ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Առարկա- Հայոց պատմություն
Թեմա- ԽՍՀՄ փլուզում
Ուսուցիչ- Վ․Կարապետյան
Աշակերտ- Ա․ Ղարիբյան
Միխայիլ Գորբաչովի կողմից իրականացվող վերակառուցման քաղաքակա-
նությունը բերեց քաղաքական և տնտեսական ոլորտներում երկրի
կառավարումը կորցնելուն, ներքաղաքական դրության կտրուկ սրմանը, մի
շարք ազգամիջյան բախումների, Վարշավյան դաշինքի և ՏՓԽ փլուզման,
խորհրդային հանրապետությունների անկախության ձգտումների,
Բելովեժյան Համաձայնագրի ստորագրման` ԱՊՀ ստեղծելու վերաբերյալ
և վերջնական արդյունքում ` ԽՍՀՄ-ի գործունեության դադարեցման:
1987 թվականին ԽՍՀՄ տարածքում բռնկվեցին մի շարք ազգամիջյան
բախումներ, որոնցից առավել սուր կերպով արտահայտվեցին Ղարաբաղյան
բախումները: 1988 թվականի փետրվարի 27-ից 29-ը, Ադրբեջանական
ԽՍՀ-ի Սումգայիթ քաղաքում,տեղի ունեցավ հայերի զանգվածային
ջարդ: Նույն թվականի նոյեմբերին ջարդեր կազմակերպվեցին
Կիրովաբադում և այլ քաղաքներում: Այդ նույն` 1988 թվականի դեկտեմբերի
7-ին Հայկական ԽՍՀ-ում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժը, խլեց ավելի
քան 25000 մարդու կյանք: 1989 թվականին Հայկական ԽՍՀ-ի գերագույն
խորհուրդը հայտարարեց Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին
վերամիավորելու մասին: Ադրբեջանական ԽՍՀ-ն սկսեց շրջափակման
ենթարկել Հայաստանին: 1991 թվականին, երկու միութենական
հանրապետությունների միջև սկսվեց պատերազմ:
ԽՍՀՄ փլուզում
1989 թվականին փլուզվեցին Վարշավյան դաշինքն ու
ՏՓԽ-ն: 1990 թվականի ապրիլի 3-ին ԽՍՀՄ գերագույն
խորհուրդը ընդունեց հատուկ օրենք, որը վերահսկում էր
ԽՍՀՄ կազմից միութենական հանրապետությունների
դուրս գալը: Նույն թվականի դեկտեմբերի 3-ին, ԽՍՀՄ
նախագահ Միխայիլ Գորբաչովը բարձրացրեց ԽՍՀՄ-ը
Ինքնիշխան Պետությունների Միության վերակազմավո-
րելու հարցը, որն իր կածիքով միութենական
հանրապետություններին լայն հնարավորություններ և
իրավունքներ կտար:
1991 թվականի մարտի 17-ին տեղի ունեցավ ԽՍՀՄ-ը
պահպանելու վերաբերյալ համամիութենական հանրաքվե,
որին մասնակցած միութենական հանրապետությունների
քաղաքացիների 77,85%-ը կողմ էին արտահայտվել`
պահպանել ԽՍՀՄ-ը, որպես իրավահավասար ինքնիշխան
հանրապետությունների թարմացված միություն`
սոցիալիստական կարգերի պահպանմամբ:
1991 թվականի օգոստոսի 18-ի լույս 19-ի գիշերը, խորհրդային կառավարության
պահպանողական տրամադրություններ ունեցող մի շարք անդամներ, որոնք
ելույթներ էին ունենում ԽՍՀՄ փլուզման և կապիտալիզմի կապիտալիզմին
անցնելու դեմ, Պետանվտանգության ուժերի օգնությամբ շրջափակեցին
Գորբաչովին` Ֆորոսում գտնվող կառավարական նստավայրում, որտեղ նա
ընտանիքով հանգստանում էր և կազմավորեցին ԱԴՊԿ: Այդ կոմիտեի
կազմի մեջ մտան ԽՍՀՄ փոխնախագահը,պաշտպանության նախարարը,
ներքին գործերի նախարարը,վարչապետը,պետանվտանգության նախագահը
և այլք: Զորք մտցվեց Մոսկվա,Կենտրոնական հեռուստատեսության «Ժամա-
նակ» լրատվական հաղորդման ընթացքում ընթերցվեց ԱԴՊԿ-ի որոշումը`
ԽՍՀՄ գործող Սահմանադրության պահպանման և հակասահմանադրական
տրամադրությունների բոլոր ձևաչափերի հատման մասին: Ռուսաստանի
