Ιστορικοί όροι, Οικονομία 20ος αι. Γ' Κεφάλαιο
Download as DOCX, PDF0 likes53 views
Ιστορικοί όροι Οικονομία 20ος αι.
![Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Κ Ο Ι Ο Ρ Ο Ι
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Aγροτική μεταρρύθμιση: Η κατάργηση των μεγάλων ιδιοκτησιών και η κατάτμηση
των αξιοποιήσιμων εδαφών σε μικρές παραγωγικές μονάδες, οικογενειακού
χαρακτήρα, που ανταποκρίνονταν καλύτερα στις νέες παραγωγικές και κοινωνικές
συνθήκες. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ.42] (Εξετάσεις 2014)
Φεντερασιόν: Η μεγαλύτερη πολυεθνική εργατική οργάνωση της Θεσσαλονίκης με
πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοιχτή σε νέες ιδέες εβραϊκή κοινότητα της
πόλης, που αποτέλεσε σημαντικό δίαυλο για τη διάδοση της σοσιαλιστικής εργατικής
ιδεολογίας στη χώρα. [Βλ. βιβλίο, σελ. 46.] (Εξετάσεις 2003, 2005, 2009, 2012,2015,
2019)
ΓΣΕΕ: Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος ιδρύθηκε προς το τέλος του Α’
Παγκοσμίου πολέμου και συμπεριέλαβε κλαδικά και τοπικά σωματεία. Ήταν
αποτέλεσμα ταχύτατης ωρίμανσης του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος ως
συνέπεια των πιέσεων που δέχθηκε η ελληνική κοινωνία, της εμπλοκής της σε
διεθνείς υποθέσεις και του αντίκτυπου της ρωσικής επανάστασης. [Βλ. σχολ. βιβλίο,
σελ. 47.]
Βενιζελισμός: Στην περίοδο 1910-1922, κατά την οποία η Ελλάδα βρισκόταν σε
συνεχή πολεμική ετοιμότητα, εμφανίστηκε μια νέα πολιτική αντίληψη, που
εκφράστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και ονομάστηκε συνοπτικά «βενιζελισμός».
Είναι δύσκολο να ορίσουμε με λίγα λόγια τι ακριβώς ήταν αυτή η πολιτική, στον
οικονομικό όμως τομέα φαίνεται ότι ο βενιζελισμός θεωρούσε το ελληνικό Κράτος
ως μοχλό έκφρασης και ανάπτυξης του ελληνισμού. Το ελληνικό κράτος, δηλαδή,
έπρεπε να επιδιώξει την ενσωμάτωση του εκτός συνόρων ελληνισμού και, με ενιαία
εθνική και κρατική υπόσταση, να διεκδικήσει τη θέση του στον τότε σύγχρονο
κόσμο. Αυτό προϋπέθετε όχι μόνο θεσμικό εκσυγχρονισμό, που θα καθιστούσε το
κράτος αποτελεσματικό και αξιόπιστο, αλλά και γενικότερη προσήλωση στην ιδέα
της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων του έθνους. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ. 48.]
Διχοτόμηση του χαρτονομίσματος: Πρωτότυπο εσωτερικό αναγκαστικό δάνειο στο
οποίο προέβη η ελληνική κυβέρνηση το 1922, όταν τα δημοσιονομικά δεδομένα
έφτασαν σε πλήρη αδιέξοδο. Το αριστερό τμήμα του χαρτονομίσματος
εξακολουθούσε να κυκλοφορεί 50% της αναγραφόμενης αξίας, ενώ το δεξιό
ανταλλάχθηκε με ομολογίες του Δημοσίου. Η επιχείρηση στέφθηκε από επιτυχία, το
Κράτος απέκτησε 1.200.000.000 δραχμές και το πείραμα επαναλήφθηκε το 1926.
