�ݺ�ߣ

Ελληνιστικά χρόνια (323-30 πΧ)
Γιάννου Βασιλική

Η γλώσσα
• Χρήση της Ελληνικής γλώσσας μεταξύ των Ελλήνων και
των εξελληνισμένων γηγενών → οικουμενική
διάσταση του ελληνιστικού πολιτισμού.
• Ελληνιστική Κοινή / Κοινή:
• 1) διαμορφώθηκε στο χώρο της Ανατολής λόγω της
ανάγκης
• επικοινωνίας μεταξύ Ελλήνων και γηγενών
• 2) προέκυψε από συγχώνευση των διαλέκτων (με
βάση την
• αττική), με την επικράτηση των απλούστερων
στοιχείων κάθε διαλέκτου

• 3) πήρε τη μορφή ενιαίου
γλωσσικού συστήματος
για την προφορική και
γραπτή επικοινωνία
• 4) χρησιμοποιήθηκε από
τους απλούς ανθρώπους
αλλά και τους
συγγραφείς
• 5) αποτέλεσε το όργανο
διάδοσης του
χριστιανισμού (γλώσσα
• της Βίβλου).

Η θρησκεία
• Συνέπειες στη θρησκεία από την
εξάπλωση του Ελληνισμού:
• α) ανάμειξη θρησκευτικών
πεποιθήσεων,
• β) επικράτηση λατρειών με
μυστηριακό χαρακτήρα (π.χ.
Ελευσίνια μυστήρια, Διονυσιακές
τελετές, μυστήρια της Ίσιδας, του
Μίθρα και της Κυβέλης) και
• γ) εμφάνιση νέων λατρειών (π.χ.
του Σάραπη, θεού αντίστοιχου
προς τον Πλούτωνα που
απλώθηκε στην Αίγυπτο, σε
πόλεις της Ελλάδας και σε νησιά
του Αιγαίου).
• Μαρμάρινη κεφαλή του Σέραπι/
Σάραπι με μόδιο (ένα καλάθι,
Σέραπις/Ιερογλυφική γραφή

Περιγραφή και αιτιολόγηση του
φαινομένου:
• Διαμόρφωση καινούργιων
θρησκειών για κοινωνικούς και
πολιτικούς λόγους.
• Υιοθέτηση τοπικών δοξασιών και
λατρειών από τους βασιλείς για την
εδραίωση της κυριαρχίας τους.
• Στροφή των απλών πολιτών προς τη
θρησκεία λόγω αβεβαιότητας των
συνθηκών της ζωής → καλλιέργεια
ελπίδων για μεταθανάτια ύπαρξη.
• Το αποτέλεσμα: θρησκευτικός
συγκρητισμός (= τεχνητή συνένωση
δοξασιών και διαμόρφωση νέας
λατρείας).
• Η Ίσιδα-Δήμητρα φορώντας το συμβολικό
ένδυμα με τον ισιακό κόμβο, κρατώντας
σιτάρι και σκήπτρο, σε ανάγλυφο από το
Δίον.

Τα γράμματα
• Μαζική παραγωγή βιβλίων για πρώτη φορά στην ιστορία ∙
αίτια:
• α) η διάδοση και ευρεία χρήση γραφικής ύλης (πάπυρος
και περγαμηνή) και
• β) η ίδρυση βιβλιοθηκών – πνευματικών κέντρων (της
Αλεξάνδρειας, της Περγάμου κ.ά.).
• Περιεχόμενο: μίμηση των έργων της κλασσικής περιόδου.
• Άλλες πνευματικές δραστηριότητες:
• α) συγκέντρωση των έργων των συγγραφέων
παλαιοτέρων εποχών και
• β) αντιγραφή και σχολιασμός των κλασικών συγγραφέων
στις βιβλιοθήκες από τους γραμματικούς.

Αναπαράσταση Βιβλιοθήκης της
Αλεξάνδρειας

Η ποίηση
• Όχι σπουδαία έργα από άποψη πρωτοτυπίας και
έμπνευσης
• Πολλοί ποιητές υμνούσαν τα πρόσωπα και τις πράξεις των
βασιλέων και γενικά κολάκευαν τους ισχυρούς επ’ αμοιβή
(π.χ. Καλλίμαχος)
• μίμηση ποιητικών ειδών παλαιοτέρων εποχών (π.χ. του
ηρωικού έπους → Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά) ∙
• καινούργια ποιητικά είδη: α) η βουκολική ποίηση
(Θεόκριτος, Ειδύλλια) και β) οι Μίμοι του Ηρώνδα ∙
• καλλιέργεια του επιγράμματος ∙
• εμφάνιση του θεατρικού είδους της νέας κωμωδίας που
σατίριζε ανθρώπινους χαρακτήρες, τα ελαττώματα
καθημερινών ανθρώπων (Μένανδρος).

• Ο κυριότερος εκπρόσωπος της Νέας κωμωδίας ήταν Αθηναίος από την Κηφισιά. Στα χρόνια
του η πολιτική ζωή της Αθήνας ήταν εξαιρετικά ταραγμένη. Οι κωμικοί τύποι που
σχηματίστηκαν στη Μέση κωμωδία (ο γεροτσιγκούνης, ο ερωτευμένος νέος, η εταίρα, ο
καταφερτζής δούλος κλπ.) εξακολουθούν να πρωταγωνιστούν· όμως ειδικά για τον
Μένανδρο διαπιστώνουμε ότι κατάφερνε τόσο τους γνωστούς και συνηθισμένους τύπους
όσο και κάθε άλλο πρόσωπο να τους μετατρέπει σε ξεχωριστούς,
ολοκληρωμένους ανθρώπους. Τους παρουσιάζει με συμπάθεια.

