More Related Content
What's hot (20)
More from Vusala Aliyeva (12)
Dede Qorqud icmal
- 2. 2 Kitabi 禽糸 Qorquddastan脹nda Etnik-psixoloji x端susiyytlrin inikas脹 m旦vzusunda Elektron drsin icmali M端llim V端sal Al脹yeva Azrbaycan Respublikas脹 Thsil Nazirliyi Azrbaycan D旦vlt Pedaqoji Kolleci
- 4. 4 Drsin mqsdi Dastanda etnik-psixoloji x端susiyytlrl tan脹 etmk 尭xlaqi-mnvi dyrlri a脹lamaq Drsin mnimsdilmsin nail olmaq Yarad脹c脹 tfkk端r端 inkiaf etdirmk
- 5. 5 1.Motivasiya (problemli situasiyan脹n yaranmas脹, frziyylrin irli s端r端lmsi, tdqiqat sual脹) 5- 10 dq 2.Tdqiqat ii (qrup ii) 10 dq 3.Mlumat m端badilsi (agirdlrin cavablar脹, qruplar脹n cavablar脹n脹n bir-birin tqdimat脹) 30 dq 4. Mlumat脹n m端zakirsi 5 dq 5.mumildirm v ntic - 5 dq 6.Yarad脹c脹 tdbiqetm -17 dq 7.Qiymtlndirm - 3 dq Drsin mrhllri
- 7. 7 Fall脹q yaratmaq mqsdil ke巽mi m旦vzulardan atalar s旦z端 v msllri soruuram.
- 8. 禽糸 Qorqud filmindn fraqment g旦strirm M旦vzunun ad脹n脹 al脹b tdqiqat sual脹n脹 elan edirm 8
- 11. 聴聴 VRQ 11 Basat qrupu Ouzlar脹n cmiyytd m旦vqeyi?
- 12. 12 Uruz qrupu
- 13. 13 Qazan xan qrupu Ouzlarda ail m端nasibtlri?
- 14. 14 Burlaxatun qrupu Ouz qad脹nlar脹n脹n 界壊顎姻鉛顎顎?
- 15. 15 Beyrk qrupu Dastandak脹 alq脹lar v qar脹lar?
- 16. 16 BU MRHLD TLBLR TDQ聴QATIN GED聴聴 ZAMANI LD ETD聴KLR聴 聴NFORMAS聴YANI B聴R-B聴R聴LR聴N TQD聴M ED聴R,B聴R-B聴R聴LRIN聴N TQD聴MAT聴N聴 D聴NLY聴RLR Mlumat m端badilsi
- 17. 17 MLUMATIN MZAKIRS聴 ZAMANI MVZU QRUPLAR TRF聴NDN MN聴MSN聴LD聴KDN SONRA MZAK聴R ED聴L聴R.MVZU TAM MZAK聴R ED聴LRK MN聴MSD聴L聴R Mlumat脹n m端zakirsi
- 18. Ouzlar脹n zngin, mnvi- psixoloji x端susiyytlri 端mumi xarakter lamtlrind parlaq kild tzah端r edir.Ouzlarda sl ad脹 bir xs doularkn deyil,hyatda bir h端nr,igidlik g旦strdikdn sonra al脹r. Dirs xan脹n yeniyetm olu Bayandur xan脹n buas脹 il Vuruub ba脹n脹 ksir.禽糸 Qorqud igidin ad脹n脹 Buac qoyur: Ad脹n脹 mn verdim,ya脹n脹 Allah versin 18
- 19. Ouzlarda qad脹nlar da csur v igiddir. Qad脹nlar脹n ouz etnik-sosial m端hiti v psixologiyas脹 il rtlnmi olan bu xarakter lamti etnik birlik daxilind m端h端m rol oynay脹r 19
- 20. Banu巽i巽k Beyrk il yar脹脹r,onunla at oynad脹r,ox at脹r v g端lir.yaln脹z Beyrk bu s脹naqdan,yar脹dan qalib 巽脹xd脹qdan sonra Banu巽i巽k onun mhbbtin cavab verir. 20
- 21. Olunu sirlikdn qurtarmaq 端巽端n Salur Qazan d端mnl d旦y端 gedir.rinin glmdiyini g旦rn Burla xatun bir yerd qrar tuta bilmir .Q脹rx inc belli q脹z-olanla Qara ay脹r脹n脹 巽kdiribminir,B旦y端k q脹l脹nc脹na quran脹r,ba脹m脹n tac脹 Qazan glmdi dey izin d端端b gedir. 21
- 22. D旦y端 yerin baqa ouz igidlri d yetiir.Qanl脹 巽arp脹malar ba verir,d端mn ouz igidlrinin tzyiqin davam gtir bilmir. Boyu uzun Burla xatun kafirin qara bayra脹n脹 q脹l脹nclad脹,yer sald脹.Tkur bas脹ld脹,qalan d端mnlr qacd脹. 22
- 23. D端mnlr namrdlikl Salur Qazan脹 l ke巽irib bir quyuya sal脹rlar.Onlar Qazan脹n qar脹s脹nda bel bir rt qoyurlar;qopuz 巽al脹b bizi triflsn,ouzlar脹 is hcv etsn sni azad edrik 23 Ouzlar脹n xarakterind diqqti 巽kn lamtlrdn biri d ,旦l端mdn bel qorxmamaqd脹r.
