際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
L聴NUX 101
Linux Nedir ?
 Linux ; Bilgisayar iletim sistemlerinin en temel
par巽as脹 olan 巽ekirdek yaz脹l脹mlar脹ndan bir tanesidir. GNU Genel Kamu
Lisans脹 ile sunulan ve Linux vakf脹 巽at脹s脹 alt脹nda gelitirilen bir zg端r
Yaz脹l脹m projesidir. Linux ismi ilk gelitiricisi olan Linus Torvalds
taraf脹ndan 1991 y脹l脹nda verilmitir.
 Ayr脹ca Linux ismi, bu 巽ekirdek kullan脹larak oluturulan iletim
sistemlerini genel anlamda tan脹mlamak i巽in yayg脹n bir k脹saltma olarak
da kullan脹lmaktad脹r. rnein Linux 巽ekirdei ve GNU ara巽lar脹 bir araya
getirilerek tam bir iletim sistemi olarak sunulduunda GNU/Linux
Da脹t脹m脹 olarak adland脹r脹l脹r, ancak konuma dilinde k脹saca Linux olarak
ifade edilmektedir.
 zg端r yaz脹l脹mlar yaz脹l脹m脹n kopyalanabilmesi, kodlar脹n脹n
deitirilebilmesi ve bu ekilde da脹t脹labilmesini yasal olarak m端mk端n
k脹lmaktad脹r, yaz脹l脹mlar isteyen herkes taraf脹ndan payla脹larak
gelitirilebilmektedir. Bu nedenle Linus'un GNU Genel Kamu Lisans脹'n脹
tercih etmesi Linux tarihindeki en 旦nemli k脹r脹lma noktas脹d脹r. Bu sayede
Linux projesi D端nya genelinden pek 巽ok uzman脹n katk脹s脹n脹 almay脹
baarm脹t脹r.
UN聴X Nedir ?

UNIX t端revi i letim sistemleri 巽ok i lemcili 巽ok pahal脹 makinalardan, tek i lemcili basit ve 巽ok ucuz ev  
bilgisayarlar脹na kadar pek 巽ok cihaz 端zerinde 巽al脹 abilen esnek ve sa laml脹 脹 巽ok de i ik ko ullarda     
test edilmi sistemlerdir. Fakat 旦zellikle kararl脹 yap脹s脹 ve 巽ok kullan脹c脹l脹-巽ok g旦revli yap脹s脹yla 巽ok
i lemcili sunucularda adeta standard haline gelmi tir ve 旦zellikle akademik d端nyada i istasyonlar脹  
端zerinde 巽ok yayg脹n bir kullan脹m alan脹 bulmu tur.
 Unix i letim sistemi 1969 y脹l脹nda AT&T Bell Laboratuvarlar脹'nda ABD de Ken Thompson, Dennis
Ritchie, Brian Kernighan, Douglas McIlroy, Michael Lesk ve Joe Ossanna taraf脹ndan tasarlan脹p
uygulamaya konmu tur. lk olarak 1971'de yay脹nland脹 ve ba lang脹巽ta tamamen bilgisayar 聴 
programlar脹n脹n yaz脹lmas脹nda kullan脹lan alt seviyeli bir 巽evirme dilinde yaz脹lm脹 t脹. Daha sonra 1973'te
Dennis Ritche taraf脹ndan C programlama dili ile tekrar yaz脹ld脹. st d端zey bir dilde yaz脹lm脹 bir i letim 
sisteminin ge巽erlili i di er farkl脹 bilgisayar platformlar脹na kolayca ta 脹nabilirlik i巽in olanak sa lar.   
Lisans i巽in AT&T'yi zorlayan yasal bir aksakl脹k nedeniyle, UNIX h脹zl脹ca b端y端d端 ve 旦 retim kurumlar脹
ve i letmeler taraf脹ndan kabul edilir oldu.
 Linus Torvalds taraf脹ndan temelleri at脹lan Linux, UNIX olmay脹p bir UNIX t端revidir. UNIX'ten ilham alan,
bir grup ba 脹ms脹z yaz脹l脹mc脹 taraf脹ndan geli tirilen bir i letim sistemi 巽ekirde idir.
UNIX Like Nedir ?

Unix benzeri i letim sistemi veya uygulaman脹n Unix sistemine benzer bir
ekilde davran脹 sergilemesi olay脹d脹r.Bu terimin ortaya 巽脹k脹 sebebi bu  
benzerlik bir komutda da g旦r端lebilir herhangi bir uygulamada da g旦r端lebilir
yada bir OS daki bir s端r端mde k脹sacas脹 u sebebten 旦t端r端 dayat脹lacak bir
sebeb yoktur.
GNU Nedir ?

GNU Genel Kamu Lisans脹 (GNU GPL ya da GPL) yayg脹n[6] kullan脹lan bir
旦zg端r yaz脹l脹m lisans脹. lk s端r端m端 1989 y脹l脹nda Richard Stallman taraf脹ndan聴
GNU Tasar脹s脹 i巽in kaleme al脹nm脹 t脹r. 巽端nc端 ve son s端r端m ise Richard
Stallman'脹n y旦neticisi oldu u zg端r Yaz脹l脹m Vakf脹[7] (FSF), Eben Moglen ve
Yaz脹l脹m zg端rl端 端 Hukuk Merkezi[8] taraf脹ndan kaleme al脹nd脹 ve 旦zg端r yaz脹l脹m
topluluklar脹n脹n 巽e itli itiraz ve katk脹lar脹yla son halini ald脹
 GNU/Linux i letim sistemidir.GNU bir i letim sistemidir Linux ise bunun 
巽ekirde idir. GNU UN X de ildir. 聴
GPL'in genel nitelikleri
D旦rt temel 旦zg端rl端k
zg端r Yaz脹l脹m Vakf脹 (FSF) taraf脹ndan kaleme al脹nan GNU Genel Kamu
Lisans脹, d旦rt temel 旦zg端rl端 端 g端vence alt脹na almay脹 ama巽lar. Bu d旦rt temel
旦zg端rl端k s脹ras脹yla unlard脹r:
 zg端rl端k 0: Program脹 s脹n脹rs脹z kullanma 旦zg端rl端 端.

zg端rl端k 1: Program脹n nas脹l 巽al脹 t脹 脹n脹 inceleme ve ama巽lara uygun 
de i tirme 旦zg端rl端 端.  
 zg端rl端k 2: Program脹n kopyalar脹n脹 s脹n脹rs脹z da 脹tma 旦zg端rl端 端. 
 zg端rl端k 3: Program脹n de i tirilmi halini da 脹tma 旦zg端rl端 端.
zg端r Yaz脹l脹m Nedir ?

zg端r yaz脹l脹m ( ngilizcesi free software), kullan脹c脹s脹na 巽al脹 t脹rma, kopyalama,聴 
da 脹tma, inceleme, de i tirme ve geli tirme 旦zg端rl端kleri tan脹yan yaz脹l脹m   
t端r端d端r. Tersi, sahipli yaz脹l脹md脹r.
Nas脹l ba lad脹 ?

1983'te MIT Yapay Zek但 Laboratuvar脹'ndaki hacker toplulu unun uzun s端reli
端yesi Richard Stallman, bilgisayar end端strisi ve kullan脹c脹lar脹n脹n k端lt端rel
de i iminden y脹ld脹 脹n脹 a巽脹klayarak GNU projesini 樽lan etti. GNU i letim sistemi   
i巽in yaz脹l脹m geli tirmesine Ocak 1984'te ba land脹. Ekim 1985'te de zg端r 
Yaz脹l脹m Vakf脹 kuruldu. Kendisi h端r yaz脹l脹m脹 tan脹mlayarak "copyleft" kavram脹n脹
yaz脹l脹m h端rriyeti garantilemek i巽in 巽脹kard脹.
Neden zg端r Yaz脹l脹m Kullanmal脹y脹z ?

