際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
MODUL 7
                           BENTUK-BENTUK TAK TENTU
                                Oleh: Muchammad Abrori


7.1. ATURAN LHOPITAL (LHOPITALS RULE)
Yang dimaksud dengan bentuk-bentuk tak tentu adalah :
0 
 , ,0.,   ,0, ワ,1
0 
Apabila kita hendak mencari harga limit suatu fungsi di x = a menunjukkan bentuk-
bentuk tak tentu di atas, maka kita akan mengalami kesukaran dalam hal menentukan
harga limit fungsinya. Untuk itu dipergunakan suatu teorema di bawah ini yang disebut
aturan LHopitals


               0
A. BENTUK
               0
Teorema : Apabila f(x) dan g(x) differensibel di sekitar x = a dan f(a) = g(a) = 0
sedangkan f(a) dan g(a) keduanya tidak nol, maka :
           lim f ( x)   lim f ' ( x)
                      
          x  a g ( x) x  a g ' ( x)
Apabila f(n-1)(a) = g(n-1)(a) = 0, sedangkan f(n)(a) dan g(n)(a) keduanya tidak nol untuk n 
2, maka teorema diatas menjadi :

            lim f ( x)   lim f ( n) ( x)
                       
           x  a g ( x) x  a g ( n ) ( x)
Sebagai contoh :
limit sin x limit cos x
                       111
x0 x        x0 1


               
B. BENTUK
               
Apabila f(x)  , dan g(x)  , untuk x  a, maka :




                                                                                           1
lim it f ( x)           
              berbentuk
x  0 g ( x)            
Namun aturan Lhopital dapat dipakai, sebab bentuk tersebut dapat ditulis :
 lim f ( x)   lim 1 g ( x)                        0
                           yang mempunyai bentuk
x  a g ( x) x  a 1 f ( x)                       0

Sehingga :
                                        g ' ( x)
limit f ( x)   limit 1 g ( x)   limit ( g ( x))2
                             
x  a g ( x) x  a 1 f ( x) x  a f ' ( x)
                                      ( f ( x))2
                                                    2
lim it f ( x)   lim it g ' ( x) lim it  f ( x) 
                              .               
x  a g ( x) x  a f ' ( x) x  a  g ( x) 

atau :
 lim f ( x)   lim f ' ( x)
            
x  a g ( x) x  a g ' ( x)
                                                                                  
Jadi benar bahwa aturan Lhopital bisa dipakai untuk bnetuk tak tentu               , dan diambil
                                                                                  
sebagai contoh :
 lim ln x    lim 1 x
                     0 1 0
x x       x 1


C. BENTUK 0. 
Apabila f(x)  0, dan g(x)  , untuk x  a, maka f(x).g(x) mempunyai bentuk 0.
                                                         f ( x)                0
Hasil kali ini bisa ditulis sebagai hasil bagi                   yang bentuknya , ataupun sebagai
                                                        1 g ( x)               0
hasil bagi :
 g ( x)                
         yang bentuknya , sehingga aturan LHopital bisa digunakan sebagai contoh :
1 f ( x)               

 lim 2        limit ln x limit x 1
     x ln x             
x0           x  0 x  2 x  0  2  x 3



                                                                                               2
lim it x 2
                 =            0
                   x 0 2
D. BENTUK  - 
Apabila f(x)   dan g(x)   untuk x  a maka f(x)  g(x) mempunyai bnetuk  - ,
dan bentuk ini bisa ditulis sebagai berikut :
              1 g ( x)  1 f ( x)
                       1                                0
f(x)  g(x) =                     yang mempunyai bentuk
                 f ( x).g ( x)                          0
sehingga aturan LHopital bisa digunakan, sebagai contoh :
  lim it                    lim it 1  sin x     lim it  cos x
         (sec x  tg x)                                       0
x  2                    x   2 cos x        x   2  sin x


                           
E. BENTUK 0, ワ,1
Bentuk-bentuk ini timbul dari fungsi berbentuk y = f(x) . g(x)
1. Apabila f(x)  0 dan g(x)  0, maka timbul bentuk 0
2. Apabila f(x)   dan g(x)  0, maka timbul bentuk  
3. Apabila f(x)  1 dan g(x)   , maka timbul bentuk 1
Adapun penyelesaian dari bentuk-bentuk itu, dengan mengambil harga logaritma dari
fungsi y = f(x)g(x), yaitu :
             limit y = limit f(x)g(x)
             limit ln y = limit g(x) . ln f(x)


