ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
ՄՈԼԵԿՈՒԼԱՅԻՆ-ԿԻՆԵՏԻԿ ՏԵՍՈՒԹՅԱՆ
ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ
ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ…
Նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-կինետիկ տեսության հիմքում
ընկած են հետևյալ երեք դրույթները՝
1.Նյութը կազմված է մասնիկներից՜ ատոմներից և մոլեկուլներից:
2.Ատոմները և մոլեկուլները անընդհատ , քաոսային (ջերմային)
շարժման մեջ են :
3.Նյութի մասնիկները փոխազդում են իրար հետ:
Ատոմների և մոլեկուլների չափերը
Փոքր մեծությունների չափերը հարմար է արտահայտել
անգստրեմով կամ նանոմոտրով : Սահմանման համաձայն՝
1A=10-8 սմ=10-10 մ
1նմ=10-9մ=10A
Մոլեկուլների զանգվածը
Իմանալով 1 կգ ջրում պարունակվող մոլեկուլների թիվը՝ կարելի է
գնահատել ջրի մեկ մոլեկուլի զանգվածը՝
m1=1կգ/3.7* 10-26կգ
ԲՐՈՈՒՆՅԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ…

Մարմնի մասնիկերի գոյության , ինչպես և նրանց
անընդհատ , քաոսային շարժման ամենահամոզիչ
ապացույցներից են դիուզիա երևույթը և բրոունյան
շարժումը :
Բրոունյան շարժումը մոլեկուլների քաոսային
շարժում է , երբ մոլեկուլները հարվածում են
իրար, հետո հարվածում մի այլ մոլեկուլի ու
բրոունյան մասնիկը կրկին փոխում հետագիծը , և
այսպես շարունակ:
Բրոունյան մասնիկը պետք է լինի այնքան մեծ , որ
տեսանելի լինի մանրադիտակի միջոցով , բայց այն նաև
պետք է լինի այնքան փոքր, որ կարողանա
<<ենթարկվել>> միջավայրի մասնիկներից նրա վրա
ազդող ուժերի արագ, պատահական ձևով փոփոխվող
, փոքր համազոր ուժի աղդեցությանը :
Բրոունյան շարժման մոլեկուլային-կինետիկ
տեսությունը ստեղծել են Ալբերտ Այնշտայնը(1905թ.) և
Մարիան Սմոլուխովսկին(1906թ.) , իսկ այն փորձով
հաստատել է Ժան Պեռենը:

Բրոունյան շարժում ՝
ԴՒՖՈՒԶԻԱ …
Դիֆուզիան տարբեր նյութերի ինքնաբերաբար ՝ առանց
արտաքին գործոնների ազդեցության , միախառնման երևույթն է:
Դիֆուզիայի գործընթացը կարելի է պատկերացնել երկու
մոտեցմամբ` միկրոսկոպիկ և մակրոսկոպիկ: Միկրոսկոպիկ
դիֆուզիայի դեպքում ատոմների տեղաշարժը պայմանավորված
է մետաղի կառուցվածքով: Մակրոսկոպիկի դեպքում` արտաքին
տարբեր պայմաններում, տեղի է ունենում տարրերի
զանգվածափոխանակում մեկ
տեղամասից դեպի մյուսը:
1.Դիֆուզիայի արագությունը կախված է
ներթափանցող նյութերի խտությունից :
2.Դիֆուզիայի արագությունը կախված է նյութի
ագրեգատային վիճակից(պինդ , հեղուկ , գազային) :
3.Ջերմաստիճանի բարձրացման հետ զուգահեռ
դիֆուզիայի արագությունը մեծանում է:
Դիֆուզիայի երևութի կիրառությունները
ԿԻՐԱՌՒԹՅՒՆԸ…
Դիֆուզիայի երևույթը մեծ դեր ունի կենդանիների և բույսերի
կյանքում: Այն ապահովում է բույսերի արմատներով ջրի
ներծծումը, սննդի յուրացումը և մնացորդների հեռացումը
բույսերի և կենդանիների բջիջներից : Մարդու և կենդանիների
թոքերում , թոքաբշտիկների պատերի միջով կատարվող
դիֆուզիայի միջոցով, թթվածինն օդից անցնում է արյան մեջ և
հասնում բոլոր օրգաններին :

Դիֆուզիա ՝
ԳԱԶԱՅԻՆ ՀԵՂՈՒԿ և ՊԻՆԴ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ
ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ…
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն


Հեղուկներ: Հեղուկների խտությունը զգալիորեն

գերազանցում է գազերի խտությանը: Պատճառն այն
է, որ հեղուկի մոլեկուլներն իրար շատ մոտ են, որն
էապես ազդում է մոլեկուլների շարժման վրա: Դրանք
այնքան ազատ չեն շարժվում հեղուկներում ինչքան
գազերում: Յուրաքանչյուր մոլեկուլ հիմնականում
<<դոփում>> է տեղում` բախվելով հարևան
մոլեկուլներին, երբեմն էլ ցատկում են հայտնվելով
նոր <<շրջապատում>> :
 Քանի որ հեղուկներում մոլեկուլներն իրար շատ մոտ
են, ապա դրանց ավելի մոտեցնելը հանգեցնում է
մոլեկուլների էլեկտրոնային թաղանթների
վերադրման և հզոր վանողության ուժերի ի հայտ
գալուն: Սա է պատճառը, որ ի տարբերություն
գազերի, հեղուկները շատ քիչ են սեղմվում ու ունեն
որոշակի սեփական ծավալ:


Հեղուկների մյուս հատկությունը հոսունությունն
է, որը կարելի բացատրել հետևյալ կերպ:
Հավասարակշռության մեջ հեղուկում
մոլեկուլների <<ցատկերը>> բոլոր
ուղղություններով կատարվում են նույն
հաճախականությամբ: Երբ հեղուկի վրա
արտաքին ուժ է ազդում այն չի փոխում ցարկերի
հաճախականությունը, սակայն նպաստում է իր
ազդման ուղղությամբ ցատկերին:


Պինդ մարմնի հատկանիշներն են
կառուցվածքային պնդությունը և ձևի ու ծավալի
փոփոխման դեմ դիմակայությունըֈ Ի
տարբերություն հեղուկի, պինդ մարմինը չի
հոսում՝ իր պարունակող անոթի ձևը ընդունելու
համար, և ի տարբերություն գազի, այն չի
ընդանրձակվում բոլոր կարելի ծավալը լցնելու
համարֈ Պինդ մարմնի ատոմները ամուր կապված
են իրար, լինի դա կանոնավոր երկրաչափական
ցանցով (բյուրեղային պինդ մարմիններ, որոնք
ընդգրկում են մետաղները և հասարակ ջրի
սառույցը), թե անկանոն կերպով (անձև պինդ
մարմին ինչպես հասարակ պատուհանի
ապակի)։


Ֆիզիկայի այն ճյուղը, որն ուսումնասիրում է պինդ
մարմինները կոչվում է պինդ մարմնի
ֆիզիկա (սոլիդ-սթեյթ ֆիզիկա), որն իր
հերթին սեղմ նյութի ֆիզիկայի հիմնական
մասնաճյուղն է (որը նաև ընդգրկում է
հեղուկները)։Նյութագիտությունը նախնականորե
ն վերաբերվում է պինդ մարմինների ֆիզիկական
և քիմիական հատկություններինֈ Պինդ մարմնի
քիմիան հատկապես վերաբերվում է նոր
նյութերի սինթեզին, ինչպես նաև ճանաչման
և քիմիական կառուցվածքի գիտությանֈ
ՆՅՈՒԹԸ ՊԱՏՐԱՍՏԵՑԻՆ` ՔՆԱՐԻԿ
ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ Ը ,
ՀԱՍՄԻԿ ՍԵՐՈԲՅԱՆԸ

ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐ՝
Ֆիզիկայի 11-րդ դասարանի դասագիրք , հեղինակներ՝ Է.
Ղազարյան , Ա. Կիրակոսյան , Գ. Մելիքյան . Ա. Մամյան
, Ս. Մաիլյան
www.widipedia.org

More Related Content

Viewers also liked (20)

ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)
ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)
ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)
AnoushHrach
ֆիզիկա
ֆիզիկաֆիզիկա
ֆիզիկա
ganyan
էներգիա
էներգիաէներգիա
էներգիա
Mane Boyakhyan
Ամենից ամենա
Ամենից ամենաԱմենից ամենա
Ամենից ամենա
manushak
թթուների տեսակները
թթուների տեսակներըթթուների տեսակները
թթուների տեսակները
Nanor Hovhannisian
առաձգականության ուժ
առաձգականության ուժառաձգականության ուժ
առաձգականության ուժ
arshakyan
Թթուներ
ԹթուներԹթուներ
Թթուներ
ganyan
տիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժ
տիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժտիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժ
տիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժ
arshakyan
Ֆիզիկա: Ջերմադինամիկա
Ֆիզիկա: ՋերմադինամիկաՖիզիկա: Ջերմադինամիկա
Ֆիզիկա: Ջերմադինամիկա
rafo77
Ներքին էներգիա
Ներքին էներգիաՆերքին էներգիա
Ներքին էներգիա
Mary Karapetyan
Գազային օրենքներ
Գազային օրենքներԳազային օրենքներ
Գազային օրենքներ
SevakSergeyan
Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր
Ջուր. Լուծույթներ. ՀիմքերՋուր. Լուծույթներ. Հիմքեր
Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր
Qnarik98
Աղեր
ԱղերԱղեր
Աղեր
AnoushHrach
ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)
ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)
ֆիզիկա (բանաձեվեր եվ սահմանումներ)
AnoushHrach
ֆիզիկա
ֆիզիկաֆիզիկա
ֆիզիկա
ganyan
Ամենից ամենա
Ամենից ամենաԱմենից ամենա
Ամենից ամենա
manushak
առաձգականության ուժ
առաձգականության ուժառաձգականության ուժ
առաձգականության ուժ
arshakyan
Թթուներ
ԹթուներԹթուներ
Թթուներ
ganyan
տիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժ
տիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժտիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժ
տիեզերական ձգողության ուժ , ծանրության ուժ
arshakyan
Ֆիզիկա: Ջերմադինամիկա
Ֆիզիկա: ՋերմադինամիկաՖիզիկա: Ջերմադինամիկա
Ֆիզիկա: Ջերմադինամիկա
rafo77
Գազային օրենքներ
Գազային օրենքներԳազային օրենքներ
Գազային օրենքներ
SevakSergeyan
Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր
Ջուր. Լուծույթներ. ՀիմքերՋուր. Լուծույթներ. Հիմքեր
Ջուր. Լուծույթներ. Հիմքեր
Qnarik98

