Ang magandang daigdig ng ating mga katutubong kapatid
Download as PPTX, PDF4 likes30,996 views
Aralin sa Alternative Learning System
More Related Content
What's hot (20)
Similar to Ang magandang daigdig ng ating mga katutubong kapatid (20)
More from Mirasol C R (9)
Recently uploaded (20)
Ang magandang daigdig ng ating mga katutubong kapatid
- 1. Ang magandang Daigdig ng ating mga katutubong Kapatid Bahagi 4: Pagpapaunlad ng Sarili at Pagpapahalaga sa Komunidad at Pagtutulungan Antipolo National High School Alternative Learning System
- 2. Pre-Test Mula sa papel na binahagi sagutan ang mga tanong.
- 3. Sagot sa Pre-test Anu-ano na ang mga Alam Mo? (pahina 2) 1. (M) ang tamang sagot dahil ang tribong Ifugao ang gumawa ng mga hagdan- hagdang palayan, hindi ang mga Ita. 2. (T) ang tamang sagot. Sinasabing nagmula sa mga Negrito ang lahing Pilipino dahil sila ang unang nanirahan sa ating lupain. 3. (T) ang tamang sagot. Totoong ang mga tribong Tinggian at Bontoc ay nagtatatu ng kanilang mga katawan. 4. (T) ang tamang sagot. Totoong ang Kudyapi ang instrumentong pangmusika ng tribong Tboli at ilang tribong Muslim. 5. (M) ang tamang sagot. Sa ato idinadaos ng mga miyembro ng tribong Bontoc ang kanilang mga aktibidad na panrelihiyon. Sa ulog nakatira ang mga babaeng walang asawa. 6. (M) ang tamang sagot. Ang Balingbing ay plutang pinapatugtog ng mga Igorot sa pamamagitan ng ilong. 7. (T) ang tamang sagot. Si Tuwaang ang bayani ng kuwentong-bayan ng Bagobo.
- 4. 8. (T) Ang salidomay ay isang sikat na awit ng mga Tinggian. 9. (T) ang tamang sagot. Ang mga Bontoc ay kilala sa mga sayaw ng digmaan. 10. (M) ang tamang sagot. Makikita ang mga Blaan sa kabundukan ng Davao del Sur at Cotabato sa Mindanao. 11. (M) ang tamang sagot. Si Aligaynon ay isang bayani sa kuwentongbayang Hudhud ng mga Ifugao. 12. (T) ang tamang sagot. Ang mga Tboli ay naghahabi ng telang abaka na tinatawag na tinalak. 13. (T) ang tamang sagot. Ang mga Badjao ng Mindanao ay mga hitano na nakatira sa mga bangkang naglalayag sa palibot ng Dagat Sulu. 14. (M) ang tamang sagot. Ang mga Igorot, hindi ang mga Tausug, ang sumasayaw nito para itaboy ang aswang o masasamang espiritu. 15. (M) ang tamang sagot. Ang mga Agta ay nagtatayo ng kanilang mga bahay na hugis tatsulok sa tabing-dagat.
- 5. Aralin 1: Kilalanin Natin ang Ating mga Kapatid na Katutubong Pilipino
- 6. Alamin Natin: Katutubong mga Pilipino /Tribong Etniko Mga Negrito o Ita Lokasyon: Bundok Siera Madre/Zambales Sinasabing dito nagmula ang lahing Pilipino. Nakarating sila dito sa pamamagitan ng dugtung- dugtong na lupain at nagpalipat-lipat sila ng mga lugar. Pangangaso ang pangunahing ikinabubuhay ng mga Negrito. Nagkakaingin din sila, nagsusunog ng gubat para makapagtanim ng palay o kamote.
- 7. Agta Lokasyon: Palanan, Isabela Sila ay kabilang din sa tribong Negrito. Karaniway nakatirik sa tabing-dagat ang kanilang mga bahay na hugis tatsulok. Palipatlipat sila ng mga lugar. Pangangaso at pangingisda ang kanilang pangunahing ikinabubuhay. Tulad ng mga Negrito, nagkakaingin din sila.
