狠狠撸

UNIVERSITETI 鈥淜RISTAL鈥� TIRANE Mr.Nevruz Zogu

听 Gjurmet e jetes sone ne planetin toke jane shume te hershme,pas krijimit te tokes si planet dhe ftohjes se saj jane krijur shume elemente,nder te cilet edhe at ate cilet marrin pjese ne ndertimin e qenjeve te gjalla. Simbas shkenctarit te njohur OPARI ne fillim ne uje jane krijuar pikat te cilat permbanin Azot ku ai keto pika i ka quajtur KOACERVATE Disa nga Koacervate ne zhvillimim e metutjeshem kane fituar aftesin e ndarjes ne dy ose me shume pika te reja qe do te thote kane fituar cilsin e jetes . Mr Nevruz Zogu

Keto me vone kan fituar cilsin e levizjes ,shkembimin e materieve dhe energjise ndijshmerine etj.Me kalimin e kohes keto pika jane dalluar nga bota jo e gjalle e cila i ka rrethuar. Me kohen jane shendrruar ne qenje te par ate gjalla te cilat kane pas ndertim shume primitive i cili deri diku i perngjane kerbaqorve te pare nga te cilet me vone jane ndertuar edhe bimet dhe shtazet.Prej asaj kohes deri me sot bota gjalle vazhdimisht eshte zhvilluar duke ju pershtatur kushteve te jeteses cilat perhere ndryshojne. Mr Nevruz Zogu

Ne natyre sot gjendet nje numer i madh i qenjeve te gjalla bime,shtaze dhe mikrorganizma,dhe siq dihet shkenca qe eshte marre me keto studime eshte Biologjia,Bio-jete dhe Logos Shkence. Simbas studimit dhe hulumtimit ajo ndahet ne Botanika qe studjon boten Bimore ,Zoologji qe studion kafshet dhe Antropologji qe studjon njeriun. Keto dege 1.Morfologji - Morfologjia merret me studimin e rregullave 2.Anatomi - studimi i strukturave anatomike q毛 mund t毛 shihen me sy 3.Fiziologji- studimi i strukturave anatomike q毛 nuk mund t毛 shihen me sy 4.Ekologji - 毛sht毛 deg毛 e biologji s毛, e cila studion shp毛rndarjen dhe pasurin e jet毛s dhe marr毛dh毛niet ne mes organizmave me njeri tjetrin 5.Gjenetike - njohja e nj毛 sistemi trash毛gues Mr Nevruz Zogu

Botanika mirret pra me studimin e botes bimore ,studjon pamjen e jashteme ndertimin si dhe jeten e bimeve ne lidhje me kushtet e mjedisit ujor dhe atij tokesor,ku ato e realizojn jeten e tyre.Po ashtu mirret me klasifikimin e bimeve duke i rradhitur simbas farefisnis dhe zhvillimit historik.Njohurit nga lenda e botanikes i ndihmojn njeriut te njoh sa ma mire bimet dhe ti shfrytzoj ato.Njeriu nga bimet perfiton shume nga ana e ekonomike dhe industriale. Vetem ne Kosove rriten mbi 2500 lloje te egra bimore shume prej te cilave kane rendesi ne ekonomi edhe shkence e sidomos shkence mjeksore (Fitoterapi) Mr Nevruz Zogu

Bimet pra ndahen ne bimet e gjelberta dhe bimet jo te gjelberta Pra bimet permbajne ne vete krijesa te quajtura KLOROPLASTE ku me ndihmen e te cilave gjate procesit te fotosintezes krijojne lend ushqyese organike prandaj quhen organizma AUTOTROFE ose vete ushqyese ,Ndersa bimet jo te gjelberta permbajn KLORUPLASTE Kepurdhat nuk krijojn vet ushqim po e marrin te gatshme prej bimeve te gjelberta dhe quhen organizma HETEROTROFE. Mr Nevruz Zogu

Fotositeza Fotosinteza ( greq. fos , foto-s = drit毛; sinthesis = bashkim) 毛sht毛 shnd毛rrimi i energjis毛 s毛 drit毛s diellore n毛 energji kimike nga organizmat e gjalla. L毛nd毛t e para q毛 nevojiten p毛r kryrjen e saj jan毛 dioksidi i karbonit dhe uji , burimi i energjis毛毛sht毛 drita e diellit , dhe l毛nd毛t e fituara jan毛 glukoza dhe oksigjeni . 脣sht毛 procesi m毛 i r毛nd毛sish毛m biokimik i shk毛mbimit t毛 l毛nd毛ve n毛 tok毛, ngaq毛 pothuajse gjith毛 jeta varet nga fotosinteza. Fotosinteza 毛sht毛 nj毛 proces i nd毛rlikuar q毛 ndodh tek bim毛t , [alga] dhe disa bakterie . Mr Nevruz Zogu

Bimet jane te gjelberta per asrye se permbajne klorofil. Klorofili eshte present ne paqetime te vogla , kloroplaste , ne qeliza te bimeve te gjerberta. Prezenca e kloroplasteve eshte nje nga dallimet ne mes bimeve e shtazeve. Lenda e klorofitit eshte ajo qe ka aftesin te thith energjin prej drites se diellit . Me ndihmen e energjise se drites bimet krijojn sheqer rrushi (glukoz ) nga dioksidit i karbonit dhe uji . Dioksidi i karbonit gjendet ne air , ndersa uji thithet nga toka me ndihmen e rrenjeve. Mr Nevruz Zogu

Dioksidi i karbonit dhe uji se bashku permbajn me shume atome te oksigjenit se sa kan nevoj bimet te prodhojn sheqer. Tepricen bimet e lirojn jasht ne form te oksigjenit te lire. Per ate arsye gjendet oksigjeni ne air . Prodhimi i sheqerit te rrushit en drite si burim energjije quhet fotosintez ( foto=drit, sintez=bashkim ) . Energjija e diellit qe e drejton lidhet me sheqerin e rrushit . Per kete arsye sheqeri i rrushit eshte lende e pasur energjetike. Mr Nevruz Zogu

