2. 1990 թ․օգոստոսի 23-ին Հայկական ԽՍՀ Գերագույն
խորհրդի առաջին նստաշրջանում ընդունված հռչակա-
գիր Հայաստանի անկախության մասին։ Հայկական
ԽՍՀ Գերագույն խորհուրդը, արտահայտելով
Հայաստանի ժողովրդի միասնական կամքը, ելնելով
մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի
սկզբունքներից և միջազգային իրավունքի հանրաճանաչ
նորմերից, կենսագործելով ազգերի ազատ ինքնորոշման
իրավունքը, հիմնվելով 1989 թվականի դեկտեմբերի
1-ի «Հայկական ԽՍՀ-ի և Լեռնային Ղարաբաղի
վերամիավորման մասին» Հայկական ԽՍՀ Գերագույն
խորհրդի և Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային խորհրդի
համատեղ որոշման վրա, զարգացնելով 1918 թ․մայիսի
28-ին ստեղծված անկախ ՀՀ ժողովրդավարական
ավանդույթները, խնդիր դնելով ժողովրդավարական,
իրավական հասարակարգի ստեղծումը, հռչակում է
անկախ պետականության հաստատման գործընթացի
սկիզբը։
3. 1․Հայկական ԽՍՀ-ն վերանվանվում է Հայաստանի
Հանրապետություն՝ կրճատ՝ Հայաստան: Հայաստանի
Հանրապետությունն ունի իր դրոշը, զինանշանը և
հիմնը:
2. ՀՀ ինքնիշխան պետություն է՝ օժտված պետական
իշխանության գերակայությամբ, անկախությամբ,
լիիրավությամբ: ՀՀ ամբողջ տարածքում գործում են
միայն ՀՀ սահմանադրությունը և օրենքները:
3. Հայոց պետականության կրողը ՀՀ ժողովուրդն է, որն
իր իշխանությունը իրագործում է անմիջականորեն և
ներկայացուցչական մարմինների միջոցով՝ Հայաստանի
Հանրապետության սահմանադրության և օրենքների
հիման վրա: Հանրապետության ժողովրդի անունից
հանդես գալու իրավունքը պատկանում է բացառապես
Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդին:
4. 4. ՀՀ տարածքում բնակվող բոլոր քաղաքացիների համար
սահմանվում է ՀՀ քաղաքացիությունը:Արտերկրի հայու-
թյունըՀՀքաղաքացիության իրավունք ունի:ՀՀքաղաքացի-
ները գտնվում են նրա պաշտպանության և աջակցության
ներքո: ՀՀ ապահովում է իր քաղաքացիների ազատ ու
իրավահավասար զարգացումը՝ անկախ ազգությունից,
ռասայական պատկանելիությունից և դավանանքից:
5. ՀՀ իր անվտանգությունը և սահմանների անձեռնմխե-
լիությունը ապահովելու նպատակով ստեղծում էԳերագույն
խորհրդին ենթակա սեփական զինված ուժեր, ներքին
զորքեր, պետական և հասարակական անվտանգության
մարմիններ: ՀՀ ունի ԽՍՀՄ սպառազինության իր
մասնաբաժնի իրավունքը: ՀՀ ինքն է որոշում իր
քաղաքացիների զինվորական ծառայության կարգը:
Այլ երկրների զորամիավորումները, նրանց ռազմական
բազաները և շինությունները կարող են տեղաբաշխվել ՀՀ
տարածքում միայն նրա Գերագույն խորհրդի որոշմամբ։
ՀՀ զինված ուժերը կարող են օգտագործվել միայն նրա
Գերագույն խորհրդի որոշմամբ:
5. 6. ՀՀ, որպես միջազգային իրավունքի սուբյեկտ,վարում
Է անկախ արտաքին քաղաքականություն, անմիջական
հարաբերություններ է հաստատում այլ պետությունների,
ԽՍՀՄ ազգային-պետական կազմավորումների հետ,
մասնակցում է միջազգային կազմակերպությունների
գործունեությանը:
7. ՀՀ ազգային հարստությունը՝ հողը, ընդերքը, օդային
տարածությունը, ջրային և այլ բնական պաշարները,
տնտեսական, մտավոր, մշակութային կարողությունները,
նրա ժողովրդի սեփականությունն է: Դրանց տիրապետ-
ման,օգտագործման և տնօրինման կարգը որոշվում է
ՀՀօրենքներով: ՀՀ ունի ԽՍՀՄ ազգային հարստություն,
այդ թվում՝ ոսկու պաշարների, ալմաստի և վալյուտային
ֆոնդերի մասնաբաժնի իրավունք:
8.ՀՀ սեփականության բազմաձևության հիման վրա
որոշում է իր տնտեսավարման սուբյեկտները և կարգը,
հիմնումսեփական դրամ, ազգային բանկ, ֆինանսա-
Վարկային համակարգ, հարկային և մաքսային ծառայություն։
6. 9. ՀՀ իր տարածքում ապահովում է՝ խոսքի, մամուլի,
խղճի ազատություն. օրենսդիր, գործադիր և դատական
իշխանությունների իրավահավասարություն,իրավապահ
մարմինների և զինված ուժերի ապաքաղաքականացում:
10. Հայաստանի Հանրապետությունը ապահովում է
հայերենի, որպես պետական լեզվի, գործառությունը
հանրապետության կյանքի բոլոր ոլորտներում, ստեղծում
կրթության, գիտության և մշակույթի սեփական
համակարգ:
11. ՀՀ սատար է կանգնում 1915 թվականին Օսմանյան
Թուրքիայում և Արևմտյան Հայաստանում հայոց
ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործին:
12. Սույն Հռչակագիրը հիմք է ծառայում ՀՀ սահմանա-
դրության մշակման, իսկ գործող սահմանադրության մեջ՝
փոփոխությունների և լրացումների կատարման,
պետական մարմինների գործունեության,
հանրապետության նոր օրենսդրության մշակման համար:
7. Հայաստանի անկախության մասին հռչակագիրը ՀՀ
հիմնադիր փաստաթուղթն է և ՀՀ Սահմանադրության
հետ միասին նրա հիմնարար երկու փաստաթղթերից
մեկը։ Այն սահմանադրության հետ կազմում է մեկ
միասնական ամբողջություն, քանի որ ՀՀ
սահմանադրությունը խարսխված է Անկախության
մասին հռչակագրում ամրագրված սկզբունքների և
նպատակների վրա։
ՀՀ սահմանադրությունը սկսվում է հետևյալ
պարբերությամբ՝
Հայ ժողովուրդը, հիմք ընդունելով Հայաստանաի
անկախության մասին հռչակագրում հաստատագրված
հայոց պետականության հիմնարար սկզբունքներն ու
համազգային նպատակները ընդունում է Հայաստանի
Հանրապետության Սահմանադրությունը: