Siêu âm tuyến giáp
Download as ppt, pdf48 likes59,145 views
Tài liệu cung cấp thông tin chi tiết về giải phẫu và kỹ thuật siêu âm tuyến giáp, bao gồm cấu trúc, kích thước và mạch máu của tuyến. Nó cũng bàn về các dị dạng bẩm sinh, bệnh lý tuyến giáp và vai trò của siêu âm trong chẩn đoán các bệnh lý này. Các bệnh lý được xác định bao gồm bướu giáp, viêm tuyến giáp và ung thư tuyến giáp với đặc điểm hình ảnh siêu âm khác nhau.
Siêu âm tuyến giáp
- 1. SIÊU ÂM TUYẾN GIÁP BS: TRẦN CÔNG NGÃI KHOA TDCĐ – BV ĐÀ NẴNG
- 2. I /GIẢI PHẨU HỌC • Tuyến giáp :nằm trước khí quản ,gồm 2 thùy nối với nhau bởi eo . Đi từ nông ra sâu có các lớp , da , mô dưới da , lớp cơ nông ,tuyến giáp ,khí quản ,thực quản ,lớp sâu của mạc cổ ,lớp cơ sâu ,đốt sống cổ . • Liên quan : Bên ngoài có bó mạch cảnh ,bên trong là thành bên khí quản và thực quản ,phía sau là lớp cơ sâu và mặt trước đốt sống .
- 3. TUYẾN GIÁP C¬ b¸m da TC d-íi da C¬ øc ®ßn mãn C¬ øc gi¸p C¬ vai mãng C¬ dµi cæ C¬ bËc than trưíc C¬ øc ®ßn chòm T gi¸p TM CT §MCG TQ KQ
- 4. TUYẾN GIÁP C¬ øc ®ßn chòm TC dưíi da C¬ b¸m da C¬ dµi cæ C¬ bËc thang §M vµ TM c¶nh C¬ vai mãng C¬ øc gi¸p C¬ øc ®ßn mãng
- 5. Liên quan mặt sau tuyến giáp KQ TQ TK quÆt ngưîc §M gi¸p dưíi
- 6. II/KỸ THUẬT KHÁM • Phương tiện đầu dò Linear 7,5- 10 MHz ,B mode , Doppler mode . • Tư thế bệnh nhân : Nằm ngữa , ưỡn thẳng cổ nhờ một gối kê dưới vai . • Kỹ thuật quét : Các mặt cắt ngang và ọc theo trục tuyến giáp . • Cần khảo sát thêm các cấu trúc lân cận vùng cổ : Bó mạch cảnh , chuỗi hạch…
- 7. III/GIẢI PHẨU HỌC SIÊU ÂM • Trên mặt cắt ngang , đi từ nông vào sâu gồm : • Lớp da và mô dưới da : tăng hồi âm và mỏng • Lớp cơ : dày hơn ( cơ ức đòn chủm dày nhất ), giảm hồi âm . • Nhu mô tuyến giáp tăng hồi âm hơn lớp nông , thông thường ĐHÂ của chủ mô tuyến bằng độ hồi âm của tuyến mang tai . Cấu trúc hồi âm của tuyến khá đồng dạng . ( ở người lớn tuổi nhu mô tuyến có thể có các nang keo 2-3 mm không có hồi âm ,nốt vôi hóa , dải xơ )
- 8. *Kích thước tuyến đo bằng ba số đo: • Đường kính ngang : a < 2 cm • Chiều dài ( theo chiều dài ) : b < 5 cm • Bề dày trước sau : c < 2 cm • Thể tích tuyến : < 10 cm3 ( V = a b c ½ ) - Eo tuyến bề dày : < 0,5 cm
- 9. *Mạch máu của tuyến : Trên B mode có thể thấy hoặc không . Trên doppler thấy nhu mô tuyến được tưới máu thưa thớt . • Phía sau tuyến giáp là lớp cơ cổ dài có độ hồi âm tương tự lớp cơ nông .
