2. Menstrual Düzensizlikler
Normal siklusu yöneten hipotalamus-hipofiz-ovaryum
fonksiyon ünitesinin her basamağındaki bir yetersizlik
anormal siklus kanamalarıyla ya da amenore ile sonuçlanır.
Bütün bu değişikliklere düzensiz sikluslar denir.
Siklus anomalilerine en çok âdetin ilk başladığı yıllarda,
menopoz öncesinde, doğum ve düşüklerden sonra rastlanır.
3. Menstrual Düzensizlikler
Normalde menstruel siklus 28 günlük periyotlar hâlinde olmaktadır.
Klinik olarak 28 + 4 gün olan sikluslar normal kabul edilir.
Yine menstruasyonun 4 + 2 gün devam etmesi normal kabul edilir.
2 günden az ve 7 günden daha fazla süren menstruasyon patolojik kabul
edilir.
Her menstruasyonda kaybedilen kan miktarı ortalama 50-100 ml
arasında değişmektedir. Klinik olarak bu değerlerin dışında tarif edilen
menstrual sikluslar, düzensiz siklus olarak kabul edilir.
5. Menstrual Düzensizlikler
Âdet düzensizlikleri, organik ve hormonal
nedenlere bağlı olabilir.
Organik kökenli âdet düzensizlikleri, üreme
organları ile ilgili çeşitli problemlerden kaynaklanır
(Uterusta myom, polip, tümör veya over kisti)
Yaklaşık %25 sıklıkla görülür.
Yalnızca hormonal problemlere bağlı âdet
düzensizlikleri ise yaklaşık %75 sıklıkla görülür.
6. Amenore: Menstruasyonun olmaması, kesilmesi
Menoraji (Hipermenore): Menstrual kanama miktarının
fazla olması
Metroraji: Menstrual kanamanın düzensiz olması ya da
menstrual kanama dışında herhangi bir zamanda
kanama olması
Hipomenore: Menstrual kanama miktarının az olması
Oligomenore: Menstruasyonun 35 günden daha uzun
aralarla olması
Polimenore: Menstruasyonun 21 günden kısa aralarla
olması
ÃœREME SÄ°KLUSU ANOMALÄ°LERÄ°
7. AMENORE
Primer Amenore: 17 yaşa kadar menstruasyonun hiç olmamasına denir.
(Menarş ortalama 12-13 yaşlar arasında başlar. Normal sınırlar ortalama 10-16
yaşlar arasındadır)
Sekonder Amenore: Normal menstruasyon gören bir kadında menstruasyonun
3 ay ve daha uzun süre kesilmesine denir.
8. Primer Amenore:
1. Sekonder seks karakterlerinin geliÅŸmediÄŸi ya da yetersiz geliÅŸtiÄŸi ve
östrojenin yetersiz salgılandığı durumlarda
Hipotalamus disfonksiyonu
Pitüiter (Hipofiz) disfonksiyon
Ovarial yetmezlik
9. 2- Sekonder seks karakterlerinin normal geliÅŸtiÄŸi ve hipotalamus-hipofiz-
ovariyel eksende fonksiyonların normal olduğu durumlarda
Vajinal agenezis
İmperfore hiymen (kapalı hiymen)
Septumlu uterus-uterusun konjenital yokluÄŸu
10. 3- Sekonder seks karakterlerinde anormal geliÅŸme ya da virilizasyon ile
beraber bulunan primer amenore
Hermafroditizm
13. Hipermenore
Âdet kanamasının hem miktarı hem de
Âdet kanamasının hem miktarı hem de süresinin uzun
süresinin uzun
olmasıdır. Hipermenerode bir
olmasıdır. Hipermenerode bir menstruasyon sırasında
menstruasyon sırasında
kaybedilen kan miktarı
kaybedilen kan miktarı 150 ml’den fazladır. Anemiye yol
150 ml’den fazladır. Anemiye yol
açabilir.
açabilir.
