Entelekt端el Sermaye
0 likes657 views
Rekabetin youn olduu g端n端m端z piyasa koullar脹nda firmalar脹n varl脹klar脹n脹 s端rd端rmeleri i巽in her t端rl端 imkandan yararlanmalar脹 gerekiyor. Entelekt端el sermaye yarat脹lmas脹 ve 端retim s端re巽lerine yans脹t脹lmas脹 bu nedenle 旦nemli.
More Related Content
Similar to Entelekt端el Sermaye (20)
More from Atilla YARDIMCI (19)
Entelekt端el Sermaye
- 1. EKONOM聴K FORUM88 ANAL聴Z ENTELEKTEL SERMAYE Rekabetin youn olduu g端n端m端z piyasa koullar脹nda firmalar脹n varl脹klar脹n脹 s端rd端rmeleri i巽in her t端rl端 imkandan yararlanmalar脹 gerekiyor. Entelekt端el sermaye yarat脹lmas脹 ve 端retim s端re巽lerine yans脹t脹lmas脹 bu nedenle 旦nemli. Haz脹rlayan: Dr. Atilla YARDIMCI TOBB Bilgi Hizmetleri Dairesi Bakan脹
- 2. 89EKONOM聴K FORUM E ntelekt端el kelimesi, Latince ilikileri ifade eden inter ile okuma ve bilgi edinme anlam脹na gelenlectiokeli- melerinin birleimden olumu olup, ilikileri okuma ya da 旦renme olarak a巽脹klanabilir. Bununla birlikte Frans脹zcada in- tellectuelkelimesi, d端端nce ve k端lt端r 端r端nlerine b端y端k ilgi duyan, bunlar- dan tat alan, zihinsel yaant脹s脹 a脹r basan ayd脹n kiiyi tan脹mlamaktad脹r. Sermaye kelimesi ise muhasebe a巽脹- s脹ndan firman脹n sahip olduu her t端r- l端 iktisadi k脹ymetlerin kayna脹, iktisadi a巽脹dan; mal ya da hizmet 端retiminde kullan脹lan 端retilmi 端retim ara巽lar脹, fir- ma a巽脹s脹ndan ama巽lar脹na ve faaliyet- lerine uygun olarak sahip olduu t端m maddi ve maddi olmayan varl脹klar脹n toplam脹 olarak tan脹mlan脹yor. Entelekt端el sermaye kavram脹na ilk vurgu, 1980 y脹l脹nda Hiroyuki Itominin Mobilizing Invisible Assetsisimli 巽a- l脹mas脹nda, g旦r端nmeyen varl脹klar脹n firma i巽in 旦nemine deinilerek yap脹l- m脹. Entelekt端el sermaye konusunda yapt脹脹 巽al脹malar ile tan脹nan Stewart entelekt端el sermayeyi iki bi巽imde ta- n脹ml脹yor. 聴lki firmaya pazarda rekabet avantaj脹 salayan 巽al脹anlar脹n bildii her ey, ikincisi ise zenginlik yarat- mak amac脹yla kullan脹ma haz脹r olan bilgi, enformasyon, fikri m端lkiyet ve deneyimler gibi deerlerin toplam脹 bi巽iminde tan脹mlam脹t脹r. Farkl脹 tan脹mlar yap脹l脹yor Entelekt端el sermaye i巽in farkl脹 ta- n脹mlar yap脹lmakla birlikte, en yal脹n bi巽imde; bir firman脹n maddi olmayan varl脹klar脹n脹n toplam脹ndan olutuu s旦ylenebilir. Uluslararas脹 Muhasebe Standartlar脹 Komitesi taraf脹ndan en- telekt端el sermaye; maddi olmayan deerler olarak nitelendirilerek mar- kalar, bilgisayar yaz脹l脹mlar脹, lisanslar, telif haklar脹, patentler ve imtiyaz anla- malar脹ndan olutuu kabul edilmitir. OECD taraf脹ndan, firmalar脹n sahip ol- duu maddi olmayan varl脹klar脹n (yani organizasyonel ve insan sermayesi- nin) ekonomik deerinin entelekt端el sermayeyi oluturduu belirtilmitir. Entelekt端el sermayenin, bir firman脹n
