More Related Content
Viewers also liked (10)
More from Smbat Poxosyan (13)
համաստեղություններ
- 2. Համաստեղություններ Հայկական լեռնաշխարհի բնակիչների՝ աստղային երկնքի նկատմամբ հետաքրքրության մասին են վկայում ավելի քան 3 հազարամյակի վաղեմության՝ համաստեղություններ պատկերող բազմաթիվ ժայռապատկերներ։Աստղագոտին, որով անցնում է Արեգակի տարեկան ուղին խավարածիրը, հին ժողովուրդները բաժանել են 12 համաստեղությունների:
- 3. Հայերն աստղագոտին անվանել են Կենդանաշրջան, իսկ դրա համաստեղությունները՝ կենդանակերպ։ Անանիա Շիրակացու աշխատություններում բերված է յուրաքանչյուր կենդանակերպում երևացող աստղերի քանակը։
- 4. Միջնադարյան մի շարք թարգմանական և հայկական բնագրային աշխատություններում հեղինակները, հետևելով Պլատոնին, տվել են կենդանակերպի ու մարդու մարմնի մասերի «համապատասխանության» նկարներ և դրանց բացատրությունները։ Հայտնի է, որ միջնադարում բախտագուշակները պետությունների և մարդկանց ճակատագրերը, պատերազմների վախճանը և երկրային այլ երևույթներ կապել են համաստեղությունների և լուսատուների հետ։
- 5. Սակայն հայ տոմարագետ-աստղագետները սկսած Անանիա Շիրակացուց, որն այդ բոլորը համարել է բարբաջանք հանդես են եկել աստղագուշակության դեմ։ Նրանք բացատրել են կենդանակերպի անունները՝ նկատի ունենալով, թե դրանցից յուրաքանչյուրում Արեգակի գտնվելը ինչ ազդեցություն է գործում Երկրի վրա։
- 6. Այսպես, ըստ Հակոբ Ղրիմեցու, Խոյ է կոչվում գարնան առաջին կենդանակերպը, քանի որ խոյը ծննդական է, և Արեգակը, այդ կենդանակերպում գտնվելիս, Երկիրը շարժում է ծննդականության։ Առյուծ կենդանակերպում գտնվելիս Արեգակն այնպես է հզորանում, որ կարող է նույնիսկ վնաս պատճառել մարդկանց։
- 7. Արեգակի՝ Ձկներ կենդանակերպում գտնվելու ժամանակ, առատ ձնհալի հետևանքով Երկիրը ձկան նման լողում է ջրի մեջ ևն։ Երևանի Մատենադարանի ձեռագրերում պահպանվել են կենդանակերպերի նկարներ և այլ համաստեղությունների վերաբերյալ տեղեկություններ։
- 8. Համաստեղությունների դիցաբանական անուններն ունեն իրենց հայկական համարժեքները Օրիոն՝ Հայկ, Հերկուլես՝ Վահագն ևն)։ Համաստեղությունների փոխդասավորության, անվանումների և աստղերի աստղային մեծությունների մասին տեղեկություններ կան Համատարած աշխարհացոյ և Աստղալից երկինք» քարտեզներում։