โครงการแก้มลิง
- 1. โครงการแก้มลิง "...ตามปกติ เวลาเราให้กล้วยกับลิง ลิงจะเคี้ยวแล้วเก็บไว้ในแก้มลิง... เขาเคี้ยวแล้วเอา ไปเก็บในแก้ม น้้าท่วมลงมา ถ้าไม่ท้า "โครงการแก้มลิง" น้้าท่วมนี้จะเปรอะไปหมด อย่างที่ เปรอะปีนี้ เปรอะไปทั่วภาคกลาง จะต้องท้า "แก้มลิง" เพื่อที่จะเอาน้้าปีนี้ไปเก็บไว้..."
- 2. "โครงการแก้มลิง" เป็นส่วนหนึ่งของโครงการแก้ไขปัญหาน้้าท่วมพื้นที่ในเขตกรุงเทพฯและปริมณฑลตามแนว พระราชด้าริ โดยประกอบด้วยโครงการขุดลอกคลองระบายน้้าและก้าจัดวัชพืชโครงการปรับปรุงและก่อสร้างสถานี สูบน้้าและประตูระบายน้้า ตามที่ได้เกิดสภาวะน้้าท่วมหนัก ในลุ่ม แม่น้าเจ้าพระยาเมื่อ พ.ศ.๒๕๓๘ อันสืบ เนื่องมาจากฝนตกหนักในลุ่มน้้าตอนบน ท้าให้ปริมาณน้้าจ้านวนมากไหลหลากท่วมพื้นที่อย่างรุนแรงในลุ่มแม่น้ายมและน่านเสริมกับปริมาณน้้าล้นอ่างเก็บน้้า เขื่อนสิริกิติ์ไปหลากท่วมพื้นที่ทางด้านท้ายน้้าอย่างหนัก และส่งผลกระทบต่อสภาวะน้้าท่วมในแม่น้าเจ้าพระยา ตอนล่างซึ่งรวมถึงเขตกรุงเทพฯและปริมณฑล เป็นเวลานานกว่า ๒ เดือน คืนวันที่ ๑๔ พฤศจิกายน ๒๕๓๘ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูหัวโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าหน้าที่ดูแลปัญหาน้้าท่วมเข้า ่ เฝ้าฯเพื่อรับพระราชทานแนวพระราชด้าริการป้องกันน้้าท่วม ในพื้นที่บริเวณกรุงเทพฯ และปริมณฑล โดยทรงเปรียบเทียบการ กินอาหารของลิงหลังจากทีลิง เคี้ยวกล้วยแล้วจะยังไม่กลืน แต่จะเก็บไว้ภายในแก้มทั้งสอง ่ ข้างแล้วค่อย ๆ ดุนกล้วยมากินในภายหลัง เช่นเดียวกับกรณีการผันน้้าจากแม่น้าเจ้าพระยา รวมทั้งน้้าที่ขึ้นมาตามซอยต่าง ๆ เมื่อน้้าทะเลหนุนให้ไปเก็บไว้ที่บึง ใหญ่ที่อยู่ใกล้กับพืนที่ชายทะเล และมีประตูน้าขนาดใหญ่ส้าหรับปิดกั้นน้้าบริเวณแก้มลิงส้าหรับฝั่งตะวันตกจะอยู่ที่ ้ คลองชายทะเลด้านฝั่งตะวันออกบริเวณแก้มลิงจะอยู่ที่คลองสรรพสามิต เมื่อเวลาน้้าทะเลลดลงให้เปิดประตูระบายน้า ้ ออกไป บึงจะสามารถรับน้้าชุดใหม่ต่อไป
- 3. แนวทางที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชด้าริแก้ไข ปัญหาน้้าท่วมกรุงเทพฯ คือ ประการแรก สร้างคันกั้นน้้าโดยปรับปรุงแนวถนนเดิม ประการที่ ๒ จัดให้มีพื้นที่สีเขียว (Green Belt) ตามพระราชด้าริ เพื่อกันการขยายตัวของเมืองและเพือแปรสภาพให้เป็นทางระบายน้้า เมื่อมีนาหลาก ่ ้ ประการที่ ๓ ด้าเนินการขุดลอกคลอง ขยายคลองที่มีอยู่เดิม และขุดใหม่นอกแนวคันกั้นน้้า ประการที่ ๔ สร้างสถานที่เก็บน้้าตามจุดต่าง ๆ ประการที่ ๕ ขยายช่องทางรับน้้าที่ผานทางรถไฟและทางหลวง กรมทางหลวง ่ ได้ดาเนินการตาม "โครงการพระราชด้าริแก้มลิง" โดยใช้แนวถนนสุขุมวิทเป็นคันกั้น ้ น้้าทะเลที่หนุนท่วมขึ้นมาบนชายฝังทะเล และใช้พื้นที่ด้านในของถนนสุขุมวิทเป็นพื้นที่พักน้้าที่ ่ ไหลมาจากตอนบน