- 3. EKONOM聴K FORUM90 ANAL聴Z bilan巽osunda tam olarak g旦sterilmeyen fakat firman脹n ger巽ek deerini yans脹tan, akla ve bilgiye dayal脹 g旦r端nmeyen nitelik- teki hayati varl脹klar olduunu ifade eden yazarlar bulunmaktad脹r. Bunun yan脹nda entelekt端el sermaye baz脹 arat脹rmac脹lar taraf脹ndan; firman脹n finansal tablolar脹nda g旦r端nmeyen, fakat firman脹n deerini art- t脹ran, dier firmalara kar脹 rekabet avantaj脹 salayan, firman脹n gelecekteki deerini belirleyen, bilgiye dayal脹 maddi olmayan duran varl脹klar脹n yan脹nda, firman脹n sahip olduu bilgi, enformasyon, deneyimler ve firma k端lt端r端 gibi deerlerin toplam脹 olarak tan脹mlanm脹t脹r. Entelekt端el sermaye unsurlar脹 T端m bu tan脹mlara kar脹n entelekt端- el sermayeye finansal bak脹 a巽脹s脹 ile bir firman脹n defter deeri ile piyasa deeri aras脹ndaki fark bi巽iminde tan脹mlanabilir. Asl脹nda entelekt端el sermaye konusunda yap脹lan 巽al脹malar脹n 旦z端nde; bilgi temelli firmalar脹n piyasa deerleri ile defter de- erleri aras脹ndaki fark脹n nedenlerinin an- la脹lmas脹 istei yatmaktad脹r. Literat端rde entelekt端el sermaye unsular脹n脹n ortak bir tan脹m脹 olmamakla birlikte genellikle bir firmadaki 巽al脹anlar脹n yetkinliinin, or- ganizasyonel yeteneklerinin ve m端teri ilikilerinin, entelekt端el sermayenin en temel 端巽 unsurunu oluturduu kabul edilmektedir. Bu 端巽 unsur s脹ras脹yla insan (巽al脹an) sermayesi, yap脹sal (organizasyo- nel/旦rg端tsel) sermaye ve m端teri (ilikisel) sermayesi olarak adland脹r脹l脹yor. 聴nsan sermayesi; bir firman脹n 巽al脹anla- r脹na ait bilgi birikimi olarak ifade edilebilir. Baka bir deyile 巽al脹anlar脹n eve gittikle- rinde, firmada kalmayan t端m birikimler insan sermayesini oluturuyor. M端teri isteklerine ve beklentilerine 巽旦z端m 端rete- bilme, yeni 端r端nleri tasarlayabilme, pazar pay脹n脹n art脹r脹lmas脹na y旦nelik stratejiler gelitirme yetenekleri, insan sermayesinin en 旦nemli g旦stergeleridir. Bununla beraber insan sermayesinin, entelekt端el sermayenin artt脹r脹lmas脹 i巽in en 旦nemli s端r端kleyici unsur olduu, or- ganizasyonel ve m端teri sermayelerinin de artmas脹n脹 salad脹脹 kabul ediliyor. Bu aamada, insan sermayesinin sadece ki- raland脹脹, hakettii deer verilmedii du- rumlarda, 巽al脹anlar脹n daha iyi imkanlar sunan firmalar脹 tercih edebilecekleri g旦z 旦n端nde bulundurulmal脹d脹r. Buna kar脹n 巽al脹anlarda, kendi entelekt端el birikimleri ile tecr端belerini kullanabilecekleri ortam脹 salayan firmalar脹 tercih etme eilimin- dedirler.