QELIZA (CELL) Qeliza 毛sht毛 nj毛sia thelbsore, funksionale strukturale e t毛 gjitha organizmave t毛 gjalla, bart毛se e jet毛s, sepse n毛 t毛 zhvillohen t毛 gjitha proceset jet毛sore (funksionet). Pershkruan ndertimin dhe funksionin themelor te njesis themelore te ndertimit te qenjeve te gjalla,ajo pershkruan ndertimin mikroskopik te drites dhe demonstron tekniken e mikroskopimit gjate vrojtimit te qelizes bimore dhe shtazore,krahason strukturen e qelizave,bimore dhe shtazore Qeliza 毛sht毛 trupthi i cili 毛sht毛 i mb毛shtjellur me mb毛shtjell毛s qelizor. Ajo 毛sht毛 e mbushur me l毛ngun e dendur qelizor 鈥� citoplazm毛m. N毛 t毛 jan毛 t毛 vendosura pjeset e im毛ta qelizore 鈥� organelet, t毛 cilat kryejn毛 funksione t毛 ndryshme jet毛sore. Qelizat sipas form毛s jan毛 t毛 ndryshme. Qelizat shtazore mund t毛 ken毛 form毛 t毛 drejtk毛nd毛shit, pllakore dhe cilindrike (qelizat epiteliale), zgjatore (q. Muskulore), yjore (q. Eshtrore), t毛 deg毛zuara (q. Nervore) etj. Qelizat shtazore jan毛 m毛 t毛 vogla se sa ato bimore Mr Nevruz Zogu

Qeliza 毛sht毛 nj毛sia baze ndertimore dhe funksionale e organizmit. Organizmat e gjall毛 nd毛rtohen (trupi i njeriut rreth 100 trilion) nga disa lloj毛 qelizash t毛 cilat biolog毛t dhe kimist毛t i klasifikojne n毛 disa grupe: Qelizat dhjamore jan毛 si fluska shum毛 t毛 vogla ku secila mban nj毛 rruaz毛 t毛 vetme t毛 vyer si rezerve energjie. Qelizat e gjakut p毛rb毛jn毛 thuaj se gjysm毛n e qelizave t毛 trupit t毛 njeriut. Qelizat e kuqe t毛 gjakut shp毛rndajn毛 oksigjenin n毛 organiz毛m. Organizmi i njeriut prodhon n毛莽do sekond毛 rreth 2 milion qeliza t毛 reja. Qelizat nervore jan毛 telat e trupit, d.m.th n毛p毛rmjet tyre b毛het shp毛rndarja e sinjaleve elektrike me nj毛 shpejt毛si prej qindra kilometrave n毛 or毛. Truri i njeriut ka rreth 100 milliard毛 qeliza nervore. Qelizat kockore . Edhe pse n毛 shikim t毛 par毛 kocka duket e vdekur dhe 毛sht毛 e fort毛 si shk毛mbi ajo nd毛rtohet nga q毛liza t毛 gjalla. Qelizat e rrethojn毛 veten me minerale n毛 m毛nyr毛 q毛 ta b毛jn毛 kock毛n t毛 fort毛. Mr Nevruz Zogu

Shkenca qe meret me studimin e qelizes quhet Citologji. Qelizat kan毛 forma nga me te ndryshmet. Qelizat epiteliale te cilat ndertojne indet siperfaqesore, mbrojtese te trupit ton毛 te cilat kan毛 form毛 kubi. Qelizat te tjera,p.sh. qelizat e rruazave te bardha te gjakut, apo qelizat e amebes nuk kan毛 form毛 te qendrueshme. Mr Nevruz Zogu

NDARJA QELIZORE Ndarja qelizore ka elemente te perbashketa per bimet dhe per shtazet. Nje ndarje qelizore zakonisht zgjat shume 1 ore Te disa lloje qelizash ajo perfundon brenda 20 minutave Mr Nevruz Zogu

Teoria qelizore pohon se: Nj毛sia baz毛 nd毛rtimore dhe funksionale e gjallesave 毛sht毛 qeliza Qelizat e kan毛 prejardhjen e tyre nga qeliza Qeliza 毛sht毛 nj毛sia baz毛 e e zhvillimit dhe e rritjes Qeliza 毛sht毛 nj毛sia baz毛 e rip毛rt毛ritjes Qeliza 毛sht毛 nj毛sia baz毛 e trash毛gimis毛 P脣RB脣R脣SIT E QELIZ脣S N毛莽do qeliz毛听 mund t毛 dallojm毛 k毛to struktura qelizore: Membrana qelizore Protoplazma Mr Nevruz Zogu

Fermentimi eshte proces anaerob i zberthimit te glukozes deri ne alkool.Ky proces quhet frymarrje anaerobe ose si Fermentim,dhe dallojm dy lloje Fermentimin acido llaktik ose tharmit te bukes dhe ate alkoolik te vererat dhe rakiat. Mr Nevruz Zogu

Shumimi i qelizave Shumimi i qelizave ose riprodhimi eshte njera prej vequrive kryesore te jetes,qeliza e caktuar rritet dhe shumohet ne baze te vendimit rregullues te trupit duke siguruar qe organizmi i rritur te zevendesoj qelizat e shpenzuara ose te demtuara, Psh Zevendsimi i qelizave muskulore si pergjigje e ushtrimeve fizike,ose humbja eritrocteve kur personi ngjitet neper lartesi mbidetare,Qeliza amnore para se te filloje te shumohet duhet te rritet dhe te kete te dyfishuara te gjitha organelet e saj ne menyre qe qelizat e krijuara bija te fitojn sasai te barabart te strukturave qelizore. Mr Nevruz Zogu

Eshte ndarje direkte e drejte perdrejt e qelizes,gjate se ciles berthama ndahet ne dy pjese pa u shkatrruar membrana berthamore,keshtu qe nuk paraqiten kromozomet dhe nuk formohet boshti ndarjes,psh Nga nje qelize ame krijohen dy qeliza bija pak a shume te madhesis se njejte Mr Nevruz Zogu

Ndarja e thjeshte qelizore (mitoza) Qelizat ndahen kur bimet dhe shtazet rriten dhe kur qelizat e vjetra ne trup cila zevendesohen me te reja.Kjo ndodh permes ndarjes qelizore e cila quhet ndarje e thjeshte qelizore.Gjate ndarjes se thjeshte qelizore ndahet qdo kromozom(molekula e ADN 鈥� se )ne gjatesi me kohe dhe behen dy kromozome te reja (molekula te ADN-se) Ato shkojne secila ne qelizen e vet te re e dhe kane te njejten permbatje kromozomesh sikurse qeliza meme.Ne nje qelize njeriu kemi 23 qifte krozomesh. Kur qeliza nuk ndahet molekuat e ADN-se paraqiten si fije te gjata ne berthamen qelizore.Fijet e ADN-se bashkohen dhe i formojne shkopinjet e shkurter te cilet quhen kromozome. Mr Nevruz Zogu