ร้อมทั้งประสานงานกับกรมชลประทาน และกรมโยธาธิการด้าเนินการก่อสร้างสถานีสูบน้้าตามคลองต่าง ๆ เลียบถนนสุขุมวิทตามแนวคลองชายทะเล โดยมีประสิทธิภาพในการสูบน้้าตามคลองต่าง ๆ คือ คลองต้าหรุ คลองบางปลาร้า คลองบางปลา คลองเจริญราษฎร์ คลองด่าน คลองชลหารพิจิตร รวมปริมาณน้้าทีสามารถสูบออกทะเล ๒๖๗ ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที ท้าให้น้าตามคลองต่าง ๆ ่ ของพื้นที่ด้านบนสามารถไหลลงสู่ด้านล่างได้สะดวกรวดเร็วขึ้น
- 4. การแก้ไขปัญหาน้าท่วมพื้นที่ในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑลตามแนว ้ พระราชด้าริ "แก้มลิง" มีลักษณะและวิธีการดังนี้ ๑. ด้าเนินการระบายน้้าออกจากพื้นที่ตอนบน ให้ไหลลงคลองพักน้้าขนาดใหญ่ ที่บริเวณชายทะเล ๒. เมื่อระดับน้้าทะเลลดต่้ากว่าระดับน้้าในคลอง ก็ท้าการระบายน้้าจากคลองดังกล่าว โดยใช้หลักทฤษฎีแรงโน้มถ่วงของโลก (Gravity Flow) ตามธรรมชาติ ๓. สูบน้้าออกจากคลองที่ท้าหน้าที่ "แก้มลิง" นี้ เพื่อท้าให้น้าตอนบนค่อยๆ ไหลมาเองตลอดเวลา ส่งผลให้ปริมาณน้้าท่วมพื้นที่ลดน้อยลง ๔. เมื่อระดับน้้าทะเลสูงกว่าระดับน้้าในล้าคลอง ให้ท้าการปิดประตูระบายน้้า โดยยึดหลักน้้าไหลลงทางเดียว (One Way Flow)
- 5. หลักการ ๓ ประการ ที่จะท้าให้โครงการแก้งลิงมีประสิทธิภาพบรรลุผล ส้าเร็จตามแนวพระราชด้าริ คือ การพิจรณา ๑. สถานที่ที่จะท้าหน้าที่เป็นบ่อพักและวิธีการชักน้าน้้าท่วมไหลเข้าสู่บ่อพักน้้า ๒. เส้นทางน้้าไหลที่สะดวกต่อการระบายน้้าเข้าสู่แหล่งที่ท้าหน้าที่บ่อพักน้้า ๓. การระบายน้้าออกจากบ่อพักน้้าต้องเป็นไปอย่างต่อเนื่อง
- 6. "โครงการแก้มลิงฝั่งตะวันออกของแม่น้าเจ้าพระยา" ใช้คลองชายทะเล ตั้งอยู่ริมทะเลด้านจังหวัดสมุทรปราการท้าหน้าที่เป็นบ่อพักน้้าหรือบ่อรับน้้าส่วน "โครงการแก้มลิง ในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้าเจ้าพระยา" ท้าหน้าที่รับน้้า ในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้าเจ้าพระยา เพื่อระบายออกทะเลด้านจังหวัดสมุทรสาคร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชด้าริ เพื่อให้การระบายน้้าท่วม ออกทะเลเร็วขึ้นด้วยวิธีการต่างๆอาทิ โครงการแก้มลิง "แม่น้าท่าจีนตอนล่าง" ซึ่งใช้หลักการ ในการควบคุมน้้าในแม่น้าท่าจีน คือ เปิดระบายน้้าจ้านวนมาก ลงสู่อ่าวไทยเมื่อระดับน้้าทะเลต่้า
- 7. โครงการแก้มลิงแม่น้าท่าจีนตอȨ่างจะมีประสิทธิภาพสมบูรณ์ต้อง ด้าเนินการครบระบบ ๓ โครงการด้วยกัน คือ ๑. โครงการแก้มลิง "แม่น้าท่าจีนตอนล่าง ๒. โครงการแก้มลิง "คลองมหาชัย-คลองสนามชัย“ ๓. โครงการแก้มลิง "คลองสุนัขหอน" โครงการแก้มลิงนับเป็นนิมิตหมายที่จะน้าพาชาวไทยให้รอดพ้นจากทุกข์ภัย ที่น้าความเดือนร้อนแสนล้าเค็ญมาสู่ชีวิตที่อบอุ่นปลอดภัย ซึ่งแนวพระราชด้าริอันเป็นทฤษฎีเกี่ยวกับการบริหารจัดการด้านน้้าท่วมนี้ มี พระราชด้าริเพิมเติมว่า ่