zg端r yaz脹l脹m脹n tan脹m脹 ve bar脹nd脹rd脹 脹 旦zg端rl端kler zg端r Yaz脹l脹m Vakf脹 b端nyesindeki GNU
Tasar脹s脹 sayfalar脹nda a巽脹klanm脹 t脹r. Buna g旦re 旦zg端r yaz脹l脹m kullan脹c脹lara olmazsa olmaz 4
旦zg端rl端k sunar:
0numaral脹 旦zg端rl端k : Herhangi bir ama巽 i巽in yaz脹l脹m脹 巽al脹 t脹rma 旦zg端rl端 端. 
1 numaral脹 旦zg端rl端k : Her ne istiyorsan脹z onu yapt脹rmak i巽in program脹n nas脹l 巽al脹 t脹 脹n脹 
旦grenmek ve onu de i tirme 旦zg端rl端 端. Yaz脹l脹m脹n kaynak koduna ula mak, bu i i巽in 旦n    
ko uldur.
2 numaral脹 旦zg端rl端k : Kopyalar脹 da 脹tma 旦zg端rl端 端. B旦ylece kom unuza yard脹m edebilirsiniz.  
3 numaral脹 旦zg端rl端k : T端m toplumun yarar sa layabilece i ekilde program脹 geli tirme ve   
geli tirdiklerinizi (ve genel olarak de i tirilmi s端r端mlerini) yay脹nlama 旦zg端rl端 端. Kaynak    
koduna eri mek, bunun i巽in bir 旦n ko uldur.
Linux Da脹t脹mlar脹 Nelerdir ?
Unix Da脹t脹mlar脹 Nelerdir ?
 Free Unix and Unix-like variants

Red Hat Enterprise Linux
 Fedora
 SUSE Linux Enterprise
 OpenSUSE
 Debian GNU/Linux

Ubuntu
 Linux Mint
 Mandriva Linux
 Slackware Linux
 Gentoo
Hangi da脹t脹m脹 kullanmal脹y脹m ?
UBUNTU
 Ubuntu Nedir ?
Ubuntu, Linux 巽ekirde ini temel alarak geli tirilen a巽脹k kaynak kodlu, 旦zg端r ve 
端cretsiz bir i letim sistemidir. Masa端st端, sunucu ve ak脹ll脹 telefonlara y旦nelik
olarak geli tirilen t端revleri bulunur.
 Kimler taraf脹ndan geli tiriliyor?
Ubuntu projesi, Linux ve 旦zg端r yaz脹l脹m脹n, bilgisayar kullan脹c脹lar脹n脹n g端nl端k
ya am脹n脹n bir par巽as脹 haline gelmesi amac脹yla(kaynak) G端ney Afrikal脹 giri imci 
Mark Shuttleworth 旦nc端l端 端nde, bu ama巽 i巽in kurdu u Canonical Ltd. frmas脹 
b端nyesinde 2004 y脹l脹nda ba lat脹lm脹 t脹r. Ubuntu g端n端m端zde yine Mark 
Shuttleworth 旦nc端l端 端nde Canonical ve g旦n端ll端 Ubuntu toplulu u taraf脹ndan 
geli tirilmektedir.

Ubuntu benim bilgisayar脹m i巽in uygun mudur ?

Ubuntu i巽in tavsiye edilen minimum sistem gereksinimleri 旦yledir:
2 GHz 巽ift 巽ekirdek i lemci
2 GB RAM bellek
25 GB bo sabit disk alan脹
nternet eri imi tavsiye edilir.聴

Vir端s bula 脹r m脹?
Ubuntu, Linux tabanl脹 bir i letim sistemidir. Zararl脹 yaz脹l脹mlar脹n UNIX ve Linux
sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlere sistemler aras脹nda yay脹lmas脹
bir hayli zor olmakla birlikte imkans脹z de ildir. Ayr脹ca Linux'ta kullan脹c脹lar脹n
kurmak istedikleri programlar脹 herhangi bir web sitesinden de il do rudan 
da 脹t脹m脹n resmi paket depolar脹 端zerinden (Ubuntu Software aray端z端 gibi)
temin etmesi de bu sa lam yap脹y脹 desteklemektedir. Linux, genel olarak di er 
i letim sistemlerine nazaran olduk巽a g端venli bir sistemdir, bu y端zden
g端n端m端zde d端nya genelinde sunucu sistemlerde en 巽ok tercih edilen i letim
sistemi Linux'tur.
GUI Nedir ?

Grafksel Kullan脹c脹 Aray端z端 (GKA, ng. Graphical User Interface; GUI),聴
bilgisayarlarda i letilen komutlar ve bunlar脹n 巽脹kt脹lar脹 yerine simgeler,
pencereler, d端 meler ve panellerin t端m端n端 ifade etmek i巽in kullan脹lan genel
add脹r.
 Grafksel kullan脹c脹 aray端z端, bilgisayar kullan脹c脹lar脹n脹n komut sat脹r脹 kodlar脹n脹
ezberlemeden fare, klavye gibi ara巽lar sayesinde bilgisayarlar脹 kontrol
etmelerini sa lam脹 t脹r. G端n端m端zdeki programlar脹n bir 巽o u GKA ile birlikte  
gelse de, bir巽ok bilgisayar kullan脹c脹s脹 (旦zellikle programc脹lar) daha h脹zl脹 oldu u
gerek巽esiyle komut sat脹r脹n脹 GKA'larla birlikte kullanmaya devam etmektedirler.
A巽脹k kaynakl脹 olanlar
 GNOME
 KDE
 Xfce
 Fluxbox
 LXDE
 Enlightenment
 MATE
 Cinnamon
 EDE
 toil辿
 Razor-qt
 Mezzo
 ROX
 UDE
 Sugar
 Trinity
 Unity
Paket Y旦neticisi Nedir ?

Windows i letim sisteminde programlar脹n脹n kurulum dosyalar脹, ihtiya巽 duydu u di er  
k端t端phane dosyalar脹n脹 da i巽erirler ve beraber kurulurlar. Bu y端zden Windows'ta
programlar y端klemeden sonra Linux'takine g旦re daha b端y端k yer kaplarlar. Linux'da
ise programlar脹n kurulum dosyalar脹 Windows programlar脹n脹n aksine ihtiya巽 duydu u
k端t端phane dosyalar脹 b端nyesinde bar脹nd脹rmazlar. Bu y端zden Linux'da farkl脹
programlar脹n ihtiya巽 duyaca 脹 ayn脹 k端t端phane dosyalar脹 tekrar tekrar kurulmak yerine
bir kere kurulurlar. Linux'ta kuraca 脹n脹z bir yaz脹l脹m脹n hangi k端t端phanelere ba 脹ml脹 
oldu unu tespit etmek ve bu paketleri ayr脹 ayr脹 kurmak olduk巽a zahmetli ve karma 脹k 
bir i olaca 脹ndan kullan脹c脹lar脹 bu i lerden kurtmak i巽in yaz脹lm脹 巽e itli paket y旦netim    
sistemleri vard脹r. Ubuntu'da ve di er baz脹 da 脹t脹mlarda paket y旦netim i lemleri komut  
sat脹r脹 端zerinden apt-get, aptitude ara巽lar脹 yard脹m脹yla yap脹labilmektedir. Komut
kullanmadan, grafk aray端z 端zerinden program-kurma-kald脹rma gibi i lemler i巽in ise
Ubuntu Software ya da Synaptic Paket Y旦neticisi kullan脹labilir.
SHELL Nedir ?
 Linux'un da i巽inde bulundu u UNIX sistemlerinde komutlar脹 yorumlamak ve y旦netmek i巽in
kullan脹lan programa kabuk (shell) denir. Kabuk, bilgisayar脹n y旦netimini uygulamalar ele almadan
旦nce bilgisayarlar脹 巽al脹 t脹rmak i巽in kullan脹lan komutlarn脹 yaz脹ld脹 脹 bir t端r paneldir ve kabuk b端t端n 
Linux sistemlerde bulunmas脹 zorunlu olan birimdir.
root@ereborlugimli:/home/busra#
 # (diyez), root kullan脹c脹s脹 i巽in varsay脹lan i arettir.
busra@ereborlugimli:~$

$ (dolar) i areti normal bir kullan脹c脹 i巽in varsay脹lan i arettir. Bir di er ad脹yla s脹n脹rl脹 kullan脹c脹  
oturumunda bulundu unu g旦sterir.

root@ereborlugimli:/home/busra# echo $SHELL
Output:/bin/bash
 Kullan脹lan kabuk bash kabugudur.
Bash Nedir ?

Bash GNU i letim sistemi i巽in bir kabuk ya da ba ka bir deyi le komut dili  
yorumlay脹c脹s脹d脹r. Bourne-Again SHell s旦zc端klerinde t端retilmi bir k脹saltmad脹r.
Bell Ara t脹rma Laboratuar脹n脹n Unix'inin yedinci s端r端m端ndeki, u anki Unix 
kabu u sh'脹n atas脹n脹n yazar脹 Stephen Bourne'a atfen bu isim verilmi tir. 
 sh
 csh

ksh

tcsh

zsh
Dosya Sistemi
 /bin
Sistemin a巽脹l脹 脹 ve kontrol端 i巽in gerekli komutlar. Hem kullan脹c脹lar脹n, hem de sistem
g旦revlisinin kullanabilece i dosyalar (k旦k dizinde ise fazla i memesi ko uluyla) buraya   
at脹labilir. Sadece root kullan脹c脹n脹n ihtiya巽 duyaca 脹 init, getty, updatedb gibi programlar
/sbin veya /usr/sbin'de durabilir. Bu dizinde bulunan dosyalara 旦rnek olarak cat, chgrp,
chown, date, dd, df, ln, mkdir, mount, ps, rm, sh, su, sync ve umount verilebilir.
 /dev
G/ dosyalar脹. Linux 巽ekirde inde desteklenen her ayg脹ta ait dosya /dev dizini alt脹nda
bulunur. Kurulum an脹nda bu dosyalar yerine yerle tirilir, bu dosyalar脹n silinmesi
durumunda /dev/MAKEDEV ile tekrar yarat脹labilirler.
 /etc
 Sistem yap脹land脹rma dosyalar脹. Bu dizinde 巽al脹 t脹r脹labilir dosyalar bulunmamal脹d脹r.
Dosya Sistemi
 skel
 Buradaki dosyalar, kullan脹c脹 hesab脹 a巽脹ld脹 脹nda kullan脹c脹n脹n ev dizinine kopyalan脹r.
 rc.d
 Bu dizinin i巽inde, init s端recinin ba vurdu u yap脹land脹rma dosyalar脹 vard脹r. Bunlara "rc 
dosyslar脹" da denir.
 passwd
 Kullan脹c脹 veritaban脹
 fstab
 Linux'un a巽脹l脹 脹 esnas脹nda bindirilecek dosya sistemleri burada listelenir.
 group
 passwd'e benzer ekilde kullan脹c脹lar脹n gruplar脹n脹 tutar.
Dosya Sitemi

inittab
init daemon i巽in yap脹land脹rma dosyas脹

motd
Kullan脹c脹 sisteme girdikten sonra ekran脹na bas脹lmas脹 istenen mesaj burada tutulur.

profle
Kullan脹c脹 sisteme girdi i zaman 巽al脹 t脹r脹lan dosya (csh ve sh t端revi kabuklar i巽in) 

shells
Sistemde kullan脹labilecek kabuk isimleri burada tutulur.

login.access
login komutu i巽in yap脹land脹rma dosyas脹. Sisteme giri i kullan脹c脹 baz脹nda s脹n脹rlamak i巽in
kullan脹lir.
Dosya Sistemi

/home
Kullan脹c脹lara ayr脹lm脹 dizin. Ba ka ekilde ayarlanmam脹 ise, a巽脹lan her   
hesaba ait kullan脹c脹, buray脹 kullan脹r. B端y端k sistemlerde, bu k脹s脹m alt par巽alara
ayr脹labilir (/home/ftpadm , /home/ogrenci gibi)

/lib
K端t端phane dosyalar脹.

/mnt
Ge巽ici mount edilen dosya sistemleri. Sadece bu i i巽in kullan脹ld脹 脹ndan 
sistem g旦revlisine zaman kazand脹r脹r.
Dosya Sistemi

/proc
S端re巽 kontrollerini ve di er sistem bilgilerini tutan dosya sistemi. Bu dosya sistemi
asl脹nda disk 端zerinde yer kaplamaz, t端m dosyalar 巽ekirde in bir uzant脹s脹 say脹labilir.

cpuinfo
i lemci modeli, tipi ve performans脹n脹 bildirir.

devices
Halihaz脹rda 巽al脹 an 巽ekirdek i巽inde deste i bulunan ayg脹t s端r端c端lerini listeler. 

dma
Hangi dma kanallar脹n脹n kullan脹ld脹 脹n脹 belirtir.
Dosya Sistemi

flesystems
Halihaz脹rda 巽al脹 an 巽ekirdek i巽inde deste i bulunan dosya sistemlerini listeler. 

interrupts
Hangi kesintilerin kullan脹mda oldu unu s旦yler.

iports
Halen hangi giri /巽脹k脹 iskelelerinin kullan脹ld脹 脹n脹 belirtir.  

kcore
Sistem haf脹zas脹n脹n g旦r端nt端s端
Dosya Sistemi

/root
Sistem g旦revlisinin ev dizini. M端mk端nse bu dizini sistemdeki di er
kullan脹c脹lar脹n g旦rmeyece i ekilde ayarlay脹n. 
 /sbin
Hayati sistem komutlar脹. Bir zamanlar bu dosyalar /etc dizini alt脹nda
yeral脹yorlard脹. Sadece sistem g旦revlisinin ihtiyac脹 olan komutlar, /sbin veya
/usr/sbin i巽inde bulunur.

/tmp
Ge巽ici dosyalar脹n koyuldu u dizin. Belirli zaman aral脹klar脹nda temizlenmelidir.
Dosya Sistemi

/usr
Di er 旦nemli sistem dosyalar脹n脹 tutar. Bu b旦l端m genelde en kalabal脹k dizindir, zira yeni kurulan t端m programlar buraya
konulur.

X11R6
X Pencere sistemi bilgileri tutulur.

doc
Belge ve d旦k端manlar, genellikle HOWTO ve FAQ dosyalar脹.
 lib
Baz脹 k端t端phaneler
 man
Man dosyalar脹
 src
Baz脹 kaynak dosyalar脹 ve linux 巽ekirde ini olu turan kodlar脹 (/usr/src/linux) i巽eren dizin. 

sbin
K旦k dosya sisteminde yeralmas脹 gerekmeyen 巽al脹 t脹r脹labilir sistem g旦revlisi dosyalar脹
Dosya Sistemi
 /var
S端rekli de i en sistem bilgileri burada tutulur. stisnalar d脹 脹nda di er  聴  
makinalarla payla t脹r脹lmaz.
 adm
Sistem y旦netimini ilgilendiren kay脹tlar
 preserve
Sistemin g旦巽mesinden sonra zarar g旦rmesi m端mk端n dosyalar脹n kaydedildi i yer.
 spool
Sonra i lenecek olan veriler buraya at脹l脹r (e-posta gibi)
Komut Sat脹r脹 Destei

Komut sat脹r脹 (veya komut sat脹r脹 aray端z端), bir bilgisayar kullan脹c脹s脹n脹n, belli
metinleri (komutlar脹) girerek, bilgisayarla ileti ime ge巽mesini sa lar. Komut 
sat脹r脹 aray端zleri; konsol, kabuk, terminal veya u巽birim diye de adland脹r脹l脹r.

Komut sat脹r脹, kullan脹c脹ya herhangi bir grafksel aray端z sunmaz bunun yerine
kullan脹c脹n脹n metin kipinde bilgisayarla ileti ime ge巽mesini sa lar. letim  聴
sistemi veya yaz脹l脹ma g旦re komutlar de i ebilir. rne in bir dizini listelemek  
i巽in MS-DOS'ta dir (ing. directory) komutu kullan脹l脹rken UNIX benzeri
terminallerde ls (ing. list) komutu kullan脹l脹r.
busra@ereborlugimli:~$ man

Bir komut yada bir dosya hakk脹nda
bilgi sahibi olmak i巽in kullan脹r脹z.
busra@ereborlugimli:~$ pwd

Bulundu umuz dizinin ismini verir.
busra@ereborlugimli:~$ cd

Dizinler aras脹 ge巽i yapmak i巽in
kullan脹r脹z.
busra@ereborlugimli:~$ ls

Dizin i巽eri ini listelemk i巽in
kullan脹r脹z.
busra@ereborlugimli:~$ mkdir

Klas旦r veya dizin yaratmak i巽in
kullan脹r脹z.
busra@ereborlugimli:~$ touch

Dosya yaratmak i巽in kullan脹l脹r.
busra@ereborlugimli:~$ cat

Dosya i巽eri ini okumak i巽in
kullan脹r脹z.
busra@ereborlugimli:~$ more

Dosyay脹 sayfa sayfa okumam脹z脹
sa lar.
busra@ereborlugimli:~$ cp

Bir yerde ki dosya yada dizinleri
ba ka bir yere kopyalamak i巽in
kullan脹l脹r.
busra@ereborlugimli:~$ mv