- 24. Bellikl,Qazan by alternativ qar脹s脹ndad脹r:hyat v 旦l端m.Lakin o, lyaqt yolunu se巽ir. lin d端m端 ikn ey kafir 旦ld端r mni, k q脹l脹nc脹n脹 ks ba脹m脹,mn ki,qorxaq deyilm. 24
- 25. Qorxaql脹a qar脹 bar脹mazl脹q ouzlar脹n etnik psixologiyas脹n脹n n sciyyvi x端susiyytlrindn olub,onlar脹n faliyytlrind 旦z端nmxsus formada tzah端r edir. 25
- 26. D旦y端lrin birind Uruz sir d端端r,Qazan脹n is bundan xbri olmur.El bilir ki olu qorxub qa巽脹b,onu a脹r kild czaland脹rma脹 qrara al脹r. Bylr,Tanr脹 biz frastsiz oul vermidir.Gedk onu q脹l脹ncla paralayaq,alt脹 b旦l端k edk,alt脹 yolun ayr脹c脹na ataq.Bir daha kims 巽旦ll端k y端rd yolda qoyub qa巽mas脹n 26
- 27. Ouzlarda ail m端nasibtlri smimiyyt 端zrind qurulmudur.Ata ailnin b旦y端k qay脹keidir .Atan脹n aild n端fuzu xsi keyfiyytlrin saslan脹r,despotik xarakter da脹m脹r.Dar g端nd ata-oul bir- birinin yard脹m巽脹s脹,hyan脹 idi. 27
- 28. Ouz elind ailsin vfal脹 olmaq hr bir q脹z 端巽端n,qad脹n 端巽端n hyati d端sturdur. Duxa qoca oglu Skry sirlikd olan qarda脹n脹n dal脹nca gedrkn yenic glin gtirdiyi sevgillisin deyir;mni bir il,端巽 il g旦zl ,gr glmsm k旦nl端n kimi sevirs,ona get! Skryin sevgilisi is ona bel cavab verir:聴ndi mn sni 端巽- d旦rd il g旦zlrm.Xeyir xbr gtirn at,don verrm.r xbr gtirnin ba脹n脹 ksrm.Mahiyytc bu ouz qad脹nlar脹na xas olan 端mumi etnik psixoloji x端susiyytdir. 28
- 29. Ouzlar脹n evlnm adt- nnlri d 巽ox zngindir.Bir ouz igidi evlnrkn ilk n旦vbd qiza el巽i g旦ndrilir.Bu i m端drik xslr v ata-ana ba巽脹l脹q edir.Olan脹n igidliyi il brabr q脹z脹n igidliyi d nzr al脹n脹r.Buna Bams脹 Beyrk il Banu巽i巽yin yar脹脹 misal ola bilr. 29
- 30. Toy g端n端 olan v q脹z q脹rm脹z脹 qaftan geyinirlr.Olan ox at脹r,oxunun d端d端y端 yerd evlnnlr 端巽端n 巽ad脹r tikirlr.olan脹n atas脹 yeni evlnn olu ayr脹ca var-d旦vlt verir. 30 Bellikl,ogul atas脹n脹n himaysindn 巽脹x脹b cmiyytin m端stqil 端zv端n 巽evrilir.Buna g旦r d ouzlarda yeni ail qurmaa evlnmkdemilr.
