�ݺ�ߣ

TEMA 2
AS REVOLUCIÓNS LIBERAIS

1.- O LIBERALISMO
 DEFINICIÓN:
 Ideoloxía que defende a liberdade como principio básico de todas as actividades humanas.
 Xurdiu a finais do S.XVIII e constituíu a base dos programas das revolucións burguesas que trataron de eliminar
o Antigo Réxime.
 O liberalismo naceu e desenvolveuse como unha ideoloxía oposta ao modelo de organización política,
social e económica característico do Antigo Réxime.
 Remontarse ao século XVII e a súa conformación tivo lugar nas revolucións que afectaron a Europa e
América a finais do S. XVIII e principios do XIX.

 Na ideario liberal compre sinalar a importancia que tiveron os pensadores ilustrados.
 Ao longo do S. XVIII, someteron a revisión todo o sistema de valores vixente no Antigo Réxime e
elaboraron unha nova concepción do mundo.
 Defenderon:
 limitación do poder,
 igualdade ante a lei,
 os dereitos dos cidadáns,
 a propiedade individual,
 a liberdade de mercado..
 Nesta defensa destacou a obra de LOCKE, MONTESQUIEU E ROUSSEAU, no ámbito político, e
ADAM SMITH, no económico.

A.- JOHN LOCKE
 Criticou os fundamentos teóricos da monarquía absoluta
 Defendeu o control do Parlamento sobre a actuación
dos monarcas.
 Locke fundamentou o poder político na existencia dun
 pacto ou acordo mutuo entre o gobernante e os
gobernados,
 pacto que ten un carácter libre e pode ser revocado
 se o gobernante non se somete á autoridade das leis
e non protexe os dereitos dos seus gobernados.
 Pódese considerar a Locke como o iniciador do
liberalismo

B.- MONTESQUIEU
 Defendeu a idea de que:
 o poder non debe recaer nunha mesma persoa ou
institución,
 senón que debe estar repartido e ser limitado.
 Distingue tres poderes:
 lexislativo,
 executivo
 xudicial
 Entre os poderes debe existir un mutuo control e
equilibrio.

C.- ROUSSEAU
 Defendeu que:
 orixe do poder político reside nun pacto ou contrato
social
 realizado entre todos os individuos dunha
comunidade.
 Estes individuos ceden parte dos seus dereitos
naturais á comunidade, co obxectivo de que esta os
protexa, pero cada un deles , segue mantendo a súa
liberdade e soberanía.
 Cada cidadán ten o dereito de participar e intervir
nos asuntos públicos.

D.- ADAM SMITH
 Defendeu a liberdade e o interese individual como
principios rectores das actividades económicas.
 Considerou:
 propiedade individual e o mercado baseado no libre
xogo da oferta e da demanda como a base da
riqueza dos individuos e das nacións.
 defendía que o Estado e o goberno debían limitar as
súas funcións á defensa da sociedade,
 á impartición da xustiza entre os particulares
 a garantir a liberdade económica.
 As súas ideas, constitúen a base do liberalismo
económico e do CAPITALISMO.

1.1.- PRINCIPIOS XURÍDICOS, POLÍTICOS E
ECONÓMICOS
 O INDIVIDUO como a base sobre a que se debes establecer as relacións
políticas, sociais e económicas.
 Existencia de DEREITOS E LIBERDADES INDIVIDUAIS, que toda sociedade debe
protexer.
 LIBERDADE DE MERCADO sen intervención do Estado na economía.
 Defensa da PROPIEDADE PRIVADA ,que debe estar protexida pola lei.
 IGUALDADE XURÍDICA de todas as persoas ante a lei, eliminado calquera
privilexio legal.

 PARTICIPACIÓN POLÍTICA DOS
CIDADÁNS no goberno mediante a
elección dos seus representantes.
 SOBERANÍA NACIONAL: A soberanía
reside na NACIÓN, formada polo
de cidadáns.
 SEPARACIÓN DE PODERES. Poder
executivo o goberno, xudicial os xuíces e
lexislativo o parlamento.
 Existencia dunha CONSTITUCIÓN ou lei
suprema, na que se recolla por escrito os
dereitos, liberdades e base política do
réxime vixente.

