ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ
ТӨГС БУС ӨРСӨЛДӨӨН
Загварчлал, хэтийн төлөвийн тооцооллын сектор
Агуулга
1. Төгс өрсөлдөөнт хөдөлмөрийн зах зээл
2. Төгс бус өрсөлдөөн үүсэх шалтгаан
3. Тэгш бус мэдээлэл(Asymmetric information)
– Муу сонголт (Adverse selection)
– Moral Hazard
4. Засах зам
ТӨГС ӨРСӨЛДӨӨНТ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
• Хөдөлмөрийн ахиу бүтээгдэхүүний орлого
нь цалинтай тэнцүү байдаг.
• Урт хугацаанд хөдөлмөрийн
илүүдэл, хомсдол гарахгүй. Онолын хувьд
бүх ажилгүйдэл нь сайн дурынх байна.
ТӨГС ӨРСӨЛДӨӨНТ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Мянгантөгрөг
ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖ БА ЦАЛИН
Хөдөлмөрийн дундаж бүтээмж (сараар) Бодит цалин (сараар)
Эх сурвалж: Үндэсний статистикийн хороо
• Цалин уян хатан, эрэлт нийлүүлэлтийн
тэнцвэрээр тогтоно.
• Төгс мэдээлэлтэй байна.(perfect information)
• Хэлцлийн зардал гарахгүй. (transaction cost)
• Бүх оролцогчид рациональ байна. (rational)
ТӨГС БУС ӨРСӨЛДӨӨН ҮҮСЭХ ШАЛТГААН
• Худалдан авагч болон худалдагч нар
арилжиж байгаа бараа, үйлчилгээнийхээ
талаар бүрэн, алдаагүй мэдээлэл
(чанар, өртөг гэх мэт)-тэй үед зах зээл
өөрийгөө зохицуулах механизм ажилладаг.
• Зарим зах зээлд оролцогчид нь бусдаасаа
илүү сайн мэдээлэлтэй байх үед “Тэгш бус
мэдээлэл” бий болдог.
ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
Хөдөлмөрийн зах зээлд:
Ажилд горилогч эсвэл ажиллагч нь өөрийн
бүтээмж, ур чадвар, ажилд хандах
хандлагынхаа талаар ажил олгогчоос илүү
мэдээлэлтэй байдаг.
• Ажил олгогч хүмүүсийн потенциал
бүтээмжийг хэрхэн мэдэх вэ?
ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
• Муу сонголт (Adverse selection)
Сөрөг шинж чанартай бараа
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нь эерэг шинж чанар
бүхий бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг зах
зээлээс шахах
• Moral hazard
Оролцогч аль нэг талын эсвэл зах зээлийн
хүсээгүй үр дүн гарах магадлалыг өсгөх
ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
Муу сонголт:
Өндөр бүтээмжтэй ажилтан=PLUM
Доогуур бүтээмжтэй ажилтан=LEMON
• Цалинг бүтээмжийн хүлээлтэнд үндэслэн
тогтооно. Энэ үед зарим дунджаас өндөр
бүтээмжтэй ажиллагсад(PLUM) ажилаасаа
татгалзана. Дундаж бүтээмж буурна. Цалин
буурах замаар явсаар PLUM-г шахсаар, бүх
ажиллагсад LEMON болно.
ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
• Moral Hazard:
Ажилд горилогч ажилд орж, гэрээ
хийгдсэний дараа далд үйлдэл хийж, үр дүнд
нь өөрийн потенциалт бүтээмжиндээ
хүрэхгүй байх:
ажлаас хойш суух
залхуурах гэх мэт
ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
79.1 82.3
10.3
10.7
1.7
1.8
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2010 2013
НИЙТ ЦАЛИНГИЙН БҮТЭЦ
Олговор Шагнал урамшуулал Нэмэгдэл хөлс Нэмэгдэл Үндсэн цалин
Эх сурвалж: Цалин хөлсний бүтцийн судалгаа 2013 (ХСИ)
• Нэр хүнд бий болгох – Өндөр бүтээмжтэй
гэдгийг батлах итгэлцэл бий болгох
(төгссөн сургууль болон бусад батламж)
• Стандартчилах – Нэр хүнд бий болгохын
тулд стандартууд байх хэрэгтэй
• Баталгаа – Олон улсад эсвэл бүс нутагтаа
хүлээн зөвшөөрөгдсөн шалгалтаар баталгаа
гаргах (TOEFL TOEIC etc)
ЗАСАХ АРГА ЗАМ
• Тэнцвэрт цалингаас илүү цалин төлөх
1. Ур чадвар, бүтээмж өндөр ажиллагсад
үлдснээр үйлдвэрлэл буурахгүй
2. Цалин болон хэрэглээ ( бүтээмж)
3. Ур чадвар, бүтээмж өндөр ажиллагсад
үлдснээр шинэ ажилчин сургах, хайх
зардал гарахгүй
4. Ажлаас халагдах нь их зардал дагуулна.
Алдагдсан боломжийн өртгийг ихэсгэнэ.
ЗАСАХ АРГА ЗАМ
Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа

More Related Content

What's hot (20)

төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг
төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагтөвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг
төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг
Erdenee Chimed
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/ төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
Adilbishiin Gelegjamts
Монополь пүүсийн үйл ажиллагаа
Монополь пүүсийн үйл ажиллагааМонополь пүүсийн үйл ажиллагаа
Монополь пүүсийн үйл ажиллагаа
Just Burnee
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../ Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Adilbishiin Gelegjamts
өмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцааөмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцаа
Khongor Bukhtsooj
зах зээлийн тэнцвэр
зах зээлийн тэнцвэрзах зээлийн тэнцвэр
зах зээлийн тэнцвэр
Just Burnee
бизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүйбизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүй
Bachkana Enhbat
эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2
эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2
эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2
Алексей Бат
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
MoAltantuya
Lecture 2.2019 2020
Lecture 2.2019 2020Lecture 2.2019 2020
Lecture 2.2019 2020
hicheel2020
нийгмийн социал бүтэц
нийгмийн социал бүтэцнийгмийн социал бүтэц
нийгмийн социал бүтэц
Bayarmaa Anu
strategic management 1
strategic management 1strategic management 1
strategic management 1
Гончигжавын Болдбаатар
хөдөлмөр эрхлэлт
хөдөлмөр эрхлэлтхөдөлмөр эрхлэлт
хөдөлмөр эрхлэлт
Aska Ashka
Lecture 13,14
Lecture 13,14Lecture 13,14
Lecture 13,14
Bbujee
өрхийн төсөв
өрхийн төсөвөрхийн төсөв
өрхийн төсөв
Gerlee IP
төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг
төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагтөвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг
төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг
Erdenee Chimed
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/ төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
Adilbishiin Gelegjamts
Монополь пүүсийн үйл ажиллагаа
Монополь пүүсийн үйл ажиллагааМонополь пүүсийн үйл ажиллагаа
Монополь пүүсийн үйл ажиллагаа
Just Burnee
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../ Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Adilbishiin Gelegjamts
өмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцааөмч ба өмчийн харилцаа
өмч ба өмчийн харилцаа
Khongor Bukhtsooj
зах зээлийн тэнцвэр
зах зээлийн тэнцвэрзах зээлийн тэнцвэр
зах зээлийн тэнцвэр
Just Burnee
бизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүйбизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүй
Bachkana Enhbat
эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2
эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2
эдийн засагийн сэтгэлгээний түүх #2
Алексей Бат
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
MoAltantuya
нийгмийн социал бүтэц
нийгмийн социал бүтэцнийгмийн социал бүтэц
нийгмийн социал бүтэц
Bayarmaa Anu
хөдөлмөр эрхлэлт
хөдөлмөр эрхлэлтхөдөлмөр эрхлэлт
хөдөлмөр эрхлэлт
Aska Ashka
Lecture 13,14
Lecture 13,14Lecture 13,14
Lecture 13,14
Bbujee
өрхийн төсөв
өрхийн төсөвөрхийн төсөв
өрхийн төсөв
Gerlee IP

Viewers also liked (18)

Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?
yanjika
Цалин хөлсний бүтцийн судалгаа
Цалин хөлсний бүтцийн судалгааЦалин хөлсний бүтцийн судалгаа
Цалин хөлсний бүтцийн судалгаа
Hodolmor
Бороо гоулд аюулгүй ажиллагаа
Бороо гоулд аюулгүй ажиллагааБороо гоулд аюулгүй ажиллагаа
Бороо гоулд аюулгүй ажиллагаа
E-Gazarchin Online University
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэрНийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Just Burnee
Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/
Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/
Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/
Adilbishiin Gelegjamts
Хөдөлмөрийн зах зээл
Хөдөлмөрийн зах зээлХөдөлмөрийн зах зээл
Хөдөлмөрийн зах зээл
Just Burnee
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсҮйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Just Burnee
зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...
зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...
зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...
Adilbishiin Gelegjamts
Монопольт өрсөлдөөн
Монопольт өрсөлдөөн Монопольт өрсөлдөөн
Монопольт өрсөлдөөн
Adilbishiin Gelegjamts
эдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэсэдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэс
tserenda
лекц №1
лекц №1лекц №1
лекц №1
norovsambuu
Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?
yanjika
Цалин хөлсний бүтцийн судалгаа
Цалин хөлсний бүтцийн судалгааЦалин хөлсний бүтцийн судалгаа
Цалин хөлсний бүтцийн судалгаа
Hodolmor
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэрНийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Just Burnee
Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/
Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/
Ашиг /ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл/
Adilbishiin Gelegjamts
Хөдөлмөрийн зах зээл
Хөдөлмөрийн зах зээлХөдөлмөрийн зах зээл
Хөдөлмөрийн зах зээл
Just Burnee
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсҮйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Just Burnee
зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...
зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...
зах зээлийн хэлбэр ба өрсөлдөөн /Монополь, төгс өрсөлдөөн, олигополь ... гэх ...
Adilbishiin Gelegjamts
эдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэсэдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэс
tserenda