- 31. Dastanda rast glinn alq脹lar v qar脹lar etnik psixoloji x端susiyytlri ks etdirmk bax脹m脹ndan diqqti clb edir. 31 Alq脹lar,sasn 禽糸 Qorqudun dili il ifad olunur:
- 32. Yerli b旦y端k dalar脹n y脹x脹lmas脹n! K旦lglic uca aac脹n ksilmsin! Coqun axan g旦zl suyun qurumas脹n! aparkn a-boz at脹n b端drmsin! Vuruurkn uzun nizn yilmsin! D旦y端nd b旦y端k,polad q脹l脹nc脹n g旦dlmsin! 32
- 33. Banu巽i巽k Beyryin gldiyini ata-anas脹na xbr verrkn onlar Banu巽i巽y alq脹 edirlr: Qar脹ndak脹 uca dalar yayla脹n olsun! Soyuq-soyuq sular bula脹n olsun! Qulum-qarava脹m snin xidmtin olsun! aha layiq atlar脹m snin miniyin olsun 33
- 34. Dastanda qad脹nlar脹n dili il ifad olunan qar脹lara da rast glinir.Burada anan脹n oula zrr yetirnlr qar脹 etmsi daha sciyyvidir.Anas脹 Qaz脹l脹q da脹nda Buac脹 a脹r yaral脹 halda tapd脹qda Qaz脹l脹q da脹na qar脹 edir.Salur Qazan脹n arvad脹 olunun ovdan glmdiyini g旦rd端kd g旦z ya脹 i巽ind rini qar脹a tutur. 34
- 35. 35 etnosa xas olan igidlik,qorxmazl脹q,d旦y端 ruhu dolun surtd ks etdirilmidir.Hm d bel bir ruh b端t端n etnos 端zvlrinin xsi atributudur. Dastanda psixoloji x端susiyytlrin thlilindn ayd脹n olur ki ouzlarda namus v qeyrt mnvi-psixoloji keyfiyyt kimi formalam脹,
- 36. 36 Kitabi 禽糸 Qorqudbizim etika kitab脹m脹z,xlaq kodeksimizdir. Bu dbi abidnin geni tblii, tviqi, 禽糸 Qorqud irsinin daha drindn 旦yrnilmsi 端mummilli lider Heydr liyevin ad脹 il bal脹d脹r
- 37. 37 Ulu ndr 1997-ci il aprelin 20-d Kitabi-禽糸 Qorqud dastan脹n脹n 1300 illik yubileyi haqq脹nda Frman, 1999-cu il fevral脹n 21-d is Kitabi-禽糸 Qorqud dastan脹n脹n 1300 illik yubileyi 端zr D旦vlt Komissiyas脹n脹n tdbirlr plan脹 haqq脹nda Srncam imzalay脹b. mummilli Liderin 2000-ci ild imzalad脹脹 n旦vbti Frman is Bak脹da 禽糸 Qorqud heyklinin ucald脹lmas脹 v 禽糸 Qorqud d端nyas脹 tarixi-etnoqrafik kompleksinin yarad脹lmas脹 il bal脹 olub.
- 38. 38
- 39. 39 Kitabi 禽糸-Qorqudun 1300 illiyin hsr olunmu q脹z脹l,g端m端 xatir sikklri v po巽t markas脹
- 40. 40 mumildirm v ntic Tlblr kitabi 禽糸 Qorquddastan脹ndak脹 Etnik-psixoloji x端susiyytlrin tdqiqi zaman脹 ld etdiklri biliklri 端mumildirir,nticnin Tdqiqat sual脹na cavab verdiyi m端yynlir.
- 41. 41
- 42. 42 Salur Qazan脹n evinin yamalanmas脹boyundan ki巽ik bir hissni shnldirin.(obanla d端mnin dialoqu) Yarad脹c脹 ttbiqetm
- 43. m巽巽 43 D端mn: Qaranl脹q axam olanda qay脹l脹 巽oban! Qar ya脹 yaanda od ocaql脹 巽oban! S端d端 pendiri bol ,qaymaql脹 巽oban Qazan xan脹n uca evlrini biz y脹xm脹脹q T旦vl-t旦vl ahan atlar脹n脹 biz minmiik! Qatar qatar q脹z脹l dvlrini biz yedklmiik! Qar脹c脹q anas脹n脹 biz gtirmiik. Qiymtli xzinsini biz talan etmiik! Qaza bnzr q脹z glinin biz talan etmiik! Q脹rx igidl Qazan脹n olunu biz tutmuuq! Q脹rx inc belli q脹zla Qazan脹n arvad脹n脹 biz gtirmiik! Ay 巽oban,uzaqdasan-yax脹ndasan bri gl!Tzim et..Biz Salam ver, 旦ld端rmyk!Sni 旦kl端 Mliyin yan脹na aparaq Bylik al脹b verk.