1.Kur qeliza nuk ndahe, molekulat e ADN-se paraqiten si fije te gjata ne berthamen qelizore. Nuk mund te shihen nje kromozom. 2.Fijet e ADN-se bashkohen dhe i formojn shkopinjet e shkurter, te cilet quhen kromozome. Kromozomet tash kane filluar ndarjen per se gjati. Kjo duket nga kromozomi i cili del me i zmadhuar.(kromozomi eshte duke u ndare ne dy kromozome qe secili permban nje kopje nga molekula e meparshme e ADN-se 3. Membrana berthamore shperbehet dhe kromozomet vendoesen ne nje rresht ne qender te qelizes . 4.Kromozomet ndahen krejtesisht per se gjati. Gjysmat (ne te vertet kromozomet e reja) shkojn secila drejt fundit (poleve) te qelizes. 5. Qelizat ndahen ne dy pjese. Te dyja qelizat e reja permbajne te njejtin numer dhe lloj te kromozomeve, sikurse qeliza meme. 6. Ndarja qelizore ka perfunduar. Membrana berthamore eshte krijuar dhe molekulat e ADN-se paraqiten perseri si fijet gjata Mr Nevruz Zogu

NDARJA REDUKTIVE (MEJOZA) Formimi i qelizave seksuale te bimeve dhe te shtazeve behet gjate ndarjes reduktive, (mejozes), kur qdo qeliz seksuale, krahasohet me qelizet, ka numrin e pergjysmuar te kromozomeve. Ky redukim(pergjysmim) i kromozomeve behet per arsye se gjat bashkimit te qelizave seksuale mashkullore dhe femerore numri i tyre prap dyfishohet. Qelizat seksuale mashkullore dhe femerore numri i kromozmeve prap behet 46 qe eshte karakteristik per njeriun. Sikur te mos ishte ky proces (mejoza) , numri i kromozomeve ne qdo gjenerate te ardhshme do te katerfishohet, tetfishohej e keshtu deri ne pafundshmeri. Gjate frytnimit bashkohen kromozomet e vezores dhe spermatozoidit Mr Nevruz Zogu

domosdoshme qe qelizat seksuale te permbajne me shume se gjysmen e kromozomeve qe permbajn qelizat e tjera. Perndryshe, numri I kromozomeve ne qeliza dyfishohet per qdo gjenerate. 1.Nje qelize meme ne nje testise. Molekulat e AND-se ende jane te shperndara si fije te gjata dhe kromozome nuk mund te dallohen 2.Fijet e ADNse bashkohen dhe paraqiten si kromozome 3.Qeliza ndahet. Secila qelize e re merr nga nje kromozom nga qdo qift kromozomi, do te thot gjysma e numrit te kromozomeve. 4. Kromozomet ndahen per se gjati dhe dyfishohen 5.Permes nje ndareje te re qelizore (mitoze), krijohen 4 qeliza, qdo njera nga nje gjysme tube(permbajtjeje) kromozomesh. 6. Ndarja qelizore eshte perfunduar.Ato te kater qelizat zhvillohen ne spermatozoide Mr Nevruz Zogu

Me trashigimi nenkuptojm aftesit e organizmave qe te bartin ne gjeneratat vijuse veqorite e ngjajshme. Keshtu ne saje te procesit te trashegimise pasardhsit prinderve te tyre. Kjo aftesi realizohet ne baze te lendes trashiguese qe e ka cdo organizem Mr Nevruz Zogu

Berthama e qelizes eshte bartese e lendes trashiguese-gjenet. Gjenet kontrollojn te gjitha aspektet e jetes se nje organizmi . Pra gjenet kontrollojn zhvillimin e karakteristikave biologjike te cilat barten prej nje gjenerate ne tjetren. Gjeni eshte segment i ADN-se dhe gjendet ne kromozone . Njeriu ne qelizat trupore i ka 46 kromozone ndersa ne qelizat seksuale ka 23 sish. Kromozomet me mikroskop te zakonshem verehen se jane dy nga dy ndermjet vete te ngjajshme dhe shenohen si kromozome homologe ( njeri me origjin nga babai ndersa tjetra me origjin nga nena ) . Keshtu njeriu ka 23 qifte te kromozomeve , prej te cilave 22 jane autosome , ndersa nje qift kromozome seksuale (sepse prej kombinimit te tyre varet percaktimi i seksit ) . Pjeset perberse te AND-se jane : nukleotidet qe ndertojn nga shum atome. Mr Nevruz Zogu

ADN- ja Molekule e jetes 听 Kemi mesuar se cdo qelize qelize bimore dhe shtazore permban numer te caktuar te kromozomeve ne berthamen e vet.Rolin kryesore ne perberjen e kromozomeve e ka AND-ja(acidi dezoksiribonukleik) Ne perberjen e AND-se marrin pjese fosfori,sheqeri,dezijsuruboza(prej nga edhe ka marre emrin AND-ja) dhe kater baza azotike te cilat mes tyre jane te lidhura ne renditje te caktuar. Keto kater baza adenina,guanine,citozina,timina Lidhja ne mes bazave kryhet ne menyren te caktur qe do te thote se nje baze e nje zinxhiri lidhet me bazen e caktur te zinxhirit tjeter,psh A-T ose C-G. Molekula e ADN 鈥� se perbehet nga dy fije qe jane te perdredhura rreth njera-tjetres ne forme spiraleje.Fijet mbahen se bashku nga bazat azotike qe ne qifte jane te lidhura njera me tjetren. Mr Nevruz Zogu

Gjenetika eshte nje shkence qe nuk ka me shume se 100 vjet qe i ka nisjet e veta po edhe pse kaq e re ka zene nje vend mjaft te rendesishem ne jeten tone te perditshme duke filluar qe nga ana mjeksore si psh terapite e semundjeve te ndryshme e deri te perdorimi i gjenetikes ne raste te ndryshme kriminalistike. Ta marresh holle holle, gjenetika eshte nje shkence mikroscopike sepse merret pak a shume me materialin qe ndodhet ne berthamat e qelizave permasat e te cilave shkojne ne te dhjetrat e micronit(10^-7). Mr Nevruz Zogu