1.2.- TENDENCIAS DO LIBERALISMO
 O Liberalismo é a expresión ideolóxica das clases burguesas, convertidas nos grupos
hexemónicos da sociedade do S. XIX
 Sen embargo, as diferencias sobre o alcance dos principios ideolóxicos e sobre o concepto
de soberanía e as súas aplicacións prácticas, deu lugar á división do liberalismo.
 Dúas tendencias:
 LIBERALISMO DOUTRINARIO: só teñen dereito a participar en política os cidadáns que posuísen un
certo nivel de riqueza.
 LIBERALISMO DEMOCRÁTICO: defendía a participación política de todos os cidadáns maiores de
idade.

2.- A REVOLUCIÓN LIBERAL (1776-1814)
 A finais do S. XVIII e comezos do S. XIX, as sociedades europeas americanas e europeas
protagonizaron violentos procesos de cambio e transformacións, que, pola defensa que fan
das liberdades individuais, coñécense como REVOLUCIÓNS LIBERAIS.
 Este proceso de ruptura co Antigo Réxime, non se desenvolveron ao mesmo tempo nin con
igual intensidade en todas partes.
 Podemos distinguir tres grandes focos revolucionarios:
 REVOLUCIÓN AMERICANA (1776-1789)
 REVOLUCIÓN FRANCESA E IMPERIO NAPOLEÓNICO(1789-1814)
 REVOLUCIÓN ESPAÑOLA E A SÚA REPERCUSIÓN NAS COLONIAS AMÉRICANAS (1814-1824).

2.1.- INDEPENDENCIA E REVOLUCIÓN EN
EEUU
 A primeira revolución liberal desenvolveuse nas colonias inglesas de América do Norte.
 En 1776:
 As 13 colonias proclamaron a súa independencia con respecto de Inglaterra e crearon un novo modelo político.

A- CAUSAS DA REBELIÓN
 Desde comezos do S. XVII, a costa de América do Norte foi ocupada por Colonos ingleses.
 Co obxectivo de afianzar o seu poder na zona, a Coroa Inglesa permitiulles certo grao de
autogoberno, só limitado polas leis que lles obrigaban a comerciar obrigatoriamente coa
metrópole.
 En 1763, o Parlamento Inglés aumentou os impostos ás colonias de América do Norte. Ese ano
establecese un imposto sobre a exportación de té, ocasionando o MOTÍN DO TÉ de Boston.
 Os colonos opuxéronse a esa subida, incrementando e radicalizando as protestas nos anos
sucesivos. A metrópole reaccionou castigando os colonos rebeldes.

 Motín do té: un grupo de colonos, disfrazados de indios, botou ao mar a carga de té de tres
buques británicos. A dura represión das autoridades británicas conduciu a Guerra de
independencia e á revolución política.

B.- DECLARACIÓN DE INDEPENDENCIA E
GUERRA
 En 1775 producíronse os primeiros enfrontamentos entre a metrópole e as colonias.
 O 4 de xullo de 1776, as 13 colonias fixeron conxuntamente a DECLARACIÓN DE
INDEPENDENCIA, redactada por TOMAS JEFFERSON, pola que nacían os ESTADOS UNIDOS
DE NORTEAMÉRICA.
 A guerra foi longa e desigual. As tropas norteamericanas, formadas por voluntarios,
enfrontáronse o exército británico.
 O apoio de Francia e España aos rebeldes internacionalizou o conflito, obrigando os ingleses a
dispersar as súas forzas en diferentes frontes.
 Os resultados adversos obrigaron a Gran Bretaña a firmar a paz e recoñecer a independencia
dos EEUU en 1783.
 PAZ DE VERSALLES: Gran Bretaña recoñece a Independencia dos EEUU.