Sebagai contoh :
                               1
             lim it
Hitunglah           (1  3x) 2 x = 1
             x
                               1

Misalkan :     y = (1  3x)    2x


                      1                ln(  3x)
                                         1
             ln y =      . ln(  3x) 
                             1
                      2x                  2x
    limit        limit ln(  3x)
                         1
          ln y 
    x          x      2x



                                                                                3
lim it   3
                =
                    x   2(1  3x)
    limit
          y  e  1
    x
                     1
    limit
          (1  3x) 2 x  1
    x


Beberapa contoh soal :

                     lim x 2  x  6                          6   6
   1. Hitunglah                           10. Hitunglah lim (  x )
                    x  2 x2  4                         x 0 x e 1
                     lim x  sin 2 x                                         cos x
   2. Hitunglah
                    x  0 x  sin 2 x
                                          11. Hitunglah   lim tgx
                                                                  
                                                          x
                                                               2


                      lim  sin x                                        sin x
   3. Hitunglah
                    x   x 
                                          12. Hitunglah   lim x
                                                           x 0 


                     lim e x 1  x                                    2x
   4. Hitunglah
                    x  1 ( x  1) 2
                                          13. Hitunglah   lim e
                                                           x 
                                                                        x2


                                                                           1
                             x3                                        tg ( x )
                                                                           2
   5. Hitunglah     lim
                    x      e5 x
                                          14. Hitunglah lim x
                                                           x 1


                               2  x2
                                          15. Hitunglah lim 1  tgx( x  )
                                                                                     1
   6. Hitunglah     lim
                    x          x                        x 

                              2
   7. Hitunglah     lim x
                    x0
                                  ln x

   8. Hitunglah     lim (1  tgx).sec2x
                      
                    x
                         4

   9. Hitunglah     lim (cosecx  ctgx)
                    x 0




                                                                                         4

More Related Content

What's hot (20)