Similar to хөдөлмөрийн зах зээл дээрх төгс бус өрсөлдөөн (14)

Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжСанхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Adilbishiin Gelegjamts
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
batnasanb
үүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмжүүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмж
batnasanb
Бизнесийн орчин, нөхцөл байдлыг шинжилгээ
Бизнесийн орчин, нөхцөл байдлыг шинжилгээБизнесийн орчин, нөхцөл байдлыг шинжилгээ
Бизнесийн орчин, нөхцөл байдлыг шинжилгээ
Гончигжавын Болдбаатар
П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...
П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...
П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...
batnasanb
эрсдэлийн удирдлага хаан даатгал
эрсдэлийн удирдлага хаан даатгалэрсдэлийн удирдлага хаан даатгал
эрсдэлийн удирдлага хаан даатгал
SRM consulting СРМ консалтинг
Organization's is 2011 04_28
Organization's is 2011 04_28Organization's is 2011 04_28
Organization's is 2011 04_28
Khaltar
Outsourcing And Mongols
Outsourcing And MongolsOutsourcing And Mongols
Outsourcing And Mongols
vxcvcvcxzvz
Оюутны хөдөлмөр эрхлэлт
Оюутны хөдөлмөр эрхлэлтОюутны хөдөлмөр эрхлэлт
Оюутны хөдөлмөр эрхлэлт
Энхтамир Ш
2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент мбз (1)
2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент   мбз (1)2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент   мбз (1)
2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент мбз (1)
The Business Council of Mongolia
Ажилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляциАжилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляци
Just Burnee
Basic marketing lec3 new
Basic marketing lec3 newBasic marketing lec3 new
Basic marketing lec3 new
ИЗ-СЭЗС багш Б.Даваадаш
Strategic Management - Lecture 2
Strategic Management - Lecture 2Strategic Management - Lecture 2
Strategic Management - Lecture 2
Энхтамир Ш
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжСанхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Adilbishiin Gelegjamts
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
batnasanb
үүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмжүүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмж
batnasanb
П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...
П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...
П.Мөнхтулга - Хөрөнгө оруулалт , Орчин, Хөрөнгө оруулалтын нөхцөл, Тулгарах б...
batnasanb
Organization's is 2011 04_28
Organization's is 2011 04_28Organization's is 2011 04_28
Organization's is 2011 04_28
Khaltar
Outsourcing And Mongols
Outsourcing And MongolsOutsourcing And Mongols
Outsourcing And Mongols
vxcvcvcxzvz
Оюутны хөдөлмөр эрхлэлт
Оюутны хөдөлмөр эрхлэлтОюутны хөдөлмөр эрхлэлт
Оюутны хөдөлмөр эрхлэлт
Энхтамир Ш
2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент мбз (1)
2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент   мбз (1)2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент   мбз (1)
2016.05.05 зардлын хяналт болон хүнд цаг үеийн менежмент мбз (1)
The Business Council of Mongolia
Ажилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляциАжилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляци
Just Burnee

