Мөнгөн хөрөнгийн бүртгэл
- 2. Мөнгөн хөрөнгө Бэлэн мөнгө МБ дахь харилцах, хадгаламж Банк, санхүүгийн байгууллага дахь харилцах, хадгаламж Овернайт зээл Гадаад валютын спот арилжаа 1.Мөнгөтэй адилтгах хөрөнгийн бүртгэл
- 3. Бэлэнмөнгө Касс дахь бэлэн мөнгө Тоолоогүй бэлэн мөнгө Замд яваа бэлэн мөнгө Чек АТМ дэх мөнгө
- 4. Харилцагч харилцах дансандаа орлого тушаасан үед: Дт 111000 ххх Кт 211000 ххх Харилцагч зарлагын гүйлгээ хийхэд: Дт 211000 ххх Кт 111000 ххх
- 5. Кассанд дутагдал гарвал: Дт МХ дутагдал ххх Кт 111000 ххх Шалтгаан тогтоогдсон үед: Дт Бусад зардал, авлага,2110, 1110 ххх Кт МХ дутагдал ххх Кассанд илүүдэл гарвал: Дт, 111000 ххх Кт МХ илүүдэл ххх Шалтгаан тогтоогдсон үед: Дт МХ илүүдэл ххх Кт Бусад орлого, 2110,1110 ххх
- 6. Цүнхээр хурааж ирсэн мөнгийг тоолж шалгахад хугацаа шаардахаар байвал дагалдах баримтыг үндэслэн: Дт 114200 Кт 211000 Тоолж шалгаагүй мөнгө
- 7. Тоолж шалгахад илүүдэл, дутагдал гарвал акт бичиж: А. Илүүдсэн бол Дт 111000 (Тоолсон дүнгээр ) Кт 114200 (Анх орлогодсон дүнгээр) Кт 211000 ( Илүүдсэн дүнгээр) Б. Дутагдсан бол Дт 111000 (Тоолсон дүнгээр) Дт 211000 (Дутагдсан дүнгээр) Кт 114200 (Анх орлогодсон дүнгээр)
- 8. Замд яваа мөнгө • МБ дахь харилцахдаа мөнгө хийх • Салбар нэгжүүдэд зузаатгах хийх
- 9. Монголбанкнаас зузаатгал авахад: МБ Салбар Дт 114110 Кт 111000 Салбар мөнгө хүлээн авсан үед: Дт 211000 Дт 111000 Кт 114110 Кт 121110 Салбар хооронд хийсэн бол салбар хоорондын авлага өглөг үүснэ.
- 10. Чекийн бүртгэл • Банк гадаад валютын чекийг худалдан авсан бол: Дт Гадаад валютын чек /113200/ Кт 111000 Кт Хураамж, шимтгэлийн орлого • Гадаад валютын чекийг төлүүлэхээр явуулахад: Дт Инкасст яваа чек /113300/ Кт 113200 • Гадаадын банкнаас ирүүлсэн мэдэгдлийн дүнгээр Дт Гадаад дахь харилцах Кт Инкасст яваа чек
- 11. МБ дахь мөнгө • МБ дахь харилцахдаа мөнгө тушаавал: Дт 121100 xxx Кт 111000 xxx • МБ-д шилжүүлсэн мөнгө илүүдсэн, дутагагдсан бол МХ-ийн илүүдэл, дутагдал дансаар бүртгэж холбогдох дансанд хаана. Холбогдох эзэн тогтоогдоогүй бол ҮАБ орлого, зардлаар хаана. • Харилцах, хадгаламжийн хүүг тооцож төлөгдсөн бол: Дт 121100, хүүний авлага Кт Хүүний орлого
- 12. Банк санхүүгийн байгууллагад байршуулсан хөрөнгө • БСБ-д байршуулсан хөрөнгө: Дт БСБ-д байршуулсан хөрөнгө Кт Холбогдох данс • Хүү тооцсон үед: Дт Хүүгийн авлага Кт Хүүний орлого • Хүүгээ авсан бол: Дт БСБ-д байршуулсан хөрөнгө Кт Хүүний авлага • Зардал гарсан үед: Дт МХ-ын холбогдох данс Кт БСБ-д байршуулсан хөрөнгө
