ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Կայծակ, շանթարգել
Ալեքսանյան Տաթևիկ
9-2 դասարան
Առարկա՝ Ֆիզիկա
 Կայծակը մթնոլորտային երևույթ է՝
պայմանավորված կարճատև
էլեկտրական հոսանքով: Կայծակը,
որպես կանոն, դիտվում է ամպի
ներսում, ամպերի կամ ամպի և գետնի
միջև: Պարպման ժամանակ հոսանքի
ուժը հասնում է 10-100 հազար
ամպերի, լարումը՝ տասնյակ
միլիոնավորներից մինչև միլիարդավոր
վոլտի։ Կայծակները լինում են գծային,
գնդային և օղաձև։ Ավելի հաճախ
հանդիպում է գծային կայծակ, որի
երկարությունը հասնում է մի քանի կմ-
ի, տևողությունը՝ 10-4 վրկ-ի, հոսանքի
ուժը՝ 100 կԱ-ի։
 Ամպի լիցքավորված մասերն էլեկտրական
դաշտի աղբյուրներն են: Էլեկտրական
դաշտի ազդեցությամբ ամպի՝ բացասական
լիցքավորված ստորին մասից
էլեկտրոնները, արագանալով սլանում են
ներքև՝ ձեռք բերելով կինետիկ էներգիա:
Արդյունքում ծնվում են նոր ազատ
էլոկտրոններ և իոններ: Տարանուն
լիցքերով էլեկտրականացած ամպն ու
գետինը կարծես միացնում է իրար,
անցնում է կարճատև էլեկտրական հոսանք՝
ամպի և գետնի միջև առաջացնելով
վիթխարի կայծ՝ կայծակ:
 Կայծակի երկարությունը կարող է հասնել
մինչև մի քանի կիլոմետրի, իսկ անցուղու
տրամագիծը ՝ մինչև մեկ մետրի: Կայծակի
փայլատակման ժամանակ տեղափոխված
լիցքն այնքան էլ շատ չէ: Կայծակի
անցուղի, որպես կանոն, գոյանում է
այնտեղ, որտեղ ամպի և գետնի միջակա
օդային շերտի հաստությունն
ամենափոքրն է: Այդ է պատճառը, որ
կայծակը սովորաբար հարվածում է
տեղանքի բարձրադիր մասերին:
 Կայծակի ավերիչ հետևանքներից
պաշտպանվելու համար կիրառվում են
շանթարգելներ։ Շանթարգելը սրածայր ձող է,
որը տեղակայվում է շինության տանիքին՝
հնարավորինս բարձր: Շանթարգելի ծայրին
ամպի էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ
ամենաշատ լիցքն է կուտակվում, քանի որ
շանթարգելի սուր ծայրի հեռավորությունը
ամենափոքրն է ամպից։ Օդում առկա ազատ
էլեկտրոնները՝ ձգվելով դեպի շանթարգելը,
չեզոքացնում են նրա դրական լիցքը։ Ստեղծվում
է տպավորություն, որ շինության և շանթարգելի
դրական լիցքը շանթարգելի սուր ծայրից
«հոսում է» դեպի մթնոլորտ՝ շինությունը
պահելով կայծակի հարվածից։ Պաշտպանական
գոտու չափերը կախված են շանթարգելների
բարձրությունից, փոխադարձ դիրքից,
մթնոլորտային պայմաններից և տեղանքի
ռելիեֆից։
կայծակ, շանթարգել
Ad

Recommended

Կայծակ, շանթարգել
Կայծակ, շանթարգել
Liana V
կայծակ, շանթարգել
կայծակ, շանթարգել
GayushGayushik2002
Ֆիզիկա-Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա և կայծակ
Ֆիզիկա-Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա և կայծակ
Erik Hovhannisyan
kaycak power point
kaycak power point
Lusineh Manukyan
Էլեկտրական լիցքեր
Էլեկտրական լիցքեր
ganyan
էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա
էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա
ganyan
Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա և Կայծակ
Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա և Կայծակ
Erik Hovhannisyan
էլեկտրականություն
էլեկտրականություն
Գրիգոր Մելիքյան
Kaycak
Kaycak
20011128
Էլեկտրական հոսանք
Էլեկտրական հոսանք
Liana V
Կայծակ
Կայծակ
tigranesthegreat
Կայծակ
Կայծակ
ManeMkrtchyan10
05.10.2016
05.10.2016
Aslanian ZHora
կարճ միացում
կարճ միացում
George Tevosyan
էլեկտրական հոսանք
էլեկտրական հոսանք
tatevikaleks-yan
Կայծակ
Կայծակ
Eduard Yeritsyan
Կայծակ
Կայծակ
Lilit Sahakyan
Կայծակ
Կայծակ
astghikg
Ամպրոպ և կայծակ
Ամպրոպ և կայծակ
Lusi Mayilyan
Vladik musayelyan
Vladik musayelyan
vahevladik

More Related Content

What's hot (11)

Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա և Կայծակ
Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունը մարդու վրա և Կայծակ
Erik Hovhannisyan
էլեկտրականություն
էլեկտրականություն
Գրիգոր Մելիքյան
Kaycak
Kaycak
20011128
Էլեկտրական հոսանք
Էլեկտրական հոսանք
Liana V
Կայծակ
Կայծակ
tigranesthegreat
Կայծակ
Կայծակ
ManeMkrtchyan10
05.10.2016
05.10.2016
Aslanian ZHora
կարճ միացում
կարճ միացում
George Tevosyan
էլեկտրական հոսանք
էլեկտրական հոսանք
tatevikaleks-yan

Similar to կայծակ, շանթարգել (11)

Ad

More from tatevikaleks-yan (20)

