際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Gebouwde Kennis in de Etalage
Jubileumevenement 100 jaar IGO
5 november 2010, Hogeschool Utrecht
Workshop D2: Klimaatneutraal bouwen in de praktijk.
Sprekers: Ivo Opstelten (programmaregiseur SEV)
Pieter Hameetman (directeur AM duurzaam)
Stevelina Overeem (financieel directeur bouwbedrijf van Zoelen)
Ivo Opstelten
De heer Opstelten begon met de vraag of wij wisten hoe hoog onze jaarenergierekening was. De meeste
van ons wisten dat niet. Dit zal drastisch gaan veranderen als de energiekosten de komende decenia
zullen gaan stijgen. Op het moment wij dit gaan voelen in onze portemonaie, zullen wij ons gedrag gaan
veranderen.
Er is een groot potentieel in de reductie mogelijk in ons energieverbruik. Enerzijds door de huidige grote
verspilling. Anderzijds door het grote opwekpotentieel van alternatieve natuurlijke energiebronnen.
De heer Opstelten geeft aan dat het in ons vermogen ligt om nog in deze eeuw een energieneutrale
gebouwde omgeving te realiseren.
De techniek is reeds voorhanden voor een energieneutraal gebouw, maar nog niet/onvoldoende voor de
gebouwde omgeving. Ook vormen de vooralsnog hoge economische kosten een groot obstakel.
Vanuit de SEV is er een programma gestart met de de naam de Energie Sprong. Doel hiervan is het
stimuleren van de opschaling van hoge ambitie gebouwconcepten. Energieneutraal wonen blijft nu
namelijk nog te vaak beperkt tot enkele (vaak losstaande )huizen.
Het programma bestaat uit vier stappen (fases) waarin de energieneutrale omgeving gerealiseerd kan
worden.
1.) Conceptontwikkeling: het verder stimuleren van onderzoek en innovatie.
 Passiefhuis+
 Exergiehuis
 All electric huis
 Alles op de zon
2.) Van theorie naar praktijk: het realiseren van vooruitlopende en experimentele wonigen met
intrensiek gemotiveerde partijen.
3.) Grootschalige toepassing in de praktijk.
 De prijs van energieneutrale woningen gaat/moet naar beneden.
 Mensen die niet uit zich zelf zouden kiezen voor een energieneutrale woning worden ook
benaderd/bereikt.
Uitdagingen liggen vooral op het gebied van kozijnen (Rc waarde kozijnhout t.o.v. driedubbelglas,
het opwekken van warm tapwater (electrisch verwarmen is kostbaar) en de kosten van pv-
systemen.
4.) Van gebouwen naar gebieden: op wijkniveau energieneutraal.
Hiervoor dienen de betrokken partijen te leren anders met elkaar om te gaan/ samen te werken. Zij
moeten een andere rol durven aan te nemen dan zij van huis uit zijn aangeleerd. Beleidsmakers
moeten zich marketingvaardigheden eigen maken om de mensen het idee van een energieneutrale
omgeving te verkopen. Marktvertegenwoordigers dienen open te staan voor innovatie en bereid zijn
tot experimenteren. Research & Design vertegenwoordigers moeten zich gaan bezig houden met het
opzetten van beleid en regelgeving.
Meer informative is te vinden op onderstaande website: http://www.sev.nl/programma/Energiesprong
Pieter Hameetman
De heer Hameetman geeft ons een korte overview van waar AM duurzaam op het gebied van
energieneutrale gebiedsontwikkeling mee bezig is. Zij zijn op dit moment bezig om met een team van
200 experts uit 15 vakgebieden onderzoek te doen naar hoe zij binnen de context van een
uitbreidingswijk de energiekosten kunnen terugdringen. In eerste instatie voor IJburg fase 2, en mocht dit
niet lukken voor de herontwikkeling van vliegveld Valkenburg bij Katwijk.
Centraal hierin staat de effecientie voor de eindgebruiker. Met andere woorden: onder de streep moet de
woonconsument er op vooruit gaan.
Een gemiddeld nederlands gezin is ca. 2000 euro per jaar kwijt aan energiekosten. 1500 euro voor
alleenstaande maar bijna 45oo euro veel veelgebruikers. Er is dus veel winst te halen met
energieneutraal bouwen op het gebied van woonkosten voor toekomstige bewoners.