- 8. Tinggian Lokasyon: Abra, Ilocos Norte at Ilocos Sur Bahay-kubo na gawa sa kawayan at pawid ang kanilang mga bahay. Nagsasaka at nangangaso sila. Tinatatuhan nila ang kanilang mga katawan. Mahilig din sila sa musika. Ang Salidomay ay isang sikat na awit nila. Inaawit nila ito kasabay ang gansa o gong
- 9. Hanunuo Tribong Mangyan sa Mindoro Sa wikang Mangyan, totoo o tunay ang ibig sabihin ng Hanunuo. Nakatira sila sa mga bahay na gawa sa kahoy at kogon. Pagkakaingin at pagsasaka ang kanilang hanapbuhay. Nagpuputol ng puno at nangangahoy ang kalalakihan samantalang tumutulong sa pagtatanim ang kababaihan. Napanatili ng mga Hanunuo ang kanilang minanang katutubong alpabetong Pilipino. Nagsusulat sila sa papel na kawayan.
- 10. Ang Igorot ay ang unang kolektibong termino na ginamit ng mga Espanyol para tukuyin ang lahat ng tribong etniko ng rehiyon ng Gitnang Cordillera. Kabilang dito ang mga tribong Kalinga, Ifugao, at Bontoc.
- 11. Kalinga mga dakilang mandirigma. Pinaniniwalaang pinupugutan nila ng ulo ang kanilang mga kaaway. Kayaw ang tawag sa gawing ito. Hindi na ito ngayon ginagawa. Sa halip, sinusunod nila ang Budong, isang kasunduang pangkapayapaan para maiwasan ang labanan. Kilala rin ang mga Kalinga sa pagsusuot ng makukulay at kapansin-pansing kasuotan. Apo Whang Od Ang huling Mambabatok
- 12. Bontoc Nakatira ang tribong Bontoc sa mataong baryo ng Ili. May dalawang kakaibang katangian ang kanilang komunidad: ang ato at ang ulog. Ang ato ay lugar para sa mga aktibidad na panrelihiyon at panlipunan. Dito rin nakatira ang mga binatang Bontoc (mga lalaking walang asawa). Ang ulog naman ay lugar para sa mga dalagang naghahandang mag-asawa. Dito sila dinadalaw ng kanilang mapapangasawa. Ang mga miyembro ng tribong Bontoc, kalalakihan at kababaihan, ay mahilig magtatu ng kanilang mga katawan.
- 13. Ifugao Masisipag na katutubo ang mga Ifugao sa Mountain Province. Ginawa nila ang Hagdanghagdang Palayan o Rice Terraces na kilala sa buong daigdig. Pagsasaka ang pangunahin nilang trabaho. Ang bahay ng isang Ifugao ay gawa sa puno ng pino, tambo, at kogon. Wala itong mga bintana
- 14. Naghahabi rin sila ng mga damit na nababagay sa malamig na klima ng bundok. Noong unang panahon, nakagawian din nila ang paglilibing na inilalagay ang bangkay sa isang hangdel o upuan sa loob ng maraming araw habang may mahinang apoy sa ilalim para ipreserba ang bangkay
- 15. Mga Katutubo Mula sa Mindanao Anu-ano ang mga alam ninyong tribu na na nagmula sa Mindanao?
- 16. Ang mga taga-Mindanao ay nahahati sa tatlong grupo: mga Muslim, Kristiyano, at Lumad. Ang mga Muslim ay mga taong Islam ang relihiyon. Moro din ang pagkakakilala sa kanila. Tinatawag namang Lumad ang mga sumusunod pa rin sa mga lumang paniniwala. Ang Lumad ay salitang Cebuano na katutubo ang kahulugan. Tumutukoy ito sa mga grupong katutubo sa Mindanao tulad ng Blaan, Tboli, Manobo, Tiruray, at iba
- 17. Ang Manobo ay nagmula sa Minovo o Minobo na ibig sabihiy tao o mamamayan. Makikita sa Agusan, Bukidnon at Cotabato sa Mindanao ang tribong ito. Kilala silang tribong makulay dahil sa kanilang makulay na kasuotan. Bukod dito, pinapalamutian nila ng mga buto, mga shell, at ngipin ng buwaya ang kanilang katawan. Mahilig sa nganga (pagnguya ng ikmot bunga) ang mga orihinal na katutubong Manobo. May mga tatu rin sila sa kanilang mga katawan Manobo
- 18. Ang Tiruray ay nagmula sa mga salitang Tiru (lugar ng kapanganakan o pinagmulan) at Ray (mula sa daya-dakong hulo ng sapa o ilog). Nahahati sila sa grupong nagbago ng tradisyon at grupong tradisyunal. Ang mga Tiruray na nagbago ng tradisyon ay ang mga nagkaroon ng malapit na ugnayan sa mga grupong Kristiyano at Muslim. Ang mga Tiruray na tradisyunal ay ang mga nagpanatili ng kanilang lumang kaugalian at paniniwala. Hanapbuhay nila ang pagsasaka, pangangaso, pangingisda, at pangangalap ng mga produkto ng gubat. Inged ang tawag sa komunidad ng Tiruray. Sa Inged, may isang lider na tumitiyak sa paghahawan ng bukid, patatanim at pag-ani ng mga pananim at pantay-pantay na pamamahagi ng pagkain Tiruray Lokasyon: Maguindanao, Sultan Kudarat at Cotabato.