Bir dosyay脹 bir yerden ba ka bir
yere ta 脹mam脹z脹 sa lar.
busra@ereborlugimli:~$ head

Belirledi iniz sat脹r say脹s脹 kadar
dosyay脹 ba tan g旦r端nt端lememizi
sa lar.(Varsay脹lan sat脹r say脹s脹 10
dur.)
busra@ereborlugimli:~$ tail

Belirledi imiz sat脹r say脹s脹 kadar
dosyay脹 sondan g旦r端nt端lememizi
sa lar.(Varsay脹lan sat脹r say脹r脹
10dur.)
busra@ereborlugimli:~$ rm

Dizin veya dosya silmemizi sa lar.
busra@ereborlugimli:~$ less

Dosya okuma komutu g旦revine
巽ok benzer.
busra@ereborlugimli:~$ vim

Geli mi bir metin edit旦r端d端r.Metin 
dosyas脹 olu turmak ve d端zenlemek
i巽in kullan脹l脹r.E er ismini yazd脹 脹n脹z 
dosya yok ise 旦nce olu turur daha
sonra d端zenlemek i巽in i巽eri ini
a巽ar. s
busra@ereborlugimli:~$ nano

Vim ile ayn脹 g旦revi g旦r端r fark脹 ise
daha az geli mi olmas脹d脹r.
Dosya S脹k脹t脹rma Komutlar脹
 gzip
 bzip2
 tar
 unzip
 unrar
busra@ereborlugimli:~$ unrar
busra@ereborlugimli:~$ unzip
busra@ereborlugimli:~$ tar
busra@ereborlugimli:~$ gzip
busra@ereborlugimli:~$ bzip2
Kaynaklar
 http://bidb.itu.edu.tr
 https://www.gnu.org
 http://www.belgeler.org
 https://wiki.ubuntu-tr.net

https://www.dev10.net
 https://tr.wikipedia.org

More Related Content

What's hot (20)

晦庄稼顎恰-101
晦庄稼顎恰-101晦庄稼顎恰-101
晦庄稼顎恰-101
Beg端m Erol
Ubuntu sunum...
Ubuntu   sunum...Ubuntu   sunum...
Ubuntu sunum...
HuseyinADSIZ
Linux Komut Sat脹r脹
Linux Komut Sat脹r脹 Linux Komut Sat脹r脹
Linux Komut Sat脹r脹
Kemal Demirez
Linux sunum
Linux sunumLinux sunum
Linux sunum
Ouzhan TA Akademi
Ubuntu Sunum
Ubuntu SunumUbuntu Sunum
Ubuntu Sunum
eniz Akbulut
Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹
Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹
Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹
Ahmet G端rel
Linux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu Kurulumu
Linux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu KurulumuLinux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu Kurulumu
Linux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu Kurulumu
Ahmet G端rel
Linux Kullan脹m Rehberi
Linux Kullan脹m RehberiLinux Kullan脹m Rehberi
Linux Kullan脹m Rehberi
Mert Can ALICI
Mehmet旦zcan 20102846
Mehmet旦zcan 20102846Mehmet旦zcan 20102846
Mehmet旦zcan 20102846
Mehmet zcan
Python programlama
Python programlamaPython programlama
Python programlama
Murat KARA
聴letim Sistemleri (Operating Systems)
聴letim Sistemleri (Operating Systems)聴letim Sistemleri (Operating Systems)
聴letim Sistemleri (Operating Systems)
Murat KARA
Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹
Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹
Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹
Mert Hakki Bingol
Pwnlydays - Linux 101
Pwnlydays - Linux 101Pwnlydays - Linux 101
Pwnlydays - Linux 101
canyoupwn.me
Pfe101 unite01
Pfe101 unite01Pfe101 unite01
Pfe101 unite01
hakancaglar
Bilgi Sistemleri G端venlii Metasploit
Bilgi Sistemleri G端venlii MetasploitBilgi Sistemleri G端venlii Metasploit
Bilgi Sistemleri G端venlii Metasploit
msoner
Linux
LinuxLinux
Linux
Kadir Ertan am
52657308 unix-linux
52657308 unix-linux52657308 unix-linux
52657308 unix-linux
Ahmet Sag
Windows 8 gretim Materyali
Windows 8 gretim MateryaliWindows 8 gretim Materyali
Windows 8 gretim Materyali
Caner zt端rkten
Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹
Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹
Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹
聴brahim UAR
Unix Denetim Dok端man脹
Unix Denetim Dok端man脹Unix Denetim Dok端man脹
Unix Denetim Dok端man脹
BTRisk Bilgi G端venlii ve BT Y旦netiim Hizmetleri
晦庄稼顎恰-101
晦庄稼顎恰-101晦庄稼顎恰-101
晦庄稼顎恰-101
Beg端m Erol
Ubuntu sunum...
Ubuntu   sunum...Ubuntu   sunum...
Ubuntu sunum...
HuseyinADSIZ
Linux Komut Sat脹r脹
Linux Komut Sat脹r脹 Linux Komut Sat脹r脹
Linux Komut Sat脹r脹
Kemal Demirez
Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹
Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹
Temel Linux Kullan脹m脹 ve Komutlar脹
Ahmet G端rel
Linux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu Kurulumu
Linux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu KurulumuLinux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu Kurulumu
Linux'a Giris ve VirtualBox a Ubuntu Kurulumu
Ahmet G端rel
Linux Kullan脹m Rehberi
Linux Kullan脹m RehberiLinux Kullan脹m Rehberi
Linux Kullan脹m Rehberi
Mert Can ALICI
Mehmet旦zcan 20102846
Mehmet旦zcan 20102846Mehmet旦zcan 20102846
Mehmet旦zcan 20102846
Mehmet zcan
Python programlama
Python programlamaPython programlama
Python programlama
Murat KARA
聴letim Sistemleri (Operating Systems)
聴letim Sistemleri (Operating Systems)聴letim Sistemleri (Operating Systems)
聴letim Sistemleri (Operating Systems)
Murat KARA
Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹
Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹
Yayg脹n Linux Komutlar脹 ve Windows Kar脹l脹klar脹
Mert Hakki Bingol
Pwnlydays - Linux 101
Pwnlydays - Linux 101Pwnlydays - Linux 101
Pwnlydays - Linux 101
canyoupwn.me
Pfe101 unite01
Pfe101 unite01Pfe101 unite01
Pfe101 unite01
hakancaglar
Bilgi Sistemleri G端venlii Metasploit
Bilgi Sistemleri G端venlii MetasploitBilgi Sistemleri G端venlii Metasploit
Bilgi Sistemleri G端venlii Metasploit
msoner
52657308 unix-linux
52657308 unix-linux52657308 unix-linux
52657308 unix-linux
Ahmet Sag
Windows 8 gretim Materyali
Windows 8 gretim MateryaliWindows 8 gretim Materyali
Windows 8 gretim Materyali
Caner zt端rkten
Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹
Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹
Linux Yaz Kamp脹 2017 GNU/Linux Eitim D旦k端man脹
聴brahim UAR

Viewers also liked (19)