նախագահ Բորիս Ելցինը, ով գլխավորում էր ընդդիմությունը, ԱԴՊԿ-ի
անդամների գործողությունը որակեց որպես պետական հեղաշրջման փորձ։
Երկու քաղաքական ուժերի դիմակայությունը հանգեցրեց Մոսկվայում
զանգվածային ցույցի` ի աջակցություն Ելցինին։ ԱԴՊԿ-ի ղեկավարության
ընդհանուր անվճռականությունը հանդիսացավ նրանց պարտության և
ինքնալուծարման պատճառ,որի արդյունքում նրանք ձերբակալվեցին,սակայն
1994 թվականին, ԽՍՀՄ փլուզումից հետո արժանացան համաներման:
ԱԴՊԿ-ի պարտությունից հետո,1991 թվականի օգոստոսի 24-ին,Ուկրայինական
ԽՍՀ-ի գերագույն խորհուրդը հայտարարեց Ուկրաինայի անկախությունը, որը
հաստատվեց համաուկրաինական հանրաքվեով` 1991 թվականի դեկտեմբերի
1-ին: Նույն թվականին ԽՍՀՄ կազմից դուրս գալու և անկախանալու մասին
հերթականությամբ հայտարարեցին նաև մյուս միության հանրապետու-
թյունները:
1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ին, ԽՍՀՄ երեք հանրապետությունների
ղեկավարներ Բորիս Ելցինը, Լեոնիդ Կրավչուկը և Ստանիսլավ Շուշկևիչը,
ստորագրեցին համաձայնագիր, որում հայտարարությամբ հանդես եկան ԽՍՀՄ
գործունեության դադարեցման և ԱՊՀ-ի ստեղծման վերաբերյալ:1991 թվականի
դեկտեմբերի 21-ին,Ալմա-Աթայում կայացավ նախագահների հանդիպում,որտեղ
ԱՊՀ-ին միացան ևս ութ հանրապետություն` Ադրբեջանը, Հայաստանը,
Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Մոլդովան, Տաջիկստանը, Թուրքմենստանը և
Ուզբեկստանը:
1991 թվականի դեկտեմբերի 25-ին Գորբաչովը հայտարարեց ԽՍՀՄ
նախագահի պաշտոնում իր լիազորությունների դադարեցման մասին:
Դեկտեմբերի 26-ին, ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի հանրապետությունների
խորհուրդը ընդունեց որոշում ` ԽՍՀՄ գոյության դադարեցման մասին,
այդպիսով պաշտոնապես լուծարելով ԽՍՀՄ-ը:
ԽՍՀՄ փլուզման հետևանքներ
ԽՍՀՄ փլուզումից հետո, նրա տարածքում կազմավորվեցին մի շարք
անկախ պետություններ: Ներկայումս դրանցից մնացել են թվով 19,
որոնցից 15-ը ՄԱԿ-ի անդամ են, 2-ը ՄԱԿ-ի անդամ երկրների կողմից
ճանաչվել են մասնակի, իսկ 2-ը` ՄԱԿ-ի անդամ երկրների կողմից չեն
ճանաչվել ընդհանրապես: Փլուզվեցին ռուբլու գոտին և միացյալ ԽՍՀՄ
զինված ուժերը:
1992 թվականի ապրիլին, Ռուսաստանի ժողովրդական
պատգամավորների VI համագումարը հրաժարվեց վավերացնել
Բելովեժյան համաձայնագիրը և բացառել ռուսական
սահմանադրությունից ԽՍՀՄ սահմանադրության և օրենքների մասին
հիշատակումները, որն էլ հանդիսացավ նախագահ Ելցինի և
Ժողովրդական պատգամավորների համագումարի` դիմակայության
հիմնական պատճառներից մեկը: 1993 թվականի սեպտեմբեր-
հոկտեմբեր ամիսներին, այդ դիմակայությունը հանգեցրեց` Մոսկվայում
զանգվածային զինված անկարգությունների, որն ավարտվեց Ելցինի
հրամանով` Ռուսաստանի գերագույն խորհրդի շենքի գնդակոծմամբ և
բազմաթիվ մարդկային զոհերով:
1994 թվականին, Չեչնիայի հանրապետության և Հյուսիսային Կովկասի
սահմանամերձ տարածքներում սկսվեց քաղաքացիական պատերազմ
Ռուսաստանի և չճանաչված Իչկերիայի Չեչենական Հանրապետության միջև,
որը հայտնի դարձավ Առաջին չեչենական պատերազմ անվանումով:Այդ պատե-
րազմը և դրան հաջորդող իրադարձությունները բնութագրվում են բնակչության,
զինվորական և իրավապահ համակարգի անձնակազմի մեծաքանակ զոհերով,