- 19. Ang mga Tagabili o Tboli ay makikita sa mga bundok ng kanlurang bahagi ng Cotabato. Pagsasaka ang kanilang pangunahing ikinabubuhay. Naghahabi rin sila ng telang abaka. Tinalak ang tawag sa kanilang yaring produkto. Ang kababaihang Tboli ay mahilig magpalamuti ng mga alahas tulad ng kuwintas, hikaw, at pulseras. Tinatatuhan din nila ang kanilang mga katawan TBoli
- 23. Nakatira ang mga Blaan sa bulubunduking tumatalunton mula Davao del Sur hanggang Cotabato. Kaingero sila. Kapag nagkakasakit ang mga Blaan, kumukonsulta sila sa kanilang t坦 fulung (marunong) o t坦 admango, isang nakakatanda na may kapangyarihang makaalam kung ano o sino ang dahilan ng pagkakasakit Blaan Nagsasalita o nagtatanong ang t坦 admango kung sino o ano ang dahilan ng pagkakasakit sa pamamagitan ng pagsasabi ng isang partikular na espiritu, fun bulol espiritu ng burol; fun e-el espiritu ng tubig, atbp. Nakatira malapit sa mga Tboli ang ilang Blaan. Malamang na ito ang dahilan kung bakit may mga pagkakahawig ang kanilang mga wika. Pagkumparahin natin ang kanilang mga wika.
- 24. Sa Mindanao, makikita rin natin ang ating mga kapatid na Muslim. Sinasabing ang mga Muslim ay isa sa matatapang na tribo dahil hindi sila kailanman nagpasakop sa mga puwersang Espanyol o Amerikano. Kabilang sa mga pangunahing grupong Muslim ay ang mga Badjao, Maguindanao, Tausug, at Maranao.
- 25. Mga Badjao (hitano ng karagatan) Ganyan ang tawag sa kanila dahil nakatira ang karamihan sa kanila sa mga bangkang naglalayag sa palibot ng Dagat Sulu. Nakatira ang ibang miyembro ng tribo sa mga bahay na nakatirik sa mababaw na bahagi ng dagat malapit sa baybayin. Sa ngayon, may nakatirang ilang Badjao sa mga kapatagan. Pero pangingisda pa rin ang kanilang ikinabubuhay.
- 26. Mga Maranao (mga tao ng Lawa o Lanaw) Lawa o Lanaw ang ibig sabihin ng Ranao sa katutubong wika ng mga Maranao. Ang Lawa ng Lanao, sa Lanao del Sur, ang kanilang bayan, pero matatagpuan sa Zamboanga at Cotabato ang ilan sa mga Maranao. Mga magsasaka sila na nagtatanim ng palay, mais, at kamote. Mahuhusay din silang artesano tulad ng mga Maguindanaoan. Ang kakaibang pinahahalagahan sa buhay ng Maranao ay ang kanilang maratabat na ibig sabihiy pagpapahalaga sa sarili. Hindi dapat saktan ng iba ang maratabat ng isang tao, halimbaway ang walang paggalang sa katayuan sa lipunan o walang paggalang sa dignidad ng tao. Kapag ginawa ito, mahirap para sa isang Maranao na patawarin ang nagkasala.
- 28. Mga Tausug (mga tao ng agos)
- 29. Ang mga Tausug ay makikita sa Zamboanga, Palawan, at Sulu. Tinatawag nila ang kanilang sarili na mga tao ng agos, na nagpapakita ng kanilang ugnayan sa dagat. Nakatira sila malapit sa dagat at pangingisda ang kanilang ikinabubuhay. Mahuhusay din silang magsasaka at mangangalakal. Sa nakaraan, ang kanilang lipunan ay binubuo ng tatlong uri: aristokrasya, malayang tao, at alipin. Ipinagmamalaki ng mga Tausug ang kanilang identidad na pangkultura at nilalabanan nila ang impluwensiya ng iba. Napakahalaga para sa isang Tausug ang pangalan ng kanyang pamilya.
