Esquema da literatura galega contempor叩neaRom叩n Land鱈n
油
Cadro sin坦ptico que recolle as etapas e principais acontementos, correntes e autores/as da literatura galega dende o Rexurdimento ata hoxe. Non ten car叩cter exhaustivo e complementa o temario de literatura do libro de texto de Lingua Galega e Literatura de 4尊 da ESO de Edici坦ns Xerais de Galicia.
Esquema da literatura galega contempor叩neaRom叩n Land鱈n
油
Cadro sin坦ptico que recolle as etapas e principais acontementos, correntes e autores/as da literatura galega dende o Rexurdimento ata hoxe. Non ten car叩cter exhaustivo e complementa o temario de literatura do libro de texto de Lingua Galega e Literatura de 4尊 da ESO de Edici坦ns Xerais de Galicia.
Foi neste primeiro terzo do s.XX, especialmente entre 1916 e 1936, cando se consolidou a narrativa galega contempor叩nea, grazas 叩 aparici坦n dun espazo pol鱈tico e cultural de car叩cter galeguista, impulsado polas Irmandades da Fala, e 叩 creaci坦n de pequenas editoriais( C辿ltiga, Lar...) que favoreceron a publicacion de obras en galego.
Os narradores das Irmandades son coet叩neos dos compo単entes do Grupo N坦s e comparten con eles os mesmos ideais galeguistas pero, en xeral, adic叩ronse m叩is 叩 poes鱈a e ao teatro. Entre os autores m叩is representativos podemos citar a Xos辿 Lesta Meis (1887-1930), autor de tres obras narrativas: Manecho o da r炭a (1926), Estebo (1927) e Abellas de ouro (1928)..Leandro Carr辿 Alvarellos (1885-1967); Xaime Quintanilla (1898-1936) e Armando Cotarelo Valledor (1879-1950).
O sec. XX sup坦n en Galicia o nacemento do agrarismo e do nacionalismo, a continuaci坦n da emigraci坦n e a aparici坦n do movemento obreiro. O movemento agrario 辿 desde 1907 o aut辿ntico revulsivo social da 辿poca. Destaca a Liga Agraria de Acci坦n Gallega (1912), dirixida por Basilio lvarez; fortemente perseguida, vai esmorecer cara a 1915, mais esta presi坦n social en contra dos foros consegue a lei de redenci坦n dos foros na Ditadura de Primo de Rivera en 1926.
En 1916 xorden na Coru単a as Irmandades da Fala, que axi単a se estenden por toda Galicia. O seu obxectivo m叩is inmediato 辿 a defensa do idioma galego para recuperar a cultura. No 1918 decl叩ranse nacionalistas, mais no 1922 escindiranse nunha li単a pol鱈tica e outra cultural.Arredor desta nacer叩 a revista N坦s.
Ao principiar o s辿culo XX, a literatura galega viv鱈a un instante especialmente problem叩tico. A鱈nda que o n炭mero de obras non deixaba de incrementarse, a calidade dos textos era manifestamente inferior 叩 lograda polos grandes autores do Rexurdimento. Narrativa e teatro segu鱈an sendo x辿neros pouco cultivados, nun panorama dominado absolutamente pola poes鱈a. A atrevida proposta que fixera Rosal鱈a en Follas Novas, a modernidade innovadora de Curros e Pondal conv辿rtese nunha poes鱈a baleira, carente de contidos que coa escusa de aproximarse 叩 mentalidade popular, ofrece unha imaxe ordinaria e deforme do mundo rural galego. Neste contexto, o labor dos escritores vinculados 叩s Irmandades pode valorizarse como un revulsivo que abre o camino para un segundo renacemento.
Dossier realizado sobre a obra "A esmorga" e o seu autor Eduardo Blanco Amor para os Clubs de Lectura gora. Atopar叩s informaci坦n sobre a obra e sobre Blanco Amor.
2. Biograf鱈a
Ram坦n Otero Pedrayo ( 1888-1976) naceu en Ourense ,
nunha familia fidalga de ideolox鱈a liberal. Estudou en
Santiago e en Madrid Filosof鱈a, e Letras e Dereito.
Foi unha das m叩ximas figuras da literatura do s辿culo XX.
No ano 1918 ingresou nas Irmandades da Fala e m叩is tarde
uniuse ao Seminario de Estudos Galegos. No 1932,
representou 叩 provincia de Ourense nas Cortes Constitu鱈ntes
da Rep炭blica, onde compartiu actividade pol鱈tica con
Castelao , Risco, Alexandre B坦veda,etc.