C.- O MODELO POLÍTICO
 Cada colonia converteuse nun Estado con goberno, leis e constitucións propias e diferentes. Todos
eles se basearon nos principios de:
 SOBERANÍA POPULAR, SEPARACIÓN DE PODERES, ELECCIÓN DE CARGOS
 Todos eles se basearon nos seguintes dereitos:
 LIBERDADE DE EXPRESIÓN, CONCIENCIA E REUNIÓN, IGAULDADE ANTE A LEI E XUIZO POR
XURADO.
 En 1787, os 13 estados pactaron a creación dunha REPÚBLICA FEDERAL na que cada Estado
conservaba gran parte da súa soberanía, pero cedía competencias a un goberno central ou federal
dirixido por un presidente.
 Os principios sobre os que se sustenta a república foron os recollidos na CONSTITUCIÓN DOS EEUU.
 En 1789 foi elixido como presidente dos EEUU a GEORGE WASHINGTON.
 A influencia do sucedido en América do Norte foi enorme. Foron as primeiras colonias que se
independizaron da súa metrópole e o primeiro país do mundo onde se estableceu un réxime LIBERAL.

A.- CAUSAS DA REVOLUCIÓN
 En Francia, a finais do S. XVIII, amplos sectores sociais desexaban cambios profundos.
 Ao longo do século producíronse un crecemento dos prezos e un auxe dos negocios e mais da
industria.
 A burguesía conseguía elevados beneficios económicos, pero o seu progreso batía coas
regulamentacións que interferían o libre comercio e a libre produción.
 Ademais, a ordenación estamental impedíalle á burguesía acceder ao poder político.
 A aristocracia aferrábase ao vello modelo feudal.
 Os privilexiados vían con preocupación como a alza dos prezos prexudicaba a aqueles que
vivían de rendas fixas e se esforzaban por consolidar e aumentar os seus privilexios.

 Unha grave crise económica rematou de complicar a situación.
 As condicións de vida do campesiñado víronse agravadas polo aumento das cargas feudais
como reacción dos señores á diminución dos seus ingresos.
 As malas colleitas da década de 1780 abocaron á miseria a milleiros de familias a as
protestas multitudinarias.
 A carestía provocou a fame e o malestar do pobo.
 Unha crise industrial en 1786, orixinada en parte pola apertura do mercado francés á
concorrencia inglesa, trouxo consigo o peche de moitos obradoiros e fábricas e acentuou o
para entre os traballadores.
 Finalmente, as fianzas reais estaban nunha situación de déficit crónico debido a que a
aristocracia non pagaba impostos e o Terceiro Estado cargaba con todos os tributos.
 A facenda francesa entrou en bancarrota.

B.- A CONVOCATORIA DE ESTADOS
XERAIS
 O ministro de facenda propuxo a contribución da nobreza ao pagamento de impostos como única medida para aliviar
a situación.
 A nobreza opúxose radicalmente as peticións de pagamento, alegando que só os Estados Xerais podían aprobar novas
cargas fiscais.
 O monarca Luís XVI, en 1788, a convocar os Estados Xerais para o mes de maio do 1789.
 Descontento xeral en Francia
 Os Cadernos de Queixas do Terceiro Estado, incorporaban aspiración como
 Supresión dos dereitos feudais.
 Abolición de privilexios,
 unha Constitución
 soberanía da nación e as liberdades políticas.
 Os Estados Xerais abríronse en Versalles o 5 de maio de 1789. As reunións facíanse de forma separada por estamentos
e cada estamento tiña un único voto.
 A nobreza e mais o clero estaban seguros de impoñer a súa vontade, pero inmediatamente os representantes do
Terceiro Estado reclamaron a reunión conxunta dos estamentos e o voto por persoa.
 O rei e os privilexiados negáronse a tal pretensión e as sesións dos Estados Xerais suspendéronse