хөдөлмөрийн зах зээл дээрх төгс бус өрсөлдөөн

  • 1. ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ ДЭХ ТӨГС БУС ӨРСӨЛДӨӨН Загварчлал, хэтийн төлөвийн тооцооллын сектор
  • 2. Агуулга 1. Төгс өрсөлдөөнт хөдөлмөрийн зах зээл 2. Төгс бус өрсөлдөөн үүсэх шалтгаан 3. Тэгш бус мэдээлэл(Asymmetric information) – Муу сонголт (Adverse selection) – Moral Hazard 4. Засах зам
  • 4. • Хөдөлмөрийн ахиу бүтээгдэхүүний орлого нь цалинтай тэнцүү байдаг. • Урт хугацаанд хөдөлмөрийн илүүдэл, хомсдол гарахгүй. Онолын хувьд бүх ажилгүйдэл нь сайн дурынх байна. ТӨГС ӨРСӨЛДӨӨНТ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
  • 5. 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Мянгантөгрөг ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖ БА ЦАЛИН Хөдөлмөрийн дундаж бүтээмж (сараар) Бодит цалин (сараар) Эх сурвалж: Үндэсний статистикийн хороо
  • 6. • Цалин уян хатан, эрэлт нийлүүлэлтийн тэнцвэрээр тогтоно. • Төгс мэдээлэлтэй байна.(perfect information) • Хэлцлийн зардал гарахгүй. (transaction cost) • Бүх оролцогчид рациональ байна. (rational) ТӨГС БУС ӨРСӨЛДӨӨН ҮҮСЭХ ШАЛТГААН
  • 7. • Худалдан авагч болон худалдагч нар арилжиж байгаа бараа, үйлчилгээнийхээ талаар бүрэн, алдаагүй мэдээлэл (чанар, өртөг гэх мэт)-тэй үед зах зээл өөрийгөө зохицуулах механизм ажилладаг. • Зарим зах зээлд оролцогчид нь бусдаасаа илүү сайн мэдээлэлтэй байх үед “Тэгш бус мэдээлэл” бий болдог. ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
  • 8. Хөдөлмөрийн зах зээлд: Ажилд горилогч эсвэл ажиллагч нь өөрийн бүтээмж, ур чадвар, ажилд хандах хандлагынхаа талаар ажил олгогчоос илүү мэдээлэлтэй байдаг. • Ажил олгогч хүмүүсийн потенциал бүтээмжийг хэрхэн мэдэх вэ? ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
  • 9. • Муу сонголт (Adverse selection) Сөрөг шинж чанартай бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нь эерэг шинж чанар бүхий бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг зах зээлээс шахах • Moral hazard Оролцогч аль нэг талын эсвэл зах зээлийн хүсээгүй үр дүн гарах магадлалыг өсгөх ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
  • 10. Муу сонголт: Өндөр бүтээмжтэй ажилтан=PLUM Доогуур бүтээмжтэй ажилтан=LEMON • Цалинг бүтээмжийн хүлээлтэнд үндэслэн тогтооно. Энэ үед зарим дунджаас өндөр бүтээмжтэй ажиллагсад(PLUM) ажилаасаа татгалзана. Дундаж бүтээмж буурна. Цалин буурах замаар явсаар PLUM-г шахсаар, бүх ажиллагсад LEMON болно. ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
  • 11. • Moral Hazard: Ажилд горилогч ажилд орж, гэрээ хийгдсэний дараа далд үйлдэл хийж, үр дүнд нь өөрийн потенциалт бүтээмжиндээ хүрэхгүй байх: ажлаас хойш суух залхуурах гэх мэт ТЭГШ БУС МЭДЭЭЛЭЛ
  • 12. 79.1 82.3 10.3 10.7 1.7 1.8 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2010 2013 НИЙТ ЦАЛИНГИЙН БҮТЭЦ Олговор Шагнал урамшуулал Нэмэгдэл хөлс Нэмэгдэл Үндсэн цалин Эх сурвалж: Цалин хөлсний бүтцийн судалгаа 2013 (ХСИ)
  • 13. • Нэр хүнд бий болгох – Өндөр бүтээмжтэй гэдгийг батлах итгэлцэл бий болгох (төгссөн сургууль болон бусад батламж) • Стандартчилах – Нэр хүнд бий болгохын тулд стандартууд байх хэрэгтэй • Баталгаа – Олон улсад эсвэл бүс нутагтаа хүлээн зөвшөөрөгдсөн шалгалтаар баталгаа гаргах (TOEFL TOEIC etc) ЗАСАХ АРГА ЗАМ
  • 14. • Тэнцвэрт цалингаас илүү цалин төлөх 1. Ур чадвар, бүтээмж өндөр ажиллагсад үлдснээр үйлдвэрлэл буурахгүй 2. Цалин болон хэрэглээ ( бүтээмж) 3. Ур чадвар, бүтээмж өндөр ажиллагсад үлдснээр шинэ ажилчин сургах, хайх зардал гарахгүй 4. Ажлаас халагдах нь их зардал дагуулна. Алдагдсан боломжийн өртгийг ихэсгэнэ. ЗАСАХ АРГА ЗАМ