Pjeset e njepasnjeshme te ADN-se jane gjenet , ne te cilat jane te shkruara informatat gjenetike per rrjedhjen e proceseve jetesore ne qeliza , perberjen dhe formen e tyre. Keshtu ne gjene gjenden informata per te gjitha veqorit e nje organizmi p.sh ngjyra e syve , forma e veshve dhe veqorit e tjera. Molekula e ADN-se ka shume gjene . P.sh. llogaritet se njeriu ka afro 30.000 gjene . Ka raste kur nje gjen percakton nje veqori por edhe raste kur nje gjen ndikon ne shum veqori.Gjithashtu ka raste kur veqoria percaktohet nga shume gjene. Pasardhesit bartin veqorit e prinderve , por mund te bartin edhe ndonje veqori te nderruar ,ky fenomen quhet nderrim trashigues-mutacion. Nese nderrimi ndodh ne gjenin e vendosur ne kromozomet autosome shenohet si mutacion somatic , ndersa nese nderrimi ndodh ne gjenin e vendosune kromozomet seksuale shenohet si mutacion i lidhur per seks Mr Nevruz Zogu

Nese marrim parasysh qe cdo sekond trupi i njeriut prodhon rreth 2 milion qeliza gjaku dhe se po kaq qeliza shkaterrohen,ose qe jetegjatesia e qelizave te bardha eshte shume i shkurter dhe se here pas here duhet te zevendesohen dhe se cdo sekond trupi i njeriut duhet te jete ne gjendje ti beje balle mikroorganizmave te ndryshem qe mund ta sulmojne dhe se sa dhjetra lloje hormonesh qe duhet te prodhohen cdo sekond qe ta mbajne trupin ne nje ekuiliber te mahnitshem do ta kuptonim me mire se sa rendesi ka ajo strukture e vogel brenda cdo qelize. Ka raste qe mjafton nje gabim ne ato 3 miliard baza,sic ndodh ne disa semundje gjenetike dhe trupi i njeriut mund te shkoje drejt vdekjes. Mr Nevruz Zogu

Semundja me shpesh paraqitet te femijet te farefiseve te afert. Meqenese eshte semundje recesive,atehere mund te fshehet dhe papritmas te paraqitet. Gjithashtu gjeni i caktuar ne kromozomin X shkakton daltonizmin,mosaftesin e dallimit te ngjyrave,e cila eshte semundje recesive Mr Nevruz Zogu

Vecorite dominante jane keto : Floket ngjyrembyllet,lakimi i gjuhes,shkurtpamesia,gishtat e ngjitur,gishtat e shkurter,shume gishta,grupet e gjakut. Vecorite recesive jane keto : Floket ngjyrecelt,moslakimi i gjuhes,sy normale,gishta normal,numri normal i gishtave,grupet e gjakut OA,B,AB. Mr Nevruz Zogu

Mr Nevruz Zogu Metoda Citogjenetike

Mutacionet dominante Distrophia muskulore Sindaktilia-Gishtat e ngjitur Brahidaktilia-Gishtat e shkurtut Fenotipi i Ahondroplazis(Shkurtabiqet) Sindromi Turner-individ qrregullime seksuale me ovarium te pa zhvilluar(ex 鈥損oburtet) Sindromi i Klinfelterit (individ me gjinje te zhvilluar dhe testise pa zhvilluara) Hunda-Nord,Afrikane Sy Down Mr Nevruz Zogu

Shkenc tar te gjenetik毛s moderne kishte filluar n毛 kopshtin e tij,ai ishte nj毛 murg austriak n毛 1860. Murgu ishte Gregor Mendel, dhe kontributin e tij n毛 studimin e trash毛gimis毛毛sht毛 diskutuar n毛莽do lib毛r m毛simi biologji. Ironikisht, puna e tij u injorua dhe nuk rizbuluar deri n毛 fillim t毛 shekullit t毛 20.

Qrregullimet gjenetike :Chromosomal Abnormalities :Mendelian diseases :Multifactorial diseases

Definition: S毛mundjet n毛 t毛 cilat phenotypes jan毛 p毛rcaktuar kryesisht nga veprimi, munges毛n e veprimit, e mutacioneve individuale. Rrall毛 1% t毛 t毛 gjith毛 individ毛ve t毛 jetojn毛 t毛 lindur 4 llojet e trash毛gimis毛听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听 : X lidhura dominant 听听听听听听听听听听听听听听听听 : X lidhura ik毛s

Offspring ka nj毛 shans p毛r t毛 qen毛 t毛 prekura 50:50 Ndikuar n毛 m毛nyr毛 t毛 barabart毛 t毛 dy gjinit毛 Shembuj 听听听听听听听听听听听听听听听听 Grupi i gjakut ABO sistemit 听听听听听听听听听听听听听听听听 Retinoblastoma 听听听听听听听听听听听听听听听听 Neurofibromatosis 听听听听听听听听听听听听听听听听 Sindromi Marfans 听听听听听听听听听听听听听听听听 Coli familjare polyposis

Probability 25% (1:4) Both sexes equally affected Examples Hemoglobinopathies: sickle cell anaemia,thalassemia Inborn errors of metabolism:PKU,Alkaptonuria鈥︹€� Albinism Cystic Fibrosis Hirschsprung disease

Nj毛 gjen mutant mbi kromozom X tek meshkujt do t毛 shpreh毛 veten t毛 gatshme pasi q毛 nuk ka allele normale, por nj毛 gjen mutant mbi kromozom X i femrave nuk do t毛 shpreh毛 veten n毛 prani t毛 nj毛 allele normal Examples Hemophilia Colour blindness Duchenne muscular dystrophy G6PD deficiency

DISTROPHI MUSC. G6PD deficiency

Daughters are affected, sons escape Examples Vitamin D resistant Rickets Familial hypophosphatemia Blood group Xg

ABO System Gastric and duodenal ulcer : Group O Stomach cancer : Group A Rhesus system Erythroblastosis foetalis

Prevalent in blacks specially in certain parts of Africa Heterozygous: apparently healthy Homozygous: severely anaemic and die before puberty Clinical features No specific treatment Prenatal diagnosis and prevention

Reduktim n毛 zinxhir sintez毛 globin (alfa ose beta) Klinike karakteristika-anemi, sh毛noi hepatosplenomegaly dhe talasemis毛 facies Diagnoza Prenatal dhe parandalimin e

15-20 t毛莽do 100.000 meshkujve Mang毛si t毛 koagulimit t毛 faktorit VIII S毛mundje progresive t毛 p毛rbashk毛t dhe atrofi muskulare Shkakun e vdekjes: efekteve an毛sore t毛 Rx-AIDS dhe infeksioneve t毛 tjera, s毛mundje t毛 m毛l莽is毛 e mesme t毛 hepatitit