Ιστοριογραφία
• Πολύβιος ο
Μεγαλοπολίτης
• → α) τέλη των
ελληνιστικών χρόνων,
εποχή της ρωμαϊκής
επέκτασης
• β) έγραψε την ιστορία
της εποχής του
• γ) στο έργο του εξηγεί
τους λόγους της
επικράτησης των
Ρωμαίων.

Η φιλοσοφία
• Κέντρο η Αθήνα, παρά τον οικονομικό και πολιτικό μαρασμό.
• Λειτουργούσαν οι δύο παλαιές φιλοσοφικές σχολές:
• α) η Ακαδημία του Πλάτωνα και β) το Λύκειο του Αριστοτέλη.
• Παράλληλα ιδρύθηκαν δύο νέες φιλοσοφικές σχολές που
έστρεψαν τη φιλοσοφική σκέψη σε πρακτικά και ηθικά
προβλήματα, δηλ. στη ζωή του καθημερινού ανθρώπου:
• α) η σχολή του Ζήνωνα με έδρα την Ποικίλη Στοά → στωική
φιλοσοφία
• και β) η σχολή του Επίκουρου με έδρα τον Κήπο (=
ειδυλλιακή περιοχή της Αθήνας) → ο Κήπος του Επίκουρου.

• Ειδικότερα:
• α) στωική φιλοσοφία
→ η ζωή έχει μικρή αξία
∙ ο άνθρωπος πρέπει να
είναι αυτάρκης και
εγκρατής ∙ η ευτυχία
δεν εξαρτάται από τα
επίγεια.

• β) επικούρεια
φιλοσοφία → η γνώση
της φύσης απαλλάσσει
τον άνθρωπο από το
φόβο ∙ η πνευματική
απόλαυση οδηγεί στην
ευτυχία.

Οι επιστήμες
• Ταξινόμηση των γνώσεων με σύστημα και
πρόγραμμα ως συνέχεια του έργου του
Αριστοτέλη (4ος αι. π.Χ.)
• Μεγάλη η συμβολή της εκστρατείας του Μ.
Αλεξάνδρου («ένοπλη εξερεύνηση»).

Γεωγραφία
• Ανακάλυψη νέων περιοχών
και διεύρυνση των
γεωγραφικών γνώσεων
• Κυριότεροι θαλασσοπόροι –
εξερευνητές: α) Νέαρχος
(στρατηγός του Μ.
Αλεξάνδρου) → παράπλους
των ακτών του Ινδικού
ωκεανού και β) Πυθέας ο
Μασσαλιώτης → μέχρι το
βορειότερο άκρο της Αγγλίας.
• Κατασκευή παγκόσμιου χάρτη
από τον Ερατοσθένη →
σημαντικό επίτευγμα της
εποχής.

Αστρονομία
• Διεύρυνση των γνώσεων
που κληρονομήθηκαν
από τους λαούς της
Μεσοποταμίας.
• Διατύπωση δύο πολύ
σημαντικών θεωριών
• (α) η σφαιρικότητα της
γης και
• β) η διπλή κίνηση γύρω
από τον ήλιο και γύρω
από τον άξονά της ) από
τον Αρίσταρχο το Σάμιο.

Μαθηματικά-Φυσικές Επιστήμες
• Τεράστια πρόοδος, βάση
της εξέλιξης της
αστρονομίας
• Κέντρο η Αλεξάνδρεια
• Κυριότερος εκπρόσωπος
ο Ευκλείδης με τα
«Στοιχεία» του
• Αρχιμήδης ο Συρακόσιος
→ μεγάλο εύρος
ενδιαφερόντων: το ειδικό
βάρος, οι μοχλοί, τα
κάτοπτρα κ.λπ. .

Φυσιογνωστικές Επιστήμες
• Κέντρο η Αλεξάνδρεια
• Βοτανικός και ζωολογικός κήπος
για τη μελέτη των φυτών και των
ζώων από τις χώρες της Ανατολής
• Πρόοδος της βιολογίας με τις
μελέτες του Ηρόφιλου (νευρικό
σύστημα και κυκλοφορία του
αίματος)
• Εξέλιξη των ιατρικών γνώσεων
που κληροδοτήθηκαν από τον
Ιπποκράτη (5ος αι. π.Χ.) ∙
συστηματοποίηση της ιατρικής
επιστήμης από τον Γαληνό (2ος
αι. μ.Χ.) .

�ݺ�ߣ

Η γλώσσα, Η θρησκεία, Τα γράμματα, οι επιστήμες.pptx

Recommended

More Related Content

Similar to Η γλώσσα, Η θρησκεία, Τα γράμματα, οι επιστήμες.pptx (20)

More from Vassiliki Yiannou (20)

Recently uploaded (20)

Η γλώσσα, Η θρησκεία, Τα γράμματα, οι επιστήμες.pptx