Door middel van een online berekenprogramma kunnen woonconsumenten bereken hoeveel geld zij kwijt
zijn aan de energierekening bij verschillende nieuwbouwprojecten op basis van hun levensstijl. Zowel AM
als de bewoner krijgt dat inzicht in zijn energieprofiel . http://www.e-calculator.nl/
De missie van AM is dat zij de meerkosten omlaag en de prestaties omhoog wil brengen van de
energieneutrale woning van AM. Dit wil zij doen door het vervangen van gas door all-electric (besparing
van de vastrechten), het gebruik van een warmtepomp en het naar beneden brengen van de totale
electriciteitsvraag van een huishouden.
passieve huizen aansluiten op dure gemeenschappelijke voorzieningen (zoals stadsverwarming) maakt
de winst voor de bewoner minimaal.
Stevelina Overeem
Klimaatneutraal lijkt alleen energieneutraal, maar dat kan en moet breder gezien worden.
Mevrouw Overeem gaf een korte impressie van de missie die bouwbedrijf van Zoelen uitdraagt zowel
naar haar klanten toe als intern naar haar werknemers op het gebied van duurzaamheid en verantwoord
ondernemen.
Binnen de eigen bedrijfsvoering:
 Vervoer: stimuleren fietsverkeer werknemers, minder vervuilende busjes en vrachtwagens.
 Minder papiergebruik: zoveel mogelijk digitaal
 Het finacieel en met kennis ondersteunen van een kliniek en school in Ghana
Ons product en proces:
 Zoveel mogelijk duurzame projecten bouwen (oa. WNF kantoor, Zeist)
 Bij elke aanbesteding een groen envelopje. Het bespreekbaar en inzichtelijk maken van de
kosten van extra groene maatregelen .
 Het aanbieden van kennis uit een denktank op het gebied van groene maatregelen.
de perfecte duurzaamheid bestaat niet, je moet gewoon beginnen en doen
Aanbevelingen.
Voortraject:
 In PvE al groene eisen neerleggen (bv. BREEAM)
 Maak gebruik van opgebouwde kennis van aannemers en installateurs in de ontwerp fase
Administratieftraject:
 Zoveel mogelijk paperloos werken (naast milieuwinst ook een stuk overzichtelijker voor alle
partijen)
Bouwkundig traject:
 Durf functionele eisen in het bestek op te nemen zodat de aannemer vrijer is in het
aandragen/ gebruiken van duurzame alternatieven
 Laat de markt zijn werk doen.
Groepsdiscussie
 duurzaamheid is meer dan alleen techniek, en schuilt ook in woongenot en levensloopbestendigheid
op het gebied van waarde-denken is nog veel te winnen, niet alleen het economische motief zou leidend
moeten zijn
25% van de klanten zijn al overtuigd, 33% is erg sceptisch is en gaat er vanuit dat duurzaamheid
bedrog is, 40% twijfelt en wil financieel over de streep getrokken worden. Voorlichting naar de klant is
dan ook cruciaal
duurder is hetzelfde krijgen voor een hogere prijs, duurzaamheid is daarom ook niet duurder dan
traditionele bouw
Verslag Workshop D2- Klimaatneutraal bouwen in de praktijk

More Related Content

What's hot (20)

Architecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontractenArchitecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontracten
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014
Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014
Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014
Hendriks Coppelmans Bouwgroep BV
Intro primum
Intro primumIntro primum
Intro primum
Primumnl
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie
Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen
Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen
Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen
Humanagement
Louis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het Spoor
Louis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het SpoorLouis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het Spoor
Louis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het Spoor
Dutch Power
Workshop PNO
Workshop PNOWorkshop PNO
Workshop PNO
Laura Calot
Volledige krant van de toekomst1(1)
Volledige krant van de toekomst1(1)Volledige krant van de toekomst1(1)
Volledige krant van de toekomst1(1)
Daisy Dirks
Robert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&Match
Robert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&MatchRobert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&Match
Robert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&Match
CLICKNL
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomst
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomstNederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomst
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomst
Warmtepompen
Building holland 12 april 2017
Building holland 12 april 2017Building holland 12 april 2017
Building holland 12 april 2017
brinkgroep
20190709 Openbare Les HU - bestuurslid Mieke Oostra
20190709 Openbare Les HU - bestuurslid Mieke Oostra20190709 Openbare Les HU - bestuurslid Mieke Oostra
20190709 Openbare Les HU - bestuurslid Mieke Oostra
Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...