3. Biograf鱈a
Participou no Grupo N坦s e
converteuse no seu
membro m叩is sobresa鱈nte.
Ao comezo da Guerra Civil
辿 apartado da s炭a c叩tedra
no instituto ourens叩n , que
non recupera ata 1948.
No 1950 consegue a
c叩tedra de Xeograf鱈a da
Universidade de Santiago e
participa na fundaci坦n da
Editorial Galaxia.
4. A s炭a obra narrativa
Otero Pedrayo centrouse principalmente no campo da narrativa
a鱈nda que tam辿n cultivou o teatro , o ensaio e brevemente a
poes鱈a.
A s炭a obra narrativa est叩 integrada por novelas longas e relatos
breves . Hai tres temas recorrentes : a fidalgu鱈a ,a tradici坦n e a
paisaxe . Adem叩is, a s炭a obra p坦dese dividir en dous grupos:
Obras realistas: Os cami単os da vida ; Pantelas ,home libre;
Contos do cami単o e da r炭a ; O mes坦n dos ermos.
Obras culturalistas: Arredor de s鱈; Escrito na n辿boa; Fra
Vernero; A romar鱈a de Xelm鱈rez ;Devalar.
5. Obras realistas
T鱈tulo: Pantelas , home
libre (1925)
Ademais do sentido da
terra e da paisaxe, esta
obra trata temas como a
decadencia no xeito
tradicional da vida no
campo galego,
substitu鱈do polos
costumes da nova
burgues鱈a comercial e o
ocaso da fidalgu鱈a rural.
6. Obras realistas
T鱈tulo: Os cami単os da
vida (1928)
a s炭a primeira novela e a
primeira gran novela da
literatura galega. Trata dos
cambios que se producen na
Galicia do s辿culo XIX,
fundamentalmente a
decadencia da fidalgu鱈a e o
ascenso da burgues鱈a . A
acci坦n ocorre en Trasouto ,
Ourense e Santiago.
7. Obras realistas
T鱈tulo: Contos do
cami単o e da r炭a (1932)
Incl炭e sete relatos , seis
narran o ocaso da caste
dos fidalgos e s坦 un,
que fala de envexas
entre dous veci単os
aborda outra cuesti坦n.
8. Obras realistas
T鱈tulo : O mes坦n dos
ermos (1936)
un fermoso poema en
prosa poboado dunha gran
variedade de personaxes. A
soberbia descrici坦n da
paisaxe e o uso dunha
lingua dunha gran riqueza
expresiva fan desta obra
unha das mellores de Otero
Pedrayo.
9. Obras realistas
T鱈tulo : O se単orito da
reboraina (1960)
Est叩 baseada na vida de un
veci単o da parroquia de
Reboreda, o fidalgo Xoan
Manuel Pereira de Castro.
Un revolucionario liberal e
progresista, que d叩 orixe a
unha novela de humor e
aventuras que parodia o
mundo da fidalgu鱈a.
10. Obras culturalistas
T鱈tulo : Escritos na
n辿boa (1927)
o antecedente de
Arredor de s鱈. Tr叩tase
da descrici坦n da
natureza e da paisaxe
sempre desde a
linguaxe po辿tica. A
narraci坦n transcorre as鱈
entre a evocaci坦n e o
devezo.
11. Obras culturalistas
T鱈tulo: Arredor de s鱈
(1930)
un retrato da xeraci坦n do
autor e d叩 conta da
conversi坦n ao galeguismo
dos homes do seu tempo.A
viaxe f鱈sica do protagonista
辿 o soporte da viaxe interior
que nel se est叩 producindo,
e def鱈nese coma un
`itinerario de perfecci坦n卒.
12. Obras culturalistas
T鱈tulo: A romer鱈a de
Xelm鱈rez (1934)
unha novela de asunto
medieval que trata da viaxe
do arcebispo Xelm鱈rez a
Roma para pedir a
dignidade do palio, que lle
foi concedida convert辿ndose
no primeiro arcebispo de
Compostela.
13. Obras culturalistas
T鱈tulo: Fra Vernero
(1934)
a 炭nica obra que non
fai referencia a Galicia e
narra a vida do
dramaturgo alem叩n do
s辿culo XVIII Zacar鱈as
Warner.