Interesting facts about gum
Interesting facts about gum
tatevikaleks-yan
12 interesting facts about london
12 interesting facts about london
tatevikaleks-yan
օպտիկա
օպտիկա
tatevikaleks-yan
սթրես
սթրես
tatevikaleks-yan
առողջ ապրելակերպ
առողջ ապրելակերպ
tatevikaleks-yan
առաջին բուժօգնություն
առաջին բուժօգնություն
tatevikaleks-yan
շնչառության սուր խանգարումներ
շնչառության սուր խանգարումներ
tatevikaleks-yan
հալոգեններ
հալոգեններ
tatevikaleks-yan
վնասվածքներ
վնասվածքներ
tatevikaleks-yan
թունավոր սնկեր
թունավոր սնկեր
tatevikaleks-yan
բոտուլիզմ
բոտուլիզմ
tatevikaleks-yan
սննդային թունավորումներ
սննդային թունավորումներ
tatevikaleks-yan
կենսաբանություն վիտամիններ
կենսաբանություն վիտամիններ
tatevikaleks-yan
գենետիկայի հիմանական հասկացություննեը
գենետիկայի հիմանական հասկացություննեը
tatevikaleks-yan
վիրուսներ
վիրուսներ
tatevikaleks-yan
միտոզ
միտոզ
tatevikaleks-yan
մեյոզ
մեյոզ
tatevikaleks-yan
ցիտոպլազմա
ցիտոպլազմա
tatevikaleks-yan
նախակորիզավորներ, բջջաթաղանթ, ներբջջային թաղանթներ
նախակորիզավորներ, բջջաթաղանթ, ներբջջային թաղանթներ
tatevikaleks-yan
նուկլեինաթթուներ
նուկլեինաթթուներ
tatevikaleks-yan
12 interesting facts about london
12 interesting facts about london
tatevikaleks-yan
առաջին բուժօգնություն
առաջին բուժօգնություն
tatevikaleks-yan
շնչառության սուր խանգարումներ
շնչառության սուր խանգարումներ
tatevikaleks-yan
սննդային թունավորումներ
սննդային թունավորումներ
tatevikaleks-yan
կենսաբանություն վիտամիններ
կենսաբանություն վիտամիններ
tatevikaleks-yan
գենետիկայի հիմանական հասկացություննեը
գենետիկայի հիմանական հասկացություննեը
tatevikaleks-yan
նախակորիզավորներ, բջջաթաղանթ, ներբջջային թաղանթներ
նախակորիզավորներ, բջջաթաղանթ, ներբջջային թաղանթներ
tatevikaleks-yan
նուկլեինաթթուներ
նուկլեինաթթուներ
tatevikaleks-yan
Ad

կայծակ, շանթարգել

  • 2.  Կայծակը մթնոլորտային երևույթ է՝ պայմանավորված կարճատև էլեկտրական հոսանքով: Կայծակը, որպես կանոն, դիտվում է ամպի ներսում, ամպերի կամ ամպի և գետնի միջև: Պարպման ժամանակ հոսանքի ուժը հասնում է 10-100 հազար ամպերի, լարումը՝ տասնյակ միլիոնավորներից մինչև միլիարդավոր վոլտի։ Կայծակները լինում են գծային, գնդային և օղաձև։ Ավելի հաճախ հանդիպում է գծային կայծակ, որի երկարությունը հասնում է մի քանի կմ- ի, տևողությունը՝ 10-4 վրկ-ի, հոսանքի ուժը՝ 100 կԱ-ի։
  • 3.  Ամպի լիցքավորված մասերն էլեկտրական դաշտի աղբյուրներն են: Էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ ամպի՝ բացասական լիցքավորված ստորին մասից էլեկտրոնները, արագանալով սլանում են ներքև՝ ձեռք բերելով կինետիկ էներգիա: Արդյունքում ծնվում են նոր ազատ էլոկտրոններ և իոններ: Տարանուն լիցքերով էլեկտրականացած ամպն ու գետինը կարծես միացնում է իրար, անցնում է կարճատև էլեկտրական հոսանք՝ ամպի և գետնի միջև առաջացնելով վիթխարի կայծ՝ կայծակ:
  • 4.  Կայծակի երկարությունը կարող է հասնել մինչև մի քանի կիլոմետրի, իսկ անցուղու տրամագիծը ՝ մինչև մեկ մետրի: Կայծակի փայլատակման ժամանակ տեղափոխված լիցքն այնքան էլ շատ չէ: Կայծակի անցուղի, որպես կանոն, գոյանում է այնտեղ, որտեղ ամպի և գետնի միջակա օդային շերտի հաստությունն ամենափոքրն է: Այդ է պատճառը, որ կայծակը սովորաբար հարվածում է տեղանքի բարձրադիր մասերին:
  • 5.  Կայծակի ավերիչ հետևանքներից պաշտպանվելու համար կիրառվում են շանթարգելներ։ Շանթարգելը սրածայր ձող է, որը տեղակայվում է շինության տանիքին՝ հնարավորինս բարձր: Շանթարգելի ծայրին ամպի էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ ամենաշատ լիցքն է կուտակվում, քանի որ շանթարգելի սուր ծայրի հեռավորությունը ամենափոքրն է ամպից։ Օդում առկա ազատ էլեկտրոնները՝ ձգվելով դեպի շանթարգելը, չեզոքացնում են նրա դրական լիցքը։ Ստեղծվում է տպավորություն, որ շինության և շանթարգելի դրական լիցքը շանթարգելի սուր ծայրից «հոսում է» դեպի մթնոլորտ՝ շինությունը պահելով կայծակի հարվածից։ Պաշտպանական գոտու չափերը կախված են շանթարգելների բարձրությունից, փոխադարձ դիրքից, մթնոլորտային պայմաններից և տեղանքի ռելիեֆից։