Warmtepompen
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
KDGOO
Meerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak EnergiebesparingMeerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak Energiebesparing
ASW
Klimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedemaKlimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedema
www.klimaatplein.com
Masterclass Mobiliteit op het World Food Center Ede
Masterclass Mobiliteit op het World Food Center EdeMasterclass Mobiliteit op het World Food Center Ede
Masterclass Mobiliteit op het World Food Center Ede
Tanja Nolten
CLICKNL Create Energy
CLICKNL Create Energy CLICKNL Create Energy
CLICKNL Create Energy
CLICKNL
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&MatchFreek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
CLICKNL
Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014
Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014
Kennisbijeenkomst Energetisch renoveren Hendriks Coppelmans 15 mei 2014
Hendriks Coppelmans Bouwgroep BV
Intro primum
Intro primumIntro primum
Intro primum
Primumnl
Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen
Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen
Facto 7 8 (2015) - ProRail pioniert met circulair inkopen
Humanagement
Louis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het Spoor
Louis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het SpoorLouis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het Spoor
Louis Dietvors, Enexis - Energiek verbonden met het Spoor
Dutch Power
Volledige krant van de toekomst1(1)
Volledige krant van de toekomst1(1)Volledige krant van de toekomst1(1)
Volledige krant van de toekomst1(1)
Daisy Dirks
Robert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&Match
Robert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&MatchRobert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&Match
Robert van den Hoed (HvA) over Innovaties in de energie sector @ KvK Mix&Match
CLICKNL
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomst
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomstNederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomst
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomst
Warmtepompen
Building holland 12 april 2017
Building holland 12 april 2017Building holland 12 april 2017
Building holland 12 april 2017
brinkgroep
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...
Nederlands Wamtepomp Congres 2016 Sessie Mohammed Bachri Integrale aanpak en ...
Warmtepompen
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
KDGOO
Meerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak EnergiebesparingMeerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak Energiebesparing
ASW
Klimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedemaKlimaatplein presentatie eneco karen miedema
Klimaatplein presentatie eneco karen miedema
www.klimaatplein.com
Masterclass Mobiliteit op het World Food Center Ede
Masterclass Mobiliteit op het World Food Center EdeMasterclass Mobiliteit op het World Food Center Ede
Masterclass Mobiliteit op het World Food Center Ede
Tanja Nolten
CLICKNL Create Energy
CLICKNL Create Energy CLICKNL Create Energy
CLICKNL Create Energy
CLICKNL
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&MatchFreek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
Freek van 't Ooster (CLICKNL) over Create Energy @ KvK Mix&Match
CLICKNL

Viewers also liked (7)

Rondetafel gesprek Female Power
Rondetafel gesprek Female PowerRondetafel gesprek Female Power
Rondetafel gesprek Female Power
Hogeschool Utrecht
Verslag Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Verslag Workshop D3- Stad en MobiliteitVerslag Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Verslag Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Hogeschool Utrecht
B3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaar
B3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaarB3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaar
B3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaar
Hogeschool Utrecht
Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Workshop D3- Stad en MobiliteitWorkshop D3- Stad en Mobiliteit
Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Hogeschool Utrecht
Presentatie Mitros; Bouwen in Corporaties
Presentatie Mitros; Bouwen in CorporatiesPresentatie Mitros; Bouwen in Corporaties
Presentatie Mitros; Bouwen in Corporaties
Hogeschool Utrecht
Hiddo Velsink: IGO en zijn Alumni
Hiddo Velsink: IGO en zijn AlumniHiddo Velsink: IGO en zijn Alumni
Hiddo Velsink: IGO en zijn Alumni
Hogeschool Utrecht
Business model vs impact model
Business model vs impact modelBusiness model vs impact model
Business model vs impact model
Hendry Hartono
Rondetafel gesprek Female Power
Rondetafel gesprek Female PowerRondetafel gesprek Female Power
Rondetafel gesprek Female Power
Hogeschool Utrecht
Verslag Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Verslag Workshop D3- Stad en MobiliteitVerslag Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Verslag Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Hogeschool Utrecht
B3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaar
B3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaarB3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaar
B3 Minor People-Planet-Profit; resultaten na vijf jaar
Hogeschool Utrecht
Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Workshop D3- Stad en MobiliteitWorkshop D3- Stad en Mobiliteit
Workshop D3- Stad en Mobiliteit
Hogeschool Utrecht
Presentatie Mitros; Bouwen in Corporaties
Presentatie Mitros; Bouwen in CorporatiesPresentatie Mitros; Bouwen in Corporaties
Presentatie Mitros; Bouwen in Corporaties
Hogeschool Utrecht
Hiddo Velsink: IGO en zijn Alumni
Hiddo Velsink: IGO en zijn AlumniHiddo Velsink: IGO en zijn Alumni
Hiddo Velsink: IGO en zijn Alumni
Hogeschool Utrecht
Business model vs impact model
Business model vs impact modelBusiness model vs impact model
Business model vs impact model
Hendry Hartono

Similar to Verslag Workshop D2- Klimaatneutraal bouwen in de praktijk (20)

artikel Uneto-Vni
artikel Uneto-Vniartikel Uneto-Vni
artikel Uneto-Vni
Peter Scholtens
Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20
Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20
Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20
Yuri Pelser
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
Jacques Van Dinteren
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
Jacques Van Dinteren
Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?
Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?
Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
Groep 5 - Kavel H
Groep 5 - Kavel HGroep 5 - Kavel H
Groep 5 - Kavel H
Wendolijn Beukers
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en Achterhoeknieuws
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en AchterhoeknieuwsDe achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en Achterhoeknieuws
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en Achterhoeknieuws
Nando Klein Gunnewiek
Seminarie internationaal eco constructie-nl
Seminarie internationaal  eco constructie-nlSeminarie internationaal  eco constructie-nl
Seminarie internationaal eco constructie-nl
impulse.brussels
Booosting 2016 - Column 8 Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: Actief
Booosting 2016 - Column 8 Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: ActiefBooosting 2016 - Column 8 Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: Actief
Booosting 2016 - Column 8 Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: Actief
Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie
Publicatie Movares Nederland Groene Schouwpad
Publicatie Movares Nederland Groene SchouwpadPublicatie Movares Nederland Groene Schouwpad
Publicatie Movares Nederland Groene Schouwpad
Rien Veldsink
Movares Duurzaamheid
Movares DuurzaamheidMovares Duurzaamheid
Movares Duurzaamheid
Movares
Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314
Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314
Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314
Bert Vredeveld
virtual tour Nederland Energie(k)
virtual tour Nederland Energie(k)virtual tour Nederland Energie(k)
virtual tour Nederland Energie(k)
wentventures
Smart Homes Magazine - November 2013
Smart Homes Magazine - November 2013Smart Homes Magazine - November 2013
Smart Homes Magazine - November 2013
Smart Homes
Duurzaamheidsmeter
DuurzaamheidsmeterDuurzaamheidsmeter
Duurzaamheidsmeter
Marcel Mulckhuijse
Renovatie 辿n vervanging 2015
Renovatie 辿n vervanging 2015Renovatie 辿n vervanging 2015
Renovatie 辿n vervanging 2015
Peter Fraanje
Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20
Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20
Wp Hn Scriptie Nl 2011 04 20
Yuri Pelser
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
Jacques Van Dinteren
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
2008 - Bedrijven als sprinkhanenplaag - Real Estate Magazine
Jacques Van Dinteren
Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?
Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?
Van theoretische kans naar hard voordeel: hoe loopt die route in onze praktijk?