Չեչնիայում ոչ չեչեն ազգաբնակչության էթնիկ մաքրումներով և այլն: Այն իր
շարունակությունն ստացավ 1999 թվականին սկիզբ առած` Երկրորդ չեչենական
պատերազմով, որոնք ուղեկցվում էին բազմաթիվ ահաբեկչական գործողությու-
ններով և չէին դադարում նաև հետագայում:
1991-1992 թվականներին սկիզբ առան Վրաստանի զինված բախումները
Հարավային Օսիայի և Աբխազիայի դեմ, որը փաստացի ավարտվեց 2008
թվականին` Ռուս-վրացական պատերազմով: Դրա արդյունքում Ռուսաստանը
ճանաչեց Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի անկախությունը։
Լեռնային Ղարաբաղում դեռևս շարունակվում էր պատերազմը Ադրբեջանի և
ԼՂՀ-ի միջև:
1992 թվականին սկսվեցին զինված բախումներ նաև Մոլդովայի և
ինքնահռչակ Մերձդնեստրյան Մոլդովական Հանրապետության միջև: Բացի
այդ, 1990-1994 թվականներին Գագաուզիայի տարածքը փաստացի չէր
վերահսկվում Մոլդովայի կողմից և զինված առճակատումը հաջողվեց
դադարեցնել միայն հրադադարի պայմանավորվածություն ձեռք բերելով:
Նույն 1992 թվականին քաղաքացիական պատերազմ սկսվեց նաև
Տաջիկստանում, որի արդյունքում Տաջիկստանի տնտեսությունը մատնվեց
լիակատար կործանման:
Բովանդակություն
 Էջ 2-5 ․․․․․․․․․ ԽՍՀՄ փլուզում
 Էջ 6-8 ․․․․․․․․․ ԽՍՀՄ փլուզման հետևանքներ
ՎԵՐՋ

More Related Content

What's hot (12)

Războaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptx
Războaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptxRăzboaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptx
Războaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptx
MariaChitul
13 second coming of christ
13 second coming of christ13 second coming of christ
13 second coming of christ
chucho1943
Spatiul Romanesc, intre diplomatie si conflict
Spatiul Romanesc, intre diplomatie si conflictSpatiul Romanesc, intre diplomatie si conflict
Spatiul Romanesc, intre diplomatie si conflict
Alexandra246276
Power of Prayer
Power of PrayerPower of Prayer
Power of Prayer
3 Nails + 1 Cross = forgiven
Colonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor antici
Colonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor anticiColonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor antici
Colonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor antici
sergiu85
Statul medieval si institutiile sale
Statul medieval si institutiile saleStatul medieval si institutiile sale
Statul medieval si institutiile sale
simonachihaia
Geto dacii-ppt1
Geto dacii-ppt1Geto dacii-ppt1
Geto dacii-ppt1
Nicoleta Cristea
"Tema pentru acasa" Dabija
"Tema pentru acasa" Dabija"Tema pentru acasa" Dabija
"Tema pentru acasa" Dabija
Irina Ganganu
Molotov- Ribbentrop Pact.pptx
Molotov- Ribbentrop Pact.pptxMolotov- Ribbentrop Pact.pptx
Molotov- Ribbentrop Pact.pptx
MashaaQux
Հայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանությունՀայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանություն
Sona8
Revolutia de la 1848 in tarile romane