AngularJS sunumu
AngularJS sunumuAngularJS sunumu
AngularJS sunumu
okanozeren
Albert Solino Turquality
Albert Solino TurqualityAlbert Solino Turquality
Albert Solino Turquality
Albert Solino Dan脹manl脹k
Turquality nedir
Turquality nedirTurquality nedir
Turquality nedir
Istanbul Business Consulting Group
Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016
Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016
Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016
mer 脹tak
Laravel ile h脹zl脹 ve modern web programlama
Laravel ile h脹zl脹 ve modern web programlamaLaravel ile h脹zl脹 ve modern web programlama
Laravel ile h脹zl脹 ve modern web programlama
mer 脹tak
Web Uygulamalar脹n脹n Hacklenmesi
Web Uygulamalar脹n脹n HacklenmesiWeb Uygulamalar脹n脹n Hacklenmesi
Web Uygulamalar脹n脹n Hacklenmesi
mer 脹tak
Memcache Injection (Hacktrick'15)
Memcache Injection (Hacktrick'15)Memcache Injection (Hacktrick'15)
Memcache Injection (Hacktrick'15)
mer 脹tak
Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)
Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)
Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)
mer 脹tak
Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)
Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)
Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)
mer 脹tak
Windows hacking 1
Windows hacking 1Windows hacking 1
Windows hacking 1
Ferhat Ozgur Catak
EKONOM聴 BAKANLII/ TURQUALITY SUNUMU
EKONOM聴 BAKANLII/ TURQUALITY SUNUMUEKONOM聴 BAKANLII/ TURQUALITY SUNUMU
EKONOM聴 BAKANLII/ TURQUALITY SUNUMU
Ege Ihracatci Birlikleri
Python Metaprogramming
Python MetaprogrammingPython Metaprogramming
Python Metaprogramming
SDU CYBERLAB
Web Socket
Web SocketWeb Socket
Web Socket
SDU CYBERLAB
Man in the Middle Atack
Man in the Middle AtackMan in the Middle Atack
Man in the Middle Atack
SDU CYBERLAB
S脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - Giri
S脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - GiriS脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - Giri
S脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - Giri
Ferhat Ozgur Catak
Web uygulama a巽脹kl脹klar脹ndan faydalanarak sistem ele ge巽irme
Web uygulama a巽脹kl脹klar脹ndan faydalanarak sistem ele ge巽irmeWeb uygulama a巽脹kl脹klar脹ndan faydalanarak sistem ele ge巽irme
Web uygulama a巽脹kl脹klar脹ndan faydalanarak sistem ele ge巽irme
BTRisk Bilgi G端venlii ve BT Y旦netiim Hizmetleri
Linux 101 - A Temelleri
Linux 101 - A TemelleriLinux 101 - A Temelleri
Linux 101 - A Temelleri
SDU CYBERLAB
Linux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimi
Linux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimiLinux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimi
Linux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimi
SDU CYBERLAB
AngularJS sunumu
AngularJS sunumuAngularJS sunumu
AngularJS sunumu
okanozeren
Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016
Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016
Web at脹 ablonlar脹n脹n G端venlii (SSTI) - zg端r Web G端nleri 2016
mer 脹tak
Laravel ile h脹zl脹 ve modern web programlama
Laravel ile h脹zl脹 ve modern web programlamaLaravel ile h脹zl脹 ve modern web programlama
Laravel ile h脹zl脹 ve modern web programlama
mer 脹tak
Web Uygulamalar脹n脹n Hacklenmesi
Web Uygulamalar脹n脹n HacklenmesiWeb Uygulamalar脹n脹n Hacklenmesi
Web Uygulamalar脹n脹n Hacklenmesi
mer 脹tak
Memcache Injection (Hacktrick'15)
Memcache Injection (Hacktrick'15)Memcache Injection (Hacktrick'15)
Memcache Injection (Hacktrick'15)
mer 脹tak
Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)
Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)
Bir eyi Hacklemek (DEU ACM Biliim G端nleri 2016)
mer 脹tak
Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)
Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)
Web Uygulama G端venlii (Akademik Biliim 2016)
mer 脹tak
Python Metaprogramming
Python MetaprogrammingPython Metaprogramming
Python Metaprogramming
SDU CYBERLAB
Man in the Middle Atack
Man in the Middle AtackMan in the Middle Atack
Man in the Middle Atack
SDU CYBERLAB
S脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - Giri
S脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - GiriS脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - Giri
S脹zma Testi ve G端venlik Denetlemeleri - Giri
Ferhat Ozgur Catak
Linux 101 - A Temelleri
Linux 101 - A TemelleriLinux 101 - A Temelleri
Linux 101 - A Temelleri
SDU CYBERLAB
Linux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimi
Linux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimiLinux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimi
Linux 101 - Kullan脹c脹 Y旦netimi
SDU CYBERLAB

Similar to Linux101 (20)

zg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linux
zg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linuxzg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linux
zg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linux
mer ZKAN
Gnu\linux
Gnu\linuxGnu\linux
Gnu\linux
H端seyin Akkaya
GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹
GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹
GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹
gulsah_kose
Unixlinux (1)
Unixlinux (1)Unixlinux (1)
Unixlinux (1)
sagsaglim
Linux kullanicisi olmak
Linux kullanicisi olmakLinux kullanicisi olmak
Linux kullanicisi olmak
M端cahid Doan
Iletim sistemleri
Iletim sistemleriIletim sistemleri
Iletim sistemleri
snakeyes31
Linux FEDORA
Linux FEDORALinux FEDORA
Linux FEDORA
caginhavutcu
Linux fedora neco
Linux fedora necoLinux fedora neco
Linux fedora neco
neco20
Siber3.pdf
Siber3.pdfSiber3.pdf
Siber3.pdf
CyberPentest
Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023
Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023
Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023
Murat KARA
Sunum ce脹t313
Sunum ce脹t313Sunum ce脹t313
Sunum ce脹t313
ulyemtasoren
Ders 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim Sistemleri
Ders 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim SistemleriDers 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim Sistemleri
Ders 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim Sistemleri
OnlineWebDersleri
禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨
musabenesatakul
禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨
ahmetfaik
Linux Projesi
Linux ProjesiLinux Projesi
Linux Projesi
B端ra Doan
Server acim 19_mayis_2010_sunum
Server acim 19_mayis_2010_sunumServer acim 19_mayis_2010_sunum
Server acim 19_mayis_2010_sunum
Inonu University
Linux Sistem Y旦netimi
Linux Sistem Y旦netimiLinux Sistem Y旦netimi
Linux Sistem Y旦netimi
Kurtulu Karasu
Damn small linux
Damn small linuxDamn small linux
Damn small linux
Asl脹 Uluta
zg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linux
zg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linuxzg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linux
zg端r Yaz脹l脹m & GNU/Linux
mer ZKAN
GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹
GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹
GNU/Linux Masa端st端 Kullan脹m脹
gulsah_kose
Unixlinux (1)
Unixlinux (1)Unixlinux (1)
Unixlinux (1)
sagsaglim
Linux kullanicisi olmak
Linux kullanicisi olmakLinux kullanicisi olmak
Linux kullanicisi olmak
M端cahid Doan
Iletim sistemleri
Iletim sistemleriIletim sistemleri
Iletim sistemleri
snakeyes31
Linux fedora neco
Linux fedora necoLinux fedora neco
Linux fedora neco
neco20
Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023
Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023
Linux 聴letim Sistemi - G端ncelleme - 2023
Murat KARA
Sunum ce脹t313
Sunum ce脹t313Sunum ce脹t313
Sunum ce脹t313
ulyemtasoren
Ders 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim Sistemleri
Ders 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim SistemleriDers 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim Sistemleri
Ders 3-1 : Yaz脹l脹m ve 聴letim Sistemleri
OnlineWebDersleri
禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨
musabenesatakul
禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨禽看稼温稼脹馨
禽看稼温稼脹馨
ahmetfaik
Linux Projesi
Linux ProjesiLinux Projesi
Linux Projesi
B端ra Doan
Server acim 19_mayis_2010_sunum
Server acim 19_mayis_2010_sunumServer acim 19_mayis_2010_sunum
Server acim 19_mayis_2010_sunum
Inonu University
Linux Sistem Y旦netimi
Linux Sistem Y旦netimiLinux Sistem Y旦netimi
Linux Sistem Y旦netimi
Kurtulu Karasu
Damn small linux
Damn small linuxDamn small linux
Damn small linux
Asl脹 Uluta