 O Terceiro Estado reuniuse o 20 de xuño nun pavillón de París, constituíronse en Asemblea
Xeral e xuraron non abandonar o lugar sen ter dotado a nación dunha Constitución que
garantise os seus dereitos.
 O Terceiro estado levou a axitación á rúa, iniciando a Revolución.
 O monarca cedeu ante as demandas e os Estados Xerais transformáronse en ASEMBLEA
NACIONAL CONSTITUÍNTE o 9 de xullo.
 A chegada de soldados a París fixo que os deputados chamaran á mobilización, que culminou
o 14 de xullo co asalto da prisión da Bastilla.
 As novas do acontecido en París propagáronse polo campo francés e unha verdadeira revolta
antiseñorial, con episodios moi violentos, estendeuse por toda Francia.
 Os campesiños negábanse a pagar as rendas, pedían a repartición da terra, atacaban
castelos e incendiaban casas.

C.- ETAPAS DA REVOLUCIÓN FRANCESA
 Destacamos 4 etapas:
 ASEMBLEA NACIONAL CONSTITUÍNTE (1789-1791)
 ASEMBLEA LEXISLATIVA (1791-1792)
 CONVENCIÓN (1792-1795)
 REPÚBLICA BURGUESA (1795-1799)

ASEMBLEA NACIONAL CONSTITUÍNTE
 Os deputados da Asemblea Nacional debía lexislar para abolir o Antigo Réxime, pero
tamén satisfacer á poboación que defendía a revolución coas armas.
 Procedeuse á abolición xurídica do feudalismo. Os estamentos, o pago das rendas, os
décimos e mais a xustiza señoriais foron suprimidos, se ben os campesiños lles deberon
pagar unha indemnización aos antigos señores.
 Aprobou a Declaración de Dereitos do Home e do Cidadán, que lles outorgaba aos
franceses a condición de cidadáns libres e iguais ante a lei.
 Tamén se iniciou a redacción dunha Constitución, que foi aprobada en setembro de 1791.

 A constitución definía a Francia como unha MONARQUÍA CONTITUCIONAL.
 Baseada na división de poderes:
 Executivo en mans do rei,
 Lexislativo, desempeñado pola Asemblea,
 Xudicial, gratuíto e exercido por xuíces electos.
 Mantívose o dereito de veto do rei, que lle permitía bloquear leis, e estableceuse o sufraxio
censatario e indirecto, que limitaba a participación aos cidadáns activos.
 Estableceuse a liberdade de comercio e para garantir a liberdade de empresa, prohibíronse os
gremios e calquera asociación de empresarios ou de traballadores.
 Para resolver o déficit financeiro, levouse a cabo unha desamortización dos bens da Igrexa.

ASEMBLEA LEXISLATIVA
 O proceso revolucionario tivo que lle facer fronte á oposición dos antigos privilexiados, contrarios
ás reformas.
 A burguesía moderada conseguiu os seus obxectivos coa Constitución de 1791, pero outro sector
máis radical da burguesía reclamaba unha organización mais democrática da vida política e
reformas de tipo económico que beneficiasen aos máis desfavorecidos.
 En xuño de 1791, a familia real intentou fuxir de Francia para se reunir con tropas austríacas e
iniciar deste xeito a invasión do país, pero foi descuberta en VARENNES e enviado de volta a París.
A difusión da nova desprestixiou a monarquía ante o pobo e radicalizou os sectores máis
revolucionarios.
 En outubro de 1791, unha vez elaborada a Constitución, fíxose a escolla dos deputados do novo
parlamento ou ASEMBLEA LEXISLATIVA.

 Ante a actitude da monarquía, os grupos máis radicais comezaron a reclamar a REPÚBLICA.
 En 1792, a Asemblea decide declararlle a guerra a Austria.
 As primeiras accións bélicas foron desastrosas para Francia. A ameaza sobre París fixo que os
SANS-CULOTTES (artesáns, pequenos propietarios, tendeiros, asalariados...) e os batallóns de
cidadáns armados, que desde as provincias acudiron a defender a capital, esixiron a abolición da
monarquía.
 A insurrección estalou co ASALTO ÁS TULLERÍAS, onde estaba refuxiada a familia real.
 O triunfo popular significou o arresto do rei e a convocatoria de eleccións por sufraxio universal
masculino.