- 4. 91EKONOM聴K FORUM Yap脹sal sermaye Yap脹sal sermaye; insan sermayesi d脹- 脹nda kalan firmaya ait varl脹klar olarak ta- n脹mlanabilir. 聴nsan sermayesinin aksine geceleri eve gitmeyen bilgi olarak ifade ediliyor. al脹anlar脹n bilgi 端retmesini ve bu bilgilerin firman脹n faaliyetlerinde kullan脹l- mas脹n脹 salayacak ortam脹n oluturulmas脹, ancak baar脹l脹 organizasyonel yetenekler ile m端mk端n oluyor. Bu ama巽la y旦neticiler, 巽al脹anlar脹n doru bilgiye zaman脹nda ula- mas脹na imkan salayarak, 端retilen yeni bilgilerin yap脹sal sermayeye d旦n端mesini, b旦ylece bilgi birikiminin firma i巽inde kal- mas脹n脹 isterler. M端teri sermayesi M端teri sermayesi; k脹saca firman脹n sat脹 yapt脹脹 kii ve kurulularla olan iliki- lerinin deeri olarak tan脹mlan脹yor. Firma- n脹n sahip olduu markalar, m端teri say脹s脹, tatmini ve bal脹l脹klar脹, da脹t脹m kanallar脹 ve lisans anlamalar脹, m端teri sermayesinin en 旦nemli par巽alar脹n脹 oluturuyor. Firma- lar脹n varl脹klar脹n脹 s端rd端rebilme ve rekabet edebilmeleri i巽in gerekli olan en 旦nemli entelekt端el sermaye unsurunun m端teri sermayesi olduu arat脹rmac脹lar tara- f脹ndan vurgulanmaktad脹r. Asl脹nda, dier t端m unsurlar脹n hedefi; m端teri sermaye- sinin artmas脹n脹 salayarak, yeni m端teri edinme becerisinin, mevcutlar脹n tatmin d端zeyinin ve bal脹l脹klar脹n脹n art脹r脹lmas脹d脹r. Entelekt端el sermayenin hesaplanmas脹 Rekabet巽i bir piyasada varl脹klar脹n脹 s端r- d端rebilmek i巽in bilgiyi youn bi巽imde kullanmaya balayan firmalar脹n, ger巽ek deerlerinin tespit edilmesinde, maddi var- l脹klar脹 yan脹nda maddi olmayan varl脹klar脹nda dikkate al脹nmas脹 gerekiyor. Firmalar脹n mad- di varl脹klar脹, finansal tablolar ve y旦ntemler kullan脹larak tespit edilebilmesine kar脹n, maddi olmayan varl脹klar脹n脹n hesaplanmas脹 daha zor olmaktad脹r. 1994 y脹l脹nda Muha- sebe Sistemi Uygulama Genel Tebliikap- sam脹nda uygulanmaya balanan tekd端zen hesap plan脹 maddi olmayan varl脹klar脹n, maddi olmayan duran varl脹klar hesap s脹- n脹f脹nda bulunan haklar hesab脹, erefiye hesab脹, kurulu ve 旦rg端tlenme giderleri hesab脹, arat脹rma ve gelitirme hesab脹 ve 旦zel maliyetler hesab脹 alt脹nda g旦sterilmesi gerektiini belirtiyor. Bu durumda firma- lar脹n kendi b端nyesinde bilgi ve tecr端be- lere dayanarak oluturduu deerlerden ziyade, bedel kar脹l脹脹nda d脹ar脹dan sat脹n al脹nan k脹ymetlerin izlenmesi m端mk端n olu- yor. Buna kar脹n entelekt端el sermayenin finansal tablolarda a巽脹k olarak g旦sterileme- mesi, geleneksel muhasebe y旦ntemlerinin yetersiz kalmas脹ndan kaynaklan脹yor. Geleneksel muhasebe sistemleri ge巽mi verileri dikkate almakta ve fizik- sel varl脹klar 端zerinden deerlendirmeler