ESP Lipunang Sibil, Media at Simbahan.pdfjayorizal1
油
Aralin 4
Lipunang Sibil, Media at
Simbahan
Inihanda ni: ARNEL O. RIVERA
Ang GRADES pinaghihirapan HINDI inililimos.
Balik-aral:
Ang lipunang pang-ekonomiya ay nagsisikap na
pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon sa
kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng tao.
Sa lipunang pang-ekonomiya, ginagawa ng mga tao na
malaking tahanan ang bansa isang tunay na tahanan
kung saan maaaring tunay na tumahan (huminto,
manahimik, pumanatag) ang bawat isa sa pagsisikap
nilang mahanap ang kanilang mga buhay.
Panimula
Ang pamahalaan ay gumagawa at nagpapatupad
ng mga batas upang matiyak nito na matutugunan
ang mga pangangailangan sa lipunan.
Magkagayon man, sa maraming pagkakataon ay
nagkukulang ang pamahalaan sa layuning ito.
Lipunang Sibil
Ang kusang pag-oorganisa ng ating mga sarili tungo
sa sama-samang pagtuwang sa isat-isa.
Hindi ito isinusulong ng mga pulitiko o ng mga
negosyante na may pansariling interes.
Ito ay ibinubunsod ng pagnanais ng mga
mamamayan na matugunan ang kanilang mga
pangangailangan na bigong tugunan ng
pamahalaan at kalakalan (business).
Ang lipunang sibil ay nagsasagawa ng mga
pagtugon na sila mismo ang nagtataguyod,
kung kaya nagkakaroon ng likas kayang pagunlad (sustainable development) na hindi tulad
ng minadali at pansamantalang solusyon ng
pamahalaan at kalakalan.
Halimbawa:
1994- Peace Advocates Zamboanga adbokasiyang
palakasin ang ugnayan ng mga Kristiyano at Muslim
1984- Gabriela Movement isinulong at naisabatas
ang Anti-Sexual Harrassment Act (1995), AntiViolence Against Women and their Children Act
(2004), at iba pa.
Katangian ng ibat-ibang Anyo ng
Lipunang Sibil
Pagkukusang-loob. Walang pumilit, nanakot,
o nanggipit sa mga kasapi nito upang
makisangkot.
Bukas na pagtatalastasan. Walang
pinipigilan o dinidiktahan sa pagpapahayag
ng saloobin.
Walang pang-uuri. Hindi isinasaalang-alang
ang kalagayang panlipunan ng mga kasapi:
Katangian ng ibat-ibang Anyo ng
Lipunang Sibil
Pagiging organisado. Sapagkat nagbabago
ang kalagayan ayon sa mga natutugunang
pangangailangan, nagbabago rin ang
kaayusan ng organisasyon upang tumugma
sa kasalukuyang kalagayan.
May isinusulong na pagpapahalaga. Ang
isinusulong nito ay hindi pansariling interes
kundi kabutihang panlahat katotohanan at
espiritwalidad.
Ang Media
Anumang bagay na nasa pagitan o namamagitan
sa nagpadala at pinadalhan ay tinatawag sa Latin
na medium (o media kung marami).
Kung maramihan at sabay-sabay ang paghahatid
na ginagawa natin, tinatawag natin itong mass
media: diyaryo, radyo, telebisyon, pelikula o
internet
Sa pagpapalutang ng mahahalagang impormasyon
ay napananatili mo ang ikabubuti ng iba pang
kasapi ng lipunan.
Ang pangunahing layunin ng media ay magsulong
ng ikabubuti ng bawat kasapi ng lipunan. Ito ang
dahilan kung bakit tungkulin ng media ang
pagsasabi ng buong katotohanan, at kagyat na
pagtutuwid sakali mang may naipahatid na maling
impormasyon na maaaring maging batayan ng iba
sa pagpapasya ng ikikilos.
Ang media ay
ESP Lipunang Sibil, Media at Simbahan.pdfjayorizal1
油
Aralin 4
Lipunang Sibil, Media at
Simbahan
Inihanda ni: ARNEL O. RIVERA
Ang GRADES pinaghihirapan HINDI inililimos.
Balik-aral:
Ang lipunang pang-ekonomiya ay nagsisikap na
pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon sa
kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng tao.
Sa lipunang pang-ekonomiya, ginagawa ng mga tao na
malaking tahanan ang bansa isang tunay na tahanan
kung saan maaaring tunay na tumahan (huminto,
manahimik, pumanatag) ang bawat isa sa pagsisikap
nilang mahanap ang kanilang mga buhay.
Panimula
Ang pamahalaan ay gumagawa at nagpapatupad
ng mga batas upang matiyak nito na matutugunan
ang mga pangangailangan sa lipunan.
Magkagayon man, sa maraming pagkakataon ay
nagkukulang ang pamahalaan sa layuning ito.
Lipunang Sibil
Ang kusang pag-oorganisa ng ating mga sarili tungo
sa sama-samang pagtuwang sa isat-isa.
Hindi ito isinusulong ng mga pulitiko o ng mga
negosyante na may pansariling interes.
Ito ay ibinubunsod ng pagnanais ng mga
mamamayan na matugunan ang kanilang mga
pangangailangan na bigong tugunan ng
pamahalaan at kalakalan (business).
Ang lipunang sibil ay nagsasagawa ng mga
pagtugon na sila mismo ang nagtataguyod,
kung kaya nagkakaroon ng likas kayang pagunlad (sustainable development) na hindi tulad
ng minadali at pansamantalang solusyon ng
pamahalaan at kalakalan.
Halimbawa:
1994- Peace Advocates Zamboanga adbokasiyang
palakasin ang ugnayan ng mga Kristiyano at Muslim
1984- Gabriela Movement isinulong at naisabatas
ang Anti-Sexual Harrassment Act (1995), AntiViolence Against Women and their Children Act
(2004), at iba pa.
Katangian ng ibat-ibang Anyo ng
Lipunang Sibil
Pagkukusang-loob. Walang pumilit, nanakot,
o nanggipit sa mga kasapi nito upang
makisangkot.
Bukas na pagtatalastasan. Walang
pinipigilan o dinidiktahan sa pagpapahayag
ng saloobin.
Walang pang-uuri. Hindi isinasaalang-alang
ang kalagayang panlipunan ng mga kasapi:
Katangian ng ibat-ibang Anyo ng
Lipunang Sibil
Pagiging organisado. Sapagkat nagbabago
ang kalagayan ayon sa mga natutugunang
pangangailangan, nagbabago rin ang
kaayusan ng organisasyon upang tumugma
sa kasalukuyang kalagayan.
May isinusulong na pagpapahalaga. Ang
isinusulong nito ay hindi pansariling interes
kundi kabutihang panlahat katotohanan at
espiritwalidad.
Ang Media
Anumang bagay na nasa pagitan o namamagitan
sa nagpadala at pinadalhan ay tinatawag sa Latin
na medium (o media kung marami).
Kung maramihan at sabay-sabay ang paghahatid
na ginagawa natin, tinatawag natin itong mass
media: diyaryo, radyo, telebisyon, pelikula o
internet
Sa pagpapalutang ng mahahalagang impormasyon
ay napananatili mo ang ikabubuti ng iba pang
kasapi ng lipunan.
Ang pangunahing layunin ng media ay magsulong
ng ikabubuti ng bawat kasapi ng lipunan. Ito ang
dahilan kung bakit tungkulin ng media ang
pagsasabi ng buong katotohanan, at kagyat na
pagtutuwid sakali mang may naipahatid na maling
impormasyon na maaaring maging batayan ng iba
sa pagpapasya ng ikikilos.
Ang media ay
7. 1. Ito ang pinakamabigat na dahilan
kung bakit kailangan nating
magpatulong sa iba:
a.Ibatt iba tayo ng kakayahan.
b.Magkakaroon tayo ng panahon para sa iba pa
nating nais gawin.
c.Hindi lahat ng pangangailangan natin ay matatamo
ng mag-isa.
d.Nais nating magkaroon ng saysay ang kakayahan
ng iba.
8. 2.Ang pamahalaan ay gumagawa at
nagpapatupad ng batas upang matiyak na:
a.Ang lahat ay magiging masunurin.
b.Matutugunan ang mga pangangailangan ng lahat.
c.Bawat mamamayan ay may dapat gampanan.
d.Walang magmamalabis sa lipunan.
9. a.Sa ganito natin maipapakita ang pagkakaisa.
b.Ang sama-samang pagkilos ay napapagaan sa
gawain.
c.Walang ibang maaaring gumawa nito para sa atin.
d.Hindi sapat ang kakayahan ng pamahalaan para
tumugon.
3.Bakit nagkukusa tayo na mag-organisa at
tugunan ang pangangailangan ng
nakararami?
10. a.Pagpaparating ng mga karaingan sa pamahalaan.
b.Pagbibigay-lunas sa suliranin ng karamihan.
c.Pagtalakay ng mga suliraning panlipunan.
d.Pagbibigay-pansin sa pagkukulang ng pamahalaan.
4. Pangunahing layunin ng
Lipunang Sibil ang:
11. a.Impormasyong hawak ng marami.
b.Isahan ngunit maramihang paghahatid ng
impormasyon.
c.Impormasyong nagpapasalin-salin sa marami.
d.Paghahatid ng maraming impormasyon
5. Ang kahulugan ng mass media
ay:
12. a.Wala tayong ibang mapagkukunan ng
impormasyon.
b.Nagpapasya tayo ayon sa hawak nating
impormasyon.
c.Maari nating salungatin ang isinasaad nitong
impormasyon.
d.Pinaglalagakan lamang ito ng impormasyon.
6. Tungkulin ng mass media ang
pagsasaad ng katotohanan
dahil:
13. a.Paglalahad ng impormasyong hindi pakikinabangan.
b.Pagpapahayag ng sariling kuro-kuro.
c.Paglalahad ng isang panig ng usapin.
d.Pagbanggit ng maliliit na detalye.
7. May kasinungalingan sa mass media kung
mayroong:
14. a.Kawalan ng saysay ng buhay sa gitna ng mga
tinatamasa.
b.Kalakarang kinalimutan natin sa ating mga
magulang.
c.Kapangyarihang hawak ng mga lider ng relihiyon.
d.Pagkakatantong hindi tayo nag-iisa sa paghahanap
ng katuturan ng buhay.
8. Ang pananatili nating kaanib ng
isang institusyong panrelihiyon
ay bunga ng:
15. a.Kawalan ng pangmatagalang liderato.
b.Pagsasalungatan ng ibat ibang paninindigan.
c.Kawalan ng kuwalipikasyon ng mga kaanib.
d.Panghihimasok ng estado.
9. Ang sumusunod ay mga
katangian ng lipunang sibil,
maliban sa:
16. a.Malayuang pag bibisikleta.
b.Pagmamasid sa mga ibon.
c.Pagtatanim ng mga puno.
d.Pagsisid sa mga bahura (coral reffs).
10. Ang samahang nagsasagawa
ng ______ ay maituturing na
isang lipunang sibil.
18. Gumawa ng talaan ng mga natatandaan mong
kahalintulad na gawain sa iyong lugar.
GAWAIN 1
Pangalan o uri ng
organisasyon
Uri ng paglilingkod Panahong nilaan Pananaw ng mga tao
tungkol sa resulta o
epekto ng serbisyo o
kawanggawa
1.
2.
3.
19. Gumawa ng talaan ng mga natatandaan mong
kahalintulad na pagkilos na iyong nabalitaan.
GAWAIN 2
Usaping ipinoprotesta Pangalan o uri ng organisasyon Petsa at Taon
1.
2.
3.
21. Pagdedebate ukol sa papel na
ginagampanan ng dalawang
uri ngg lipunang sibil
(kawanggawa
at
kilos protesta) sa kabutihang
panlahat
GAWAIN 4
22. Paki lang
May natatandaan ka bang
pagkakataon na kailangan mong
sabihin ito sa isang taong kalapit
mo?
Alam mong magagawa mo
naman, kaya lang may dahilan
kung bakit kailangan mong
ipagawa sa iba at kailangan
mong sabihing, Paki lang.
23. Kung alam mo kung ano-
ano ang mga kaya mong
gawin, alam mo rin kung
ano-ano ang hindi.
At marami ka pang
kailangang ipagawa sa iba
upang mabuhay, mga
pangangailangang hindi mo
makakalap nang mag-isa.
24. Gayundin sa pamahalaan.
Gumagawa at nagpapatupad ito ng
mga batas, upang matiyak nito na
matutugunan ang mga
pangangailangan natin sa lipunan.
Tinitingnan nito kung natutupad ang
mga batas na ito, at pinarurusahan
ang lalabag na nakahahadlang sa
pagtatamasa natin ng ating mga
pangangailangan
D
25. Dahil kapos ang kakayahan ng
pamahalaan upang ang katiwalian
ay mabigyang-lunas, at lahat tayo ay
nabibigatan sa kalakarang ito,
napakarami rin ng kailangan nating
katuwangin sa pagtugon dito, at
sabihang, Paki lang. May mga nag-
organisa ng kani-kanilang sarili upang
ipahayag ang pagkasuklam sa
ganitong sistema.
26. Ang ganitong kusang-
loob na pag-organisa ng
ating mga sarili tungo sa
sama-samang pagtuwang
sa isat isa ang tinatawag
nating lipunang
sibil.
27. Lipunang Sibil
Ang kusang pag-oorganisa ng ating mga
sarili tungo sa sama-samang pagtuwang sa
isat-isa.
Hindi ito isinusulong ng mga pulitiko o ng
mga negosyante na may pansariling interes.
Ito ay ibinubunsod ng pagnanais ng mga
mamamayan na matugunan ang kanilang
mga pangangailangan na bigong tugunan ng
pamahalaan at kalakalan (business).
28. Ang lipunang sibil ay nagsasagawa ng mga
pagtugon na sila mismo ang nagtataguyod, kung
kaya nagkakaroon ng likas kayang pag-unlad
(sustainable development) na hindi tulad ng
minadali at pansamantalang solusyon ng
pamahalaan at kalakalan.
Halimbawa:
1994- Peace Advocates Zamboanga adbokasiyang
palakasin ang ugnayan ng mga Kristiyano at Muslim
1984- Gabriela Movement isinulong at naisabatas
ang Anti-Sexual Harrassment Act (1995), Anti-
Violence Against Women and their Children Act
(2004), at iba pa.
29. ANG MEDIA
Anumang bagay na nasa pagitan o
namamagitan sa nagpadala at
pinadalhan ay tinatawag sa Latin na
medium, o media kung marami.
Ginagamit natin ito kung may gusto
tayong ipahatid na impormasyon.
Kung maramihan at sabay-sabay ang
paghahatid na ginagawa natin,
tinatawag natin itong mass media:
diyaryo, radyo, telebisyon, pelikula, o
internet.
30. Nagpapasya ka ayon sa
hawak mong impormasyon
na pinalulutang ng media.
Subalit paano kung ang
hawak mong impormasyon
ay mali?
31. Ang pangunahing layunin ng media
bilang isang halimbawa ng lipunang
sibil, ay magsulong ng ikabubuti ng
bawat kasapi ng lipunan. Ito ang
dahilan kung bakit tungkulin ng
media ang pagsasabi ng buong
katotohanan, at kagyat na
pagtutuwid sakali mang may
naipahatid na maling impormasyon
na maaaring maging batayan ng iba sa
pagpapasya ng ikikilos.
32. Ang media ay pinaglalagakan lamang ng mga
katotohanang kailangan ng lipunan para sa
ikabubuti ng bawat kasapi nito. Hindi ikabubuti
ninuman ang kasinungalingang bunga ng
pagbabawas o pagdaragdag sa katotohanan.
Ang kapangyarihan ng media ay
hindi isang lakas na nananalasa,
kundi isang pag-ibig na lumilikha
(Papa Juan Pablo II, 1999).
33. Anumang anomalya ay
napipigilan kapag ito ay
naisisiwalat.
Kapag naglihim tayo,
doon magtatrabaho ang
diyablo
(San Ignacio).
34. ANG SIMBAHAN
Sakali mang nakakamit natin ang
lahat ng ating pangunahing
pangangailangan, hindi pa rin ito
nagbibigay ng katiyakan na magiging
ganap na tayong masaya.
Gaano man karami ang iyong
matamo para sa sarili,
makakaramdam ka pa rin ng
kahungkagan, ng kawalan ng
katuturan, ng kakulangan. Hindi ka
nag-iisa sa ganitong damdamin.
35. Inorganisa natin ang ating sari-sarili upang
hanapin ang makapupuno sa kabila ng
kariwasaan.
Ibat iba tayo ng antas ng pagkaunawa sa totoong
kabuluhan ng buhay: may mas malalim, may mas
mababaw.
Sa maraming pagkakataon ng iyong
pagkabagot, dito mo napagtatanto ang
iyong kababawan, kung kay但
nagpapatuwang ka sa mga kasapi ng
lipunan na may kalaliman ang pang-
unawa sa buhay.
Lumalapit ka sa mga lider ng moralidad: pari, pastor,
ministro, imam, guru, monghe, at iba pa. Magpapatuwang
ka sa kanila, at sasabihin mo, Paki lang po.
36. Mga katangian ang ibat ibang
anyo ng lipunang sibil:
1. Pagkukusang loob
2. Bukas na Pakikipagtalastasan
3. Walang Pag-uuri
4. Pagiging Organisado
5. May isinusulong na
pagpapahalaga
37. Mga katangian ang ibat ibang anyo ng lipunang sibil:
1.Pagkukusang-loob.