- 8. โครงการแก้มลิง คลองมหาชัย - คลองสนามชัย อันเนื่องมาจาก พระราชดาริ ความเป็นมาของโครงการ เมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2538 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทาน พระราชด้าริโครงการแก้มลิงซึ่งเป็นโครงการระบายน้้าเพื่อบรรเทาปัญหาน้้าท่วม กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระรบรมมหาราชวัง เนื่องจากในช่วงฤดูฝนน้้าในแม่น้าเจ้าพระยามีปริมาณมาก ประกอบกับมีฝนตกในพื้นที่ กรุงเทพมหานครและปริมณฑลติดต่อกันหลายวัน พร้อมทั้งน้้าทะเลหนุนสูง จึงท้าให้เกิด น้้าล้นตลิ่งไหลเข้าสู่พื้นที่ฝั่งตะวันออกและฝั่งตะวันตกของแม่น้าเจ้าพระยา ซึ่งโดยปกติ แม่น้าเจ้าพระยาสามารถรับน้้าได้ประมาณ 3,000 ลบ.ม./วินาที โดยไม่ล้นตลิ่ง แต่เมื่อปี พ.ศ.2538 ในช่วงฤดูน้าหลากมีปริมาณน้้าในแม่น้าเจ้าพระยาถึง 5,500 ลบ.ม./วินาที น้้าจึง ล้นตลิ่งและท่วมพื้นที่ทั้งสองฝั่งแม่น้าเป็นอาณาบริเวณกว้างขวาง
- 9. ต่อมาในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2539 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชด้าริให้ พิจารณาโครงการแก้มลิง ที่สมควรด้าเนินการให้เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศ และพื้นที่ในเขต จังหวัดสมุทรสาคร และกรุงเทพมหานคร โดย "แก้มลิง" นี้ให้ท้าหน้าที่รวบรวมน้้า รับน้้า และดึงน้้า ท่วมขังพื้นที่ทางตอนบนมาเก็บไว้ พร้อมกับระบายน้้าออกสู่อ่าวไทยตามจังหวะการขึ้น - ลงของ ระดับน้้าทะเล โดยอาศัยแรงโน้มถ่วงของโลก และการสูบน้้าที่เหมาะสมสอดคล้องกับโครงการแก้ม ลิง ตามแนวพระราชด้าริที่พระราชทานไว้เมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ..2538 โดยอาศัยคลอง สรรพสามิต คลองสหกรณ์ และพื้นที่บริเวณใกล้คลองดังกล่าวนั้น จากการศึกษาข้อมูลพบว่าสภาพ พื้นที่โดยทั่วไปไม่เอื้ออ้านวยในการท้าโครงการ อีกทั้งต้องเสียค่าใช้จ่ายสูง จึงควรพิจารณาศึกษา โครงการแก้มลิง "คลองมหาชัย - คลองสนามชัย" และคลองต่าง ๆ ที่เชื่อมโยงแทน เนื่องจากคลอง มหาชัย - คลองสนามชัยนี้ เป็นแหล่งรับน้้าใกล้บริเวณน้้าท่วมขังในเขตจังหวัดสมุทรสาคร นครปฐม และกรุงเทพฯ ที่ระบายน้้าลงมา ลักษณะโครงการที่ส้าคัญจะประกอบด้วย การก่อสร้างประตูระบาย น้้าปิดกั้นคลองต่าง ๆ พร้อมด้วยสถานีสูบน้้าตามความจ้าเป็น ซึ่งคาดว่าจะเสียค่าใช้จ่ายในการลงทุน ไม่มากนัก และจะได้ประโยชน์คุ้มค่า รวมทั้งยังสามารถสร้างระบบให้เชื่อมกับโครงการแก้มลิง "แม่ น้้าท่าจีนตอนล่าง" รวมเป็นระบบในการช่วยบรรเทาปัญหาน้้าท่วมพื้นที่ในหลายจังหวัด รวมทั้ง กรุงเทพมหานครได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงพระราชด้าริให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งศึกษา และ พิจารณาด้าเนินการโครงการแก้มลิง"คลองมหาชัย - คลองสนามชัย" โดยเร่งด่วนต่อไป