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en Achterhoeknieuws
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en AchterhoeknieuwsDe achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en Achterhoeknieuws
De achterhoek duurzaam door Nando Klein Gunnewiek, Bilan en Achterhoeknieuws
Nando Klein Gunnewiek
Seminarie internationaal eco constructie-nl
Seminarie internationaal  eco constructie-nlSeminarie internationaal  eco constructie-nl
Seminarie internationaal eco constructie-nl
impulse.brussels
Publicatie Movares Nederland Groene Schouwpad
Publicatie Movares Nederland Groene SchouwpadPublicatie Movares Nederland Groene Schouwpad
Publicatie Movares Nederland Groene Schouwpad
Rien Veldsink
Movares Duurzaamheid
Movares DuurzaamheidMovares Duurzaamheid
Movares Duurzaamheid
Movares
Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314
Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314
Enervatief ondernemersbelang zuid hollandse eilanden hoeksche waard 0314
Bert Vredeveld
virtual tour Nederland Energie(k)
virtual tour Nederland Energie(k)virtual tour Nederland Energie(k)
virtual tour Nederland Energie(k)
wentventures
Smart Homes Magazine - November 2013
Smart Homes Magazine - November 2013Smart Homes Magazine - November 2013
Smart Homes Magazine - November 2013
Smart Homes
Renovatie 辿n vervanging 2015
Renovatie 辿n vervanging 2015Renovatie 辿n vervanging 2015
Renovatie 辿n vervanging 2015
Peter Fraanje

More from Hogeschool Utrecht (20)

Workshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de Praktijk
Workshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de PraktijkWorkshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de Praktijk
Workshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de Praktijk
Hogeschool Utrecht
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwenWorkshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Hogeschool Utrecht
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIMWorkshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Hogeschool Utrecht
Workshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatie
Workshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatieWorkshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatie
Workshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatie
Hogeschool Utrecht
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilenWorkshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Hogeschool Utrecht
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilenWorkshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Hogeschool Utrecht
Workshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerp
Workshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerpWorkshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerp
Workshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerp
Hogeschool Utrecht
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in GebiedsontwikkelingWorkshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Hogeschool Utrecht
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in GebiedsontwikkelingWorkshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Hogeschool Utrecht
Workshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschap
Workshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschapWorkshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschap
Workshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschap
Hogeschool Utrecht
Workshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aan
Workshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aanWorkshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aan
Workshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aan
Hogeschool Utrecht
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIMWorkshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Hogeschool Utrecht
C4 Duurzaam Design Enterpreneurship
C4 Duurzaam Design EnterpreneurshipC4 Duurzaam Design Enterpreneurship
C4 Duurzaam Design Enterpreneurship
Hogeschool Utrecht
B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale BinnenstadB4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Hogeschool Utrecht
B6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energieB6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energie
Hogeschool Utrecht
C1 Klimaatsystemen van de Toekomst
C1 Klimaatsystemen van de ToekomstC1 Klimaatsystemen van de Toekomst
C1 Klimaatsystemen van de Toekomst
Hogeschool Utrecht
A4 Sportaccomodaties duurzaam
A4 Sportaccomodaties duurzaamA4 Sportaccomodaties duurzaam
A4 Sportaccomodaties duurzaam
Hogeschool Utrecht
C2 (On)bewust Duurzaam
C2 (On)bewust DuurzaamC2 (On)bewust Duurzaam
C2 (On)bewust Duurzaam
Hogeschool Utrecht
C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?
C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?
C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?
Hogeschool Utrecht
C2 (On)bewust Duurzaam
C2 (On)bewust DuurzaamC2 (On)bewust Duurzaam
C2 (On)bewust Duurzaam
Hogeschool Utrecht
Workshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de Praktijk
Workshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de PraktijkWorkshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de Praktijk
Workshop D2, Klimaatneutraal Bouwen in de Praktijk
Hogeschool Utrecht
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwenWorkshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Hogeschool Utrecht
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIMWorkshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Hogeschool Utrecht
Workshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatie
Workshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatieWorkshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatie
Workshop C1 - Geo-informatie voor de nieuwe generatie
Hogeschool Utrecht
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilenWorkshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Hogeschool Utrecht
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilenWorkshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Workshop B4 - Ondergronds bouwen, meer dan (val)kuilen
Hogeschool Utrecht
Workshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerp
Workshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerpWorkshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerp
Workshop B2 - Cultuurhistorie en ontwerp
Hogeschool Utrecht
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in GebiedsontwikkelingWorkshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Hogeschool Utrecht
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in GebiedsontwikkelingWorkshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Workshop B1 - Nieuwe Kansen in Gebiedsontwikkeling
Hogeschool Utrecht
Workshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschap
Workshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschapWorkshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschap
Workshop A2 - Professioneel opdrachtgeverschap
Hogeschool Utrecht
Workshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aan
Workshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aanWorkshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aan
Workshop A1 - Ketenintegratie in de nieuwbouw; zo pak je het aan
Hogeschool Utrecht
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIMWorkshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Workshop C2 - BIMsalaBIM, de (on)zin van BIM
Hogeschool Utrecht
C4 Duurzaam Design Enterpreneurship
C4 Duurzaam Design EnterpreneurshipC4 Duurzaam Design Enterpreneurship
C4 Duurzaam Design Enterpreneurship
Hogeschool Utrecht
B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale BinnenstadB4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Hogeschool Utrecht
B6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energieB6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energie
Hogeschool Utrecht
C1 Klimaatsystemen van de Toekomst
C1 Klimaatsystemen van de ToekomstC1 Klimaatsystemen van de Toekomst
C1 Klimaatsystemen van de Toekomst
Hogeschool Utrecht
A4 Sportaccomodaties duurzaam
A4 Sportaccomodaties duurzaamA4 Sportaccomodaties duurzaam
A4 Sportaccomodaties duurzaam
Hogeschool Utrecht
C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?