CONVENCIÓN NACIONAL (1792-1795)
 A nova Asemblea, agora chamada CONVENCIÓN NACIONAL, formouse o 20 de
setembro de 1792. A primeira medida foi a abolición da monarquía e a
proclamación da REPÚBLICA.

CONVENCIÓN XIRONDINA
 O goberno estaba en mans do XIRONDINOS, que adoptaron posicións cada vez máis moderados que
desgustaron ás masas populares.
 Na Convención, unha serie de problemas foron enfrontando os xirondinos cos xacobinos, convertidos
na voz dos máis radicais.
 O primeiro problema era que facer co rei LUÍS XVI. Os xirondinos eran partidarios de castigalo por
traizón pero non querían procesalo ata que non rematase a guerra, temorosos de que a súa condena
á morte lle dese un carácter moi radical á revolución.
 Os Xacobinos querían procesalo, e a presión popular obrigou a condenalo. Luís XVI morre guillotinado
en xaneiro de 1793.
 A execución do monarca acentuou as divisións da Convención e deulle impulso a unha coalición
europea antifrancesa.
 A situación agravouse cona insurrección campesiña provocada pola fame.
 Ante esta situación os Xacobinos creron que chegara o momento de dar un golpe de temón e levar a
cabo unha experiencia nova de goberno .

CONVENCIÓN XACOBINA
 En xullo de 1793, co apoio dos sans culottes nas rúas, os Xacobinos arrestaron e executaron a algúns
dos principais dirixentes xirondinos e inauguraron a etapa da Convención Xacobina, a máis radical da
revolución.
 Aprobada unha nova CONSTITUCIÓN EN 1793 que establece a soberanía popular e o sufraxio
universal masculino. Pero amparándose no excepcional do momento, o goberno suspendeu as
garantías constitucionais e impuxo un réxime de TERROR, co obxectivo de acabar cos inimigos
interiores e exteriores da Revolución.
 O Comité de Salvación Pública, controlado por ROBESPIERRE, concentrou todos os poderes e tomou
medidas excepcionais: detencións, xuízos expeditivos e execucións de numerosos sospeitosos.
 A comezos de 1794 parecía que a república se salvara, xa que o exercito venceu os inimigos
exteriores. Robespierre e os seus fieis eliminaron os seus adversarios practicando unha dura represión
sanguenta.
 Todos os seus inimigos se uniron e conseguiron detelos e executalos o 28 de xullo de 1794.

REPÚBLICA BURGUESA (1795-1799)
 Logo da caída dos Xacobinos iniciouse a terceira etapa da Convención, que supuxo o
desmantelamento da lexislación xacobina e o inicio dun lento proceso que situou a burguesía
conservadora como a gran beneficiaria da revolución.
 Aprobouse unha nova Constitución en 1795:
 Restableceu o sufraxio censatario.
 Definiu un novo poder executivo, O DIRECTORIO
 Estableceu un lexislativo dividido en dúas cámaras:
 o Consello de Anciáns.
 Consello dos Cincocentos de carácter moi conservador.
 O Directorio reprimiu con dureza as revoltas populares dirixidas polos sectores máis de esquerdas, que
defendían a continuidade da revolución.
 O maior éxito desta etapa foi a política exterior. A guerra contra as coalicións europeas éralle favorable
a Francia, as súas fronteiras estendíanse cara ao Rin e Savoia, e o seu exercito gozaba de gran prestixio.
Isto fixo que a burguesía pensara no exercito como a única posibilidade de manter a orde social.
 En 1799, un xeneral chamado NAPOLEÓN BONAPARTE, foi o protagonista dun golpe de Estado e
accedeu ao poder, clausurando a revolución e iniciando o CONSULADO.