Limitkekontinuan stt-b (versi 2)
Limitkekontinuan stt-b (versi 2)Limitkekontinuan stt-b (versi 2)
Limitkekontinuan stt-b (versi 2)
Muhammad Luthfan
limit fungsi
limit fungsilimit fungsi
limit fungsi
mfebri26
Kalkulus 1
Kalkulus 1Kalkulus 1
Kalkulus 1
18041996
Limitkekontinuan stt-b
Limitkekontinuan stt-bLimitkekontinuan stt-b
Limitkekontinuan stt-b
Muhammad Luthfan
Kalkulus modul limit fungsi
Kalkulus modul limit fungsiKalkulus modul limit fungsi
Kalkulus modul limit fungsi
Lukmanulhakim Almamalik
L i m i t
L i m i tL i m i t
L i m i t
triyanamulia
Bab xiv limit fungsi
Bab xiv  limit fungsiBab xiv  limit fungsi
Bab xiv limit fungsi
himawankvn
Limit fungsi aljabar hotma purba SMAN 3 bungo
Limit fungsi aljabar hotma purba SMAN 3 bungoLimit fungsi aljabar hotma purba SMAN 3 bungo
Limit fungsi aljabar hotma purba SMAN 3 bungo
Maryanto Sumringah SMA 9 Tebo
03 limit dan kekontinuan
03 limit dan kekontinuan03 limit dan kekontinuan
03 limit dan kekontinuan
Rudi Wicaksana
Limit fungsi dua peubah
Limit fungsi dua peubah Limit fungsi dua peubah
Limit fungsi dua peubah
Jamil Sirman
Optimasi bersyarat metode
Optimasi bersyarat metodeOptimasi bersyarat metode
Optimasi bersyarat metode
Laura Anesia Silaban
Diferensial fungsi-majemuk
Diferensial fungsi-majemukDiferensial fungsi-majemuk
Diferensial fungsi-majemuk
Dani Ibrahim
Kalkulus asas terbitan pertama
Kalkulus asas  terbitan pertamaKalkulus asas  terbitan pertama
Kalkulus asas terbitan pertama
Aishah Ya'Acob
Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)
Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)
Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)
Muhammad Ali Subkhan Candra
Turunan kedua suatu fungsi
Turunan kedua suatu fungsiTurunan kedua suatu fungsi
Turunan kedua suatu fungsi
Oka Ambalie
Metode numerik
Metode numerikMetode numerik
Metode numerik
Budi Gun'z
Aplikasi turunan-stt
Aplikasi turunan-sttAplikasi turunan-stt
Aplikasi turunan-stt
Liza II
Kalkulus%xii (1)
Kalkulus%xii (1)Kalkulus%xii (1)
Kalkulus%xii (1)
amy_soul89
Turunan fungsi-lengkap
Turunan fungsi-lengkapTurunan fungsi-lengkap
Turunan fungsi-lengkap
kutungy
Limitkekontinuan stt-b (versi 2)
Limitkekontinuan stt-b (versi 2)Limitkekontinuan stt-b (versi 2)
Limitkekontinuan stt-b (versi 2)
Muhammad Luthfan
limit fungsi
limit fungsilimit fungsi
limit fungsi
mfebri26
Kalkulus 1
Kalkulus 1Kalkulus 1
Kalkulus 1
18041996
Bab xiv limit fungsi
Bab xiv  limit fungsiBab xiv  limit fungsi
Bab xiv limit fungsi
himawankvn
03 limit dan kekontinuan
03 limit dan kekontinuan03 limit dan kekontinuan
03 limit dan kekontinuan
Rudi Wicaksana
Limit fungsi dua peubah
Limit fungsi dua peubah Limit fungsi dua peubah
Limit fungsi dua peubah
Jamil Sirman
Diferensial fungsi-majemuk
Diferensial fungsi-majemukDiferensial fungsi-majemuk
Diferensial fungsi-majemuk
Dani Ibrahim
Kalkulus asas terbitan pertama
Kalkulus asas  terbitan pertamaKalkulus asas  terbitan pertama
Kalkulus asas terbitan pertama
Aishah Ya'Acob
Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)
Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)
Dasar dasar matematika teknik optimasi (matrix hessian)
Muhammad Ali Subkhan Candra
Turunan kedua suatu fungsi
Turunan kedua suatu fungsiTurunan kedua suatu fungsi
Turunan kedua suatu fungsi
Oka Ambalie
Metode numerik
Metode numerikMetode numerik
Metode numerik
Budi Gun'z
Aplikasi turunan-stt
Aplikasi turunan-sttAplikasi turunan-stt
Aplikasi turunan-stt
Liza II
Kalkulus%xii (1)
Kalkulus%xii (1)Kalkulus%xii (1)
Kalkulus%xii (1)
amy_soul89
Turunan fungsi-lengkap
Turunan fungsi-lengkapTurunan fungsi-lengkap
Turunan fungsi-lengkap
kutungy

Viewers also liked (6)

UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...
UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...
UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...
University Economic Development Association
Don't Let the Data Fool You
Don't Let the Data Fool YouDon't Let the Data Fool You
Don't Let the Data Fool You
imec
Advertising Week 2014 | 5 POINTS
Advertising Week 2014 | 5 POINTSAdvertising Week 2014 | 5 POINTS
Advertising Week 2014 | 5 POINTS
Metehan Y脹lmaz
Presentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization Session
Presentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization SessionPresentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization Session
Presentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization Session
imec
Mathews - HR Metrics: The Basics
Mathews - HR Metrics:  The BasicsMathews - HR Metrics:  The Basics
Mathews - HR Metrics: The Basics
HR Florida State Council, Inc.
LEVICK Weekly - Jan 25 2013
LEVICK Weekly - Jan 25 2013LEVICK Weekly - Jan 25 2013
LEVICK Weekly - Jan 25 2013
LEVICK
UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...
UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...
UEDA Summit 2012: Models for Student Entrepreneurship (Michalerya, Ochs & Jac...
University Economic Development Association
Don't Let the Data Fool You
Don't Let the Data Fool YouDon't Let the Data Fool You
Don't Let the Data Fool You
imec
Advertising Week 2014 | 5 POINTS
Advertising Week 2014 | 5 POINTSAdvertising Week 2014 | 5 POINTS
Advertising Week 2014 | 5 POINTS
Metehan Y脹lmaz
Presentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization Session
Presentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization SessionPresentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization Session
Presentation by Danny Goderis for High-Tech Visualization Session
imec
LEVICK Weekly - Jan 25 2013
LEVICK Weekly - Jan 25 2013LEVICK Weekly - Jan 25 2013
LEVICK Weekly - Jan 25 2013
LEVICK

Similar to Modul 7 kalkulus ekstensi (20)

