2. 3.2-A, 19. saioa: subjuntiboa
SUBJUNTIBOAREN ERABILERA ERAMUAK
HELBURUZKO PERPAUSAK
Halakoetan, subjuntiboa daraman perpausak Zertarako? Galderari erantzuten
dio, eta perpaus nagusiko aditz ekintzaren helburua adierazten du:
Berriz esango dizut, argi gera dadin. (Zertarako esango dizut berriz? Argi gera
dadin)
PERPAUS KONPLETIBOAK
Halakoetan, subjuntiboa daraman perpausak Zer? Galderari erantzuten
dio, eta perpaus nagusiko aditzaren osagarria da:
Entrenatzaileak bere jokalariak gehiago ahalegindu daitezen nahi du.
(Zer nahi du entrenatzaileak? Bere jokalariak gehiago ahalegindu daitezen)
AGINTE ETA DESIRA PERPAUSAK
Perpaus hauek lokabeak dira, eta desira eta agintea adierazten dute:
Altxa gaitezen!
Ez dezala huts egin!
Gorka, batu ditzazula behingoz jostailu guztiak!
3. 3.2-A, 19. saioa: subjuntiboa
SUBJUNTIBOA ETA HELBURUZKO PERPAUSAK:
Helburua edo xedea adierazteko, baliabide guztiz ohikoa da, batik bat
hizkuntza mintzatuan, eta -T(Z)EKO forma hartuko du aditz jokatugabe
horrek:
Zer egin behar dugu zu pozik egon zaitezeN? (Nomin. : egoTEKO)
Alaba gazteena Irlandara bidaliko dugu udan, ingelesa ikas dezaN. (Nomin.: ikasTEKO)
Gurasoei deitu behar diet, hemen nagoela jakin dezateN. (Nomin.: jakiTEKO)
Ezezkoetan, honela ordenatzen dira adizkiaren elementuak: [aditz nagusia +
EZ + laguntzailea]. Adibidez:
Erloju bat oparituko dizut, behin eta berriro zer ordu den galdetzen ibil ez zaitezen.
Bestalde, perpaus nagusiko subjektua eta mendeko perpausekoa berbera
bada, ezin da subjuntiborik erabili. Horrelakoetan adizki jokatugabeak
erabiltzea ezinbestekoa da:
Udan Irlandara joango naiz, ingelesa ikas dezadan. (ONDO: ikasteko)
Urduri nago; tila bat hartu behar dut lasai nadin. (ONDO: lasaitzeko)
4. 3.2-A, 19. saioa: subjuntiboa
SUBJUNTIBOA ETA PERPAUS KONPLETIBOAK
Zenbait aditzek ez dute indikatiboa onartzen beren mende duten perpaus
konpletiboan. Horrela, iritzia, erregua, eskaria, agindua edo nahia
adierazten duten aditzek (hobe izan, komeni izan, nahi izan, espero
izan, erregutu, eskatu, agindu, gomendatu) subjuntiboa edo adizki
jokatugabea eskatzen dute. Adib.:
Komeni da egoera hobeto azter dezagun (EDO aztertzea).
Azterketa ondo egin dezazuen (EDO egitea) espero dut.
Gurasoek oporretan berekin joan nadin (EDO joatea) nahi dute.
Utzi nion aldizkaria ekar dezala (EDO ekartzeko) eskatu diot.
5. 3.2-A, 19. saioa: subjuntiboa
Adibideetan ikusten da subjuntiboko adizkiek -eN atzizkia edo -eLA atzizkia
hartzen dutela, perpaus nagusiko aditzen arabera:
-(e)N (dadin, dezan) Horrelakoetan, aditz nagusiak iritzia edo nahia
(komeni izan, hobe izan, nahi izan...) adierazten du eta -TzEA
nominalizazioa eskatzen du:
Ez da bidezkoa besteak lanean ari direnean, zu ezer egin gabe
egon zaitezeN. (Nomin.: egoTEA)
Nirekin etor zaitezteN nahi dut, gauza bat erakutsi behar dizuet
eta. (Nomin.: etorTZEA)
-(e)LA (dadila, dezala) Horrelakoetan, aditz nagusiak agindu kutsua
izaten du (agindii, erregutu, eskatu, esan...), eta -TzEKO
nominalizazioa eskatzen du:
Definizio hauek buruz ikas ditzaguLA agindu digu irakasleak.
(Nomin.: ikasTEKO)
Telebista itzal dezaLA esan diot, baina ez dit jaramonik egin.
(Nomin.: itzalTZEKO)