Linux101

  • 2. Linux Nedir ? Linux ; Bilgisayar iletim sistemlerinin en temel par巽as脹 olan 巽ekirdek yaz脹l脹mlar脹ndan bir tanesidir. GNU Genel Kamu Lisans脹 ile sunulan ve Linux vakf脹 巽at脹s脹 alt脹nda gelitirilen bir zg端r Yaz脹l脹m projesidir. Linux ismi ilk gelitiricisi olan Linus Torvalds taraf脹ndan 1991 y脹l脹nda verilmitir. Ayr脹ca Linux ismi, bu 巽ekirdek kullan脹larak oluturulan iletim sistemlerini genel anlamda tan脹mlamak i巽in yayg脹n bir k脹saltma olarak da kullan脹lmaktad脹r. rnein Linux 巽ekirdei ve GNU ara巽lar脹 bir araya getirilerek tam bir iletim sistemi olarak sunulduunda GNU/Linux Da脹t脹m脹 olarak adland脹r脹l脹r, ancak konuma dilinde k脹saca Linux olarak ifade edilmektedir. zg端r yaz脹l脹mlar yaz脹l脹m脹n kopyalanabilmesi, kodlar脹n脹n deitirilebilmesi ve bu ekilde da脹t脹labilmesini yasal olarak m端mk端n k脹lmaktad脹r, yaz脹l脹mlar isteyen herkes taraf脹ndan payla脹larak gelitirilebilmektedir. Bu nedenle Linus'un GNU Genel Kamu Lisans脹'n脹 tercih etmesi Linux tarihindeki en 旦nemli k脹r脹lma noktas脹d脹r. Bu sayede Linux projesi D端nya genelinden pek 巽ok uzman脹n katk脹s脹n脹 almay脹 baarm脹t脹r.
  • 3. UN聴X Nedir ? UNIX t端revi i letim sistemleri 巽ok i lemcili 巽ok pahal脹 makinalardan, tek i lemcili basit ve 巽ok ucuz ev bilgisayarlar脹na kadar pek 巽ok cihaz 端zerinde 巽al脹 abilen esnek ve sa laml脹 脹 巽ok de i ik ko ullarda test edilmi sistemlerdir. Fakat 旦zellikle kararl脹 yap脹s脹 ve 巽ok kullan脹c脹l脹-巽ok g旦revli yap脹s脹yla 巽ok i lemcili sunucularda adeta standard haline gelmi tir ve 旦zellikle akademik d端nyada i istasyonlar脹 端zerinde 巽ok yayg脹n bir kullan脹m alan脹 bulmu tur. Unix i letim sistemi 1969 y脹l脹nda AT&T Bell Laboratuvarlar脹'nda ABD de Ken Thompson, Dennis Ritchie, Brian Kernighan, Douglas McIlroy, Michael Lesk ve Joe Ossanna taraf脹ndan tasarlan脹p uygulamaya konmu tur. lk olarak 1971'de yay脹nland脹 ve ba lang脹巽ta tamamen bilgisayar 聴 programlar脹n脹n yaz脹lmas脹nda kullan脹lan alt seviyeli bir 巽evirme dilinde yaz脹lm脹 t脹. Daha sonra 1973'te Dennis Ritche taraf脹ndan C programlama dili ile tekrar yaz脹ld脹. st d端zey bir dilde yaz脹lm脹 bir i letim sisteminin ge巽erlili i di er farkl脹 bilgisayar platformlar脹na kolayca ta 脹nabilirlik i巽in olanak sa lar. Lisans i巽in AT&T'yi zorlayan yasal bir aksakl脹k nedeniyle, UNIX h脹zl脹ca b端y端d端 ve 旦 retim kurumlar脹 ve i letmeler taraf脹ndan kabul edilir oldu. Linus Torvalds taraf脹ndan temelleri at脹lan Linux, UNIX olmay脹p bir UNIX t端revidir. UNIX'ten ilham alan, bir grup ba 脹ms脹z yaz脹l脹mc脹 taraf脹ndan geli tirilen bir i letim sistemi 巽ekirde idir.
  • 4. UNIX Like Nedir ? Unix benzeri i letim sistemi veya uygulaman脹n Unix sistemine benzer bir ekilde davran脹 sergilemesi olay脹d脹r.Bu terimin ortaya 巽脹k脹 sebebi bu benzerlik bir komutda da g旦r端lebilir herhangi bir uygulamada da g旦r端lebilir yada bir OS daki bir s端r端mde k脹sacas脹 u sebebten 旦t端r端 dayat脹lacak bir sebeb yoktur.
  • 5. GNU Nedir ? GNU Genel Kamu Lisans脹 (GNU GPL ya da GPL) yayg脹n[6] kullan脹lan bir 旦zg端r yaz脹l脹m lisans脹. lk s端r端m端 1989 y脹l脹nda Richard Stallman taraf脹ndan聴 GNU Tasar脹s脹 i巽in kaleme al脹nm脹 t脹r. 巽端nc端 ve son s端r端m ise Richard Stallman'脹n y旦neticisi oldu u zg端r Yaz脹l脹m Vakf脹[7] (FSF), Eben Moglen ve Yaz脹l脹m zg端rl端 端 Hukuk Merkezi[8] taraf脹ndan kaleme al脹nd脹 ve 旦zg端r yaz脹l脹m topluluklar脹n脹n 巽e itli itiraz ve katk脹lar脹yla son halini ald脹 GNU/Linux i letim sistemidir.GNU bir i letim sistemidir Linux ise bunun 巽ekirde idir. GNU UN X de ildir. 聴
  • 6. GPL'in genel nitelikleri D旦rt temel 旦zg端rl端k zg端r Yaz脹l脹m Vakf脹 (FSF) taraf脹ndan kaleme al脹nan GNU Genel Kamu Lisans脹, d旦rt temel 旦zg端rl端 端 g端vence alt脹na almay脹 ama巽lar. Bu d旦rt temel 旦zg端rl端k s脹ras脹yla unlard脹r: zg端rl端k 0: Program脹 s脹n脹rs脹z kullanma 旦zg端rl端 端. zg端rl端k 1: Program脹n nas脹l 巽al脹 t脹 脹n脹 inceleme ve ama巽lara uygun de i tirme 旦zg端rl端 端. zg端rl端k 2: Program脹n kopyalar脹n脹 s脹n脹rs脹z da 脹tma 旦zg端rl端 端. zg端rl端k 3: Program脹n de i tirilmi halini da 脹tma 旦zg端rl端 端.
  • 7. zg端r Yaz脹l脹m Nedir ? zg端r yaz脹l脹m ( ngilizcesi free software), kullan脹c脹s脹na 巽al脹 t脹rma, kopyalama,聴 da 脹tma, inceleme, de i tirme ve geli tirme 旦zg端rl端kleri tan脹yan yaz脹l脹m t端r端d端r. Tersi, sahipli yaz脹l脹md脹r. Nas脹l ba lad脹 ? 1983'te MIT Yapay Zek但 Laboratuvar脹'ndaki hacker toplulu unun uzun s端reli 端yesi Richard Stallman, bilgisayar end端strisi ve kullan脹c脹lar脹n脹n k端lt端rel de i iminden y脹ld脹 脹n脹 a巽脹klayarak GNU projesini 樽lan etti. GNU i letim sistemi i巽in yaz脹l脹m geli tirmesine Ocak 1984'te ba land脹. Ekim 1985'te de zg端r Yaz脹l脹m Vakf脹 kuruldu. Kendisi h端r yaz脹l脹m脹 tan脹mlayarak "copyleft" kavram脹n脹 yaz脹l脹m h端rriyeti garantilemek i巽in 巽脹kard脹.
  • 8. Neden zg端r Yaz脹l脹m Kullanmal脹y脹z ? zg端r yaz脹l脹m脹n tan脹m脹 ve bar脹nd脹rd脹 脹 旦zg端rl端kler zg端r Yaz脹l脹m Vakf脹 b端nyesindeki GNU Tasar脹s脹 sayfalar脹nda a巽脹klanm脹 t脹r. Buna g旦re 旦zg端r yaz脹l脹m kullan脹c脹lara olmazsa olmaz 4 旦zg端rl端k sunar: 0numaral脹 旦zg端rl端k : Herhangi bir ama巽 i巽in yaz脹l脹m脹 巽al脹 t脹rma 旦zg端rl端 端. 1 numaral脹 旦zg端rl端k : Her ne istiyorsan脹z onu yapt脹rmak i巽in program脹n nas脹l 巽al脹 t脹 脹n脹 旦grenmek ve onu de i tirme 旦zg端rl端 端. Yaz脹l脹m脹n kaynak koduna ula mak, bu i i巽in 旦n ko uldur. 2 numaral脹 旦zg端rl端k : Kopyalar脹 da 脹tma 旦zg端rl端 端. B旦ylece kom unuza yard脹m edebilirsiniz. 3 numaral脹 旦zg端rl端k : T端m toplumun yarar sa layabilece i ekilde program脹 geli tirme ve geli tirdiklerinizi (ve genel olarak de i tirilmi s端r端mlerini) yay脹nlama 旦zg端rl端 端. Kaynak koduna eri mek, bunun i巽in bir 旦n ko uldur.