13. limit fungsi smk n2 ds
13. limit fungsi smk n2 ds13. limit fungsi smk n2 ds
13. limit fungsi smk n2 ds
Manaek Lumban Gaol
5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma
5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma
5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma
Amphie Yuurisman
Kul3 4 fungsi
Kul3 4 fungsiKul3 4 fungsi
Kul3 4 fungsi
muhammad Himatehta
LIMIT.ppt
LIMIT.pptLIMIT.ppt
LIMIT.ppt
Rosdiana799240
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
MunawirMunawir15
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
MunawirMunawir15
Limit trigonometri
Limit trigonometriLimit trigonometri
Limit trigonometri
Chairani Uni
Bab 3-turunan
Bab 3-turunanBab 3-turunan
Bab 3-turunan
chasib
Matematika_Pertemuan ketujuh limit dan Kekontinuan
Matematika_Pertemuan ketujuh limit dan KekontinuanMatematika_Pertemuan ketujuh limit dan Kekontinuan
Matematika_Pertemuan ketujuh limit dan Kekontinuan
AnonymousN5VNgK0
R5 h kel 2 kalk1 2
R5 h kel 2 kalk1 2R5 h kel 2 kalk1 2
R5 h kel 2 kalk1 2
matematikaunindra
Limitfungsi
LimitfungsiLimitfungsi
Limitfungsi
Bagus Arif Wicaksono
Limitfungsi
LimitfungsiLimitfungsi
Limitfungsi
Budi Raharjo
Kalkulus
KalkulusKalkulus
Kalkulus
Richy Krisna
Limit
LimitLimit
Limit
Resty annisa
Kuliah kalkulus 1 tatap muka 1
Kuliah kalkulus 1   tatap muka 1Kuliah kalkulus 1   tatap muka 1
Kuliah kalkulus 1 tatap muka 1
Dearest Rome
Bab 5 limit 2 dan kekontinuan
Bab 5 limit 2 dan kekontinuanBab 5 limit 2 dan kekontinuan
Bab 5 limit 2 dan kekontinuan
Daud Sulaeman
5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma
5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma
5 persamaan dan pertidaksamaan logaritma
Amphie Yuurisman
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
MunawirMunawir15
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf3. Limit dan Kekontinuan .pdf
3. Limit dan Kekontinuan .pdf
MunawirMunawir15
Limit trigonometri
Limit trigonometriLimit trigonometri
Limit trigonometri
Chairani Uni
Bab 3-turunan
Bab 3-turunanBab 3-turunan
Bab 3-turunan
chasib
Matematika_Pertemuan ketujuh limit dan Kekontinuan
Matematika_Pertemuan ketujuh limit dan KekontinuanMatematika_Pertemuan ketujuh limit dan Kekontinuan
Matematika_Pertemuan ketujuh limit dan Kekontinuan
AnonymousN5VNgK0
Kuliah kalkulus 1 tatap muka 1
Kuliah kalkulus 1   tatap muka 1Kuliah kalkulus 1   tatap muka 1
Kuliah kalkulus 1 tatap muka 1
Dearest Rome
Bab 5 limit 2 dan kekontinuan
Bab 5 limit 2 dan kekontinuanBab 5 limit 2 dan kekontinuan
Bab 5 limit 2 dan kekontinuan
Daud Sulaeman

More from Soim Ahmad (20)