- 10. Tuyến giáp Liên quan tuyến giáp vùng cổ thiết đồ ngang .
- 11. Tuyến giáp cắt ngang
- 12. Tuyến giáp cắt ọc
- 13. IV/DỊ DẠNG BẨM SINH • Vô sản tuyến giáp . • Tuyến giáp lạc chỗ : các vị trí : trong ,dưới lưỡi , trước hầu ,trong khí quản ,trên xương ức ( Trên đường đi xuống của tuyến giáp trong thời kỳ bào thai ) • Thiểu sản:1 thùy ,2 thùy (chỉ có phần eo) :mô mỡ chiếm ở thùy bị thiểu sản . • Nang giáp móng ,nang giáp lưỡi …
- 14. V/BỆNH LÝ TUYẾN GIÁP KHU TRÚ TĂNG SẢN NỐT :( Nhân giáp ) • Là khối khu trú trong tuyến ,có thể sờ thấy trên LS , thường đơn độc • Siêu âm mô tả vị trí , ranh giới , KT , cấu trúc • Giới hạn rõ hay không , có viền giảm âm xung quanh không .
- 15. Cấu trúc âm : • Rỗng âm hoàn toàn ( nang ) Không âm khi tăng cường độ Bóng tăng âm phía sau Thành mỏng Dịch trong Dịch đặc : tăng âm nhiều có sóng âm từ ngoài vào , tăng âm có âm bên trong rải rác .
- 16. Nhân đặc hoàn toàn : So sánh với tổ chức tuyến lành để phân biệt : tăng âm , giảm âm , đồng âm Nhân hỗn hợp : Tỷ lệ phần đặc và phần rỗng Có vách không Có nụ sùi thành Vôi hóa
- 17. Chẩn đoán bản chất khó khăn ( suy đoán ) • Nhân đặc tăng âm thường lành tính , có viền giảm âm đều do chèn ép thường lành • Nhân đặc giảm âm : cả lành và ác , ranh giới không rõ ác nhiều hơn • Nhân hỗn hợp : thường từ đặc hoại tử thành , gồm phần rỗng âm và đặc âm bờ không đều nghi ác • Nhân có vôi hóa không gợi ý ác hay lành • Giả nang : ác tính ít ( có K giả nang Cystadenocarcinoma )
- 18. Vai trò của siêu âm trong chẩn đoán : • Khẳng định có nhân hay không • Xác định :KT , vị trí , cấu trúc , hướng tới bản chất . • Tìm tổn thương không thấy trên LS • Hạch bệnh lý vùng cổ(hướng tới ung thư ) • Hướng dẫn chọc sinh thiết • Theo dõi tiến triển sau điều trị .
- 19. Nh©n ®ång ©m tuyÕn gi¸p Nh©n gi¶m ©m víi ®Çu kim sinh thiÕt trong nèt
- 20. BN n÷ 35 tuæi TG to C¾t ngang C¾t däc
- 24. Tuyến giáp Bướu loạn sản với những đốm canxi hóa Cắt ngang Bướu loạn sản với những đốm canxi hóa Cắt ọc
- 25. Tuyến giáp Bướu loạn sản với những đốm canxi hóa theo chiều cắt ọc Có hình ảnh tăng tưới máu bên trong bướu
- 26. Tuyến giáp Nang giáp keo Nang giáp keo
- 27. VI/BỆNH LÝ TUYẾN GIÁP LAN TỎA: • Định nghĩa :Là tuyến tăng thể tích , gặp trong tất cả các bệnh lý của tuyến (bướu đơn thuần ,bướu nhân ,địa phương, Basedow …) • Siêu âm xác định : -Khối lượng tuyến tăng -Phân bố 2 thùy hay 1 thùy ,eo -Vị trí :vùng cổ , có thể lan xuống trung thất -Ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận :đè đẩy khí quản , mạch . -Bờ tuyến
- 28. Cấu trúc âm : • Phì đại tuyến đồng đều . • Phì đại tuyến đồng đều giảm âm : giảm nhiều bằng cơ vùng cổ . • Phì đại không đồng đều : số lượng , vị trí , cấu trúc các nốt ,tuyến có thể rất to , nhiều nốt , có thể có vôi hóa .