yapmaktad脹r. Oysaki entelekt端el sermaye maddi olmayan duran varl脹klar脹n deer- lendirilmesine ihtiya巽 duymaktad脹r. En- telekt端el sermayenin 旦l巽端lerek rakamsal deerinin belirlenmesi sonucunda, firma b端nyesinde var olan maddi olmayan var- l脹klar脹n; firma sat脹n almalar脹 ve birlemele- rin de deerlendirilmesi, mali tablolarda g旦sterilmesi, teminat olarak sunulmas脹, Ar-Ge faaliyetlerinin etkinliinin 旦l巽端lme- sinde kullan脹lmas脹 m端mk端n olmaktad脹r. Rekabetin etkisi Rekabetin youn olduu g端n端m端z piyasa koullar脹nda, firmalar脹n varl脹klar脹- n脹 s端rd端rmeleri i巽in her t端rl端 imkandan yararlanmalar脹 gerekiyor. Entelekt端el ser- maye yarat脹lmas脹 ve 端retim s端re巽lerine yans脹t脹lmas脹 bu nedenle 旦nemlidir. Genel olarak firmalar脹n ekonomik ve finansal endielerinden dolay脹 bu d端zeyde bi- lin巽li olmad脹klar脹 s旦ylenebilir. Bu nedenle 旦zellikle KOB聴lere y旦nelik eitim ve bi- lin巽lendirme faaliyetlerinde entelekt端el sermaye konusunun da dahil edilmesi yararl脹 olacakt脹r. CHOONG, Kwee Keong; (2008), Intellectual Capital: Definitions, Categori- zation and Reporting Models, Journal of Intellectual Capital, 9 (4), 609-638. H聴LAV Selahatin; (2008), Entelekt端eller ve Eylem, Yap脹 Kredi Yay脹nlar脹, 140 s. ROSS, G旦ran, ROSS Johan; (1997),Measuring Your Companys Intellectual Performans, Long Range Planning, 30 (3), 413-426. STEWART, A. Thomas; (1997), Entelekt端el Sermaye Kurulular脹n Yeni Zenginlii, ev. Nurettin Elh端seyni, MESS Yay脹n No: 258, 聴stanbul, 339 s. WILLAMS, Mitchel; (2000), Relationship Between Board Structure a Firms Intellectual Capital Performance in an Emerging Economy, Cargary Univ., Canada, 44 s. YARDIMCI, Atilla, (2016), 聴malat Sanayi Sekt旦rlerinde Entelekt端el Ser- mayenin Hesaplanm脹 Maddi Olmayan Varl脹klar Y旦ntemiyle Hesaplanmas脹, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53 (621), 27-45. YILDIZ, Sebahattin; (2010), Entelekt端el Sermaye Teori ve Arat脹rma, T端rk- men Kitabevi, 聴stanbul, 288 s. Entelekt端el Sermaye Unsurlar脹n脹n Bileenleri Unsur Bileen 聴nsan Sermayesi al脹an say脹s脹, memnuniyeti ve s端reklilii Teknik bilgi (know-how), Eitim d端zeyi, Mesleki yeterlilik, Bilgi 端retme ve yenilik巽ilik yetenei ile potansiyeli Yap脹sal Sermaye Patentler, lisanslar ve markalar, Tasar脹mlar, Logo, Y旦netim s端re巽leri ve felsefesi, Bilgi sistemleri, Teknolojik altyap脹, Finansal ilikiler M端teri Sermayesi Ticari itibar, M端teri say脹s脹, memnuniyeti, sadakati ve ilikileri, Tedarik, da脹t脹m ve bayi kanallar脹, D脹 paydalar ve kurumlar ile ilikiler Ticari ibirlikleri d端ller Kaynak: Yard脹mc脹 (2016) Kaynak: