Lesson in Hiram na Salita. mga salitang banyagang ginagamit sa Wikang Filipino.
Wala itong katumbas na salita sa wikang Filipino kaya’t hiniram na lang ang pagbigkas at pagbaybay ng banyaga dito.
Maaaring ang mga ito ay may taglay na mga hiram na titik gaya ng: C F, J, Q, V, X, Z
Mga alituntunin sa panghihiram o pagtutumbas ng mga salitang hiram:
1. Ginagamit sa pangngalang pantangi ang mga hiram na titik nang walang pagbabago.
Halimbawa: Mike, Colgate
2. Salitang katutubo mula ibang wika.
Halimbawa:
ifun (pinakamaliit na banak)
masjid (pook-dalanginan ng mga Muslim)
3. Kung konsistent ang pagbabaybay ng salita, hiramin ito nang walang pagbabago.
Halimbawa:
Ingles Filipino
alto alto
editor editor
memorandum memorandum
4.. Kung hindi konsistent ang pagbabaybay ng salita, hiramin ito at baybayin nang konsistent ayon sa tuntuning kung ano ang bigkas ay siyang baybay.
Halimbawa:
Ingles Filipino
meeting miting
leader lider
teacher titser
5. May mga salita sa Ingles na maaaring hiramin nang walang pagbabago. Ito ay ang simbolong pang-agham, salitang agham at teknikal at ang mga salitang Ingles na kapag binabaybay sa Filipino ay malayo na ang kahulugan.
Halimbawa:
calcium H2O (water)
x – ray CO2 (carbon dioxide)
6. Kapag ang hiniram na salita sa Ingles ay may katumbas sa Filipino, katumbas na salita ang siyang gagamitin.
Halimbawa:
Ingles Filipino
ability kasanayan
rule tuntunin
south timogAng mga salitang hiram ay mga salitang nanggaling sa iba’t ibang mga dayuhang nakarating sa ating bansa na kalimitan na nating ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipag-usap o talakayan.
Binago man ang baybayin o hindi, mahalaga ang mga salitang hiram sapagkat nakatutulong ito sa pagpapayaman ng ating bokabularyo o talasalitaan.
Ang mga salitang hiram ay mga salitang nanggaling sa iba’t ibang mga dayuhang nakarating sa ating bansa na kalimitan na nating ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipag-usap o talakayan.
Binago man ang baybayin o hindi, mahalaga ang mga salitang hiram sapagkat nakatutulong ito sa pagpapayaman ng ating bokabularyo o talasalitaan.
Ang mga salitang hiram ay mga salitang nanggaling sa iba’t ibang mga dayuhang nakarating sa ating bansa na kalimitan na nating ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipag-usap o talakayan.
Binago man ang baybayin o hindi, mahalaga ang mga salitang hiram sapagkat nakatutulong ito sa pagpapayaman ng ating bokabularyo o talasalitaan.
Ito ay maaring gaitin sa classroom observation videos sa filipino V. It ay tungkol sa pagbibigay kahulugan sa mga salitang pamilyar at di-pamilyar na sa salita.
Ito ay maaring gaitin sa classroom observation videos sa filipino V. It ay tungkol sa pagbibigay kahulugan sa mga salitang pamilyar at di-pamilyar na sa salita.
Filipino 3 Yunit III Aralin 1 Pagtukoy ng Tambalang SalitaDesiree Mangundayao
Ìý
Ang mga slideshare na ito ay maaring makatulong sa mga bata, magulang at mga gurong nagnanais na matuloy ang edukasyon sa kabila ng pandemya.. MELC BASED na rin po at may mga learning activities
#parasabata​. #tuloyangedukasyon​
LIKE/ SHARE / SUBSCRIBE/ COMMENT DOWN BELOW
Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)Eleizel Gaso
Ìý
Ang mag-aaral ay nakapanghihikayat tungkol sa kagandahan ng alinmang bansa batay sa binasang akdang pampanitikan
Nasusuri ang binasang anekdota batay sa:paksa, tauhan, tagpuan, motibo ng awtor, paraan ng pagsulat F10PB-IIIb-81
1. Natutukoy ang kahulugan ng anekdota
2. Nasusuri ang binasang anekdota batay sa paksa, tauhan, tagpuan, motibo ng awtor, paraan ng pagsulat
3. Nakasusulat ng anekdota tungkol sa mga dating karanasan nang may pagpapahalaga
Ang **akdang naratibo** ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay ng isang kwento o karanasan. Ito ay isang pagsasalaysay ng mga pangyayari na may layuning magbigay aliw, magturo, o magbigay aral sa mga mambabasa. Kadalasang gumagamit ng mga tauhan, tagpuan, at kaganapan upang maipahayag ang isang kwento sa isang tiyak na ayos o pagkakasunod-sunod.
Ang **akdang naratibo** ay may mga pangunahing elemento tulad ng **tauhan**, **tagpuan**, **tema**, **salungatan**, at **banghay**. Ang **tauhan** ang mga karakter na gumaganap sa kwento, mula sa pangunahing tauhan hanggang sa mga sumusuportang karakter. Ang **tagpuan** ay ang lugar at oras kung saan nagaganap ang mga pangyayari sa kwento. Ang **tema** naman ay ang pangunahing ideya o mensahe na nais iparating sa mambabasa. Ang **salungatan** ay ang problema o hamon na kinakaharap ng mga tauhan sa kwento, at ang **banghay** ay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula sa simula, gitna, hanggang sa wakas.
Halimbawa ng akdang naratibo ay ang mga **maikling kwento**, **nobela**, at **talambuhay**. Sa mga akdang ito, ang manunulat ay nagkukuwento ng isang kwento na may mga tauhan at nagsisilbing gabay sa mga mambabasa upang matutunan ang mga aral na dulot ng kwento. Ang isang akdang naratibo ay maaaring magtaglay ng iba't ibang emosyon tulad ng saya, lungkot, takot, at pagmamahal, na nakatutulong upang mas maging makulay at buhay ang kwento.
Sa kabuuan, ang akdang naratibo ay isang mahalagang anyo ng panitikan na naglalaman ng mga kwento at karanasan na makapagbibigay ng kasiyahan at aral sa mga mambabasa.
3. Masungit ang panahon. Maiitim ang mga
ulap. Malamig ang hangin. Gumuguhit manaka-
naka ang matatalim na kidlat sa langit.
Napakatahimik ng buong paligid. Walang
maririnig na mahihinang huni ng mga ibon.
Humahanap ng mga ligtas na silungan pati mga
hayop. Madilim ang paligid. Babagsak na ang
malakas na ulan.
5. PANG- URI
Ang pang- uri ay salitang nagsasaad ng
katangian o uri ng tao, hayop, bagay, lunan,
atbp., na tinutukoy ng pangngalan o panghalip
na kasama nito sa loob ng pangungusap.
Ang pang-uri ay nagsasaad ng katangian o
mga salitang naglalarawan. Maaari itong
salitang-ugat at panlaping makauri.
6. 1. Pang- uring nagbibigay-turing sa Pangngalan
Halimbawa:
1. Ang mabait na bata ay pinagpala.
2. Ang batang makulit ay aking kapatid.
3. Ang masunuring bata ay kinagigiliwan ko.
7. 2. Pang- uring Nagbibigay-turing sa Panghalip
Halimbawa:
1. Kayong mayayabang ay iniiwasan ng mga
kaibigan.
2. Kaming mababait ay binibiyayaan ng Diyos.
3. Magtatagumpay kayong matatalinong
mag-aaral.
8. 3. Pang-uring maaaring paksa ng isang
Pangungusap
Halimbawa:
1. Ang mababait ay pinupuri ng marami.
2. Ang matatapang ay hindi nagpapatalo sa
laban.
3. Ang mapagkunwari ay kinamumuhian ko.
9. 4. Pang-uring maaaring isang kaganapang
pansimuno ng isang pangungusap.
Halimbawa:
1. Malamig ang gabi.
2. Marumi ang kanyang damit.
3. Puti ang kanyang bestida.
10. 5. Pang-uring maaaring nagsasaad ng bilang
sa salitang binibigyang-turing nito.
Halimbawa:
1. Ang tatlong itlog ay nabasag.
2. Apat ang pumasa sa pagsusulit.
3. Ikalimang ranggo ang iyong kapatid.
11. Ang pang-uring ginamit na panuring ay iniuugnay sa
pangngalan o panghalip sa pamamagitan ng mga
pang-angkop.
Mga Halimbawa:
1. Nasa grasya ng Diyos ang banal na tao.
2. Magandang tanawin ang kanyang
iginuhit na larawan.
3. Malamang pata ng baboy ang ipinaksiw
niya.
12. Gawain:
Isulat kung PP kung ang pang-uring nasa panaklong ay panuring sa
pangngalan, PH kung panuring ng panghalip, PN kung pangngalan,
KP kung kagamitang pansimuno at PB kung nagsasaad ng bilang
____1. (Masayahin) ang mga Pilipino.
____2. (Mapagkawanggawa sila.
____3. Ang (malamig) na hangin ay dumampi sa aking pisngi.
____4.Sila ay (maunawain).
____5. (Mahusay) na pintor sa Juan Luna.
____6. (Masinop) siya sa gamit.
____7. Mapapalad ang (mabubuti)
____8. (Tatlong) itlog ang binili ko.
____9. Pinagpapala ang mga (kapus-palad).
____10. May (malambot) na puso para sa bata si Vanessa.
13. Gawain:
Isulat kung PP kung ang pang-uring nasa panaklong ay panuring sa
pangngalan, PH kung panuring ng panghalip, PN kung pangngalan,
KP kung kagamitang pansimuno at PB kung nagsasaad ng bilang
____1. (Masayahin) ang mga Pilipino.
____2. (Mapagkawanggawa) sila.
____3. Ang (malamig) na hangin ay dumampi sa aking pisngi.
____4.Sila ay (maunawain).
____5. (Mahusay) na pintor sa Juan Luna.
____6. (Masinop) siya sa gamit.
____7. Mapapalad ang (mabubuti)
____8. (Tatlong) itlog ang binili ko.
____9. Pinagpapala ang mga (kapus-palad).
____10. May (malambot) na puso para sa bata si Vanessa.
14. Gawain:
Isulat kung PP kung ang pang-uring nasa panaklong ay panuring sa
pangngalan, PH kung panuring ng panghalip, PN kung pangngalan,
KP kung kagamitang pansimuno at PB kung nagsasaad ng bilang
KP 1. (Masayahin) ang mga Pilipino.
PH 2. (Mapagkawanggawa) sila.
PP 3. Ang (malamig) na hangin ay dumampi sa aking pisngi.
PH 4.Sila ay (maunawain).
PP 5. (Mahusay) na pintor sa Juan Luna.
PH 6. (Masinop) siya sa gamit.
KP 7. Mapapalad ang (mabubuti)
KB 8. (Tatlong) itlog ang binili ko.
PP 9. Pinagpapala ang mga (kapus-palad).
PP 10. May (malambot) na puso para sa bata si Vanessa.
18. 3. Inuulit
Ang salita ay maaaring inuulit ng buo o inuulit na ganap.
Maaari ring bahagi lamang ng isang salitang-ugat o tinatawag na
parsyal ang pag-uulit.
Halimbawa:
Pag-uulit na Ganap:
(ang) puti-puti
puting-puti
maputing-maputi
maputi-puti
Pag-uulit na Di-ganap:
(ang) liliit
maliliit
19. 4. Tambalan
Ang pang-uri ay tambalan kung ito’y binubuo ng
pinagsamang dalawang salita na maaaring may ikatlong
kahulugan o mananatili ang kahulugan.
Halimbawa:
Karaniwang kahulugan
Taus-puso bigyang-yaman
Bayad-utang hilis-kalamay
Patalinghagang kahulugan
Kalatog-pinggan ngising-aso
Bulang-gugo kapit-tuko
20. GAWAIN:
Isulat ang pang-uri sa loob ng tamang kahon ayon sa kayarian nito.
isip-bata sobra abot-kamay tuloy-tuloy antukin bukod-tangi
payapa magalang gutom iba-iba bigay-todo mahiyain
kasimbait Una dakila kabit-kabit bukas-loob kasintibay
Luma pantay-pantay taos-puso mapanukso punit-punit masuwerte
puro malas palabiro araw-araw
PANG-URING PAYAK
PANG-URING TAMBALAN
PANG-URING MAYLAPI
PANG-URING INUULIT
23. 1. Isahan
Ang pang-uri ay isahan kung nagsasaad ito ng isang
bilang ng salitang binibigyang-turing o inilalarawan.
Halimbawa:
1. Maligayang pamilya ang pamilyang malusog.
2. Kapalagayang-loob ko siya.
3. Pang-iniksyon iyan.
24. 2. Dalawahan
Nasa kailanang dalawahan ang pang-uri kung ito’y
nagbibigay- turing sa dalawa.
Halimbawa:
1. Magkasing-ganda sina Kris at Ana.
2. Magkasimputi ang damit nina Janice at Jenny.
3. Kapwa nurse ang anak niya.
25. 3. Maramihan
Maramihan ang kailanan ng pang-uri kung ito’y
nagbibigay-turing o naglalarawan ng higit sa dalawa.
Halimbawa:
1. Matatamis na mga prutas.
2. Magagandang binibini ang aking nakita
kagabi.
3. Magagalang na mga mag-aaral ang
sumalubong sa akin sa FUHS.
26. GAWAIN 3
Isulat sa patlang ang titik I kung ang kailanan ng pang-uring
may salungguhit ay isahan, D kung ito ay dalawahan, at M kung ito
ay maramihan.
_____ 1. Ang dalawang manlalaro ng basketbol ay magsingtangkad.
_____ 2. Ang limang turista ay umakyat sa mataas na bundok.
_____ 3. Malulusog ang mga alagang hayop ni Mang Berting.
_____ 4. Mahapdi pa rin ang sugat ni Henry sa tuhod.
_____ 5. Si Juan ay kasingkupad ni Jerry magtrabaho.
_____ 6. Ang mga mag-aaral ni Ginang Romero ay magagalang.
_____ 7. Kapwa malikhain ang kambal na sina Lauren at Louise.
_____ 8. Ang gamot na ininom ni Maricel ay mabisa.
_____ 9. Hindi sanay sa maginaw na klima ang mga hayop.
_____ 10. Maaanghang ang mga ulam dito sa Bikol.
27. GAWAIN 3
Isulat sa patlang ang titik I kung ang kailanan ng pang-uring
may salungguhit ay isahan, D kung ito ay dalawahan, at M kung ito
ay maramihan.
D 1. Ang dalawang manlalaro ng basketbol ay magsingtangkad.
I 2. Ang limang turista ay umakyat sa mataas na bundok.
M 3. Malulusog ang mga alagang hayop ni Mang Berting.
I 4. Mahapdi pa rin ang sugat ni Henry sa tuhod.
D 5. Si Juan ay kasingkupad ni Jerry magtrabaho.
M 6. Ang mga mag-aaral ni Ginang Romero ay magagalang.
D 7. Kapwa malikhain ang kambal na sina Lauren at Louise.
I 8. Ang gamot na ininom ni Maricel ay mabisa.
I 9. Hindi sanay sa maginaw na klima ang mga hayop.
M 10. Maaanghang ang mga ulam dito sa Bikol.