Revolutia de  la 1848 in tarile romaneRevolutia de  la 1848 in tarile romane
Revolutia de la 1848 in tarile romane
Nicoleta Cristea
Războaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptx
Războaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptxRăzboaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptx
Războaiele ruso-austro-turce. Consecinţele lor pentru Ţările Române.pptx
MariaChitul
13 second coming of christ
13 second coming of christ13 second coming of christ
13 second coming of christ
chucho1943
Spatiul Romanesc, intre diplomatie si conflict
Spatiul Romanesc, intre diplomatie si conflictSpatiul Romanesc, intre diplomatie si conflict
Spatiul Romanesc, intre diplomatie si conflict
Alexandra246276
Colonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor antici
Colonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor anticiColonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor antici
Colonizarea greaca - fenomen complex în istoria grecilor antici
sergiu85
Statul medieval si institutiile sale
Statul medieval si institutiile saleStatul medieval si institutiile sale
Statul medieval si institutiile sale
simonachihaia
"Tema pentru acasa" Dabija
"Tema pentru acasa" Dabija"Tema pentru acasa" Dabija
"Tema pentru acasa" Dabija
Irina Ganganu
Molotov- Ribbentrop Pact.pptx
Molotov- Ribbentrop Pact.pptxMolotov- Ribbentrop Pact.pptx
Molotov- Ribbentrop Pact.pptx
MashaaQux
Հայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանությունՀայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանություն
Sona8
Revolutia de la 1848 in tarile romane
Revolutia de  la 1848 in tarile romaneRevolutia de  la 1848 in tarile romane
Revolutia de la 1848 in tarile romane
Nicoleta Cristea

More from AnulikGh (17)

Ավետիք Իսահակյան
Ավետիք ԻսահակյանԱվետիք Իսահակյան
Ավետիք Իսահակյան
AnulikGh
ՀՀ անկախության հռչակագիր
ՀՀ անկախության հռչակագիրՀՀ անկախության հռչակագիր
ՀՀ անկախության հռչակագիր
AnulikGh
Ջրածնի անձնագիրը
Ջրածնի անձնագիրըՋրածնի անձնագիրը
Ջրածնի անձնագիրը
AnulikGh
Պատմություն
ՊատմությունՊատմություն
Պատմություն
AnulikGh
Թթվածնի անձնագիրը
Թթվածնի անձնագիրըԹթվածնի անձնագիրը
Թթվածնի անձնագիրը
AnulikGh
Իսահակ Նյուտոն
Իսահակ ՆյուտոնԻսահակ Նյուտոն
Իսահակ Նյուտոն
AnulikGh
Lվացքի սոդա
Lվացքի սոդաLվացքի սոդա
Lվացքի սոդա
AnulikGh
Կավիճ
ԿավիճԿավիճ
Կավիճ
AnulikGh
պատմություն հետազոտական աշխատանք
պատմություն հետազոտական աշխատանքպատմություն հետազոտական աշխատանք
պատմություն հետազոտական աշխատանք
AnulikGh
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
AnulikGh
Սնկեր
ՍնկերՍնկեր
Սնկեր
AnulikGh
Սերմ
ՍերմՍերմ
Սերմ
AnulikGh
Ինչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնա
Ինչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնաԻնչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնա
Ինչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնա
AnulikGh
Բակտերիաներ
ԲակտերիաներԲակտերիաներ
Բակտերիաներ