Uterus myomları, iltihap, polip, endometriosis gibi genital
Uterus myomları, iltihap, polip, endometriosis gibi genital
sebeplerden olabileceği gibi koagülasyon bozukluğu,
sebeplerden olabileceği gibi koagülasyon bozukluğu,
trombositopeni gibi kan hastalıkları, hipertansiyon, arterial
trombositopeni gibi kan hastalıkları, hipertansiyon, arterial
ve venöz staz, kalp, akciğer ve damar hastalıkları da buna
ve venöz staz, kalp, akciğer ve damar hastalıkları da buna
neden olabilir.
neden olabilir.
14. Oligomenore
• Siklus süresinin 35 günden fazla olmasıdır.
• Oligomenorede kanama miktarı normaldir.
• Âdetler 5-7 haftada bir veya 2-3 ayda bir
görülebilir.
• En çok puberte ve klimakteryum devrelerinde
görülür.
• Ovulasyonlu sikluslarda tedaviye gerek
yoktur,
gebe kalabilirler.
15. Polimenore
• Kanama miktarı normal olup 21 günden az
aralıklarla âdet görülmesidir.
• Polimenorede ya folikül fazı kısadır ya da
korpus luteum fazı kısadır.
• Kısırlık tedavisi için hangi siklus fazının kısalmış
olduğu tespit edilip ona göre hormonal tedavi
verilir.
16. Menoraji
• Düzenli aralıklarla gelen kanamanın aşırı
miktarlarda olmasıdır.
• Menorajide siklus süresi normal fakat kanama
süresi ve miktarı fazladır.
• Bu durum anemiye neden olabilir. Myom,
polip, endometriozis gibi organik bozukluklar,
pıhtılaşma bozuklukları ve hormonal
bozukluklar menoraji nedeni olabilir.
• Tedavi nedene yönelik yapılır.
18. Metroraji
• İki menstruasyon arasında herhangi bir
zamanda, kısa veya uzun süren, miktarı az veya
çok olan kanamalardır.
• İltihap, tümör gibi sebepler ve ağır over
fonksiyon bozuklukları metrorajiye neden olur.
• Probe (tanısal) kürtaj yapıldıktan sonra kesin
tanı konarak tedavi planlanır.
19. DÄ°SFONKSÄ°YONEL UTERUS
KANAMALARI (=DUK)
Lokal veya sistemik bir hastalık olmadığı durumlarda ortaya çıkan
menstrual düzensizlikleri tanımlamak için kullanılır. Fiziksel anormal bir
bulgu olmaksızın ortaya çıkan düzensiz ve fazla kanamalar, genellikle
hipotalamus-pituiter-ovarian-endometrial eksende fonksiyonel
düzensizliğin bir sonucudur.
22. Tedavi:
* Öncelikle kanama kontrol altına alınır.
* Pubertede tekrarlayan kanamalarda pelvik değerlendirme yapıldıktan sonra
hormonal tedaviye başlanır.
* Diğer yaşlarda özellikle menopoz ve sonrası dönemde ortaya çıkan anormal
kanamalarda,öncelikle patolojik inceleme yapılması önemlidir. Çünkü bu
yaşlarda kanserler daha yaygındır.
23. DÄ°SMENORE
Dismenore veya ağrılı menstruasyon, kadınlarda sık görülen jinekolojik
problemlerden biridir. Literatürde dismenorenin genç kadınların %50-
80’ini çeşitli derecelerde etkilediği ve her yıl pek çok işgünü (çalışma ve
okul) kaybına neden olduğu belirtilmektedir.
Dismenore primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır.
24. Primer Dismenore
Pelvik bir patoloji ile ilgili değildir. Genellikle ovulasyonlu sıkluslardan sonra
görülür. Dismenorenin uzun süren menstrual kanamalarla ilişkili olduğu ve
şişman kadınlarda daha fazla görüldüğü bildirilmektedir. Primer dismenoreye
kısmen psikolojik faktörlerinde neden olduğu söylenmektedir.
25. Primer Dismenore
Menarştan sonraki ilk 1-2 yılda ovulasyonun yerleşmesi ile ortaya çıkar,
yirmili yaşların ortalarına kadar artma gösterir. Daha sonraki yıllarda,
özellikle ilk vajinal doğumla beraber azalır.
