�ݺ�ߣ

Geachte heer Sligman, hallo Harold,
Dank voor de vriendelijke woorden en alle succes gewenst met het examen en het
vervolg van de studie.
Vanwege vakantie kon u deze opgaven en vragen echter niet meenemen in uw
examenstudie, maar ik heb er alle vertrouwen in dat het u evenwel gelukt is.
Als docent zou ik zeker aan u willen adviseren om, bij mogelijkheid, een (aansluitend aan
de LOI?) WO studie psychologie te volgen, ik vind u uit dat hout gesneden.
Vriendelijke groet van Christel van Mook- Steyvers
U hebt deze inzendopgave voltooid. Het beoordeelde werk ontvangt u binnen enkele
dagen.
Vraag 1 van 10 Score: 10 (van te behalen 10 punten)
Alopecia areata (de naam betekent pleksgewijze kaalheid) is een haaraandoening
waarbij een persoon vrij plotseling gedeeltelijk kaal wordt. Deze aandoening kan op elke
leeftijd optreden, bij zowel mannen als vrouwen. De incidentiepiek is te vinden bij
jongvolwassenen. Leg uit wat het verschil is met trichotillomania.
antwoord
Het verschil tussen alopecia areata en trichotillomania is het volgende. De haarwortels
van de persoon worden bij alopecia areata ziek waardoor de haren op een bepaalde plek
uitvallen; de haarwortelziekte is waarschijnlijk het gevolg van een auto-immuunproces.En
hoewel deze ziekte psychisch belastend kan zijn voor de patiënt is de kaalheid geen
gevolg van eigen handelen. Trichotillomanie is de onbedwingbare dwang om de haren
uit te trekken en kan geclassificeerd worden als een stoornis in de impulscontrole;
eventuele kaalheid is dus wel het gevolg van eigen handelen.
Resumerend kom ik tot de volgende verschillen:

1. Trichotillomanie is een stoornis in de impulscontrole. Alopecia areata is een
somatische aandoening waarschijnlijk het gevolg van een auto-immuunproces.
2. Bij trichotillomanie vallen de haren niet uit door een lichamelijke oorzaak; bij alopecia
areata is dat wel het geval.
Commentaar
Opgave 1
Bij trichotillomania trekt de persoon zelf met opzet de haren uit. Bij alopecia kan de
persoon er zelf niets aan doen dat de haren uitvallen.
Zeer goed uitgewerkt.
Als iemand een aantal keren brand heeft gesticht om de verzekering op te lichten, is er
dan sprake van pyromanie?
antwoord
De diagnostische criteria voor pyromanie zijn:
 meer dan eens brandstichten, vrijwillig en opzettelijk
 spanning voorafgaande aan de daad
 gefascineerd door brand en vuur
 lust en opwinding bij het brandstichten of gadeslaan van of deelnemen aan het blussen
 er is geen ander motief
 het brandstichten is geen onderdeel van een aanwezige antisociale
persoonlijkheidsstoornis of een manische episode.
In deze casus heeft de persoon brand gesticht om de verzekering op te lichten. In de
DSM staat als criteria m.b.t. pyromanie dat er geen ander motief mag zijn. In deze casus
is er wel een ander motief namelijk het oplichten van de verzekering en is er dus geen
sprake van pyromanie.
Commentaar
Opgave 2