AnulikGh
׻կներ
׻կներ׻կներ
׻կներ
AnulikGh
Կրթության զարգացումը 19-րդ դարում
Կրթության զարգացումը 19-րդ դարումԿրթության զարգացումը 19-րդ դարում
Կրթության զարգացումը 19-րդ դարում
AnulikGh
ճարտարապետության վերածնունդը
ճարտարապետության վերածնունդըճարտարապետության վերածնունդը
ճարտարապետության վերածնունդը
AnulikGh
Ավետիք Իսահակյան
Ավետիք ԻսահակյանԱվետիք Իսահակյան
Ավետիք Իսահակյան
AnulikGh
ՀՀ անկախության հռչակագիր
ՀՀ անկախության հռչակագիրՀՀ անկախության հռչակագիր
ՀՀ անկախության հռչակագիր
AnulikGh
Ջրածնի անձնագիրը
Ջրածնի անձնագիրըՋրածնի անձնագիրը
Ջրածնի անձնագիրը
AnulikGh
Պատմություն
ՊատմությունՊատմություն
Պատմություն
AnulikGh
Թթվածնի անձնագիրը
Թթվածնի անձնագիրըԹթվածնի անձնագիրը
Թթվածնի անձնագիրը
AnulikGh
Իսահակ Նյուտոն
Իսահակ ՆյուտոնԻսահակ Նյուտոն
Իսահակ Նյուտոն
AnulikGh
Lվացքի սոդա
Lվացքի սոդաLվացքի սոդա
Lվացքի սոդա
AnulikGh
պատմություն հետազոտական աշխատանք
պատմություն հետազոտական աշխատանքպատմություն հետազոտական աշխատանք
պատմություն հետազոտական աշխատանք
AnulikGh
Տափակ որդեր
Տափակ որդերՏափակ որդեր
Տափակ որդեր
AnulikGh
Ինչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնա
Ինչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնաԻնչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնա
Ինչպես անել, որպեսզի միջավայրը մաքուր մնա
AnulikGh
Բակտերիաներ
ԲակտերիաներԲակտերիաներ
Բակտերիաներ
AnulikGh
Կրթության զարգացումը 19-րդ դարում
Կրթության զարգացումը 19-րդ դարումԿրթության զարգացումը 19-րդ դարում
Կրթության զարգացումը 19-րդ դարում
AnulikGh
ճարտարապետության վերածնունդը
ճարտարապետության վերածնունդըճարտարապետության վերածնունդը
ճարտարապետության վերածնունդը
AnulikGh

ԽՍՀՄ փլուզում

  • 1. Առարկա- Հայոց պատմություն Թեմա- ԽՍՀՄ փլուզում Ուսուցիչ- Վ․Կարապետյան Աշակերտ- Ա․ Ղարիբյան
  • 2. Միխայիլ Գորբաչովի կողմից իրականացվող վերակառուցման քաղաքակա- նությունը բերեց քաղաքական և տնտեսական ոլորտներում երկրի կառավարումը կորցնելուն, ներքաղաքական դրության կտրուկ սրմանը, մի շարք ազգամիջյան բախումների, Վարշավյան դաշինքի և ՏՓԽ փլուզման, խորհրդային հանրապետությունների անկախության ձգտումների, Բելովեժյան Համաձայնագրի ստորագրման` ԱՊՀ ստեղծելու վերաբերյալ և վերջնական արդյունքում ` ԽՍՀՄ-ի գործունեության դադարեցման: 1987 թվականին ԽՍՀՄ տարածքում բռնկվեցին մի շարք ազգամիջյան բախումներ, որոնցից առավել սուր կերպով արտահայտվեցին Ղարաբաղյան բախումները: 1988 թվականի փետրվարի 27-ից 29-ը, Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի Սումգայիթ քաղաքում,տեղի ունեցավ հայերի զանգվածային ջարդ: Նույն թվականի նոյեմբերին ջարդեր կազմակերպվեցին Կիրովաբադում և այլ քաղաքներում: Այդ նույն` 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Հայկական ԽՍՀ-ում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժը, խլեց ավելի քան 25000 մարդու կյանք: 1989 թվականին Հայկական ԽՍՀ-ի գերագույն խորհուրդը հայտարարեց Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին վերամիավորելու մասին: Ադրբեջանական ԽՍՀ-ն սկսեց շրջափակման ենթարկել Հայաստանին: 1991 թվականին, երկու միութենական հանրապետությունների միջև սկսվեց պատերազմ: ԽՍՀՄ փլուզում