26. Tedavi:
1. Lokal sıcak uygulama
2. Ä°yi beslenme
3. Düzenli egzersizler
4. Düzenli ve yeterli uyku
5. Masaj
6. Olumlu tutum geliÅŸtirme
7. Dikkati başka yöne çekme (meşguliyet tedavisi)
7. İlaç tedavisi (OKS, analjezik)
27. Sekonder Dismenore
Sekonder dismenore, daha çok pelvik bir pataloji ile ilgilidir. Sekonder
dismenorede ağrı genellikle belli bir bölgede yoğunlaşır veya yalnız bir
taraftadır, 20 yaştan sonra ortaya çıkmaktadır.
28. Sekonder Dismenore
Pelvisin inflamatuar hastalığı (Pelvic İnflammatory Disease=
PID) endometriosis, adenomyosis, uterus myom ve
polipleri, uterus prolapsusu, servikal stenoz ve bazen
intrauterin araçlar, sekonder dismenore yapan nedenlerdir.
29. Juvenil Kanamalar (Gelişme Dönemine Ait
Kanamalar)
• Kız çocuğunda puberte öncesi, pubertede veya
puberteden sonra bazen ilk menstruasyonda
bazen de daha sonra ortaya çıkan patolojik
kanamalara juvenil kanamalar denir.
• Juvenil kanamalarda anovülasyona bağlı olarak
yüksek doz östrojen salgılanır.
30. Juvenil Kanamalar (Gelişme Dönemine Ait
Kanamalar)
Hormonal disfonksiyon, endometrial polipler,
pıhtılaşma faktörlerinde bozukluk, endometrit
gibi çeşitli hastalıklar juvenil kanamalara zemin
hazırlar.
• Juvenil kanamalar, hormonal bozukluğa bağlı
ise progesteron ile tedavi edilir. Ancak organik
bir lezyona veya kanama bozukluğuna bağlı ise
nedene yönelik tedavi planlanır.
31. PREMENSTRUAL SENDROM (PMS)
Nedeni hala tam olarak anlaşılmış değildir.
PMS’nin ortaya çıkması ile ilgili çeşitli teoriler vardır. Bunlar,
* Östrojen-progesteron dengesizliği,
* Sıvı retansionu,
* Prostaglandinlerin aşırı salgılanması,
* Prolaktin ve renin-angiontensin-aldesteron dengesizliÄŸi,
* Dietteki yetersizliklerdir (vitamin ve ÅŸeker yetersizliÄŸi).
32. Klinik DeÄŸerlendirme
PMS deÄŸiÅŸik semptomlar kompleksidir. Bunlar;
* Emosyonel değişiklikler: gerginlik hissi, depresyon, aşırı
hassasiyet, düşmanlık ve uyuşukluktur. Psikoz ve suça eğilim
nadiren görülebilir. Unutkanlık ve mental konfüzyon ortaya
çıkabilir.
* Davranışsal belirtiler: PMS’nin en rahatsız edici belirtileridir.
Çalışma alışkanlığında değişme, libido’da artma veya azalma,
insan ilişkilerinden kaçma, ağlama nöbetleri ve kavgaya eğilimdir.
* Somatik problemler: Başağrısı, yorgunluk, ödem ve sırtağrısıdır.
İştahta değişme iştahın artması veya azalması, tatlı ve tuzlu
yiyeceklere düşkünlük şeklindedir.
* Motor değişikler: Başdönmesi, dengede bozulma ve sakarlıktır.
33. Tedavi
PMS’yi tanılamanın en iyi yolu, her siklusta
belirtilerin bir menstrual takvime iÅŸlenmesidir. HemÅŸire
PMS’yi tanımlamada ve PMS ile baş etmede yardımcı
olabilecek kilit kiÅŸidir.
* Kafein ve sodyumdan fakir ve doğal diüretikleri içeren
dengeli bir diet, belirtileri hafifletebilir.
* Egzersiz ve vitamin de sıklıkla önerilmektedir.
* PMS’nin ilaçla tedavisinde; ödemi gidermek için
diuretikler, analjezik ve trankilizanlar
kullanılabilmektedir.