More from susannachalikyan (20)

english
englishenglish
english
susannachalikyan
բնական ընտրություն
բնական ընտրությունբնական ընտրություն
բնական ընտրություն
susannachalikyan
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
susannachalikyan
ածուխ. նավթ. գազ
ածուխ. նավթ. գազածուխ. նավթ. գազ
ածուխ. նավթ. գազ
susannachalikyan

Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն

  • 2. ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ… Նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-կինետիկ տեսության հիմքում ընկած են հետևյալ երեք դրույթները՝ 1.Նյութը կազմված է մասնիկներից՜ ատոմներից և մոլեկուլներից: 2.Ատոմները և մոլեկուլները անընդհատ , քաոսային (ջերմային) շարժման մեջ են : 3.Նյութի մասնիկները փոխազդում են իրար հետ: Ատոմների և մոլեկուլների չափերը Փոքր մեծությունների չափերը հարմար է արտահայտել անգստրեմով կամ նանոմոտրով : Սահմանման համաձայն՝ 1A=10-8 սմ=10-10 մ 1նմ=10-9մ=10A Մոլեկուլների զանգվածը Իմանալով 1 կգ ջրում պարունակվող մոլեկուլների թիվը՝ կարելի է գնահատել ջրի մեկ մոլեկուլի զանգվածը՝ m1=1կգ/3.7* 10-26կգ
  • 3. ԲՐՈՈՒՆՅԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ… Մարմնի մասնիկերի գոյության , ինչպես և նրանց անընդհատ , քաոսային շարժման ամենահամոզիչ ապացույցներից են դիուզիա երևույթը և բրոունյան շարժումը : Բրոունյան շարժումը մոլեկուլների քաոսային շարժում է , երբ մոլեկուլները հարվածում են իրար, հետո հարվածում մի այլ մոլեկուլի ու բրոունյան մասնիկը կրկին փոխում հետագիծը , և այսպես շարունակ:
  • 4. Բրոունյան մասնիկը պետք է լինի այնքան մեծ , որ տեսանելի լինի մանրադիտակի միջոցով , բայց այն նաև պետք է լինի այնքան փոքր, որ կարողանա <<ենթարկվել>> միջավայրի մասնիկներից նրա վրա ազդող ուժերի արագ, պատահական ձևով փոփոխվող , փոքր համազոր ուժի աղդեցությանը : Բրոունյան շարժման մոլեկուլային-կինետիկ տեսությունը ստեղծել են Ալբերտ Այնշտայնը(1905թ.) և Մարիան Սմոլուխովսկին(1906թ.) , իսկ այն փորձով հաստատել է Ժան Պեռենը: Բրոունյան շարժում ՝
  • 5. ԴՒՖՈՒԶԻԱ … Դիֆուզիան տարբեր նյութերի ինքնաբերաբար ՝ առանց արտաքին գործոնների ազդեցության , միախառնման երևույթն է: Դիֆուզիայի գործընթացը կարելի է պատկերացնել երկու մոտեցմամբ` միկրոսկոպիկ և մակրոսկոպիկ: Միկրոսկոպիկ դիֆուզիայի դեպքում ատոմների տեղաշարժը պայմանավորված է մետաղի կառուցվածքով: Մակրոսկոպիկի դեպքում` արտաքին տարբեր պայմաններում, տեղի է ունենում տարրերի զանգվածափոխանակում մեկ տեղամասից դեպի մյուսը:
  • 6. 1.Դիֆուզիայի արագությունը կախված է ներթափանցող նյութերի խտությունից : 2.Դիֆուզիայի արագությունը կախված է նյութի ագրեգատային վիճակից(պինդ , հեղուկ , գազային) : 3.Ջերմաստիճանի բարձրացման հետ զուգահեռ դիֆուզիայի արագությունը մեծանում է: Դիֆուզիայի երևութի կիրառությունները