  • 3. 1989 թվականին փլուզվեցին Վարշավյան դաշինքն ու ՏՓԽ-ն: 1990 թվականի ապրիլի 3-ին ԽՍՀՄ գերագույն խորհուրդը ընդունեց հատուկ օրենք, որը վերահսկում էր ԽՍՀՄ կազմից միութենական հանրապետությունների դուրս գալը: Նույն թվականի դեկտեմբերի 3-ին, ԽՍՀՄ նախագահ Միխայիլ Գորբաչովը բարձրացրեց ԽՍՀՄ-ը Ինքնիշխան Պետությունների Միության վերակազմավո- րելու հարցը, որն իր կածիքով միութենական հանրապետություններին լայն հնարավորություններ և իրավունքներ կտար: 1991 թվականի մարտի 17-ին տեղի ունեցավ ԽՍՀՄ-ը պահպանելու վերաբերյալ համամիութենական հանրաքվե, որին մասնակցած միութենական հանրապետությունների քաղաքացիների 77,85%-ը կողմ էին արտահայտվել` պահպանել ԽՍՀՄ-ը, որպես իրավահավասար ինքնիշխան հանրապետությունների թարմացված միություն` սոցիալիստական կարգերի պահպանմամբ:
  • 4. 1991 թվականի օգոստոսի 18-ի լույս 19-ի գիշերը, խորհրդային կառավարության պահպանողական տրամադրություններ ունեցող մի շարք անդամներ, որոնք ելույթներ էին ունենում ԽՍՀՄ փլուզման և կապիտալիզմի կապիտալիզմին անցնելու դեմ, Պետանվտանգության ուժերի օգնությամբ շրջափակեցին Գորբաչովին` Ֆորոսում գտնվող կառավարական նստավայրում, որտեղ նա ընտանիքով հանգստանում էր և կազմավորեցին ԱԴՊԿ: Այդ կոմիտեի կազմի մեջ մտան ԽՍՀՄ փոխնախագահը,պաշտպանության նախարարը, ներքին գործերի նախարարը,վարչապետը,պետանվտանգության նախագահը և այլք: Զորք մտցվեց Մոսկվա,Կենտրոնական հեռուստատեսության «Ժամա- նակ» լրատվական հաղորդման ընթացքում ընթերցվեց ԱԴՊԿ-ի որոշումը` ԽՍՀՄ գործող Սահմանադրության պահպանման և հակասահմանադրական տրամադրությունների բոլոր ձևաչափերի հատման մասին: Ռուսաստանի նախագահ Բորիս Ելցինը, ով գլխավորում էր ընդդիմությունը, ԱԴՊԿ-ի անդամների գործողությունը որակեց որպես պետական հեղաշրջման փորձ։ Երկու քաղաքական ուժերի դիմակայությունը հանգեցրեց Մոսկվայում զանգվածային ցույցի` ի աջակցություն Ելցինին։ ԱԴՊԿ-ի ղեկավարության ընդհանուր անվճռականությունը հանդիսացավ նրանց պարտության և ինքնալուծարման պատճառ,որի արդյունքում նրանք ձերբակալվեցին,սակայն 1994 թվականին, ԽՍՀՄ փլուզումից հետո արժանացան համաներման:
  • 5. ԱԴՊԿ-ի պարտությունից հետո,1991 թվականի օգոստոսի 24-ին,Ուկրայինական ԽՍՀ-ի գերագույն խորհուրդը հայտարարեց Ուկրաինայի անկախությունը, որը հաստատվեց համաուկրաինական հանրաքվեով` 1991 թվականի դեկտեմբերի 1-ին: Նույն թվականին ԽՍՀՄ կազմից դուրս գալու և անկախանալու մասին հերթականությամբ հայտարարեցին նաև մյուս միության հանրապետու- թյունները: 1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ին, ԽՍՀՄ երեք հանրապետությունների ղեկավարներ Բորիս Ելցինը, Լեոնիդ Կրավչուկը և Ստանիսլավ Շուշկևիչը, ստորագրեցին համաձայնագիր, որում հայտարարությամբ հանդես եկան ԽՍՀՄ գործունեության դադարեցման և ԱՊՀ-ի ստեղծման վերաբերյալ:1991 թվականի դեկտեմբերի 21-ին,Ալմա-Աթայում կայացավ նախագահների հանդիպում,որտեղ ԱՊՀ-ին միացան ևս ութ հանրապետություն` Ադրբեջանը, Հայաստանը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Մոլդովան, Տաջիկստանը, Թուրքմենստանը և Ուզբեկստանը: 1991 թվականի դեկտեմբերի 25-ին Գորբաչովը հայտարարեց ԽՍՀՄ նախագահի պաշտոնում իր լիազորությունների դադարեցման մասին: Դեկտեմբերի 26-ին, ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի հանրապետությունների խորհուրդը ընդունեց որոշում ` ԽՍՀՄ գոյության դադարեցման մասին, այդպիսով պաշտոնապես լուծարելով ԽՍՀՄ-ը:
  • 6. ԽՍՀՄ փլուզման հետևանքներ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո, նրա տարածքում կազմավորվեցին մի շարք անկախ պետություններ: Ներկայումս դրանցից մնացել են թվով 19, որոնցից 15-ը ՄԱԿ-ի անդամ են, 2-ը ՄԱԿ-ի անդամ երկրների կողմից ճանաչվել են մասնակի, իսկ 2-ը` ՄԱԿ-ի անդամ երկրների կողմից չեն ճանաչվել ընդհանրապես: Փլուզվեցին ռուբլու գոտին և միացյալ ԽՍՀՄ զինված ուժերը: 1992 թվականի ապրիլին, Ռուսաստանի ժողովրդական պատգամավորների VI համագումարը հրաժարվեց վավերացնել Բելովեժյան համաձայնագիրը և բացառել ռուսական սահմանադրությունից ԽՍՀՄ սահմանադրության և օրենքների մասին հիշատակումները, որն էլ հանդիսացավ նախագահ Ելցինի և Ժողովրդական պատգամավորների համագումարի` դիմակայության հիմնական պատճառներից մեկը: 1993 թվականի սեպտեմբեր- հոկտեմբեր ամիսներին, այդ դիմակայությունը հանգեցրեց` Մոսկվայում զանգվածային զինված անկարգությունների, որն ավարտվեց Ելցինի հրամանով` Ռուսաստանի գերագույն խորհրդի շենքի գնդակոծմամբ և բազմաթիվ մարդկային զոհերով:
  • 7. 1994 թվականին, Չեչնիայի հանրապետության և Հյուսիսային Կովկասի սահմանամերձ տարածքներում սկսվեց քաղաքացիական պատերազմ Ռուսաստանի և չճանաչված Իչկերիայի Չեչենական Հանրապետության միջև, որը հայտնի դարձավ Առաջին չեչենական պատերազմ անվանումով:Այդ պատե- րազմը և դրան հաջորդող իրադարձությունները բնութագրվում են բնակչության, զինվորական և իրավապահ համակարգի անձնակազմի մեծաքանակ զոհերով, Չեչնիայում ոչ չեչեն ազգաբնակչության էթնիկ մաքրումներով և այլն: Այն իր շարունակությունն ստացավ 1999 թվականին սկիզբ առած` Երկրորդ չեչենական պատերազմով, որոնք ուղեկցվում էին բազմաթիվ ահաբեկչական գործողությու- ններով և չէին դադարում նաև հետագայում: 1991-1992 թվականներին սկիզբ առան Վրաստանի զինված բախումները Հարավային Օսիայի և Աբխազիայի դեմ, որը փաստացի ավարտվեց 2008 թվականին` Ռուս-վրացական պատերազմով: Դրա արդյունքում Ռուսաստանը ճանաչեց Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի անկախությունը։ Լեռնային Ղարաբաղում դեռևս շարունակվում էր պատերազմը Ադրբեջանի և ԼՂՀ-ի միջև:
  • 8. 1992 թվականին սկսվեցին զինված բախումներ նաև Մոլդովայի և ինքնահռչակ Մերձդնեստրյան Մոլդովական Հանրապետության միջև: Բացի այդ, 1990-1994 թվականներին Գագաուզիայի տարածքը փաստացի չէր վերահսկվում Մոլդովայի կողմից և զինված առճակատումը հաջողվեց դադարեցնել միայն հրադադարի պայմանավորվածություն ձեռք բերելով: Նույն 1992 թվականին քաղաքացիական պատերազմ սկսվեց նաև Տաջիկստանում, որի արդյունքում Տաջիկստանի տնտեսությունը մատնվեց լիակատար կործանման:
  • 9. Բովանդակություն  Էջ 2-5 ․․․․․․․․․ ԽՍՀՄ փլուզում  Էջ 6-8 ․․․․․․․․․ ԽՍՀՄ փլուզման հետևանքներ