- 30. Tandaan Natin : 1) Mga sampung porsiyento (10%) ng populasyon ng Pilipinas ay binubuo ng mga etniko o pangkulturang minorya. Sila ang ating mga kapatid na katutubo. Kabilang sa kanila ang sumusunod: mga tribong Negrito mga Tinggian ang masisipag na Igorot, kabilang ang mga tribong Ifugao, Bontoc, at Kalinga ang Hanunuo ng tribong Mangyan ang mga Lumad (Manobo, Tiruray, Tboli, at Blaan) ang mga tribong Muslim, kabilang ang mga Badjao, Maguindanao, Maranao, at Tausug. 2) Dapat nating matutuhang unawain, pahalagahan, at igalang ang kanilang mga gawing pangkultura dahil bahagi sila ng ating kasaysayan at ng ating mayamang pamana ng kultura.
- 31. Aralin 2 Pagkilala sa sining ng mahal nating mga katutubo tulad ng katutubong awit, sayaw, instrumentong pangmusika, at mga kuwentong-bayan
- 33. Sungay ng Kalabaw Saggeypo tongatong Kudyapi ng Manobo
- 34. Agong o gangsa gong Kulintang set ng mga gong Sulibao mga dram na gawa sa kahoy at balat ng hayop Sungay ng kalabaw trumpeta (ng mga Ita) Balingbing plutang pinapatugtog ng ilong o nose flute (ng mga Ifugao) Kulibet gitarang kawayan Kubing alpang kawayan Pattung kahoy (pinanghahampas ang pattung sa isang bagay para lumikha ng tunog) Palas baras na bakal Panangkulang maliliit na kampana na nakasabit sa kanilang kasuotan Pungkaka kawayan na pinutol sa dulo Tonggatong set ng mga tubong kawayan na may ibat ibang haba o sukat Saggeypo maninipis na piraso ng kawayan na may ibat ibang haba
- 37. Awit at Sayaw Tribong Etniko Klasipikasyon/Maikling Paglalarawan Pagdiwata Tagbanua Pasasalamat sa magandang ani; panalangin Tanggao Igorot Pasasalamat sa magandang ani Maerwap Bontoc Igorot Paghingi ng biyaya o basbas Choy-as/Iyag Bontoc Para sa maysakit o pagtaboy ng sakit Tchungas Benguet Igorot Paglaban sa aswang Pinanyoan Igorot Panliligaw Tuppaya Kalinga Panliligaw Chas-se Kalinga Paghihiganti Takiling Ifugao Tagumpay Bangibang Igorot Para sa namatay
- 38. Nasasalamin ang buhay-komunidad ng mga etnikong minorya sa kanilang mga awit at sayaw. Mayroon silang ibat ibang awit at sayaw para sa ibat ibang ritwal at seremonya, tulad ng: pagdiriwang ng kapanganakan; paghahanda sa digmaan; pasasalamat; paghingi ng masaganang ani; at pagpaparangal sa kanilang mga namatay. Tandaan Natin:
- 39. Mga Kuwentong Bayan Si Aligaynon - Kwentong Hudhud ng mga Ifuago Si Bantugen - Ang bayani ng kwentong-bayan ng mga Maranao Si Banna - Kwentong-bayan ng mga Kalinga Si Tuwaang - Kwentong-bayan ng mga Manobo Si Indirapatra - Kwentong-bayan ng mga Maranao/Maguindanao Mag research ng iba pang mga kwentong-bayan ng mga katutubo at ibigay ang buod nito.
- 40. Tribong Etniko Lokasyon Kasuotan /Kabuhayan Gawi/Katangian Pangkultura Instrumentong Pangmusika, awit, Sayaw at kuwentong bayan Ita, Negrito o Agta Mga Tinggian Hanunuo Kalinga Bontoc Ifugao Badjao Manobo Tiruray TBoli Blaan Maguindanao Maranao Post Test: Kompletohin ang laman ng tsart
- 41. Thank You and God bless us all! Mirasol C. Rolluqui Volunteer Instruction Manager