  • 10. Unix Da脹t脹mlar脹 Nelerdir ? Free Unix and Unix-like variants Red Hat Enterprise Linux Fedora SUSE Linux Enterprise OpenSUSE Debian GNU/Linux Ubuntu Linux Mint Mandriva Linux Slackware Linux Gentoo
  • 12. UBUNTU Ubuntu Nedir ? Ubuntu, Linux 巽ekirde ini temel alarak geli tirilen a巽脹k kaynak kodlu, 旦zg端r ve 端cretsiz bir i letim sistemidir. Masa端st端, sunucu ve ak脹ll脹 telefonlara y旦nelik olarak geli tirilen t端revleri bulunur. Kimler taraf脹ndan geli tiriliyor? Ubuntu projesi, Linux ve 旦zg端r yaz脹l脹m脹n, bilgisayar kullan脹c脹lar脹n脹n g端nl端k ya am脹n脹n bir par巽as脹 haline gelmesi amac脹yla(kaynak) G端ney Afrikal脹 giri imci Mark Shuttleworth 旦nc端l端 端nde, bu ama巽 i巽in kurdu u Canonical Ltd. frmas脹 b端nyesinde 2004 y脹l脹nda ba lat脹lm脹 t脹r. Ubuntu g端n端m端zde yine Mark Shuttleworth 旦nc端l端 端nde Canonical ve g旦n端ll端 Ubuntu toplulu u taraf脹ndan geli tirilmektedir.
  • 13. Ubuntu benim bilgisayar脹m i巽in uygun mudur ? Ubuntu i巽in tavsiye edilen minimum sistem gereksinimleri 旦yledir: 2 GHz 巽ift 巽ekirdek i lemci 2 GB RAM bellek 25 GB bo sabit disk alan脹 nternet eri imi tavsiye edilir.聴
  • 14. Vir端s bula 脹r m脹? Ubuntu, Linux tabanl脹 bir i letim sistemidir. Zararl脹 yaz脹l脹mlar脹n UNIX ve Linux sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlere sistemler aras脹nda yay脹lmas脹 bir hayli zor olmakla birlikte imkans脹z de ildir. Ayr脹ca Linux'ta kullan脹c脹lar脹n kurmak istedikleri programlar脹 herhangi bir web sitesinden de il do rudan da 脹t脹m脹n resmi paket depolar脹 端zerinden (Ubuntu Software aray端z端 gibi) temin etmesi de bu sa lam yap脹y脹 desteklemektedir. Linux, genel olarak di er i letim sistemlerine nazaran olduk巽a g端venli bir sistemdir, bu y端zden g端n端m端zde d端nya genelinde sunucu sistemlerde en 巽ok tercih edilen i letim sistemi Linux'tur.
  • 15. GUI Nedir ? Grafksel Kullan脹c脹 Aray端z端 (GKA, ng. Graphical User Interface; GUI),聴 bilgisayarlarda i letilen komutlar ve bunlar脹n 巽脹kt脹lar脹 yerine simgeler, pencereler, d端 meler ve panellerin t端m端n端 ifade etmek i巽in kullan脹lan genel add脹r. Grafksel kullan脹c脹 aray端z端, bilgisayar kullan脹c脹lar脹n脹n komut sat脹r脹 kodlar脹n脹 ezberlemeden fare, klavye gibi ara巽lar sayesinde bilgisayarlar脹 kontrol etmelerini sa lam脹 t脹r. G端n端m端zdeki programlar脹n bir 巽o u GKA ile birlikte gelse de, bir巽ok bilgisayar kullan脹c脹s脹 (旦zellikle programc脹lar) daha h脹zl脹 oldu u gerek巽esiyle komut sat脹r脹n脹 GKA'larla birlikte kullanmaya devam etmektedirler.
  • 16. A巽脹k kaynakl脹 olanlar GNOME KDE Xfce Fluxbox LXDE Enlightenment MATE Cinnamon EDE toil辿 Razor-qt Mezzo ROX UDE Sugar Trinity Unity
  • 17. Paket Y旦neticisi Nedir ? Windows i letim sisteminde programlar脹n脹n kurulum dosyalar脹, ihtiya巽 duydu u di er k端t端phane dosyalar脹n脹 da i巽erirler ve beraber kurulurlar. Bu y端zden Windows'ta programlar y端klemeden sonra Linux'takine g旦re daha b端y端k yer kaplarlar. Linux'da ise programlar脹n kurulum dosyalar脹 Windows programlar脹n脹n aksine ihtiya巽 duydu u k端t端phane dosyalar脹 b端nyesinde bar脹nd脹rmazlar. Bu y端zden Linux'da farkl脹 programlar脹n ihtiya巽 duyaca 脹 ayn脹 k端t端phane dosyalar脹 tekrar tekrar kurulmak yerine bir kere kurulurlar. Linux'ta kuraca 脹n脹z bir yaz脹l脹m脹n hangi k端t端phanelere ba 脹ml脹 oldu unu tespit etmek ve bu paketleri ayr脹 ayr脹 kurmak olduk巽a zahmetli ve karma 脹k bir i olaca 脹ndan kullan脹c脹lar脹 bu i lerden kurtmak i巽in yaz脹lm脹 巽e itli paket y旦netim sistemleri vard脹r. Ubuntu'da ve di er baz脹 da 脹t脹mlarda paket y旦netim i lemleri komut sat脹r脹 端zerinden apt-get, aptitude ara巽lar脹 yard脹m脹yla yap脹labilmektedir. Komut kullanmadan, grafk aray端z 端zerinden program-kurma-kald脹rma gibi i lemler i巽in ise Ubuntu Software ya da Synaptic Paket Y旦neticisi kullan脹labilir.
  • 18. SHELL Nedir ? Linux'un da i巽inde bulundu u UNIX sistemlerinde komutlar脹 yorumlamak ve y旦netmek i巽in kullan脹lan programa kabuk (shell) denir. Kabuk, bilgisayar脹n y旦netimini uygulamalar ele almadan 旦nce bilgisayarlar脹 巽al脹 t脹rmak i巽in kullan脹lan komutlarn脹 yaz脹ld脹 脹 bir t端r paneldir ve kabuk b端t端n Linux sistemlerde bulunmas脹 zorunlu olan birimdir. root@ereborlugimli:/home/busra# # (diyez), root kullan脹c脹s脹 i巽in varsay脹lan i arettir. busra@ereborlugimli:~$ $ (dolar) i areti normal bir kullan脹c脹 i巽in varsay脹lan i arettir. Bir di er ad脹yla s脹n脹rl脹 kullan脹c脹 oturumunda bulundu unu g旦sterir. root@ereborlugimli:/home/busra# echo $SHELL Output:/bin/bash Kullan脹lan kabuk bash kabugudur.
  • 19. Bash Nedir ? Bash GNU i letim sistemi i巽in bir kabuk ya da ba ka bir deyi le komut dili yorumlay脹c脹s脹d脹r. Bourne-Again SHell s旦zc端klerinde t端retilmi bir k脹saltmad脹r. Bell Ara t脹rma Laboratuar脹n脹n Unix'inin yedinci s端r端m端ndeki, u anki Unix kabu u sh'脹n atas脹n脹n yazar脹 Stephen Bourne'a atfen bu isim verilmi tir. sh csh ksh tcsh zsh
  • 20. Dosya Sistemi /bin Sistemin a巽脹l脹 脹 ve kontrol端 i巽in gerekli komutlar. Hem kullan脹c脹lar脹n, hem de sistem g旦revlisinin kullanabilece i dosyalar (k旦k dizinde ise fazla i memesi ko uluyla) buraya at脹labilir. Sadece root kullan脹c脹n脹n ihtiya巽 duyaca 脹 init, getty, updatedb gibi programlar /sbin veya /usr/sbin'de durabilir. Bu dizinde bulunan dosyalara 旦rnek olarak cat, chgrp, chown, date, dd, df, ln, mkdir, mount, ps, rm, sh, su, sync ve umount verilebilir. /dev G/ dosyalar脹. Linux 巽ekirde inde desteklenen her ayg脹ta ait dosya /dev dizini alt脹nda bulunur. Kurulum an脹nda bu dosyalar yerine yerle tirilir, bu dosyalar脹n silinmesi durumunda /dev/MAKEDEV ile tekrar yarat脹labilirler. /etc Sistem yap脹land脹rma dosyalar脹. Bu dizinde 巽al脹 t脹r脹labilir dosyalar bulunmamal脹d脹r.