E zakonshme n毛 popullsin毛 evropiane (1 n毛 2000 lindje) Ndikon frym毛marrjes dhe traktet gastrointestinale dhe gj毛ndra djerse Viscid mukoza sekrecione-t毛 shkaktoj毛 pengim t毛 frym毛marrjes, canaliculi bile Jet毛gjat毛sia tani m毛 shum毛 se 30 vje莽

Mungesa e hydroxylase alanine phenyl Akumulimin e alanine phenyl n毛 gjak dhe indet e trurit esp kryesor p毛r t毛 vonuar mendor Diagnoza me zbulimin e ngritur nivelet e gjakut t毛 alanine phenyl Trajtimi: diet毛 e ul毛t n毛 alanine phenyl

Promovimin e p毛rgjithshme e sh毛ndetit Mbrojtje specifike Paraprake dhe Rx 听听听听听听听 Zbulimin e transportuesit 听听听听听听听 Diagnoza Prenatal 听听听听听听听 Shqyrtimit neonatale 听听听听听听听 Duke njohur raste preclinical Rehabilitation

Organizma te ndryshem per te jetuar kane nevoje per ushqim dhe oksigjen. Lendet ushqyese dhe oksigjeni nga mjedisi i jashtem barten ne organzimin e shtazes nepermes organeve te trejtjes dhe te organeve te tretjes dhe te organeve te frymemarrjes. Ushqimi dhe oksigjeni shperndahen ne te gjitha pjeset e trupit te shtazes dhe te njeriut.Funkisionin e shperndarjes se ushqimit dhe te oksigjenit e kryen sistemi i qarkullimit te lengjeve trupore Mr Nevruz Zogu

Sistemi i mbyllur i gjakut (sistemi vaskular)haset te gjakut te kurrizoret qe kane organin qendror-zemren(sistemi kardiovaskular) Te keto shtaze eshte arritur shkalla me e larte e zhvillimit posaqerisht te sisoret ku sistemi i qarkullimit te gjaku t karakterizohet me pranin e zemres dhe te eneve te gjakut(arieteve dhe venave) Mr Nevruz Zogu

Gjaku i cili qarkullon neper arteriere (perjashtim bejne arteret e mushkerive)dhe ate nga zemras kah pjeset periferike trupore permban mjaft oksigjen andaj ka ngjyre te kuqe te qelet. Gjaku arterioz u dorezon oksigjen qelizave aktive dhe absorbon acidin karbonik andaj gjaku e humb ngjyren e meparshme dhe merr keshtu ngjyre te kuqe te mbyllur gjaku venoz i cili nepermjet venavne (perjashtim bejne venat e mushkerive qe bartin gjak te oksiduar)kthehet ne zemer Mr Nevruz Zogu

.Ne pjesen perfundimtare enet e gjakut degezohen ne shume ene te vogla 鈥搆apilare te cilat kane pore shume te holla andaj e mundesojne depertimin e gazrave dhe materieve ushqyese. Zemra si organ qendror i tere sistemit qarkullues eshte e vendosur ne strajcen e posaqme nga indi lidhor qe quhet perikard. Eshte organ zemra i zgavruar i cili vazhdimisht punon,pune kjo qe perfshinsistolen(kontraktimi,mbledhja)diastolen.Gjate sistolave zgavrat e zemres zbrazen kurse gjate diastolave ato mbushen me gjak Mr Nevruz Zogu

Te keto e qarkullime te gjakut ne pergjithesi ngjajne me ato te shpendeve ; si te shpendet zemra eshte e ndare ne kater dhoma : ne dy vesheza dhe dy barkushe. Eshte ketu gjaku i paster qe ndodhet ne anen e majte te zemres , nuk perzihet me gjakun e papaster qe ndodhet ne anen e djathte. Me kete rast gjaku qe rrjedh neper organet e mbrenshme nuk eshte gjak i perzier sit e zvarraniket por gjak i paster. Gjate levizjes se ti neper trup gjaku kalon neper dy rrath qarkullimi . Qarkullimi i madhe perfshin rrugen qe e bene gjaku nga barkushja e majte e zemres neper trup e gjere ne veshezen e djathte, ndersa qarkullimi i vogel perfshin rrugen qe bene gjaku nga barkushja e djathte neper mushkeri gjere ne veshezen e majte. Qarkullimi i plot i gjakut luan rolin kryesor qe gjitaret te kene temperature te qendrushme te trupit. Mr Nevruz Zogu

O rgan qendror te qarkullimit te gjakut eshte zemra.Kjo gjendet ne pjesen e perparme te trupit prapa organeve te frymarrjes. Zemra e peshqive eshte e perbere nga dy dhomeza:njera quhet veshez ndersa tjetra barkushe me tkurrjen e veshezes gjaku kalon ne barkushe dhe me tkurrjen e barkushes gjaku largohet nga zemra me ane te nje sistemi enesh,qe quhen arterie. Ne mes ketyre nje arterie del nga barkusha e zemres degezohet duke i formuar kater qifte,me arteriet e tjera me te vogla,qe quhen arterie verzore;keto arterie e bartin gjakun ne verza,ku ai formohet me oksigjen dhe liron dioksidin e karbonit. Mr Nevruz Zogu

Prej verzave gjaku bartet me ane te tjera,te cilat vazhdimit degezohen duke shperndare gjakun ne te gjitha organet e trupit.Ketu gjaku e leshon oksigjenin dhe pasi ngarkohet me dioksid karboni e produkteve te tjera,kthehet ne zemer me anen e eneve qe quhen vena.Ky gjak ka ngjyre me te erret. Zemra e peshqive permban,pra,gjak te pa paster.Nga kjo qe theksuam shihet se peshit kane qarkullim te mbyllur Mr Nevruz Zogu

Oragn qendror i qarkullimit te gjakut gjithashtu eshte zemra. Ajo ndodhet ne pjesen e perparme te zgavres se trupit ne mes dy mushkerive. Zemra e bretkoses ka nje ndertim me te nderlikuar se sa ajo e peshqve . Ajo eshte e ndare ne tri zgavra; ne dy vesheza dhe nje barkushe . Gjaku del nga barkushja e zemres dhe nerpermjet aterieve shperndahet ne te gjithe trupin si dhe ne mushkeri. Nga trupi gjaku qe eshte i ngarkuar me dioksid karboni kthehet ne veshezen e djathte, ndersa nga mushkerit , i pasuruar me oskigjen , gjaku kthehet ne veshezen e majt. Me kete menyr te bretkosa ka dy qarkullime gjaku: qarkullimi I madhe dhe qarkullimi i vogel. Mr Nevruz Zogu