- 44. 44 Bo-bo dan脹ma,itim kafir! Itiml bir yalaqdan yal i巽n,az脹n kafir. Alt脹ndak脹 alaca at脹n脹 n 旦yrsn? Alabal脹 kecimc g旦r端nmz mn. Ba脹ndak脹 dbilqni n 旦yrsn,murdar kafir? Ba脹mdak脹 b旦rk端mc g旦r端nmz mn. Altm脹 tutam nizni n 旦yrsn murdar kafir? Q脹rm脹z脹 dynyimc g旦r端nmz mn! Q脹l脹nc脹n脹 n 旦yrsn ,ay kafir? yri bal脹 巽ovkan脹mca g旦r端nmz mn. Belindki doxsan oxunu n 旦yrsn ,ay kafir? Ala qollu sapandimca g旦r端nmz mn. Uzaqdasan-yax脹ndasan bri gl! 聴gidlrin zrbsini g旦r,sonra get! oban:
- 45. 45 Salur Qazan脹n evinin yamalanmas脹boyundan ki巽ik bir hissni shnldirin. Qazan xanla 巽oban脹n dialoqu. Yarad脹c脹 ttbiqetm
- 46. 46 Qazan xan: Qaranl脹q axam olanda qay脹l脹 巽oban Qarla-ya脹 yaanda od-ocaql脹 巽oban! Ssimi anla,s旦z端m端 dinl! Evimin burdan ke巽diyini g旦rd端nm端?De mn! Drdli ba脹m qurban olsun 巽oban sn.
- 47. 47 oban: lm端d端nm端,itmidinmi,a Qazan?! Harda gzirdin,haradayd脹n, a Qazan?! D端nn yox,o biri g端n evin burdan ke巽di. Q脹rx inc belli q脹zla arvad脹n Boyu uzun Burla xatun burdan ke巽di. Q脹rx igidl olun Uruz ba脹 a巽脹q,aya脹 yal脹n, Kafirlrin yan脹nca dustaq getdi. T旦vl t旦vl atlar脹n脹 kafir minmi, Qatar qatar dvlrini kafir yedklmi, Q脹z脹l-g端m端,pul xzinni kafir talam脹d脹r!
- 48. 48 Salur Qazan脹n evinin yamalanmas脹boyundan ki巽ik bir hissni shnldirin. 旦kl端 Mliyin saray脹.(Burla xatunla Uruzun dialoqu) Yarad脹c脹 ttbiqetm
- 49. 49 Burla xatun: Oul,oul,ay oul! Bilirsnmi, nlr oldu? S旦yldilr x脹s脹n x脹s脹n, Duydum iini kafirin. Q脹z脹l tal脹 uca evimin diryi oul.. Qaza bnzr q脹z glinimin 巽i巽yi oul! Oul,oul,ay oul!
- 50. 50 Xan脹m ana!Qaba脹m脹 ksib n inlyirsn? Niy zar脹y脹rsan?Niy al脹y脹rsan? Bar脹m脹,端ryimi n dalay脹rsan? Ke巽mi g端nlrimi n and脹r脹rsan? Ay ana!rb atlar脹 olan yerd bir qulunu tap脹lmazm脹?... Sn sa ol xan脹m ana!Atan sa olsun! Bir mnim kimi oul tap脹lmazm脹? Oul:
- 51. 51 Salur Qazan脹n evinin yamalanmas脹boyundan ki巽ik bir hissni shnldirin.( 旦kl端 Mlikl Qazan xan脹n dialoqu) Yarad脹c脹 ttbiqetm
- 52. 52 Qazan xan: 旦kl端 mlik! Q脹z脹l tal脹 uca evlrimi gtirmisn, Sn k旦lglik olsun! Qiymtli xzinmi gtirmisn, Sn xrclik olsun! Q脹rx inc belli q脹zla Burla xatunu gtirmisn, Sn sir olsun! Q脹rx igidl olum Uruzu gtirmisn,snin qulun olsun! Qoca anam脹 gtirmisn,ay kafir! Anam脹 ver mn! Savamadan ,vurumadan,qay脹d脹m geri! D旦n端b gedim!
- 53. 53 旦kl端 Mlik: Q脹z脹l tal脹 uca evlrini gtirmiik,bizimdi! Q脹rx inc belli q脹zla Burala xatunu gtirmiik, Bizimdi! Qar脹c脹q anan脹 gtirmiik ,bizimdi! Sn vermrik!
- 54. 54 Yarad脹c脹 ttbiqetm Salur Qazan脹n ev脹n脹 yamalan mas脹boyundan Qazan脹n evinin xilas olduqdan sonrak脹 shnni miniat端r klind tqdim edin.
- 55. 55 Basat Beyrk Burla xatun Qazan xan Uruz Tdqiqat iin g旦r Yarad脹c脹 ttbiqet my g旦r Fall脹a Qiymtlndirm
- 56. 56 Ev tap脹r脹脹 Kitabi dd-Qorqudun tdqiqata clb olunmas脹n脹n 200 c端 ild旦n端m端 m旦vzusunda ina yaz脹n.
- 57. 57
Editor's Notes
- #2: 禽糸