 Nos inicios do Consulado, Napoleón compartía o poder con outros dous cónsules
(TRIUNVIRATO), PERO EN 1802 DELCAROUSE CÓNSUL ÚNICO E VITALICIO. O
CONSULADO DOTOUSE DAQUELA DUNHA NOVA Constitución que estableceu un
executivo forte, restrinxiu o sufraxio aos máis ricos e anulou a Declaración de
Dereitos do Cidadán e do Home.
 Napoleón foi acumulando poder ata que en 1804 fíxose coroar EMPERADOR.

3.- O IMPERIO NAPOLEÓNICO
 As principais características do seu imperio foron:
 CONTINUA EXPANSIÓN MILITAR: grazas as súa vitorias militares sobre as potencias europeas, Napoleón
reorganizou o mapa europeo, colocando membros da súa familia fronte a novos reinos. En 1807, o Imperio
alcanzou o seu máximo esplendor.
 PERMANENTE LOITA CONTRA INGLATERRA. No mar sufriu derrotas como a de Trafalgar en 1805, na que a
armada de España e Francia foron estragadas pola armada inglesa dirixida por NELSON.
 FRACASO DAS INVASIÓN DE ESPAÑA E RUSIA. En 1808, Napoleón tentou conquistar Portugal (aliada de
Inglaterra), atravesando España. A presenza das súas tropas agravou a crise do reinado de Carlos IV. Napoleón
destituíu os Borbóns e nomeou a seu irmán Xosé I Bonaparte como rei de España. As masas populares non o
aceptan e iniciouse unha guerra de guerrillas contra os franceses. En 1812, Napoleón invadiu Rusia, pero tivo
que retirarse coa chegada do inverno e a falta de abastecemento, sendo unha das súas maiores derrotas.
 A FIN DO IMPERIO: os fracasos militares de Napoleón propiciaron a formación dunha gran coalición
antifrancesa formada por Inglaterra, Rusia, Suecia, Prusia e Austria. A finais de 1813 foi derrotado en LEIPZIG e
en 1814, Francia foi invadida.
 Napoleón abdicou, sendo enviado á illa de Elba. En 1815, Napoleón fuxiu, desembarcou en Francia e recuperou
o goberno (imperio dos cen días), pero foi derrotado definitivamente en WATERLOO.
 Encarcerado na illa de Sta Helena, faleceu en 1821.

4.- RESTAURACIÓN ABSOLUTISTA
 Tras a derrota de Napoleón, en toda Europa foron restauradas as monarquías
absolutas do Antigo Réxime. A pesar da súa persecución, as forzas liberais
loitaron por abolir o absolutismo.

4.1.- CONGRESO DE VIENA
 Os reinos vencedores de Napoleón, reunidos nun CONGRESO EN VIENA en 1815, restableceron as
formas políticas do Antigo Réxime e modificaron o trazado das fronteiras europeas.
 O obxectivo do congreso era volver á situación anterior á Revolución e acabar cos principios de
soberanía nacional e de constitucionalismo. Defendía o regreso ao ABSOLUTISMO.
 No Congreso de Viena remodeláronse as fronteiras de Europa en función dos intereses das
potencias vencedoras. O obxectivo era equilibrar as forzas das grandes potencias mediante a
repartición dos resto do Imperio napoleónico e das zonas de influencia no mundo. Os grandes
beneficiarios foron os imperios rusos e austríaco, e o reino de Prusia. Gran Bretaña mantivo a súa
hexemonía marítima e Francia volveu ás fronteiras anteriores a 1789.
 Para asegurar o absolutismo e evitar a posibilidade dunha nova revolución, os reis de AUSTRIA,
PRUSIA E RUSIA, asinaron en 1815 o TRATADO DA SANTA ALIZANZA, polo que se comprometían a
prestarse mutua axuda e a realizar unha política de intervencionismo.
 A figura máis destacada deste congreso foi o chanceler austríaco METTERNICH.