- 13. Банк хоорондын клирингийн гүйлгээг хааж дараагийн ажлын өдрийн клирингийн гүйлгээ нээх хүртэл хугацаагаар олгож байгаа зээлийг овернайт зээл гэнэ. 1. Монголбанкнаас олгох овернайт зээл 2. Банк хоорондын овернайт зээл гэж ангилна. Овернайт зээл
- 14. • БСБ-д овернайт зээл олгосон үед: Дт Овернайт зээл Кт БСБ-д байршуулсан хөрөнгө • овернайт зээл төлүүлэхэд: Дт БСБ-д байршуулсан хөрөнгө Кт Овернайт зээл • Хүү тооцсон үед: Дт Хүүгийн авлага Кт Хүүний орлого • Хүүгээ авсан бол: Дт БСБ-д байршуулсан хөрөнгө Кт Хүүний авлага
- 15. Гадаад валютын спот арилжаа Гадаад валютын спот арилжаа гэдэг нь: гадаад валют худалдах худалдан авах арилжааг ажлын 2 өдөрт багтан гүйцэтгэх хэлцэл юм. Гэрээ хийгдсэн л бол төлбөр хийгдэх хүртэл тэнцлийн гадуурх дансанд бүртгэнэ. /Орлогын мэдүүлэг, кассын орлогын ордер, спот арилжааны хэлцэл/
- 16. • Худалдан авсан гадаад валютыг албан ханшаар: Дт Гадаад валютын холбогдох данс Кт Гадаад валютын хөрвүүлэлтийн түр данс • Худалдан авах ханшаар: Дт Гадаад валютын хөрвүүлэлтийн түр данс Кт МХ-ийн холбогдох данс • Гадаад валютын хөрвүүлэлтийн түр дансыг гадаад валютын арилжааны орлого, зардал дансанд хаана.
- 17. •Гадаад валютыг худалдахдаа хэлцлийн ханшаар: Дт МХ-ийн холбогдох данс Кт Гадаад валютын хөрвүүлэлтийн түр данс •Худалдан авах ханшаар: Дт Гадаад валютын хөрвүүлэлтийн түр данс Кт Гадаад валютын холбогдох данс •Гадаад валютын хөрвүүлэлтийн түр дансыг гадаад валютын арилжааны орлого, зардал дансанд хаана.
- 18. • Гадаад валютын ханшийн тэгшитгэл Гадаад валютыг МБ-аас зарласан албан ханшаар үнэлж ханшийн зөрүүг тайлант хугацааны орлого, зардлаар бүртгэнэ. • Ханшийн тэгшитгэлээр ханш буурсан бол Дт Гадаад валютын ханшийн тэгшитгэлийн зардал Кт Гадаад валютын холбогдох данс • Ханшийн тэгшитгэлээр ханш өссөн бол Дт Гадаад валютын холбогдох данс Кт Гадаад валютын ханшийн тэгшитгэлийн орлого
- 19. Мөнгөн хөрөнгөнд тавих хяналтууд: • Кассын харуул хамгаалалт, аюулгүй байдлыг хангах. • Кассын үлдэгдэлд гэнэтийн болон тогтмол шалгалт хийх. • Ня-бо, няравын ажил үүргийг тусгаарлан зааглах.
- 20. • Гүйлгээний баримтын бүрдлийг хангана. • Бэлэн мөнгийн дэлгэрэнгүй бүртгэлийг хөтлөнө. • Дэлгэрэнгүй бүртгэлийг хяналтын дансны гүйлгээ, үлдэгдэлтэй тохируулна.
Editor's Notes
- #19: Гадаад валютын ханшийн тэгшитгэлийн орлого, зардлыг хооронд нь хааж цэвэршүүлэн орлого, зардлаар тайлагнана.