  • 8. Դիֆուզիայի երևույթը մեծ դեր ունի կենդանիների և բույսերի կյանքում: Այն ապահովում է բույսերի արմատներով ջրի ներծծումը, սննդի յուրացումը և մնացորդների հեռացումը բույսերի և կենդանիների բջիջներից : Մարդու և կենդանիների թոքերում , թոքաբշտիկների պատերի միջով կատարվող դիֆուզիայի միջոցով, թթվածինն օդից անցնում է արյան մեջ և հասնում բոլոր օրգաններին : Դիֆուզիա ՝
  • 9. ԳԱԶԱՅԻՆ ՀԵՂՈՒԿ և ՊԻՆԴ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ…
  • 11.  Հեղուկներ: Հեղուկների խտությունը զգալիորեն գերազանցում է գազերի խտությանը: Պատճառն այն է, որ հեղուկի մոլեկուլներն իրար շատ մոտ են, որն էապես ազդում է մոլեկուլների շարժման վրա: Դրանք այնքան ազատ չեն շարժվում հեղուկներում ինչքան գազերում: Յուրաքանչյուր մոլեկուլ հիմնականում <<դոփում>> է տեղում` բախվելով հարևան մոլեկուլներին, երբեմն էլ ցատկում են հայտնվելով նոր <<շրջապատում>> :  Քանի որ հեղուկներում մոլեկուլներն իրար շատ մոտ են, ապա դրանց ավելի մոտեցնելը հանգեցնում է մոլեկուլների էլեկտրոնային թաղանթների վերադրման և հզոր վանողության ուժերի ի հայտ գալուն: Սա է պատճառը, որ ի տարբերություն գազերի, հեղուկները շատ քիչ են սեղմվում ու ունեն որոշակի սեփական ծավալ:
  • 12.  Հեղուկների մյուս հատկությունը հոսունությունն է, որը կարելի բացատրել հետևյալ կերպ: Հավասարակշռության մեջ հեղուկում մոլեկուլների <<ցատկերը>> բոլոր ուղղություններով կատարվում են նույն հաճախականությամբ: Երբ հեղուկի վրա արտաքին ուժ է ազդում այն չի փոխում ցարկերի հաճախականությունը, սակայն նպաստում է իր ազդման ուղղությամբ ցատկերին:
  • 13.  Պինդ մարմնի հատկանիշներն են կառուցվածքային պնդությունը և ձևի ու ծավալի փոփոխման դեմ դիմակայությունըֈ Ի տարբերություն հեղուկի, պինդ մարմինը չի հոսում՝ իր պարունակող անոթի ձևը ընդունելու համար, և ի տարբերություն գազի, այն չի ընդանրձակվում բոլոր կարելի ծավալը լցնելու համարֈ Պինդ մարմնի ատոմները ամուր կապված են իրար, լինի դա կանոնավոր երկրաչափական ցանցով (բյուրեղային պինդ մարմիններ, որոնք ընդգրկում են մետաղները և հասարակ ջրի սառույցը), թե անկանոն կերպով (անձև պինդ մարմին ինչպես հասարակ պատուհանի ապակի)։
  • 14.  Ֆիզիկայի այն ճյուղը, որն ուսումնասիրում է պինդ մարմինները կոչվում է պինդ մարմնի ֆիզիկա (սոլիդ-սթեյթ ֆիզիկա), որն իր հերթին սեղմ նյութի ֆիզիկայի հիմնական մասնաճյուղն է (որը նաև ընդգրկում է հեղուկները)։Նյութագիտությունը նախնականորե ն վերաբերվում է պինդ մարմինների ֆիզիկական և քիմիական հատկություններինֈ Պինդ մարմնի քիմիան հատկապես վերաբերվում է նոր նյութերի սինթեզին, ինչպես նաև ճանաչման և քիմիական կառուցվածքի գիտությանֈ
  • 15. ՆՅՈՒԹԸ ՊԱՏՐԱՍՏԵՑԻՆ` ՔՆԱՐԻԿ ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ Ը , ՀԱՍՄԻԿ ՍԵՐՈԲՅԱՆԸ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐ՝ Ֆիզիկայի 11-րդ դասարանի դասագիրք , հեղինակներ՝ Է. Ղազարյան , Ա. Կիրակոսյան , Գ. Մելիքյան . Ա. Մամյան , Ս. Մաիլյան www.widipedia.org