5.- VAGAS REVOLUCIONARIAS LIBERAIS
 As ideas liberais espalláronse por Europa e a Restauración non puido frear a
difusión do novo ideario. Tres grandes ondadas revolucionarias (1820, 1830 e
1848) supuxeron a creba do sistema da Restauración e puxéronlle fin ao
absolutismo.

5.1.- AS REVOLUCIÓNS DE 1820 E 1830
 Durante a Restauración, os liberais pasaron á clandestinidade e organizáronse en sociedades secretas. Os
masóns eran o grupo máis importante. Estas sociedades formadas por comerciantes, estudantes,
intelectuais considerábanse herdeiras da Ilustración e da Revolución francesa, e preconizaban a
insurrección contra o absolutismo.
 Estas estratéxicas caracterizou a vaga revolucionaria de 1820, e que provocou a creba da Restauración. O
triunfo en España, e despois en Portugal, Nápoles e o Piemonte, abriu un curto período liberal que foi
sofocado polas forzas absolutistas. En España e Italia produciuse a intervención directa da Santa Alianza.
 Unha segunda vaga revolucionaria produciuse en 1830. A intervención popular favoreceu a derrota do
poder aristocrático en Europa Occidental. A revolución iniciouse en Francia e provocou o derrocamento
dos Borbóns e a implantación dunha monarquía constitucional, con LUÍS FELIPE DE ORLEANS.
 A súa influencia espallouse fora das fronteiras francesas e implicouse a Independencia de Bélxica,
alterando por primeira vez o mapa establecido en 1815.
 A finais da década de 1830, o absolutismo foi desaparecendo de Europa occidental e abriuse paso un
LIBERALISMO MODERADO cuxo referente era a Constitución francesa de 1791.

5.2.- A REVOLUCIÓN DE 1848
 Unha nova revolución en 1848 puxo fin definitivamente ao sistema da restauración. As súas
causas hai que buscalas na insuficiencia das reformas do 1830 e o malestar xerado polo
desenvolvemento do capitalismo.
 Esta nova onda revolucionaria adquiriu unha gran diversidade de formas e contidos. En Europa
Oriental, agás en Rusia, implicouse a ABOLICIÓN DO FEUDALISMO, mentres en Europa
Occidental, lles abriu as portas aos novos ideais DEMOCRÁTICOS, que defendían a soberanía
popular e o sufraxio universal masculino fronte ao censatario vixente ata daquela.
 A revolución iniciouse en París cando, en febreiro de 1848, o goberno de Luís Felipe de Orleáns
restrinxiu as liberdades. O movemento insurreccional culminou co asalto ao Palacio Real, a fuxida
do rei e a proclamación da República. Formouse un goberno provisional que convoca eleccións
con sufraxio universal masculino cuxo resultado permitiu a formación dun novo goberno
formado por republicanos moderados, que procedeu ao peche dos Obradoiros e liquidación
das reformas. A resposta foi unha nova insurrección popular en XUÑO DE 1848, que se
converteu nun enfrontamento entre a burguesía e o proletariado.

 A rebelión foi esmagada pola intervención do exército e a represión foi moi dura. A
burguesía cohesionouse ao redor dun novo goberno forte. En decembro, o acceso
de Luís Napoleón Bonaparte (NAPOLEÓN III) ao poder respondeu a estas
necesidades e culminou coa proclamación do SEGUNDO IMPERIO.
 O impacto da revolución de París foi inmediato e estendeuse por Europa. Só en
Rusia permaneceu as estruturas señoriais.
 Estas revolucións cederon o protagonismo as clases populares e anunciou a
evolución do liberalismo cara a democracia.