- 10. วัตถุประสงค์ของโครงการ โครงการแก้มลิง "คลองมหาชัย - คลองสนามชัย" เป็นโครงการอันเนื่องมาจาก พระราชด้าริ มีวตถุประสงค์ในการช่วยระบายน้าท่วมขังจากพื้นที่ตอนบน โดยเฉพาะ ั ้ อย่างยิ่งทางฝั่งตะวันตกของแม่น้าเจ้าพระยา (ฝั่งธนบุรี) ในเขตกรุงเทพฯ และ ปริมณฑล เพื่อระบายน้้าออกสู่ทะเลโดยเร็วที่สุด โดยการก่อสร้างประตูระบายน้า้ (ปตร.) ปิดกั้นคลองสายต่าง ๆ พร้อมสถานีสูงน้้าตามความจ้าเป็น โดย "แก้มลิง" จะท้า หน้าที่รวบรวม รับ และดึงน้้าท่วมขังจากพื้นที่ตอนบนลงมาเก็บไว้ในคลองมหาชัย - คลองสนามชัย และคลองต่าง ๆ ในพื้นที่ แล้วสูบทิ้งลงทะเลผ่านทางปากคลองมหาชัย คลองพระราม และคลองขุนราชพินิจใจ ในช่วงที่ระดับน้้าทะเลหนุนสูง รวมทั้งการ เปิดระบายออกสู่อ่าวไทยตามจังหวะการขึ้น - ลง ของน้้าทะเล โดยอาศัยแรงโน้มถ่วง ของโลก เช่นเดียวกับโครงการทางฝังตะวันออกของแม่น้าเจ้าพระยา ซึ่งด้าเนินการ ่ ได้ผลมาแล้วเมื่อคราวน้้าท่วมใหญ่ ปี พ.ศ. 2538
- 11. ขอบเขตโครงการ ขอบเขตของพื้นที่โครงการแก้มลิง "คลองมหาชัย - คลองสนามชัย" สรุปได้ดังนี้ ทิศเหนือ ติดเขต อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม เขตตลิ่งชัน กรุงเทพฯ โดยอาศัยคลองมหาสวัสดิ์เป็น แนวรับน้้า ทิศตะวันออก ติดต่อแม่นาเจ้าพระยา ตั้งแต่ใต้สะพานพระราม 7 ลงไปจดเขตราษฎร์บูรณะ เขต ้ พระประแดงกิ่ง อ.พระสมุทรเจดีย์ จ.สมุทรปราการ โดยมีคลองขุนราชพินิจใจเป็นแนวแบ่ง เขต ทิศใต้ จดชายทะเลในเขตบางขุนเทียน กรุงเทพฯ และเขต อ.เมือง จ.สมุทรสาคร
- 12. เป้าหมายโครงการ 1. เร่งระบายน้้าลงสู่พื้นที่แก้มลิงโดยเร็วที่สุด โดยแบ่งปริมาณน้้าให้ระบายไปตามคลอง ระบายน้้า และแหล่งเก็บชะลอน้้าตามประสิทธิภาพที่มีอยู่เดิม และสมดุลกับปริมาณน้้า หลาก 2. ปรับปรุงคลองระบายน้้าให้สามารถระบายน้้าได้ตามที่ได้ศึกษาก้าหนดแนวทาง ไว้ 3. ก่อสร้างอาคารบังคับน้้าต่าง ๆ ตามที่ก้าหนดและวางแผนไว้ 4. ด้าเนินการโครงการ โดยประสานงานกับหน่วยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องเพื่อสามารถ ด้าเนินการก่อสร้างระบบระบายน้้าได้อย่างถูกต้อง และสอดคล้องไปในแนวทาง เดียวกัน
- 13. ประโยชȨที่คาดว่าจะไึϹรบ ั 1. ช่วยระบายน้้าท่วมขังในที่ลุ่มทิ้งลงทะเล 2. ช่วยลดระยะเวลาน้้าท่วมขังให้สิ้นลง 3. ลดปัญหาความตึงเครียดทางด้านจิตใจของราษฎรในพื้นที่น้าท่วม 4. ลดความสูญเสียทางด้านเศรษฐกิจในพื้นที่ที่ถูกน้้าท่วม 5. ลดค่าใช้จ่ายในการบูรณะซ่อมแซมสาธารณูปโภคต่าง ๆ 6. การชัดน้้าจืดจากแม่น้าท่าจีนเพื่อน้ามาช่วยไล่น้าเสีย 7. ช่วยให้มีการชัดน้้าจืดจากแม่น้าท่าจีนเพื่อน้ามาช่วยไล่น้าเสีย
- 14. จัดท้าโดย นางสาว ชนาพร อาจเชื้อ ม.4/6 เลขที่ 38