- 29. Vai trò của siêu âm trong chẩn đoán : • Xác định có phải phì đại tuyến không các khối trên LS , phân biệt với các khối vùng cổ. • Nếu khối sờ thấy là tuyến giáp : đo KT ,thể tích .
- 30. Chẩn đoán bản chất nhờ nghiên cứu cấu trúc âm : • Phì đại đồng đều tăng âm :đơn thuần , PN dậy thì , gia đình ,địa phương ,thiếu iode • Đồng đều giảm âm : +Lan tỏa :viêm mạn tính (bệnh Hashimoto),Basedow. +Giảm âm một vùng phía ngoài hai bên :viêm tuyến bán cấp DEQUERVAIN +Một vùng giảm âm duy nhất :viêm tuyến giáp bán cấp , lymphosarcome
- 31. Bướu tuyến giáp • Tuyến giáp to không đều nhiều nốt : thường là tiến triển của bướu giáp đơn thuần (lành ) • Phì đại nhiều nốt có thể ít nguy cơ K hơn đơn độc • Phì đại nhiều nốt ác tính : có thể ung thư phát triển trên nền các thùy hay phát triển trên phì đại nhiều nhân từ trước .
- 32. Ung thư tuyến giáp • Dịch tể học : +Là ung thư hiếm gặp :1,9/100.000 (Pháp) +Các ung thư ẩn : cao 2,1%(mortenson) không có triệu chứng LS . +Chiếu xạ vùng đầu cổ tăng tỷ lệ K +Tuổi giới : Nữ nhiều hơn nam 3-4 lần , nhân lành nam nhiều hơn nữ 7-8 lần .
- 33. Hình ảnh siêu âm : • Biểu hiện bằng khối giảm âm hay hỗn hợp • Thường không phối hợp phì đại nhiều khối giảm âm , ít khi khối đồng âm . • Phần lớn ung thư dạng khối đơn độc . • Bờ tổn thương không đều
- 34. Ung thư nhú (papillaire ) • Thường gặp nhất • Phụ nữ trẻ sống 10 năm từ 70-90% • Siêu âm khối giảm âm không ấn xẹp , có thể có microcalci tăng âm không bóng cản • Có thể ở dạng nụ sùi trong thành nang • U có ái lực với hệ thống bạch huyết , hay có di căn hạch cổ (dấu hiệu gợi ý )
- 35. Ung thư nhú • Lan tỏa TM cảnh hay cơ vùng cổ hiếm • Các đặc điểm khác : • 40% có các nốt vôi hóa vi thể trong u • Hay biến thành nang một phần có cấu trúc hỗn hợp ( nang Không > 1/2 khối ) • Hay kèm các nốt ung thư rất nhỏ cùng bên hay khác bên
- 36. Ung thư tuyến • Biểu hiện bằng khối giảm âm • Nang hóa hiếm gặp • Thâm nhiễm hạch hiếm gặp • Không có vôi hóa • KHông có dấu hiệu đặc hiệu , CĐ dựa vào sinh thiết .