Me ane te qarkullimit te madhe , gjaku kalon nga barkushja e zemres neper trup, per tu kthyer ne veshezen e djatht dhe me ane te qarkullimit te vogel ose qarkullimi mushkeror, gjaku leviz nga barkushja ne drejtim te mushkerive dhe prej kendej ne veshezen e majte te zemres. Veshezat permbajn gjak te ndrryshem: vesheza e majt gjak te pasuruar me oksigjen ndersa vesheza e djatht permban gjak te papaster ( me dioksid te karbonit ). Barkusha permban gjak te perzier , meqenese ketu vjen gjaku nga te dy veshezat. Edhe ne organet e ndrryshme te trupit , gjaku qe qarkullon eshte perseri i perzier Mr Nevruz Zogu

Me perjashtim te krokodilave zemra ashtu si edhe te uj toksoret eshte e ndar ne dy vesheza dhe nje barkushe, me ndryshim se te zvaraniket ne barkushe ndodhet nje fare perdeje, e cila e ndan kete ne nje gjysme te majte dhe nje gjysme te djathte. Mr Nevruz Zogu

Ne kete menyre keto shtaze gjaku i paster vazhdon te perzihet me gjakun e papaster, por kjo perzirje behet me nje sasi te vogel, sesa tek ujetoksoret. Prandaj , edhe ne trupin e zvarranikeve, sidomos ne pjesen e prapme te tyre, qarkullon gjak i perzier gjak pjeserisht i oksigjenuar Mr Nevruz Zogu

Te shpendet zemra eshte me e zhvilluar dhe me e fuqishme sesa ajo e zvarranikeve . Gjate fluturimit ajo duhet te beje nje pune me te madhe. Ne kete rast te gjitha organet, veqanerisht muskujt e fluturimit jane te pershkuara nga nje sasi e madhe gjaku . Per kete arsye zemra punon me nje ritem me te shpejtuar . Zemra e shpendeve eshte e ndar ne kater vesheza dhe dy barkushe . Gjaku i paster del nga barkushja e majt dhe me ane te nje ene te quajtur aorte, shperndahet ne te gjitha pjeset e trupit. Mr Nevruz Zogu

Gjaku i pa paster grumbullohet ne veshezen e djatht , prej nga kalon ne barkushen e djatht nga e cila , me ane te arterieve mushkerore , shkon ne mushkeri ku e len dioksidin e karbonit dhe e merr oksigjenin . Prej mushkerive me ane te venave mushkerore tani gjaku I paster hyn ne veshezen prej nga zbret ne barkushen e majte, e cila me ane te enes te quajtur aorte e shperndan gjakun ne te gjithe trupin e shpendit. Ndryshe nga ujetoksoret e zvarranikve dhe e shpendeve, nuk ndodh perzirja e gjakut Mr Nevruz Zogu

Ushqimi eshte i nevojshem per rritjen njerezore, zhvillimin dhe funksionimin e trupit. Ushqimi i mire kerkon nje diete te balancuar qe siguron nje sasi ditore te pershtatshme te te gjithe perberesve ushqimore si dhe nje furnizim optimal te trupit njerezor me energji. Ushqimi duhet te jete i sigurte, me vlera ushqimore dhe te sigurohet ne menyre te qendrueshme per te ruajtur dinjitetin e konsumatoreve dhe identitetin kulturor te tyre. Mr Nevruz Zogu USHQIMI DHE TE USHQYERIT

Profesionistet Europiane ne shkencen e ushqimit, teknologjine dhe shkencen e te ushqyerit kontribuojne ne menyre te vazhdueshme ne permiresimin e prodhimit te ushqimit, ruajtjen dhe shperndarjen si edhe ne ushqimin dhe mireqenien e njerezve duke vene ne zbatim shkencat baze ne fushat e kerkimit aplikativ Mr Nevruz Zogu

Ushqimi eshte nje ceshtje e rendesishme strategjike dhe politike Ndotja e ushqimit me agjente mikrobiologjike, kimike dhe fizike apo alergene ushqimore mbetet nje ceshtje kyc e shendetit publik; Prodhimi lokal i produkteve ushqimore ndikon ne kulturen rajonale, ruan diversitetin biologjik dhe kontribuon ne stabilitetin shoqeror dhe ekonomik rajonal; Zinxhiri i transportit te ushqimeve ne distanca te largeta mund te reduktoje cilesine ushqimore dhe mund te kete nje efekt te demshem mbi mjedisin; Mr Nevruz Zogu

Tretja fillon me coptimin e ushqimit n毛 goj毛 nga dh毛mb毛t, prej k毛tej kalon n毛 stomak ku p毛rzihet me l毛ngun e stomakut dhe coptohet m毛 tej. Pasi ushqimi ka q毛ndruar p毛r nj毛 far毛 koh毛 n毛 stomak, kalon n毛 zorr毛, ku l毛nd毛t ushqyese thithen.听 Prej k毛tej l毛nd毛t ushqyese kalojn毛 n毛 gjak dhe transportohen me an毛 t毛 gjakut atje ku trupi ka nevoj毛 p毛r ato. N毛 qoft毛 se marrim shum毛 energji ajo rezervohet si dhjam. N毛se rezervohet shum毛 dhjam ne b毛hemi t毛 sh毛ndosh毛, gj毛 q毛 b毛n q毛 organizmi t毛 mbingarkohet, sepse ne peshojm毛 shum毛. Dhe pse nuk je i sh毛ndosh毛 mund t毛 jetosh jo sh毛ndetsh毛m. Arsyeja mund t毛 jet毛 kur ha gj毛ra q毛 nuk duhet. Prandaj 毛sht毛 e r毛nd毛sishme t毛 jetosh dhe t毛 hash sh毛ndetsh毛m dhe mos t毛 jesh mbi pesh毛.听听听 Mr Nevruz Zogu