C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?
C3 Eco-effici谷nt of eco-effectief ondernemen?
Hogeschool Utrecht

Verslag Workshop D2- Klimaatneutraal bouwen in de praktijk

  • 1. Gebouwde Kennis in de Etalage Jubileumevenement 100 jaar IGO 5 november 2010, Hogeschool Utrecht Workshop D2: Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. Sprekers: Ivo Opstelten (programmaregiseur SEV) Pieter Hameetman (directeur AM duurzaam) Stevelina Overeem (financieel directeur bouwbedrijf van Zoelen) Ivo Opstelten De heer Opstelten begon met de vraag of wij wisten hoe hoog onze jaarenergierekening was. De meeste van ons wisten dat niet. Dit zal drastisch gaan veranderen als de energiekosten de komende decenia zullen gaan stijgen. Op het moment wij dit gaan voelen in onze portemonaie, zullen wij ons gedrag gaan veranderen. Er is een groot potentieel in de reductie mogelijk in ons energieverbruik. Enerzijds door de huidige grote verspilling. Anderzijds door het grote opwekpotentieel van alternatieve natuurlijke energiebronnen. De heer Opstelten geeft aan dat het in ons vermogen ligt om nog in deze eeuw een energieneutrale gebouwde omgeving te realiseren. De techniek is reeds voorhanden voor een energieneutraal gebouw, maar nog niet/onvoldoende voor de gebouwde omgeving. Ook vormen de vooralsnog hoge economische kosten een groot obstakel. Vanuit de SEV is er een programma gestart met de de naam de Energie Sprong. Doel hiervan is het stimuleren van de opschaling van hoge ambitie gebouwconcepten. Energieneutraal wonen blijft nu namelijk nog te vaak beperkt tot enkele (vaak losstaande )huizen. Het programma bestaat uit vier stappen (fases) waarin de energieneutrale omgeving gerealiseerd kan worden. 1.) Conceptontwikkeling: het verder stimuleren van onderzoek en innovatie. Passiefhuis+ Exergiehuis All electric huis Alles op de zon 2.) Van theorie naar praktijk: het realiseren van vooruitlopende en experimentele wonigen met intrensiek gemotiveerde partijen. 3.) Grootschalige toepassing in de praktijk. De prijs van energieneutrale woningen gaat/moet naar beneden. Mensen die niet uit zich zelf zouden kiezen voor een energieneutrale woning worden ook benaderd/bereikt. Uitdagingen liggen vooral op het gebied van kozijnen (Rc waarde kozijnhout t.o.v. driedubbelglas, het opwekken van warm tapwater (electrisch verwarmen is kostbaar) en de kosten van pv- systemen.