Een pyromaan heeft meer dan eens brand gesticht. De brandstichtingen en kijken naar
de brand gaan gepaard met lust en opwinding. De brandstichting vindt niet plaats vanuit
een bepaalde ideologie of politieke overtuiging en ook niet om materiële winst te krijgen.
Als een aantal keren brand wordt gesticht om de verzekering op te lichten, is er geen
sprake van pyromanie.
Veel mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben zelf niet door dat ze een
persoonlijkheidsstoornis hebben. Geef hiervoor een verklaring.
antwoord
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis ervaren dit zelf vaak niet zo omdat ze vaak
geen probleembesef hebben; ik zal dit verder toelichten. Bij de ontwikkeling van de
persoonlijkheid spelen temperament en karakter een grote rol. Het temperament is een
combinatie is van een bepaald activiteitsniveau, een tolerantie voor gevoelens, een
bepaalde mate van vitaliteit en een extraverte versus introverte aanleg, gebaseerd op de
biologische en genetische verhoudingen (Derksen; handboek
persoonlijkheidsstoornissen 1993). Het karakter is het resultaat van een complex
samenspel tussen temperament en sociale omgeving. Men kan pas spreken van
karakter wanneer er sprake is van een trek in plaats van een toestand. De DSM
omschrijft een persoonlijkheidstrekken als stabiele patronen van waarnemen, omgaan
met en denken over de omgeving of zichzelf.
Derksen omschrijft persoonlijkheid als "een aanvulling op de ruwe kern die we karakter
hebben genoemd. Bij de ontwikkeling van de persoonlijkheid spelen imitatie-,
identificatie- en leerprocessen een grote rol." Ik gebruik de definitie van Derksen omdat
daar de begrippen temperament en karakter ook duidelijk in naar voren komen; dit in
tegenstelling tot de definitie van Millon. Dit gezegd hebbende kan men concluderen dat
de persoonlijkheidstoornissen vaak ervaren worden als egosyntoon omdat de
stoornissen onderdeel zijn van de persoon. Men hoort dan ook vaak bij cliënten met
persoonlijkheidsstoornissen zinnen als "dat hoort bij mij" of "zo ben ik nu eenmaal".
Bovenstaande is dan ook de verklaring waarom mensen met persoonlijkheidsstoornissen
het vaak zelf niet door hebben dat ze een persoonlijkheidsstoornis hebben. De
diagnostische criteria houden hier ook al rekening mee want volgens de DSM moet het
gaan om een duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen, dat duidelijk
afwijkt van de verwachtingen binnen de cultuur van het individu; ik wil hierbij dan vooral
het woord cultuur belichten.
Commentaar

Opgave 3
Persoonlijkheidsstoornissen worden door veel mensen die eraan lijden, niet als zodanig
onderkend. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis zoeken meestal uit zichzelf geen
hulp. Wel worden ze vaker gezien door de huisarts en zijn er vaker mislukkingen in het
werk, terugkerende problemen in relaties of andere aanpassingsmoeilijkheden. De
manier waarop de omgeving omgaat met de cliënt bepaalt in hoeverre deze subjectief
lijden ervaart. Als de omgeving veel steun verleent, kan de persoonlijkheidsstoornis
lange tijd verborgen blijven. Daarnaast omringt de cliënt met een
persoonlijkheidsstoornis zich vaak vanzelf met de juiste mensen. Iemand die
bijvoorbeeld afhankelijke trekken vertoont, kan het meestal prima vinden met iemand die
wat dominanter is. Iemand met perfectionistische trekken kan zich prima staande houden
in een baan waar deze eigenschappen van belang zijn, bijvoorbeeld bij het werk in een
laboratorium.
Goede theoretische (academische) onderbouwing
Een schizoïde persoonlijkheidsstoornis en schizofrenie hebben met elkaar gemeen dat
bij beide sprake is van negatieve symptomen. Wat is het verschil tussen beide?
antwoord
Het verschil tussen schizofrenie en een schizoïde persoonlijkheidsstoornis is dat de
mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis geen last hebben van de positieve
symptomen van schizofrenie zoals wanen, hallucinaties en psychotische symptomen.
Commentaar
De nadruk ligt bij de schizoïde persoonlijkheidsstoornis op het ontbreken van een
bepaalde categorie van psychotische symptomen. Deze negatieve symptomen van de
SPS komen ook voor bij schizofrenie. Bij schizofrenie worden ze echter afgewisseld door
positieve symptomen zoals wanen en hallucinaties. Dit zien we bij de schizoïde
persoonlijkheidsstoornis niet.
Cliënten met een schizotypische persoonlijkheid zijn angstig in sociale contacten en
gaan deze het liefst uit de weg. Wat is het verschil met sociale angst?

antwoord
Het verschil tussen angstig zijn in sociale contacten en sociale angst is het volgende.
Een persoon met een schizotypische persoonlijkheid blijft angstig in sociale contacten,
ook al hebben ze persoon waarmee ze contact hebben beter leren kennen. Bij mensen
met een vermijdende persoonlijkheid wordt de sociale angst minder naarmate ze de
persoon waarmee ze contact hebben beter leren kennen. Bij een schizotypische
persoonlijkheid is dat dus niet zo, die blijft angstig en blijft het liefst sociale contacten
vermijden.
Commentaar
Opgave 5
Cliënten met een schizotypische persoonlijkheid zijn angstig in sociale contacten en
gaan deze het liefst uit de weg. Het verschil is dat de sociale angst bij mensen met een
vermijdende persoonlijkheid minder wordt als men iemand beter leert kennen, bij de
schizotypische cliënt is dat niet zo.
.
Borderliners kunnen in een stresssituatie paranoïde ideeën hebben of dissociatieve
symptomen vertonen. Er zijn dus overeenkomsten met de schizotypische
persoonlijkheidsstoornis. Wat is het verschil tussen beide persoonlijkheidsstoornissen?
antwoord
Het verschil tussen borderline en schizotypische persoonlijkheid is dat bij een bordeline
persoonlijkheidsstoornis de paranoïde ideeën en/of dissociatieve symptomen kort duren
en een reactie zijn op stressvolle gebeurtenissen. Bij een schizotypische
persoonlijkheidsstoornis zijn deze paranoïde ideeën en/of dissociatieve symptomen
langdurig aanwezig. Interessant is om hier te verwijzen naar de gedeelde
ontstaansgeschiedenis van beide stoornissen in 1968 kwam Kety met de term
"borderline schizofrenie" .
Commentaar
Opgave 6

Borderliners kunnen in een stresssituatie paranoïde ideeën hebben of dissociatieve
symptomen vertonen. Er zijn dus overeenkomsten met de schizotypische
persoonlijkheidsstoornis. Het verschil is dat de paranoïde gedachten bij iemand met een
borderline persoonlijkheid kort duren en een reactie zijn op stressvolle gebeurtenissen.
Bij mensen met een schizotypische persoonlijkheid zijn ze langdurig aanwezig.
Dank voor de verwijzing!
Directeuren van grote bedrijven hebben vaak behoefte aan bewondering en vinden
zichzelf erg belangrijk. Ook vinden ze het vaak moeilijk om zich in te leven in anderen.
Ze hebben doelen voor ogen en ze gaan soms over lijken om die te bereiken. Ze zijn
goed in het spelen van politieke spelletjes en zijn in relaties met anderen vaak uit op hun
eigen voordeel. Deze eigenschappen zien we ook bij een bepaalde
persoonlijkheidsstoornis. Welke?
antwoord
De bovengenoemde eigenschappen zien we ook terug bij de antisociale
persoonlijkheidsstoornis en deze groep wordt ook wel "white collar psychopaths"
of "witteboord psychopaten" genoemd (Hare 2004) genoemd.
Commentaar
Richtlijn noemt: Narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Antwoord van student wordt ook deels goed gerekend. Student legt nadruk op het
antisociale aspect, maar ik mis ook het noemen van het narcistische aspect
Bij cluster C-persoonlijkheidsstoornissen is het gemeenschappelijke kenmerk angst.
Beschrijf per persoonlijkheidsstoornis uit dit cluster wat de angst is.
antwoord
Cluster C wordt ook wel het angstige cluster genoemd en het behelst de volgende
stoornissen:
 Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis. De mensen met een ontwijkende persoonlijkheid
ervaren sociale angst. Zij zijn bang om bekritiseerd of afgewezen te worden. Deze angst