Φυσικά, ο νομισματικός αυτός ελιγμός δεν στάθηκε ικανός να προλάβει τη
Μικρασιατική Καταστροφή και τις βαρύτατες συνέπειές της. [Βλ. σχολ.βιβλ.σελ. 50]
ΟΥΛΕΝ: Αμερικανική εταιρεία που το 1925 ανέλαβε την κατασκευή του φράγματος
και της τεχνητής λίμνης στον Μαραθώνα, καθώς το πολεοδομικό συγκρότημα της
Αθήνας είχε ξεπεράσει με την έλευση των προσφύγων το 1.000.000 κατοίκους και,](https://image.slidesharecdn.com/random-250326182040-1704af63/85/20-1-320.jpg)
![φυσικά, δεν μπορούσε πλέον να υδρεύεται με το χρονολογούμενο από τους
ρωμαϊκούς χρόνους Αδριάνειο Υδραγωγείο. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ.53.]
ΠΑΟΥΕΡ: Βρετανική εταιρεία που, την ίδια περίπου εποχή με την αμερικανική
εταιρεία ΟΥΛΕΝ, ανέλαβε την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού
ρεύματος στην πρωτεύουσα αλλά και τη δημιουργία σύγχρονου δικτύου αστικών
συγκοινωνιών, βασισμένου σε ηλεκτροκίνητα τραμ και λεωφορεία. [Βλ. σχολ. βιβλίο,
σελ. 53.]
Κλήριγκ: Μέθοδος διακανονισμού που κυριάρχησε στο εξωτερικό εμπόριο κατά την
περίοδο της κρίσης του 1932.Οι διεθνείς συναλλαγές δε γίνονταν, δηλαδή, με βάση
το μετατρέψιμο συνάλλαγμα αλλά με βάση διακρατικές συμφωνίες που
κοστολογούσαν τα προς ανταλλαγή προϊόντα και φρόντιζαν να ισοσκελίζουν την αξία
των εισαγωγών με την αντίστοιχη των εισαγωγών, στο πεδίο των ειδικών
λογαριασμών. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα που οι συναλλαγές με το εξωτερικό ήταν
έντονα ελλειμματικές, η διαδικασία αυτή, πέρα από σημαντική, είχε και θετικά
στοιχεία. [Βλ. σχολ. Βιβλίο, σελ. 54] (Εξετάσεις 2000, 2018)](https://image.slidesharecdn.com/random-250326182040-1704af63/85/20-2-320.jpg)
Ιστορικοί όροι, Οικονομία 20ος αι. Γ' Κεφάλαιο
- 1. Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Κ Ο Ι Ο Ρ Ο Ι ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Aγροτική μεταρρύθμιση: Η κατάργηση των μεγάλων ιδιοκτησιών και η κατάτμηση των αξιοποιήσιμων εδαφών σε μικρές παραγωγικές μονάδες, οικογενειακού χαρακτήρα, που ανταποκρίνονταν καλύτερα στις νέες παραγωγικές και κοινωνικές συνθήκες. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ.42] (Εξετάσεις 2014) Φεντερασιόν: Η μεγαλύτερη πολυεθνική εργατική οργάνωση της Θεσσαλονίκης με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοιχτή σε νέες ιδέες εβραϊκή κοινότητα της πόλης, που αποτέλεσε σημαντικό δίαυλο για τη διάδοση της σοσιαλιστικής εργατικής ιδεολογίας στη χώρα. [Βλ. βιβλίο, σελ. 46.] (Εξετάσεις 2003, 2005, 2009, 2012,2015, 2019) ΓΣΕΕ: Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος ιδρύθηκε προς το τέλος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και συμπεριέλαβε κλαδικά και τοπικά σωματεία. Ήταν αποτέλεσμα ταχύτατης ωρίμανσης του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος ως συνέπεια των πιέσεων που δέχθηκε η ελληνική κοινωνία, της εμπλοκής της σε διεθνείς υποθέσεις και του αντίκτυπου της ρωσικής επανάστασης. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ. 