  • 21. Dosya Sistemi skel Buradaki dosyalar, kullan脹c脹 hesab脹 a巽脹ld脹 脹nda kullan脹c脹n脹n ev dizinine kopyalan脹r. rc.d Bu dizinin i巽inde, init s端recinin ba vurdu u yap脹land脹rma dosyalar脹 vard脹r. Bunlara "rc dosyslar脹" da denir. passwd Kullan脹c脹 veritaban脹 fstab Linux'un a巽脹l脹 脹 esnas脹nda bindirilecek dosya sistemleri burada listelenir. group passwd'e benzer ekilde kullan脹c脹lar脹n gruplar脹n脹 tutar.
  • 22. Dosya Sitemi inittab init daemon i巽in yap脹land脹rma dosyas脹 motd Kullan脹c脹 sisteme girdikten sonra ekran脹na bas脹lmas脹 istenen mesaj burada tutulur. profle Kullan脹c脹 sisteme girdi i zaman 巽al脹 t脹r脹lan dosya (csh ve sh t端revi kabuklar i巽in) shells Sistemde kullan脹labilecek kabuk isimleri burada tutulur. login.access login komutu i巽in yap脹land脹rma dosyas脹. Sisteme giri i kullan脹c脹 baz脹nda s脹n脹rlamak i巽in kullan脹lir.
  • 23. Dosya Sistemi /home Kullan脹c脹lara ayr脹lm脹 dizin. Ba ka ekilde ayarlanmam脹 ise, a巽脹lan her hesaba ait kullan脹c脹, buray脹 kullan脹r. B端y端k sistemlerde, bu k脹s脹m alt par巽alara ayr脹labilir (/home/ftpadm , /home/ogrenci gibi) /lib K端t端phane dosyalar脹. /mnt Ge巽ici mount edilen dosya sistemleri. Sadece bu i i巽in kullan脹ld脹 脹ndan sistem g旦revlisine zaman kazand脹r脹r.
  • 24. Dosya Sistemi /proc S端re巽 kontrollerini ve di er sistem bilgilerini tutan dosya sistemi. Bu dosya sistemi asl脹nda disk 端zerinde yer kaplamaz, t端m dosyalar 巽ekirde in bir uzant脹s脹 say脹labilir. cpuinfo i lemci modeli, tipi ve performans脹n脹 bildirir. devices Halihaz脹rda 巽al脹 an 巽ekirdek i巽inde deste i bulunan ayg脹t s端r端c端lerini listeler. dma Hangi dma kanallar脹n脹n kullan脹ld脹 脹n脹 belirtir.
  • 25. Dosya Sistemi flesystems Halihaz脹rda 巽al脹 an 巽ekirdek i巽inde deste i bulunan dosya sistemlerini listeler. interrupts Hangi kesintilerin kullan脹mda oldu unu s旦yler. iports Halen hangi giri /巽脹k脹 iskelelerinin kullan脹ld脹 脹n脹 belirtir. kcore Sistem haf脹zas脹n脹n g旦r端nt端s端
  • 26. Dosya Sistemi /root Sistem g旦revlisinin ev dizini. M端mk端nse bu dizini sistemdeki di er kullan脹c脹lar脹n g旦rmeyece i ekilde ayarlay脹n. /sbin Hayati sistem komutlar脹. Bir zamanlar bu dosyalar /etc dizini alt脹nda yeral脹yorlard脹. Sadece sistem g旦revlisinin ihtiyac脹 olan komutlar, /sbin veya /usr/sbin i巽inde bulunur. /tmp Ge巽ici dosyalar脹n koyuldu u dizin. Belirli zaman aral脹klar脹nda temizlenmelidir.
  • 27. Dosya Sistemi /usr Di er 旦nemli sistem dosyalar脹n脹 tutar. Bu b旦l端m genelde en kalabal脹k dizindir, zira yeni kurulan t端m programlar buraya konulur. X11R6 X Pencere sistemi bilgileri tutulur. doc Belge ve d旦k端manlar, genellikle HOWTO ve FAQ dosyalar脹. lib Baz脹 k端t端phaneler man Man dosyalar脹 src Baz脹 kaynak dosyalar脹 ve linux 巽ekirde ini olu turan kodlar脹 (/usr/src/linux) i巽eren dizin. sbin K旦k dosya sisteminde yeralmas脹 gerekmeyen 巽al脹 t脹r脹labilir sistem g旦revlisi dosyalar脹
  • 28. Dosya Sistemi /var S端rekli de i en sistem bilgileri burada tutulur. stisnalar d脹 脹nda di er 聴 makinalarla payla t脹r脹lmaz. adm Sistem y旦netimini ilgilendiren kay脹tlar preserve Sistemin g旦巽mesinden sonra zarar g旦rmesi m端mk端n dosyalar脹n kaydedildi i yer. spool Sonra i lenecek olan veriler buraya at脹l脹r (e-posta gibi)
  • 29. Komut Sat脹r脹 Destei Komut sat脹r脹 (veya komut sat脹r脹 aray端z端), bir bilgisayar kullan脹c脹s脹n脹n, belli metinleri (komutlar脹) girerek, bilgisayarla ileti ime ge巽mesini sa lar. Komut sat脹r脹 aray端zleri; konsol, kabuk, terminal veya u巽birim diye de adland脹r脹l脹r. Komut sat脹r脹, kullan脹c脹ya herhangi bir grafksel aray端z sunmaz bunun yerine kullan脹c脹n脹n metin kipinde bilgisayarla ileti ime ge巽mesini sa lar. letim 聴 sistemi veya yaz脹l脹ma g旦re komutlar de i ebilir. rne in bir dizini listelemek i巽in MS-DOS'ta dir (ing. directory) komutu kullan脹l脹rken UNIX benzeri terminallerde ls (ing. list) komutu kullan脹l脹r.
  • 30. busra@ereborlugimli:~$ man Bir komut yada bir dosya hakk脹nda bilgi sahibi olmak i巽in kullan脹r脹z.
  • 32. busra@ereborlugimli:~$ cd Dizinler aras脹 ge巽i yapmak i巽in kullan脹r脹z.
  • 33. busra@ereborlugimli:~$ ls Dizin i巽eri ini listelemk i巽in kullan脹r脹z.
  • 34. busra@ereborlugimli:~$ mkdir Klas旦r veya dizin yaratmak i巽in kullan脹r脹z.
  • 36. busra@ereborlugimli:~$ cat Dosya i巽eri ini okumak i巽in kullan脹r脹z.
  • 37. busra@ereborlugimli:~$ more Dosyay脹 sayfa sayfa okumam脹z脹 sa lar.
  • 38. busra@ereborlugimli:~$ cp Bir yerde ki dosya yada dizinleri ba ka bir yere kopyalamak i巽in kullan脹l脹r.
  • 39. busra@ereborlugimli:~$ mv Bir dosyay脹 bir yerden ba ka bir yere ta 脹mam脹z脹 sa lar.
  • 40. busra@ereborlugimli:~$ head Belirledi iniz sat脹r say脹s脹 kadar dosyay脹 ba tan g旦r端nt端lememizi sa lar.(Varsay脹lan sat脹r say脹s脹 10 dur.)
  • 41. busra@ereborlugimli:~$ tail Belirledi imiz sat脹r say脹s脹 kadar dosyay脹 sondan g旦r端nt端lememizi sa lar.(Varsay脹lan sat脹r say脹r脹 10dur.)
  • 42. busra@ereborlugimli:~$ rm Dizin veya dosya silmemizi sa lar.
  • 43. busra@ereborlugimli:~$ less Dosya okuma komutu g旦revine 巽ok benzer.
  • 44. busra@ereborlugimli:~$ vim Geli mi bir metin edit旦r端d端r.Metin dosyas脹 olu turmak ve d端zenlemek i巽in kullan脹l脹r.E er ismini yazd脹 脹n脹z dosya yok ise 旦nce olu turur daha sonra d端zenlemek i巽in i巽eri ini a巽ar. s
  • 45. busra@ereborlugimli:~$ nano Vim ile ayn脹 g旦revi g旦r端r fark脹 ise daha az geli mi olmas脹d脹r.
  • 46. Dosya S脹k脹t脹rma Komutlar脹 gzip bzip2 tar unzip unrar
  • 52. Kaynaklar http://bidb.itu.edu.tr https://www.gnu.org http://www.belgeler.org https://wiki.ubuntu-tr.net https://www.dev10.net https://tr.wikipedia.org