  • 2. 4.) Van gebouwen naar gebieden: op wijkniveau energieneutraal. Hiervoor dienen de betrokken partijen te leren anders met elkaar om te gaan/ samen te werken. Zij moeten een andere rol durven aan te nemen dan zij van huis uit zijn aangeleerd. Beleidsmakers moeten zich marketingvaardigheden eigen maken om de mensen het idee van een energieneutrale omgeving te verkopen. Marktvertegenwoordigers dienen open te staan voor innovatie en bereid zijn tot experimenteren. Research & Design vertegenwoordigers moeten zich gaan bezig houden met het opzetten van beleid en regelgeving. Meer informative is te vinden op onderstaande website: http://www.sev.nl/programma/Energiesprong Pieter Hameetman De heer Hameetman geeft ons een korte overview van waar AM duurzaam op het gebied van energieneutrale gebiedsontwikkeling mee bezig is. Zij zijn op dit moment bezig om met een team van 200 experts uit 15 vakgebieden onderzoek te doen naar hoe zij binnen de context van een uitbreidingswijk de energiekosten kunnen terugdringen. In eerste instatie voor IJburg fase 2, en mocht dit niet lukken voor de herontwikkeling van vliegveld Valkenburg bij Katwijk. Centraal hierin staat de effecientie voor de eindgebruiker. Met andere woorden: onder de streep moet de woonconsument er op vooruit gaan. Een gemiddeld nederlands gezin is ca. 2000 euro per jaar kwijt aan energiekosten. 1500 euro voor alleenstaande maar bijna 45oo euro veel veelgebruikers. Er is dus veel winst te halen met energieneutraal bouwen op het gebied van woonkosten voor toekomstige bewoners. Door middel van een online berekenprogramma kunnen woonconsumenten bereken hoeveel geld zij kwijt zijn aan de energierekening bij verschillende nieuwbouwprojecten op basis van hun levensstijl. Zowel AM als de bewoner krijgt dat inzicht in zijn energieprofiel . http://www.e-calculator.nl/ De missie van AM is dat zij de meerkosten omlaag en de prestaties omhoog wil brengen van de energieneutrale woning van AM. Dit wil zij doen door het vervangen van gas door all-electric (besparing van de vastrechten), het gebruik van een warmtepomp en het naar beneden brengen van de totale electriciteitsvraag van een huishouden. passieve huizen aansluiten op dure gemeenschappelijke voorzieningen (zoals stadsverwarming) maakt de winst voor de bewoner minimaal.
  • 3. Stevelina Overeem Klimaatneutraal lijkt alleen energieneutraal, maar dat kan en moet breder gezien worden. Mevrouw Overeem gaf een korte impressie van de missie die bouwbedrijf van Zoelen uitdraagt zowel naar haar klanten toe als intern naar haar werknemers op het gebied van duurzaamheid en verantwoord ondernemen. Binnen de eigen bedrijfsvoering: Vervoer: stimuleren fietsverkeer werknemers, minder vervuilende busjes en vrachtwagens. Minder papiergebruik: zoveel mogelijk digitaal Het finacieel en met kennis ondersteunen van een kliniek en school in Ghana Ons product en proces: Zoveel mogelijk duurzame projecten bouwen (oa. WNF kantoor, Zeist) Bij elke aanbesteding een groen envelopje. Het bespreekbaar en inzichtelijk maken van de kosten van extra groene maatregelen . Het aanbieden van kennis uit een denktank op het gebied van groene maatregelen. de perfecte duurzaamheid bestaat niet, je moet gewoon beginnen en doen Aanbevelingen. Voortraject: In PvE al groene eisen neerleggen (bv. BREEAM) Maak gebruik van opgebouwde kennis van aannemers en installateurs in de ontwerp fase Administratieftraject: Zoveel mogelijk paperloos werken (naast milieuwinst ook een stuk overzichtelijker voor alle partijen) Bouwkundig traject: Durf functionele eisen in het bestek op te nemen zodat de aannemer vrijer is in het aandragen/ gebruiken van duurzame alternatieven Laat de markt zijn werk doen. Groepsdiscussie duurzaamheid is meer dan alleen techniek, en schuilt ook in woongenot en levensloopbestendigheid op het gebied van waarde-denken is nog veel te winnen, niet alleen het economische motief zou leidend moeten zijn 25% van de klanten zijn al overtuigd, 33% is erg sceptisch is en gaat er vanuit dat duurzaamheid bedrog is, 40% twijfelt en wil financieel over de streep getrokken worden. Voorlichting naar de klant is dan ook cruciaal duurder is hetzelfde krijgen voor een hogere prijs, duurzaamheid is daarom ook niet duurder dan traditionele bouw