6.- NACIONALISMOS E NOVOS ESTADOS
EUROPEOS
 Na segunda metade do S. XIX producíronse os procesos de unificación de Italia e
Alemaña, que presentaron unha serie de semellanzas.
 A unidade foi dirixida polo territorio máis desenvolto de cada un dos países
(Piemonte e Prusia)
 As dúas unificacións conseguíronse despois de anos de intensos conflitos
armados

6.1.- UNIFICACIÓN ITALIANA
 Tras o Congreso de Viena, a Península italiana quedou dividida en sete estados.
Estados pontificios, Reino lombardo-véneto (dirixido por Austria), Módena,
Toscana, Parma e o reino das dúas Sicilias e o Piemonte-Sardeña (gobernada
polos Savoia).
 Na década de 1830 formouse un movemento de afirmación nacional, o
RISORGIMENTO, que tivo unha primeira expansión política na estratexia de
unificación propugnada por MAZZINI e a súa organización, a NOVA ITALIA. Esta
organización expoñía a creación dunha REPÚBLICA DEMOCRÁTICA unitaria e
laica.
 Nas revolucións de 1820, 1830 e 1848, os liberais intentaron eliminar o
absolutismo e facilitar a unificación, pero fracasaron.
 Só no reino do Piemonte- Sardeña lograron establecer unha monarquía
constitucional con VITOR MANUEL II.

 O proceso de unificación organizouse en torno a este reino dirixido polo presidente do seu
goberno CONDE DE CAVOUR, quen coa axuda francesa, conseguiu derrotar os austríacos (1859),
anexionar a Lombardía e, pouco despois, os Estados centrais (1860). A acción militar engadíuselle
a diplomática, que supuxo a cesión de NIZA E SAVOIA a Francia, a cambio do recoñecemento do
novo reino de Italia .
 Pero doutra banda, un republicano, Giuseppe Garibaldi, emprendeu a conquista do sur (Reino das
Dúas Sicilias) cun exército moi reducido que conseguiu o apoio popular para liquidar o réxime
borbónico. Para non dividir o movemento nacionalista, Garibaldi renunciou á perspectiva
republicana e cedeulle a Victor Manuel II as conquistas realizadas, recoñecéndoo como rei de Italia
(1861).
 A unidade completouse coa anexión do VÉNETO (1866), logo de derrotar os austríacos, e a
conquista dos Estados Pontificios (1870) malia a oposición do Papa, que quedou recluído no
Estado do Vaticano.

6.2.- UNIFICACIÓN ALEMÁ
 No congreso de Viena de 1815 constituíuse a Confederación Xermánica formada por 39 estados,
na que destacaba o reino de Prusia e o Imperio de Austria.
 A pesar da fragmentación, os alemáns tiña unha forte conciencia de formar unha nación propia.
 Durante a revolución de 1848, os sectores liberais e democráticos conseguiron formar un
PARLAMENTO EN FRANKFURT, con representantes dos distintos Estados elixidos por sufraxio
universal, que lle ofreceu a Coroa da posible Alemaña unificada ao rei de Prusia, FEDERICO
GUILLERME IV. Pero a monarquía prusiana rexeitou a oferta a calquera vía democrática.
 O avance do nacionalismo en Europa fíxose evidente nas revolucións de 1848, cando un
parlamento reunido en Frankfurt lle ofreceu a coroa dunha Alemaña unificada ao rei de Prusia,
pero este non aceptou por provir dun parlamento liberal.
 Prusia escolleu o camiño da guerra para conseguir a unificación alemá.

 O Chanceler prusiano OTTO VON BISMARCK dirixiu vitoriosas guerra, unha contra Austria
en 1866 (GUERRA AUSTRO-PRUSIANA) e outra contra Francia (GUERRA FRANCO-
PRUSIANA) en 1870, que lle permitiron unir todos os Estados baixo o cetro do rei de
Prusia. Tras a vitoria de Sedán en Francia en 1871, proclamouse o II REICH OU IMPERIO
ALEMÁN e GUILLERME I foi proclamado KAISER (emperador).

�ݺ�ߣ

Tema 2

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Tema 2 (20)

More from agreloroberto (20)

Tema 2