treedt vooral op in onbekende situaties waardoor deze mensen vaak kiezen voor
veiligheid en zekerheid. Men heeft geen last van paniekaanvallen en men vermijdt dus
alleen situaties waarin de kans bestaat om bekritiseerd of afgewezen te worden.
 Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. De mensen met een afhankelijke persoonlijkheid
hebben een angst voor verlating of zelfstandigheid. Deze angst uit zich in het zich
vastklampen aan een ander of door zich onderdanig te gedragen. Ze hebben moeite met
het nemen van besluiten en hebben weinig zelfvertrouwen en zijn passief. Er zijn veel
overeenkomsten met een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis maar bij mensen met een
afhankelijke persoonlijkheidsstoornis staat de behoefte aan zorg centraal.
 obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis. De mensen met een obsessief-
compulsieve persoonlijkheid hebben faalangst en last van perfectionisme. Mensen met
een dwangmatige persoonlijkheid zijn bezig met ordelijkheid, perfectionisme en controle.
Dit uit zich door:
1. veel aandacht te hebben voor onbelangrijke details
2. door het perfectionisme niet in staat zijn om projecten te voltooien
3. moeite hebben met het delegeren van taken
4. rigide op het gebied van moraliteit, ethiek of waarden
5. weinig sociale contacten doordat hij buitensporig opgaat in werk of bezig zijn
6. vaak ruzie door rigide/koppig gedrag
7. is voorzichtig met geld en het uitgeven daarvan.
Hierbij wil ik nog opmerken dat ethiek volgens het nadenken over de moraal (bepaalt wat
je goed/fout vindt) behelst dus op het moment dat je bezig bent met de ethiek heb je dus
nog geen mening gevormd. Wanneer je wel een mening hebt gevormd wordt deze
mening een onderdeel van de moraal. Dus overmatig strikt, onbuigzaam, scrupuleus en
star zijn op het gebied van ethiek lijkt mij een onmogelijke opgave omdat ethiek nu gaat
juist om het nadenken over de moraal.
Commentaar
Opgave 8
Mensen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis zijn bang om zelf beslissingen te
nemen. Bij mensen met een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis gaat het om angst
voor afwijzing of kritiek. Mensen met een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis
zijn bang om fouten te maken en om de controle kwijt te raken.
U noemt een interessant punt, maar hier uitgebreid met u over van gedachten wisselen
past hier niet echt thuis. Sterker nog, het lijkt alsof ik dan zelf een onderdeel wordt van
een obsessief-compulsieve constellatie en Droste-effect: ethisch spreken en moraliseren
over ethiek en moraal.

Het Big Five-model is een zeer gangbaar model in de psychologie. Het bestaat uit de
volgende dimensies: extraversie, openheid, inschikkelijkheid, zorgvuldigheid en
neuroticisme. Omschrijf deze vijf begrippen.
antwoord
Het Big Five model bestaat uit 5 domeinen en dertig facetten;
 Neuroticisme: Angst, Ergernis, Depressie, Schaamte, Impulsiviteit en
Kwetsbaarheid.
 Extraversie: Hartelijkheid, Sociabiliteit, Dominantie, Energie, Avonturisme
en Vrolijkheid.
 Openheid voor: Fantasie, Esthetiek, Gevoelens, Veranderingen, Ideeën en
Waarden.
 Altruïsme: Vertrouwen, Oprechtheid, Zorgzaamheid, Inschikkelijkheid,
Bescheidenheid en Medeleven.
 Consciëntieusheid: Doelmatigheid, Ordelijkheid, Betrouwbaarheid, Ambitie,
Zelfdiscipline en Bedachtzaamheid.
Neuroticisme is een bepaalde tendens tot emotionele
stabiliteit/instabiliteit die middels een test gemeten kan worden.
Extraversie is de mate waarin een persoon de behoefte heeft aan contacten
met anderen.
Openheid gaat over de mate waarin men openstaat voor nieuwe ervaringen
(zowel innerlijk als de uiterlijke wereld)
altruïsme gaat over de mate waarin men bereid is het belang van een ander
boven het belang van zichzelf te stellen.
Consciëntieusheid gaat over hoe gewetensvol, betrouwbaar en ambitieus een
persoon is.
Commentaar
Extraversie: de mate waarin een persoon behoefte heeft aan contact met anderen.
Extraverte mensen zijn sociaal, actief, praatgraag, gericht op personen, optimistisch.
Introverte mensen werken het liefst alleen of in een rustige omgeving.