Sholawat al faatih
Sholawat al faatihSholawat al faatih
Sholawat al faatih
Soim Ahmad
Sholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulubSholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulub
Soim Ahmad
Sholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulubSholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulub
Soim Ahmad
Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...
Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...
Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...
Soim Ahmad
Marketing plan
Marketing planMarketing plan
Marketing plan
Soim Ahmad
Business plan
Business planBusiness plan
Business plan
Soim Ahmad
Cerita motivasi
Cerita motivasiCerita motivasi
Cerita motivasi
Soim Ahmad
Pertemuan 3
Pertemuan 3Pertemuan 3
Pertemuan 3
Soim Ahmad
Pertemuan 2
Pertemuan 2Pertemuan 2
Pertemuan 2
Soim Ahmad
Pertemuan 1
Pertemuan 1Pertemuan 1
Pertemuan 1
Soim Ahmad
Modul 6 kalkulus ekst
Modul 6 kalkulus ekstModul 6 kalkulus ekst
Modul 6 kalkulus ekst
Soim Ahmad
Modul 4 5 kalkulus-ekstensi
Modul 4 5 kalkulus-ekstensiModul 4 5 kalkulus-ekstensi
Modul 4 5 kalkulus-ekstensi
Soim Ahmad
Modul 1 2 kalkulus-ekstensi
Modul 1 2 kalkulus-ekstensiModul 1 2 kalkulus-ekstensi
Modul 1 2 kalkulus-ekstensi
Soim Ahmad
Bab iii limit n fs kontinu
Bab iii limit n fs kontinuBab iii limit n fs kontinu
Bab iii limit n fs kontinu
Soim Ahmad
Terjemah kitab safinatun najah lengkap
Terjemah kitab safinatun najah lengkapTerjemah kitab safinatun najah lengkap
Terjemah kitab safinatun najah lengkap
Soim Ahmad
Terjemahan safinatun najah
Terjemahan safinatun najahTerjemahan safinatun najah
Terjemahan safinatun najah
Soim Ahmad
Pengantar teknik industri
Pengantar teknik industriPengantar teknik industri
Pengantar teknik industri
Soim Ahmad
Inventory
InventoryInventory
Inventory
Soim Ahmad
Forecasting
ForecastingForecasting
Forecasting
Soim Ahmad
Sholawat al faatih
Sholawat al faatihSholawat al faatih
Sholawat al faatih
Soim Ahmad
Sholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulubSholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulub
Soim Ahmad
Sholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulubSholawat tibbil qulub
Sholawat tibbil qulub
Soim Ahmad
Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...
Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...
Peran adi sebagai fasilitator menciptakan iklim entrepreneurship berbasis sya...
Soim Ahmad
Marketing plan
Marketing planMarketing plan
Marketing plan
Soim Ahmad
Business plan
Business planBusiness plan
Business plan
Soim Ahmad
Cerita motivasi
Cerita motivasiCerita motivasi
Cerita motivasi
Soim Ahmad
Pertemuan 3
Pertemuan 3Pertemuan 3
Pertemuan 3
Soim Ahmad
Pertemuan 2
Pertemuan 2Pertemuan 2
Pertemuan 2
Soim Ahmad
Pertemuan 1
Pertemuan 1Pertemuan 1
Pertemuan 1
Soim Ahmad
Modul 6 kalkulus ekst
Modul 6 kalkulus ekstModul 6 kalkulus ekst
Modul 6 kalkulus ekst
Soim Ahmad
Modul 4 5 kalkulus-ekstensi
Modul 4 5 kalkulus-ekstensiModul 4 5 kalkulus-ekstensi
Modul 4 5 kalkulus-ekstensi
Soim Ahmad
Modul 1 2 kalkulus-ekstensi
Modul 1 2 kalkulus-ekstensiModul 1 2 kalkulus-ekstensi
Modul 1 2 kalkulus-ekstensi
Soim Ahmad
Bab iii limit n fs kontinu
Bab iii limit n fs kontinuBab iii limit n fs kontinu
Bab iii limit n fs kontinu
Soim Ahmad
Terjemah kitab safinatun najah lengkap
Terjemah kitab safinatun najah lengkapTerjemah kitab safinatun najah lengkap
Terjemah kitab safinatun najah lengkap
Soim Ahmad
Terjemahan safinatun najah
Terjemahan safinatun najahTerjemahan safinatun najah
Terjemahan safinatun najah
Soim Ahmad
Pengantar teknik industri
Pengantar teknik industriPengantar teknik industri
Pengantar teknik industri
Soim Ahmad
Forecasting
ForecastingForecasting
Forecasting
Soim Ahmad