Ushqimi perzier prej lukthit nepermjet vrimes pirolike derdhet ne zorren e holle, gjegjesishte ne zorren dymbedhjetgishtore. Ne kete pjese te sistemit te tretjes, nen veprimin e lengut zorror, vrerit dhe lengut pankreatik, behet pjesa kryesore e tretjes se ushqimit. Ketu behet tretja e plote gati e te gjitha materjeve ushqyese. Tretja e materjeve ketu behet gjate pH te mjedisit per afer 8,5. Perberja e acidit (thartines) prej lukthit neutralizohet gjate kalimit ne zoren dymbedhjetgishtore (duodenum), qe arihet pH i duhur i mjedisit per veprimin e enzimeve.ne ndikimin e legjeve te permendura, materiet ushqyese-sheqernat, proteinet dhe yndyrnat zberthehen deri ne materie qe mund te resorbohen ne gjak dhe limfe Mr Nevruz Zogu

Tretja ne zorren e trashe Tretja dhe resorbimi i ushqimit plotesisht kryhet ne zorren e trashe. Lengu i zores se trashe nuk ka fermente, ka reaksion alkalik. Ne pjesen fillestare te kolonit kryhet tretja e pjeses se patretur te ushqimit nen dikimin e fermenteve qe vijne me himusin prej zorres se holle. Njekohesisht atij resorbohen sasit te vogla te glykozes aminoacidet, acidet yndyrore dhe gliceroli. Ne zorren e trashe gjendet flora e pasur e bakterieve te cilet me enzimet e veta i zberthejne sheqernat proteinet gjate se ciles krijohen gazrat e ndryshme dioksid karboni, hidrogjen, metan, azot dhe materje toksike: indol, skatol, amonjak etj. Mr Nevruz Zogu

Pjesa me e madhe largohet nga organizmi nje pjese e vogel kalon ne gjak prej atij ne melqij ku neutralizohet. Ne baze te kesaj funksioni i zores se trashe qendron ne resorbimin e ujit, i disa kriprave minerale dhe i disa sasive te vogla ushqyese deri sa permbajtja nuk arrin konzistencen e fecesit. Ne pjesen distale te zorres se trashe krijohet fecesi prej mateieve te pashfrytezuara ushqyese brenda dites krijohet 150-200 gr feces. Defekacioni - nenkuptojme hedhjen e mases fekale nga organizmi. Qendra e defekasionit gjendet ne palcen kurizore. Mr Nevruz Zogu

L毛nd毛t ushqyese q毛 i japin trupit energji jan毛, karbohidratet, proteina dhe yndyrna, dhe l毛nd毛t q毛 e ndihmojn毛 trupin q毛 t毛 funksionoj毛 m毛 mir毛, jan毛 vitaminat dhe mineralet. K毛to l毛nd毛 t毛 ndryshme jan毛 p毛rshkruar m毛 posht毛 Mr Nevruz Zogu

Karbohidratet gjenden n毛 form毛 niseshteje dhe sheqeri. Niseshteja gjendet n毛 perime, si patatet dhe drith毛rat (n毛 drith毛rat p毛rfshihet buka, orizi, makaronat). Perimet, patatet dhe drith毛rat jan毛 t毛 sh毛ndetshme sepse ato p毛rmbajn毛 shum毛 karbohidrate n毛 form毛 niseshteje, dhe nj毛koh毛sisht kan毛 p毛rmbajtje t毛 ul毛t dhjamore. K毛to lloj karbohidratesh quhen prandaj karbohidratet 鈥渆 mira鈥�. Nga k毛to ne duhet t毛 ham毛 shum毛. Gjenden dhe karbohidrate 鈥渢毛 k毛qija鈥� nga t毛 cilat nuk duhet t毛 ham毛 shum毛. Karbohidratet e 鈥渒毛qija鈥� vijn毛 nga t毛 gjitha produktet q毛 p毛rmbajn毛 sheqer, si 毛mb毛lsirat, 莽okollata, akullore, dhe pijet freskuese Mr Nevruz Zogu

S毛 bashku me sheqerin nga t毛 gjitha k毛to ne marrim gjithashtu shum毛 l毛nd毛 ngjyruese dhe l毛nd毛 shijuese, p毛r t毛 cilat ne nuk kemi nevoj毛. Dhe pse ne nuk kemi nevoj毛 p毛r sheqerin nga k毛to produkte, ne ham毛 ose pijm毛 sasira shum毛 t毛 m毛dhaja 毛mb毛sirash, 莽okollate, akullore dhe pije freskuese 鈥� sigurisht sepse shum毛 njer毛z mendojn毛 se ato shijojn毛 m毛 mir毛 se patatet.听 Mr Nevruz Zogu

Ndryshimi midis karbohidrateve 鈥渢毛 mira鈥� (niseshteja) dhe 鈥渢毛 k毛qija鈥� (sheqeri), 毛sht毛 se sa shpejt ato thithen nga zorra dhe kalojn毛 n毛 gjak. Karbohidratet e 鈥渒毛qija鈥� merren m毛 shpejt毛 nga trupi, kjo b毛n q毛 ato mos t毛 ken毛 asnj毛 t毛 mir毛, sepse kjo pjes毛risht shkakton luhatje t毛 madhe t毛 sheqerit n毛 gjak (sheqeri n毛 gjak duhet t毛 q毛ndroj毛 kryesisht konstant), dhe gjithashtu nuk t毛 japin ndjesin毛 e ngopjes. Mr Nevruz Zogu

N毛 qoft毛 se nuk arrihet ndjesia e ngopjes at毛her毛 njeriu ka tendenc毛 t毛 haj毛 p毛rs毛ri, kjo b毛n q毛 njeriu merr m毛 shum毛 energji se sa ka nevoj毛 dhe prandaj sh毛ndoshet. Prandaj duhet t毛 ham毛 ushqim ku nj毛 pjes毛 e madhe e energjis毛 vjen nga karbohidratet 鈥渆 mira鈥�, e nd毛rsa k毛tyre u duhet koh毛 m毛 e gjat毛 p毛r tu tretur n毛 stomak dhe zorr毛, n毛 k毛t毛 m毛nyr毛 sheqeri n毛 gjak 毛sht毛 m毛 konstant dhe jep nj毛 ndjesi ngopje m毛 t毛 gjat毛.听听 Mr Nevruz Zogu

Proteina 毛sht毛 nj毛 l毛nd毛 ushqyese shum毛 e r毛nd毛sishme, sepse ajo p毛rdoret pjes毛risht p毛r t毛 krijuar energji dhe pjes毛risht p毛r t毛 nd毛rtuar gjith毛 organizmin. P毛r shkak t毛 funksionit nd毛rtues t毛 proteinave 毛sht毛 shum毛 keq q毛 t毛 kesh munges毛 proteinash nd毛rsa je n毛 rritje e sip毛r. Proteina mund t毛 jet毛 me prejardhje shtazore ose bimore. Proteina shtazore vjen nga kafsh毛t dhe gjendet p毛r shembull n毛 vez毛, qum毛sht, djath, mish dhe peshk. Proteina bimore vjen nga bim毛t dhe gjendet p毛r shembull n毛 bizele, fasule (fasule soje, fasule t毛 bardhe dhe t毛 err毛ta), oriz , miell e drith毛ra. Proteinat marrin pjes毛 n毛 mir毛mbajtjen e indeve t毛 l毛kur毛s Mr Nevruz Zogu