14. Obras culturalistas
T鱈tulo: Devalar (1935)
Esta obra presenta a
formaci坦n da conciencia
galeguista a trav辿s do
Santiago dos anos do
Seminario de Estudos
Galegos. Nesta obra a
narraci坦n e a reflexi坦n
hist坦rica e cultural cami単an
inseparablemente unidas.
15. A s炭a produci坦n ensa鱈stica
C辿ntrase ,sobre todo,en temas de xeograf鱈a e de
historia .Destacan:
Gu鱈a de Galicia ,S鱈ntese xeogr叩fica de Galicia,
Pelerinaxes, Ensaio hist坦rico sobre a cultura
galega, Polos vieiros da saudade, O espello no
ser叩n, S鱈ntese hist坦rica do s辿culo XVIII en Galicia.
16. Produci坦n ensa鱈stica
T鱈tulo: Pelerinaxes
(1929)
Trata sobre unha viaxe
emprendida por tres
amigos (Otero,Risco e
Ben-Cho-Sey) coa
intenci坦n de descubrir
Galicia , a p辿 desde
Ourense ata San Andr辿s
de Teixido.
17. Produci坦n ensa鱈stica
T鱈tulo: Ensaio hist坦rico
sobre a cultura galega
(1939)
unha biblioteca
baseada nos feitos
hist坦ricos, nos datos
econ坦micos e nas
creaci坦ns populares da
comunidade galega.
18. Produci坦n ensa鱈stica
T鱈tulo : Polos vieiros
da saudade (1952)
unha cr坦nica da s炭a
primeira viaxe a
Am辿rica, Bos Aires, a
cidade na que se
reencontra con Castelao
e outros vellos amigos.
19. Produci坦n ensa鱈stica
T鱈tulo: O espello no
ser叩n (1966)
unha fermosa
homenaxe a Santiago
de Compostela, a
cidade pola que
Otero se sentiu
gozoso e cativado.
20. Produci坦n ensa鱈stica
T鱈tulo: S鱈ntese
xeogr叩fica de Galicia
(1926)
Como di o seu nome ,
esata obra fai referencia
叩 xeograf鱈a de Galicia e
div鱈dese en distintos
apartados : xeolox鱈a ,
litoral, clima e vexeta-
ci坦n etc.
21. Teatro
Otero Pedrayo tam辿n participa do interese pola
consolidaci坦n dun teatro galego. Entre as s炭as obras
destacan :
A lagarada, O desengano do prioiro,Noite
compostelana ,Teatro de m叩scaras, Traxicomedia da
noite dos Santos.
22. Obras teatrais
T鱈tulo : A lagarada
(1929)
a s炭a primeira peza
dram叩tica e a obra m叩is
representativa. Tr叩tase
dunha traxedia situada
no Ribeiro na 辿poca da
vendima, na que o vi単o
provoca a cobiza e a
luxuria.
23. Obras teatrais
T鱈tulo: O desengano
do priorio (1952)
Esta obra trata
humor鱈sticamente a
implantaci坦n na leda
terra do Ribeiro da
industria dos
cadaleitos.
24. Obras teatrais
T鱈tulo: Traxicomedia
da noite dos santos
(1959)
油A historia
da油Traxicomedia油re-
fire, no fondo, a
volta 叩 patria, a viaxe
que o protagonista, o
fidalgo Amaro Silva,
realiza para se achar
a si propio.油
T鱈tulo : Noite
compostelana
(1973)
un di叩logo cheo
de lirismos e de
s鱈mbolos que ,
probablemente,
non foi pensado
para representar
en escea.
25. Obras teatrais
T鱈tulo: Teatro de
m叩scaras (1973)
Est叩 composta por
dezaseis pezas que
escribiu animado por
Castelao e que
permaneceron
in辿ditas ata 1975.
26. Outras obras
Ademais das s炭as obras narrativas, teatrais e ensa鱈sticas, Otero
publicou diversas poes鱈as, semblanzas biogr叩ficas, obras
xornal鱈sticas, conferencias e un gui坦n cinematogr叩fico. Entre a
s炭a poes鱈a destaca o Himno ao xam坦n :
Groria do porco, frol da invern鱈a,
sona da casa , lapa de carne,
Xam坦n.
Densid叩 ilustre da cena sabia,
gracia e potencia, rosa do pote
Xam坦n.
Coallo dos froitos todos da terra,
labio fresqueiro, mantenza antiga,
Xam坦n