Walang pumilit, nanakot, o
nanggipit sa mga kasapi nito
upang makisangkot. Malaya
ito mula sa impluwensya ng
estado o negosyo.
38. Mga katangian ang ibat ibang anyo ng lipunang sibil:
2. Buk叩s na pagtatalastasan.
Walang pinipigilan o dinidiktahan sa
pagpapahayag ng saloobin. Ang uri ng
pagtalakay ay pangmadla, kung saan
buh叩y ang diwa ng demokrasya. Sa
pagpapalitan ng lahat ng kuro-kuro
ay nalilinaw ang mga usapin; daan
upang ang mga kaanib ay magkaroon
ng katiyakan sa gagawin nilang mga
pagpapasya.
39. Mga katangian ang ibat ibang anyo ng lipunang sibil:
3. Walang pang-uuri.
Hindi isinasaalang-alang ang kalagayang
panlipunan ng mga kasapi: mayaman o
mahirap, may pinag-aralan o wala, kilal叩 o
hindi, anumang kasarian. Sapagkat ang
hinahanap ay kabutihang panlahat,
binibigyan ng pagkakata坦ng mapakinggan
ang lahat ng panig; sa gayon ay walang
maiiwang hindi nagtamasa ng bunga ng
pagsisikap ng lipunan.
40. Mga katangian ang ibat ibang anyo ng lipunang sibil:
4. Pagiging organisado.
Bagamat hindi kasing-organisado
katulad ng estado at negosyo, patungo
ito sa pagiging institusyon, ayon sa
hinihingi ng pagkakataon. Sapagkat
nagbabago ang kalagayan ayon sa mga
natutugunang pangangailangan,
nagbabago rin ang kaayusan ng
organisasyon upang tumugma sa
kasalukuyang kalagayan.
41. Mga katangian ang ibat ibang anyo ng lipunang sibil:
5. May isinusulong na
pagpapahalaga.
Ang isinusulong nito ay hindi
pansariling interes kundi kabutihang
panlahat: isinusulong ng media ang
katotohanan, isinusulong naman ng
Simbahan ang espiritwalidad. Ang
pagpapahalagang ito ang nagbubunsod
sa mga kasapi upang mapagtagumpayan
ang ano mang balakid.
42. Walang sino man ang
nabubuhay para sa
sarili lamang, sabi nga
ni Fr. Eduardo
Hontiveros sa isang awit.
43. Sa kabilang banda, ang pagwawalang-
bahala natin sa lipunang sibil ay
nakapagpapanatili, kung hindi man
nakapagpapalal但, ng mga suliraning
panlipunan.
Sapagkat ang ikabubuti ng lipunan ay
nakasalalay sa ikabubuti ng bawat isa
atin, hindi maiaalis ang patuloy nating
pagmamalay sa paanyaya ng bawat
nakakatagpo nating nakikiusap na, Paki
lang.
44. Gamit ang sumusunod na mahahalagang salita /
konsepto, lumikha ng rap tungkol sa Lipunang
sibil na humihingkaya sa mga tagapakinig na
mag-ambag sa pagsulong ng kabutihang panlahat.
Paghihinuha sa batayang konsepto
45. GAWAIN 5
PANGKATANG GAWAIN
Panuto:
1. Bumuo ng pangkat na may limang kasapi ayon sa magkakalapit ng
tirahan.
2. Bilang isang pangkat, pagpasiyahan ang sumusunod:
a. Ang pamayanan kung saan nagsasagawa ng pangangalap ng
mga datos (survey)
b. Ang lipunang sibil na kumikilos sa pamayanang napili
46. 3. Itala sa kuwaderno ang mga sumusunod na datos ukol sa
napiling lipunang sibil:
a. Pangalan, pamunuan, at taggapan ng lipunang sibil
b. Adbokasiya ng lipunang sibil
c. Layunin ng adbokasiya
d. Petsa kung kailan nagsimulang makisangkot ang
lipunang sibil sa pamayanan
e. Sariling pagtataya ng lipunang sibil sa antas ng tagumpay
ng adbokasiya nito sa pamayanan
48. Ang kabiguan ng estado at
kalakalan na makamit ng
mga mamamayan ng
kabutihang panlahat, ay
pinamumunuan ng kusang
pagtugin ng mga
mamamayan upang ang
kabutihang panlahat ay
makamit.