomebtare qe mbrojne femijet
3. Ne aspektin ligjor femije quhet cdo person qe nuk ka mbushur moshen 18 vjec
kufiri I te
Ciles eshte vendosur nga Konventa e OKB-se per te Drejtat e Femijeve .
Ne aspektin social femije quhen ata individe qe karakterizohen nga mungesa e
zhvillimit
Fizik,intelektual dhe psiko-social.
4. 1-Te njohin,te kerkojne te respektohen te drejtat e tyre dhe te respektojne te drejtat e te
Tjereve.
2-Te thone mendimin e tyre kur merren vendime per ta.
3-Te duan dhe te respektojne te dy prinderit dhe ne rastet kur ata nuk jetojne bashke.
4-Te shprehin mendimin e tyre lirisht por pa thene gjera qe demtojne te tjeret.
5-Te kerkojne ndihmen e shtetit ku te tjeret sillen keq,I lendojne ose I shfrytezojne ata
per qellime fitimi.
6-Te kujdesen per mjedisin ku jetojne dhe te respektojne e te zbatojne ligjin.
7-Te shkojne rregullisht ne shkolle dhe te respektojne rregullat e shkolles.
8-Te respektojne jeten private te femijeve te tjere dhe te rriturve.
9-Te respektojne fene,besimet dhe zakonet e te tjereve.
10-Te degjojne dhe te repektojne fjalen e prinderve,kujdestareve,mesueseve.
11-Te qendrojne larg mjediseve dhe personave qe mbajne arme ose konsumojne
droge,alkool apo substanca te tjera te ndaluara.
12-Femijet nuk duhet te bejne pune qe u demtojne shendetin dhe as te lene shkollen
per te punuar.
13-Te shkojne te mjeku sa here eshte e nevojshme.
14-Te mesohen te jene tolerante,te jetojne ne paqe ne liri dhe te sillen me te tjeret ne
menyre te barabarte.
5. 1-Kushtetuta e Republikes se Shqiperise garanton mbrojtje ligjore per te gjithe femijet
Pa dallime per te qene I mbrojtur nga dhuna,keqtrajtimi,abuzimi,shfrytezimi dhe
Perdorimi per pune ne nje moshe minimale duke sigururar dhe mirerrtijen e tyre.
2-Kodi penal
parashikon denime te renda per veprat qe kryhen kunder femijeve dhe
Gjithashtu percakton moshen e pergjegjesise penale per krime te femijeve qe eshte
Mosha 14 vjec dhe per kundravajtje penale ne moshen 16 vjec.
3-Kodi Civil
garanton per femjet qe kane mbushur moshen 14 vjec te marrin pjese
Ne organizata shoqerore per te dhene mendimin e tyre si dhe moshen 10 vjevare kur
Femija mund te pyetet ose mund ti merret ne konsiderate mendimi.
4-Kodi I Procedures Penale I cili lidhur me personat e mitur te proceduar penalisht
Parashikohet mbrojtje e vecante ligjore dhe psikologjike si dhe pranine e prinderve.
5-Kodi I Familjes I cili thote se cdo femije ka te drejte te kete nje familje.Ne
Mungese te familjes biologjike,parashikon biresimin dhe ne mungese te perkohshme
Te nje familje ka te drejten e nje kujdestari.Gjithashtu ky ligj parashtron se te dy
Prinderit kane te njejtat detyrime per femijen edhe pas shkurorezimit.
6-Kodi I Punes I cili njeh si moshe pune per femijet moshen 16 vjecare dhe siguron
Mbrojtje te vecante per femijet qe punojne.
7-Ligji per procedurat e biresimit dhe Komitetit Shqiptar te Biresimit
I cili thote se ne
rast biresimi femijeve u merret mendimi ne moshen 10 vjec dhe pelqimi ne 12 vjec.
6. Si dukuri trafikimi I qenieve njerezore por kryesisht I femijeve ka qene I perhapur ne
Shekuj.Femijet detyrohen jashte vullnetit te tyre te kryejne pune te pandershme,te jene
Objekt seksual I personave te shthurur e madje te japin edhe pjese te trupit per
Transplantet e organeve.Sipas statistikave te Kombeve te Bashkuara rreth 1 milion
femije ne te gjithe boten trafikohen dhe perfitimet jane 1.2 miliard euro.Por trafiku I
femijeve eshte nje fenomen qe eshte perhapur shume edhe ne vendin tone.Arsyet
jane:Varferia,paqendrueshmeria politike,papunesia,divorcet,dhuna ne familje etj.
Ajo q谷 e ndihmonte me t谷 madhe k谷t谷 dukuri ishte edhe fakti se nj谷 pjes谷 e madhe e
viktimave e linin Shqip谷rin谷 me shpres谷n e nj谷 jete m谷 t谷 mire dhe p谷rfundonin n谷
duart e trafikant谷ve.
N谷 gjendje t谷 pashpres谷 dhe n谷 varf谷ri t谷 skajshme , shum谷 familje ran谷 dakord q谷
f谷mij谷t e tyre n谷n mosh谷n 18 vje巽 , qoft谷 edhe vajza , t谷 shikonin mund谷sin谷 e nj谷
pun谷simi t谷 ndersh谷m n谷 vendet fqinje. Sot n谷 Shqip谷ri ka disa kategori t谷 rrezikuarish
p谷r tu trafikuar ; n谷 radh谷 t谷 par谷 f谷mij谷t ( jetim谷t , ata q谷 punojn谷 rrug谷ve n谷 mosh谷
fare t谷 re , f谷mij谷t e p谷rfshir谷 n谷 procesin e gjakmarrjes , f谷mij谷t e familjeve me dhun谷
t谷 vazhdueshme e probleme martesore ) , p谷rdoruesit e alkoolit dhe drog谷s , t谷 rinjt谷
q谷 kan谷 braktisur shkoll谷n dhe shum谷 njer谷z me paaft谷si fizike.K谷tu nuk p谷rjashtohen
edhe grate ( viktimat e dhun谷s n谷 familje , grat谷 e trafikuara m谷 par谷 si dhe grat谷 e
veja ).
E t谷r谷 kjo kategori njer谷zish 谷sht谷 n谷 kushte shum谷 t谷 pafavorshme p谷r mbijetes谷
materiale dhe p谷r integrim n谷 jet谷n normale , andaj shpeshher谷 jan谷 pre e trafikimit.
7. F谷mij谷t nga mosha 5 deri 18 vje巽 ;
F谷mij谷t q谷 vijn谷 nga familje me probleme sociale dhe t谷 ardhura t谷 ul谷ta ;
F谷mij谷t q谷 kan谷 braktisur shkoll谷n ; ose nuk kan shkuar asnj谷her谷 n谷
shkoll谷 ;
F谷mij谷t e l谷n谷 pas dore ; ose t谷 rritur pa kujdesin prind谷ror f谷mij谷t jetim ;
F谷mij谷t q谷 vijn谷 nga familje n谷 t谷 cilat prind谷rit jan谷 t谷 pun谷suar jasht谷
shtetit ;
F谷mij谷 q谷 punojn谷 ose shesin ;
F谷mij谷t rom谷 , ose ata q谷 vijn谷 nga grupe t谷 tjera t谷 margjinalizuara t谷
shoq谷ris谷.
Ajo q谷 谷sht谷 shum谷 brengos谷se dhe q谷 flet m谷 s谷 miri se n谷 Shqip谷ri ka
humbur filli i nj谷 lufte efikase n谷 mbrojtje t谷 f谷mij谷ve 谷sht谷 realiteti se shum谷
f谷mij谷 q谷 arrijn谷 ti largohen rrug谷s s谷 trafikimit , qoft谷 duke i z谷n谷 policia e
shteteve fqinje apo edhe duke marr谷 ndonj谷 iniciativ谷 personale , pas kthimit
n谷 Shqip谷ri kthehen s谷rish n谷 duar t谷 trafikuesve p谷r shkak t谷 mosintegrimit
n谷 shoq谷ri dhe pamund谷sis谷 s谷 nj谷 jetese elementare.
Vet谷m n谷 Tiran谷 m谷 shum谷 se 800 f谷mij谷 jetojn谷 si lyp谷sa , shit谷s
ambulant谷 , ilustragjinj , lar谷s t谷 xhamave t谷 veturave etj.
K谷ta f谷mij谷 , shumica t谷 pambrojtur apo edhe jetim nj谷 pjes谷 e madhe e t谷
cil谷ve p谷rfundimisht ka braktisur shkoll谷n , rrezikojn谷 t谷 bien pre e trafikimit.
N谷 Shqip谷ri afro 45 mij谷 f谷mij谷 n谷n mosh谷n 18 vje巽are q谷 punojn谷 me orar
t谷 plot谷 ose t谷 pjessh谷m
8. Trafikimi i f谷mij谷ve 谷sht谷 dukuri q谷 kryhet nga rrjetet e krimit t谷 organizuar p谷r
p谷rfitime t谷 m谷dha materiale. K谷to p谷rfitime t谷 grupeve t谷 ndryshme kriminale jan谷
kund谷rligjore. sht谷 rr谷qeth谷se 谷sht谷 se dukuria e trafikimit t谷 f谷mij谷ve 谷sht谷 prezente
n谷 gjith谷 bot谷n, ku m谷 shum谷 e ku m谷 pak. Megjithk谷t谷, n谷 shumic谷n e vendeve me
tradit谷 demokratike dhe sundim rendi dhe ligji, grupet t谷 cilat merren me trafikim marrin
d谷nimin e merituar.
9. Mjaft fakte provojne se ne familjen shqiptare te diteve tona, femijet rralle u nenshtrohen
formave te ndryshme te dhunes se prinderve te tyre se paku deri ne fund te moshes se
adoleshences. Te dhenat qe jane marre nga anketimet pohojne se ndaj femijeve te tyre
ushtrohet dhune jo vetem nga babai, po edhe nga nena, si ne familjet shqiptare rurale,
ashtu dhe ne ato qytetare. Madje si baballaret edhe nenat jane pothuaj njelloj te
dhunshem ndaj femijeve te tyre. Nenat ushtrojne me shume dhune ndaj vajzave te
tyre, duke e justifikuar kete me mendesite se dhuna eshte e domosdoshme si mjet
detyrimi qe vajzat te mos marrin rruge te keqe, se dhuna ka shpetuar shume vajza
adoleshente nga degjenerimi e kausi shoqeror qe perjeton Shqiperia, se dhuna ndaj
vajzave eshte pjese e pergjithesise dhe e kontrollit te nenave ndaj tyre, se vajzat me
mire te zemerohen me nenat, qe i detyrojne dhe me dhune te shkojne ne rruge te
mbare, se sa ti mallkojne gjithe jeten per shkarjet nga leshimet liberale te tyre etj.
Nje bashkeqytetare thote:
Ndoshta ne shqiptaret e perdorim dhunen ndaj femijeve edhe ngaqe jemi te stresuar
ose me sakte te friksuar per te ardhmen e femijeve tane. Pasi e perdorim dhunen ndaj
femijeve behemi pishman si dreqi, por edhe te mos e perdorim dhunen friksohemi me
shume kur mendojme se femijet mund te futen ne ndonje qorrsokak, prej ku nuk mund
te dalin gjithe jeten.
10. Prinderit ne Shqiperi, vecanerisht nenat ushtrojne dhune ndaj femijeve te tyre ne
moshen e adoleshences si mase profilaktike, per t'i mbrojtur ato nga leproza e
veseve te shumta qe kane molepsur shoqerine e diteve tona. 17,62% e te
anketuarve pohojne se dhuna e ushtruar nga prinderit u ndrydh mendimet dhe
aftesite krijuese te femijeve dhe shkakton trauma psikike te pariparueshme.
Pervoja jetesore dhe studimet social-psikologjike tregojne se, vecanerisht
djemte, qe ne femijeri dhe ne moshen e adoleshences kane qene te ekspozuar
ndaj dhunes familjare te ushtruar drejtperdrejt ndaj tyre, ose ndaj anetareve te
tjere te familjes.
12. K谷shilli i Evrop谷s 谷sht谷 nj谷 organizat谷 e shteteve evropiane, e
themeluar me 5 maj 1949 p谷r t谷 arritur nj谷 bashkim m谷 t谷 madh midis
vendeve an谷tare mbi baz谷n e traditave t谷 tyre t谷 p谷rbashkta t谷 liris谷
politike. Q谷llimi i K谷shillit t谷 Evrop谷s 谷sht谷 t谷 arij谷 nj谷 unitet m谷 t谷
madh midis an谷tar谷ve t谷 tij谷,ideologet m谷 t谷 m谷dh谷jn谷 t谷 K谷shillit t谷
Evrop谷s ishin W.Curchil,Bevin R.Shuman,Adenaueri.Organizate
nderkomebtare me 47 vende anetare dhe kjo organizate monitoron
situaten e te Drejtave te njeriut dhe publikon raporte.
13. Bashkimi Evropian (shkurtesa shqip: BE, zyrtarisht : EU) 谷sht谷 nj谷 bashk谷si e disa
shteteve Evropiane e themeluar me q谷llim t谷 liris谷 s谷 qarkullimit t谷 mallrave. N谷 fillim
t谷 themelimit p谷rb谷hej nga nj谷 num谷r i vog谷l shtetesh. Me r谷nien e Bashkimit
Sovjetik, u b谷 paraqitja e k谷rkesave p谷r an谷tar谷sim nga shtete ish-komuniste. Edhe
pse si organizat谷 gjith谷-Evropiane 谷sht谷 K谷shilli i Sigurimit t谷 Evrop谷s, nga shum谷
vende t谷 bot谷s edhe BE njihet si organizat谷 gjith谷 Evropiane.Kjo organizate financon
programe te vecanta ne permisimin e jetes se femijeve ne vende te ndryshme jo
vetem ne europe.
14. Organizata e Kombeve te Bashkuara ku jane anetare 192
Vende te botes,pas ratifikimit vendet anetare behen pjese
E legjislacionit vendas.Te gjithe ato vende qe e ratifikojne
Jane te detyruara te respektojne parimet dhe standartet e saj
Ne ndermarjen e nismave ligjore,politike,sociale dhe kulturore
Ne ineteres te femijeve.
15. Programi I Kombeve te Bashkuara per femijet ka zyra ne shume
Vende te botes por ka zyre edhe ne vendin tone ne Tirane.