Modul 7 kalkulus ekstensi

  • 1. MODUL 7 BENTUK-BENTUK TAK TENTU Oleh: Muchammad Abrori 7.1. ATURAN LHOPITAL (LHOPITALS RULE) Yang dimaksud dengan bentuk-bentuk tak tentu adalah : 0 , ,0., ,0, ワ,1 0 Apabila kita hendak mencari harga limit suatu fungsi di x = a menunjukkan bentuk- bentuk tak tentu di atas, maka kita akan mengalami kesukaran dalam hal menentukan harga limit fungsinya. Untuk itu dipergunakan suatu teorema di bawah ini yang disebut aturan LHopitals 0 A. BENTUK 0 Teorema : Apabila f(x) dan g(x) differensibel di sekitar x = a dan f(a) = g(a) = 0 sedangkan f(a) dan g(a) keduanya tidak nol, maka : lim f ( x) lim f ' ( x) x a g ( x) x a g ' ( x) Apabila f(n-1)(a) = g(n-1)(a) = 0, sedangkan f(n)(a) dan g(n)(a) keduanya tidak nol untuk n 2, maka teorema diatas menjadi : lim f ( x) lim f ( n) ( x) x a g ( x) x a g ( n ) ( x) Sebagai contoh : limit sin x limit cos x 111 x0 x x0 1 B. BENTUK Apabila f(x) , dan g(x) , untuk x a, maka : 1
  • 2. lim it f ( x) berbentuk x 0 g ( x) Namun aturan Lhopital dapat dipakai, sebab bentuk tersebut dapat ditulis : lim f ( x) lim 1 g ( x) 0 yang mempunyai bentuk x a g ( x) x a 1 f ( x) 0 Sehingga : g ' ( x) limit f ( x) limit 1 g ( x) limit ( g ( x))2 x a g ( x) x a 1 f ( x) x a f ' ( x) ( f ( x))2 2 lim it f ( x) lim it g ' ( x) lim it f ( x) . x a g ( x) x a f ' ( x) x a g ( x) atau : lim f ( x) lim f ' ( x) x a g ( x) x a g ' ( x) Jadi benar bahwa aturan Lhopital bisa dipakai untuk bnetuk tak tentu , dan diambil sebagai contoh : lim ln x lim 1 x 0 1 0 x x x 1 C. BENTUK 0. Apabila f(x) 0, dan g(x) , untuk x a, maka f(x).g(x) mempunyai bentuk 0. f ( x) 0 Hasil kali ini bisa ditulis sebagai hasil bagi yang bentuknya , ataupun sebagai 1 g ( x) 0 hasil bagi : g ( x) yang bentuknya , sehingga aturan LHopital bisa digunakan sebagai contoh : 1 f ( x) lim 2 limit ln x limit x 1 x ln x x0 x 0 x 2 x 0 2 x 3 2
  • 3. lim it x 2 = 0 x 0 2 D. BENTUK - Apabila f(x) dan g(x) untuk x a maka f(x) g(x) mempunyai bnetuk - , dan bentuk ini bisa ditulis sebagai berikut : 1 g ( x) 1 f ( x) 1 0 f(x) g(x) = yang mempunyai bentuk f ( x).g ( x) 0 sehingga aturan LHopital bisa digunakan, sebagai contoh : lim it lim it 1 sin x lim it cos x (sec x tg x) 0 x 2 x 2 cos x x 2 sin x E. BENTUK 0, ワ,1 Bentuk-bentuk ini timbul dari fungsi berbentuk y = f(x) . g(x) 1. Apabila f(x) 0 dan g(x) 0, maka timbul bentuk 0 2. Apabila f(x) dan g(x) 0, maka timbul bentuk 3. Apabila f(x) 1 dan g(x) , maka timbul bentuk 1 Adapun penyelesaian dari bentuk-bentuk itu, dengan mengambil harga logaritma dari fungsi y = f(x)g(x), yaitu : limit y = limit f(x)g(x) limit ln y = limit g(x) . ln f(x) Sebagai contoh : 1 lim it Hitunglah (1 3x) 2 x = 1 x 1 Misalkan : y = (1 3x) 2x 1 ln( 3x) 1 ln y = . ln( 3x) 1 2x 2x limit limit ln( 3x) 1 ln y x x 2x 3
  • 4. lim it 3 = x 2(1 3x) limit y e 1 x 1 limit (1 3x) 2 x 1 x Beberapa contoh soal : lim x 2 x 6 6 6 1. Hitunglah 10. Hitunglah lim ( x ) x 2 x2 4 x 0 x e 1 lim x sin 2 x cos x 2. Hitunglah x 0 x sin 2 x 11. Hitunglah lim tgx x 2 lim sin x sin x 3. Hitunglah x x 12. Hitunglah lim x x 0 lim e x 1 x 2x 4. Hitunglah x 1 ( x 1) 2 13. Hitunglah lim e x x2 1 x3 tg ( x ) 2 5. Hitunglah lim x e5 x 14. Hitunglah lim x x 1 2 x2 15. Hitunglah lim 1 tgx( x ) 1 6. Hitunglah lim x x x 2 7. Hitunglah lim x x0 ln x 8. Hitunglah lim (1 tgx).sec2x x 4 9. Hitunglah lim (cosecx ctgx) x 0 4