Inschikkelijkheid (vriendelijkheid): gedraagt iemand zich meestal meegaand, tolerant en
hulpvaardig? Of juist wat meer competitief en weinig medewerkend?
Zorgvuldigheid: Gaat een persoon georganiseerd en doelgericht te werk of
ongestructureerd en doelloos?
Neuroticisme: Neurotische mensen maken zich veel zorgen, zijn onzeker en nerveus.
Emotioneel stabiele mensen zijn tevreden met zichzelf, ontspannen en weinig
emotioneel.
Openheid voor ervaring/ideeën: Openheid in de zin van het op zoek gaan naar nieuwe
ervaringen. Mensen die hoog scoren op deze schaal zijn nieuwsgierig en fantasievol.
Mensen die laag scoren zijn down-to-earth, en houden zich het liefst bezig met de feiten
van het hier en nu.
De partner van iemand met een persoonlijkheidsstoornis vertelt u het volgende: Mijn
partner kan op het ene moment heel veel van de kinderen hebben en het volgende
moment helemaal uit haar vel springen. Ze is heel explosief. Als ze zo'n bui heeft, dan
vliegen de borden soms door de kamer. Ze heeft in haar gevoel hoge toppen en diepe
dalen. Het ene moment is ze overgelukkig, het volgende moment zit ze diep in de put.
Als iemand een vervelende opmerking maakt, kan ze bijvoorbeeld dagen in de put zitten.
De kans dat ze zich dan te buiten gaat aan eten, roekeloos rijden of dat ze zichzelf in
haar armen krast met een mes, is op zo'n moment groot. Bij problemen kan ze uren
blijven piekeren en soms komt ze dan dagen het huis niet uit. Ze durft zich niet goed aan
anderen te laten zien in contacten, omdat ze bang is dat ze, als ze haar echt leren
kennen, haar zullen afwijzen. Ze voelt zich vaak in de steek gelaten. Soms zingt ze het
liedje van Hugo Matthysen: "Laat me niet los, laat me niet los, laat me, laat me, laat me
niet los of ik ga huilen in het bos." Diep van binnen is het een heel verlegen vrouw. Ze is
heel achterdochtig. Bang dat mensen negatief over haar zouden praten of haar niet leuk
genoeg vinden. En dat laatste moet, want ze leeft op kicks en aandacht.
Welke persoonlijkheidsstoornis zou de partner van deze persoon kunnen hebben? Leg
uit.
antwoord
Deze persoon zou een borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen hebben. Uit de tekst
haal ik in ieder een geval een patroon met sterke wisselingen in stemmingen, gedachten
en gedrag waarbij het automutileren met name opvalt.