47.] Βενιζελισμός: Στην περίοδο 1910-1922, κατά την οποία η Ελλάδα βρισκόταν σε συνεχή πολεμική ετοιμότητα, εμφανίστηκε μια νέα πολιτική αντίληψη, που εκφράστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και ονομάστηκε συνοπτικά «βενιζελισμός». Είναι δύσκολο να ορίσουμε με λίγα λόγια τι ακριβώς ήταν αυτή η πολιτική, στον οικονομικό όμως τομέα φαίνεται ότι ο βενιζελισμός θεωρούσε το ελληνικό Κράτος ως μοχλό έκφρασης και ανάπτυξης του ελληνισμού. Το ελληνικό κράτος, δηλαδή, έπρεπε να επιδιώξει την ενσωμάτωση του εκτός συνόρων ελληνισμού και, με ενιαία εθνική και κρατική υπόσταση, να διεκδικήσει τη θέση του στον τότε σύγχρονο κόσμο. Αυτό προϋπέθετε όχι μόνο θεσμικό εκσυγχρονισμό, που θα καθιστούσε το κράτος αποτελεσματικό και αξιόπιστο, αλλά και γενικότερη προσήλωση στην ιδέα της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων του έθνους. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ. 48.] Διχοτόμηση του χαρτονομίσματος: Πρωτότυπο εσωτερικό αναγκαστικό δάνειο στο οποίο προέβη η ελληνική κυβέρνηση το 1922, όταν τα δημοσιονομικά δεδομένα έφτασαν σε πλήρη αδιέξοδο. Το αριστερό τμήμα του χαρτονομίσματος εξακολουθούσε να κυκλοφορεί 50% της αναγραφόμενης αξίας, ενώ το δεξιό ανταλλάχθηκε με ομολογίες του Δημοσίου. Η επιχείρηση στέφθηκε από επιτυχία, το Κράτος απέκτησε 1.200.000.000 δραχμές και το πείραμα επαναλήφθηκε το 1926. Φυσικά, ο νομισματικός αυτός ελιγμός δεν στάθηκε ικανός να προλάβει τη Μικρασιατική Καταστροφή και τις βαρύτατες συνέπειές της. [Βλ. σχολ.βιβλ.σελ. 50] ΟΥΛΕΝ: Αμερικανική εταιρεία που το 1925 ανέλαβε την κατασκευή του φράγματος και της τεχνητής λίμνης στον Μαραθώνα, καθώς το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας είχε ξεπεράσει με την έλευση των προσφύγων το 1.000.000 κατοίκους και,
- 2. φυσικά, δεν μπορούσε πλέον να υδρεύεται με το χρονολογούμενο από τους ρωμαϊκούς χρόνους Αδριάνειο Υδραγωγείο. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ.53.] ΠΑΟΥΕΡ: Βρετανική εταιρεία που, την ίδια περίπου εποχή με την αμερικανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ, ανέλαβε την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην πρωτεύουσα αλλά και τη δημιουργία σύγχρονου δικτύου αστικών συγκοινωνιών, βασισμένου σε ηλεκτροκίνητα τραμ και λεωφορεία. [Βλ. σχολ. βιβλίο, σελ. 53.] Κλήριγκ: Μέθοδος διακανονισμού που κυριάρχησε στο εξωτερικό εμπόριο κατά την περίοδο της κρίσης του 1932.Οι διεθνείς συναλλαγές δε γίνονταν, δηλαδή, με βάση το μετατρέψιμο συνάλλαγμα αλλά με βάση διακρατικές συμφωνίες που κοστολογούσαν τα προς ανταλλαγή προϊόντα και φρόντιζαν να ισοσκελίζουν την αξία των εισαγωγών με την αντίστοιχη των εισαγωγών, στο πεδίο των ειδικών λογαριασμών. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα που οι συναλλαγές με το εξωτερικό ήταν έντονα ελλειμματικές, η διαδικασία αυτή, πέρα από σημαντική, είχε και θετικά στοιχεία. [Βλ. σχολ. Βιβλίο, σελ. 54] (Εξετάσεις 2000, 2018)