. Prandaj 毛sht毛 e r毛nd毛sishme q毛 ato t毛 p毛rfshihen n毛 t毛 gjitha racionet tona ditore. Proteina nuk 毛sht毛 e nevojshme q毛 t毛 p毛rb毛j毛 nj毛 pjes毛 t毛 madhe t毛 ushqimit sepse vet毛m nj毛 sasi e vog毛l proteine e nj毛 cil毛sie t毛 mir毛 siguron q毛 cil毛sia e p毛rbashk毛t proteinore e gjith毛 ushqimit t毛 jet毛 e mir毛. Nuk 毛sht毛 e nevojshme q毛 t毛 hahen ushqime me prejardhje shtazore p毛r t毛 ngr毛n毛 mjaftuesh毛m proteina Mr Nevruz Zogu

Yndyrna 毛sht毛 nj毛 l毛nd毛 ushqyese q毛 p毛rmban m毛 shum毛 energji, n毛 100 gram毛 yndyr毛 ka dyfish m毛 shum毛 energji se sa n毛 100 gram毛 karbohidrate. Do me th毛n毛 q毛 njerzit duhet t毛 b毛jn毛 kujdes q毛 t毛 mos t毛 han毛 shum毛 yndyrna, sepse njeriu absorbon shum毛 energji shpejt dhe prandaj rezikon t毛 b毛het i sh毛ndosh毛. Mund t毛 jet毛 e v毛shtir毛 p毛r t毛 par毛 sa yndyr毛 ka n毛 nj毛 ushqim 鈥� vet毛m kur ka gjalp毛, vaj ose margarin毛, q毛 jan毛 pothuajse yndyrna. Prandaj mund t毛 flitet p毛r dhjam毛 t毛 fshehur , q毛毛sht毛 ai dhjam q毛 nuk mund t毛 shihet direkt me sy (p毛r shembull 毛sht毛 e v毛shtir毛 t毛 shikohet se sa dhjam ka n毛 djath q毛 mund t毛 p毛rmbaj nga 10% deri n毛 80% yndyr毛). Mr Nevruz Zogu Yndyra

Prandaj 毛sht毛 mir毛 q毛 t毛 lexohet p毛rb毛rja sa yndyr毛 ka n毛 produktin ushqyes p毛rkat毛s.听 Ushqimi i p毛rpunuar industrialisht nuk 毛sht毛 m毛 i keq se ushqimi i gatuar n毛 sht毛pi, por duhet pasur parasysh q毛 dhjami 毛sht毛 m毛 i lir毛 se mishi dhe prandaj p毛r prodhuesit 毛sht毛 me interes q毛 t毛 shk毛mbejn毛 pjes毛 t毛 mishit me dhjam.听听听 Mr Nevruz Zogu

Midis t毛 tjerave 毛sht毛 shum毛 e pash毛ndetshme p毛r en毛t e gjakut n毛 trup t毛 ekspozohen nga shum毛 yndyra, sepse yndyra mund t毛 grumbullohet n毛 muret e en毛ve t毛 gjakut dhe n毛 k毛t毛 m毛nyr毛 rritet rreziku p毛r bllookimin e en毛ve t毛 gjakut, prej t毛 cilave njeriu mund t毛 vdesi. Nd毛r t毛 tjerash sasia e madhe e yndyr毛s n毛 ushqim b毛n q毛 njeriu听 t毛 peshoj毛 shum毛. Njeriu 毛sht毛 mbipesh毛 kur merr m毛 shum毛 energji, sesa ka nevoj毛, sepse trupi e e grumbullon k毛t毛 energji ekstra n毛 form毛 dhjami rreth barkut ose vende t毛 tjera n毛 trup.听听听听听听听 Mr Nevruz Zogu

Vitaminat dhe mineralet jan毛 l毛nd毛 q毛 duhet ti marr毛 trupi nga ushqimi q毛 ne ham毛. Mund t毛 p毛rdoren vitamina ose minerale n毛 form毛 t毛 pilulave, por n毛se ju hani ushqime t毛 sh毛ndetshme dhe t毛 ndryshme gjat毛 gjith毛 vitit, nuk 毛sht毛 e nevojshme.听 Vitaminat jan毛 l毛nd毛 t毛 vogla organike, q毛 ne duhet ti marrim n毛 doza shum毛 t毛 vogla. Ato jan毛 t毛 r毛nd毛sishme p毛r shum毛 funksione n毛 trup, midis t毛 tjerash, metabolizmin Mr Nevruz Zogu

Ne nuk mund t毛 prodhojm毛 vet毛 vitamina n毛 trup, prandaj duhet ti marrim ato n毛p毛rmjet ushqimit. Vitaminat ndahen n毛 ato q毛 shkrihen n毛 uj毛 si (Vitamina-B dhe Vitamina-C) dhe ato q毛 shkrihen n毛 yndyrna si (Vitamina-D, Vitamina-E dhe Vitamina-K).听Mineralet jan毛 l毛nd毛 baz毛 q毛 jan毛 me r毛nd毛si jet毛sore p毛r ne Mr Nevruz Zogu

Ashtu si vitaminat dhe mineralet ne i marrim nga ushqimi q毛 ham毛, sepse ato nuk krijohen n毛 trupin ton毛. Minerale jan毛 p毛r shembull natriumi, kaliumi, kalciumi, magneziumi, hekuri, jodi, mangani, bakri, zinku, kromi, fluori, seleni, dhe siliciumi. 脣sht毛 e v毛shtir毛 p毛r t毛 p毛rcaktuar n毛se ne marrim mjaftuesh毛m vitamina dhe minerale. N毛 qoft毛 se dyshon q毛 nuk i merr mjaftuesh毛m me an毛 t毛 ushqimit 毛sht毛 mir毛 t毛 k毛rkosh t毛 b毛sh nj毛 vizit毛 te mjeku i familjes. Mr Nevruz Zogu

狠狠撸

Biologji

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Biologji (20)

Biologji