Ik zal de diagnostische criteria van een bordeline persoonlijkheidsstoornis behandelen
aan de hand van deze casus.
 krampachtige pogingen om te voorkomen dat men in de steek gelaten wordt.
 een patroon van instabiele en intense relaties gekenmerkt door afwisselen idealiseren en
verguizen of minachten
 identiteitsstoornissen (een aanhoudend instabiel zelfbeeld)
 impulsief gedrag op ten minste twee gebieden
 herhaaldelijk suïcidale gedragingen, dreiging met suïcide of automutilatie
 affectlabiliteit
 chronische gevoelens van leegte
 misplaatste, intense woede of moeite kwaadheid te beheersen
 voorbijgaande aan stress gebonden paranoïde gedachten of ernstige dissociatieve
verschijnselen.
Voor de diagnose bordeline moet men minimaal 5 verschijnselen in zich hebben.
Voor deze persoon geldt dat de volgende criteria op haar van toepassing zijn:
 affectlabiliteit: ze is op het ene moment overgelukkig en op het andere moment kan ze
enkele dagen diep in de put zitten
 impulsief gedrag op ten minste twee gebieden: hierop zijn van toepassing het roekeloos
rijden en de vreetbuien
 herhaaldelijke suïcidale gedragingen, dreiging met suïcide of automutilatie: mevr.krast
zichzelf in de armen met een mes
 misplaatste, intense woede of moeite kwaadheid te beheersen: mevr. is heel explosief
en als ze zo'n bui heeft dan vliegen de borden soms door de kamer
 voorbijgaande aan stress gebonden paranoïde gedachten: mevr. is heel achterdochtig
en bang dat mensen negatief over haar zouden praten of haar niet leuk zouden vinden.
Deze eposides vinden plaats wanneer iemand een vervelende opmerking maakt.
Geachte docent,
Ik wil u graag bedanken voor uw begeleiding. Ik ga eind augustus examen doen en sluit
hiermee deze module af. Het klopt inderdaad deze ik deze module leuk vind en heb met
plezier gewerkt aan de opdrachten. Ik vind het leuk om te lezen dat u ook met plezier
mijn opdrachten beoordeeld heeft. Misschien komen wij elkaar nog wel eens tegen bij de
LOI. In ieder geval nogmaals bedankt en ik wens u een fijn weekend toe.
gr

Harold Sligman
Commentaar
Opgave 10
Borderline persoonlijkheidsstoornis.
De diagnostische criteria voor borderline persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV) zijn:
Een voortdurend aanwezig patroon van instabiliteit in relaties met anderen, zelfbeeld en
emotionele reacties en van duidelijke impulsiviteit. Dit patroon begint in de vroege
volwassenheid en komt tot uiting in diverse situaties zoals blijkt uit ten minste vijf van de
volgende verschijnselen:
a. Krampachtige pogingen om te voorkomen dat men in de steek gelaten wordt
(het onder e genoemde suïcidaal gedrag en de automutilatie worden daartoe niet
gerekend). Bij de beoordeling van dit criterium is het niet van belang of de betrokkene
feitelijk verlaten is of dreigt te worden, of zich dit alleen verbeeldt.
b. Een patroon van instabiele en intense relaties, gekenmerkt door afwisselend
idealiseren en verguizen of minachten.
c. Identiteitsstoornissen (een aanhoudend instabiel zelfbeeld).
d. Impulsief gedrag op ten minste twee gebieden, dat mogelijk schadelijk is voor
de persoon zelf, bijvoorbeeld geld verkwisten, middelenmisbruik, roekeloos autorijden
of vreetbuien (suïcidaal gedrag en automutilatie worden hiertoe niet gerekend).
e. Herhaaldelijke suïcidale gedragingen, dreiging met suïcide, of automutilatie.
f. Affectlabiliteit (bijvoorbeeld perioden van intense somberheid, prikkelbaarheid
of angst die meestal enkele uren en zelden langer dan een paar dagen duren).
g. Chronische gevoelens van leegte.
h. Misplaatste, intense woede of moeite kwaadheid te beheersen (bijvoorbeeld
vaak driftbuien hebben).

i. Voorbijgaande, aan stress gebonden paranoïde gedachten of ernstige
dissociatieve verschijnselen (bijvoorbeeld depersonalisatie).
De partner van degene in de casus heeft verschijnselen a, c, d, e, f, h van de
diagnostische criteria. U kunt uit het verhaaltje echter niet halen wanneer de
verschijnselen zijn begonnen, waardoor u de diagnose niet zonder meer mag stellen.

�ݺ�ߣ

psychopathologie opdracht

Recommended

More Related Content

Viewers also liked (12)

Similar to psychopathologie opdracht (20)

More from harold sligman (6)

psychopathologie opdracht