- 37. Ung thư không biệt hóa(ít biệt hóa) • Ở người có tuổi • Tiên lượng xấu , sống thêm không > 6 tháng . • CĐ dựa LS + SÂ khối lớn tuyến giáp thâm nhiễm xung quanh + hạch
- 38. Lymphoma và U thứ phát • Di căn tuyến giáp ít gặp • K di căn : gan , thận , phổi , ống tiêu hóa , u hắc tố • SÂ hình giảm âm hay hỗn hợp , nhiều nốt +lymphoma : - Dạng nốt : nhiều nốt giảm âm , thâm nhiễm lan tỏa , hạch to - Hiếm hơn : giảm âm lan tỏa , tuyến to
- 39. Ung thư biểu hiện bằng phì đại tuyến • Ung thư biệt hóa trên tuyến giáp nhiều nhân : khó phân biệt nhân lành và ác • Tuyến giáp to thâm nhiễm bởi lymphoma hay K ít biệt hóa +Ít biệt hóa : U to , đẩy KQ , khối không đều , có rỗng âm , hạch to +Lymphoma : thứ phát , đám rất giảm âm giống cơ vùng cổ , đồng đều , tăng âm phía sau .
- 40. Tuyến giáp BN 54 tuæi ®· c¾t ung thư tuyÕn gi¸p thuú tr¸i
- 41. Tuyến giáp Cùng bệnh nhân cắt ọc thùy P
- 42. Tuyến giáp K tuyÕn gi¸p di c¨n h¹ch
- 43. Ung thư tuyến giáp Khèi ung thư lín th©m nhiÔm toµn bé thuú P
- 44. Viêm tuyến giáp • Viêm tuyến giáp tự miễn (bệnh Hashimoto hay VTGMT lympho ) • Là viêm tuyến giáp hay gặp nhất • Cả tuyến tổn thương , to đều cả 2 bên • Đậm độ giảm âm , kéo dài nhiều năm , tuyến nhỏ lại sau đó • Tuyến giảm âm như cơ vùng cổ (kém đồng nhất ) : chắc chắn bệnh lý , 2 bệnh là Basedow và VTG Hashimoto • Tuyến đồng đều , có thể không đều do phối hợp nốt : phân biệt phì đại nhiều nốt , VTG phần không nốt giảm âm .
- 45. Viêm tuyến giáp bán cấp De Quervain • Hiếm gặp hơn ,LS rầm rộ , tổn thương không đối xứng , vùng tổn thương không rõ ranh giới • SÂ :Vùng tổn thương không cân đối 2 bên, thường khu trú ,nằm ở phần ngoài mỗi thùy • Tổn thương nếu 1 bên thì vài ngày hay vài tuần thấy bên đối diện
- 46. Viêm tuyến giáp De Quervain • Chẩn đoán phân biệt : +Giả nang chảy máu : giảm âm có ranh giới rõ +Lymphosarcome : Giảm âm bờ lồi nhiều vòng, bệnh cảnh LS, XN khác hỗ trợ +Ung thư biệt hóa TG : giảm âm không rõ , ranh giới không đều
- 47. Viêm tuyến giáp Riedel • Xơ hóa lan tỏa trong tuyến 1 hay 2 thùy , lan vào tổ chức xung quanh • Có thể phối hợp xơ hóa khác : SPM , trung thất . • CĐ phân biệt : ung thư ít biệt hóa cũng giảm âm
- 48. Viêm tuyến giáp cấp tính hóa mủ • Hiếm gặp • Áp xe TG cũng giống như nơi khác : khối dịch đặc , ranh giới rõ ,vỏ , có thể có khí bên trong .
- 49. Viêm giáp Hashimoto Hình ảnh siêu âm tuyến giáp của một bệnh nhân nữ ở độ tuổi trung niên
- 50. Viêm giáp Hashimoto Hình ảnh siêu âm tuyến giáp của một bệnh nhân nữ ở độ tuổi trung niên
- 51. Viêm giáp Hashimoto Hình ảnh siêu âm tuyến giáp của một bệnh nhân nữ ở độ tuổi trung niên
- 52. Basedow Đây là hình ảnh của bn nữ trung niên có biểu hiện của cường giáp
- 53. Basedow Đây là hình ảnh của bn nữ trung niên có biểu hiện của cường giáp