More Related Content
What's hot (20)
Viewers also liked (13)
Similar to Կայծակ, շանթարգել (18)
More from Liana V (20)
Կայծակ, շանթարգել
- 2. Կայծակը մթնոլորտային երևույթ է՝ պայմանավորված կարճատև էլեկտրական հոսանքով: Կայծակը, որպես կանոն, դիտվում է ամպի ներսում, ամպերի կամ ամպի և գետնի միջև: Պարպման ժամանակ հոսանքի ուժը հասնում է 10-100 հազար ամպերի, լարումը՝ տասնյակ միլիոնավորներից մինչև միլիարդավոր վոլտի։ Կայծակները լինում են գծային, գնդային և օղաձև։ Ավելի հաճախ հանդիպում է գծային կայծակ, որի երկարությունը հասնում է մի քանի կմ-ի, տևողությունը՝ 10-4 վրկ-ի, հոսանքի ուժը՝ 100 կԱ-ի։
- 3. Ամպի լիցքավորված մասերն էլեկտրական դաշտի աղբյուրներն են: Էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ ամպի՝ բացասական լիցքավորված ստորին մասից էլեկտրոնները, արագանալով սլանում են ներքև՝ ձեռք բերելով կինետիկ էներգիա: Արդյունքում ծնվում են նոր ազատ էլոկտրոններ և իոններ: Տարանուն լիցքերով էլեկտրականացած ամպն ու գետինը կարծես միացնում է իրար, անցնում է կարճատև էլեկտրական հոսանք՝ ամպի և գետնի միջև առաջացնելով վիթխարի կայծ՝ կայծակ:
- 4. Կայծակի երկարությունը կարող է հասնել մինչև մի քանի կիլոմետրի, իսկ անցուղու տրամագիծը ՝ մինչև մեկ մետրի: Կայծակի փայլատակման ժամանակ տեղափոխված լիցքն այնքան էլ շատ չէ: Կայծակի անցուղի, որպես կանոն, գոյանում է այնտեղ, որտեղ ամպի և գետնի միջակա օդային շերտի հաստությունն ամենափոքրն է: Այդ է պատճառը, որ կայծակը սովորաբար հարվածում է տեղանքի բարձրադիր մասերին:
- 5. Կայծակի ավերիչ հետևանքներից պաշտպանվելու համար կիրառվում են շանթարգելներ։ Շանթարգելը սրածայր ձող է, որը տեղակայվում է շինության տանիքին՝ հնարավորինս բարձր: Շանթարգելի ծայրին ամպի էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ ամենաշատ լիցքն է կուտակվում, քանի որ շանթարգելի սուր ծայրի հեռավորությունը ամենափոքրն է ամպից։ Օդում առկա ազատ էլեկտրոնները՝ ձգվելով դեպի շանթարգելը, չեզոքացնում են նրա դրական լիցքը։ Ստեղծվում է տպավորություն, որ շինության և շանթարգելի դրական լիցքը շանթարգելի սուր ծայրից «հոսում է» դեպի մթնոլորտ՝ շինությունը պահելով կայծակի հարվածից։ Պաշտպանական գոտու չափերը կախված են շանթարգելների բարձրությունից, փոխադարձ դիրքից, մթնոլորտային պայմաններից և տեղանքի ռելիեֆից։