![kontrol端n端 salamak i巽in, y脹ll脹k olan bir "Bak脹m Program脹" haz脹rlanmal脹d脹r.
Muayenesi yap脹lacak olan makinalar bu programa g旦re saptanacakt脹r1[1].
KORUYUCU BAKIM S聴STEM聴
Koruyucu Bak脹m脹n Tan脹m脹
retim durular脹na veya y脹pranmalara neden olabilecek durumlar脹 ortaya
巽脹karmak i巽in 端retim ara巽lar脹n脹 veya yard脹mc脹 tesislerin periyodik olarak
muayene edilmesi.
B旦yle durumlar脹 旦nlemek i巽in bak脹mlar脹m yapmak veya hen端z 旦nemli
olmayan bir d端zeyde iken ayarlama yapmak veya onarmak"2[2].
Tipik koruyucu bak脹m faaliyetleri aa脹daki ekilde s脹ralanabilir:
Yalama ileri,
Temizleme ileri,
Muayeneler, durum muayenesi,
Kalibrasyon, ayar,
Programl脹 onar脹mlar,
Programl脹 revizyonlar,
Programl脹 par巽a deiimleri.
KB'脹n Gereklilii
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
聴yi tasarlanm脹 bir KB program脹 daima maliyetinin 端st端nde bir kazan巽
salar. 端phesiz 端retim ara巽lar脹n脹n ve donat脹m脹n脹n bak脹m maliyetleri
y端ksektir. Ancak 端retim durular脹n脹n maliyeti, bak脹m maliyetlerinden daha
fazlad脹r. Bir KB program脹n脹n iletmeye salayaca脹 yararlar u ekilde s脹ralanabilir:
1. Daha az 端retim duruu,
2. Bak脹m elemanlar脹na, ar脹za onar脹mlar脹 s脹ras脹nda 旦denecek fazla mesai
端cretlerine k脹yasla, normal ayar ve onar脹mlar i巽in daha az fazla mesai
旦denmesi,
3. Daha az, b端y端k boyutlu onar脹mlar, daha az s脹kl脹kta onar脹mlar.
4. Ar脹za ortaya 巽脹kmadan 旦nce yap脹lan basit onar脹mlar i巽in daha d端端k
onar脹m maliyeti.
5. Daha az mamul reddi, daha iyi kalite kontrol端.
6. Daha az yedek 端retim arac脹. Dolay脹s脹yla azalan sermaye yat脹r脹m脹.
7. Bak脹m maliyetlerinde azalma.
1[1] Gallimore, K., Penlesky. R., A Framework for developing
Maintenance Strategies Production and Anventory Management Journal
Vol: 29, No: 1, 1988, s.16.
2[2] GENYILMAZ, G端ne; Planl脹 Bak脹m Onar脹m Semineri SEGEM,
Temmuz, 1987. End端stride Bak脹m Planlamas脹 ve Uygulama Teknikleri,
s.17.
5](https://image.slidesharecdn.com/bakim-planlamasi-ve-planlamasi-131128022837-phpapp01/85/Bakim-planlamasi-ve-planlamasi-5-320.jpg)
![8.
8. Bak脹m maliyeti y端ksek olan 端retim ara巽 ve yard脹mc脹 tesislerin
belirlenerek nedenlerinin arat脹r脹lmas脹 ve bulunmas脹.
9. 9. Yedek par巽a kontrol端n端n daha iyi yap脹larak stok d端zeylerinin
azalt脹lmas脹.
10. 10. 聴巽iler i巽in daha g端venli bir 巽al脹ma ortam脹.
11. 11. Daha d端端k birim imalat maliyeti.
Bu arada u durumu da vurgulamal脹y脹z ki; koruyucu bak脹m脹n bir b端y端k kusuru
vard脹r. Eer onar脹mlar ve revizyonlar planlanm脹 bir temele g旦re y端r端t端l端yorsa bir巽ok
kullan脹labilir durumdaki par巽alar veya k脹s脹mlar gereksiz olarak yenileriyle
deitirilebilirler.
G端n端m端zde mevcut olan baz脹 yeni tehis aletleri ile koruyucu bak脹m脹,
旦nceden haber verici" bak脹m ile kuvvetlendirmek m端mk端nd端r.
G端n端m端zde mevcut, cihaza zarar vermeden test eden baz脹 aletler, titreim
analizi, akustik analizi ve anfraruj termografi yapan aletlerdir. "nceden
haber verici" bak脹m ile elmas脹 巽ok yak脹n cihaz bozulmalar脹 巽ok daha
g端venilir bir ekilde bak脹mc脹ya ikaz edilmi ve onar脹m veya deitirme
gerektiren cihazlar 巽ok daha kolayl脹kla tesbit edilmi olur 3[3].
KB Sisteminin Organizasyonu
KB organizasyonunda iki yakla脹m vard脹r:
a) KB, dier bak脹m fonksiyonlar脹ndan ayr脹 tutulur,
b) KB, dier bak脹m fonksiyonlar脹 ile beraber y端r端t端l端r.
Yakla脹mlardan hangisi se巽ilirse se巽ilsin, u genel prensipler g旦z 旦n端ne
al脹nmal脹d脹r.
a) KB nin, iin dier bak脹m ilerince kesilmesine izin verilmemelidir.
b) KB gereince yap脹lacak ilerde, i巽ilik ve malzeme maliyetlerinin toplanmas脹 ile
rapor haz脹rlanmas脹 gibi normal bak脹m i巽in uygulanan y旦netim prensiplerinin ayn脹s脹
uygulanmal脹d脹r.
c) KB iletmedeki t端m bak脹m ilerinden sorumlu olan y旦neticiye balanmal脹d脹r.
Bilgisayar Destekli KB Sistemi
1- Ama巽
Bir bilgisayar destekli KB sisteminin amac脹 ar脹za nedeniyle ortaya 巽脹kan
durular脹 en alt d端zeye indirmek ve en d端端k maliyet ile donat脹m脹n faydal脹 旦mr端n端
artt脹rmak amac脹yla izlenecek yollar脹 planlamada y旦netime yard脹mc脹 olmakt脹r.
2- Bilgisayar destekli KB sisteminin yararlar脹
a) 聴letmedeki t端m 端retim ara巽lar脹 ve donat脹m i巽in standart bir KB sistemi salar.
b) 聴letmedeki 旦nemli donat脹m脹n her par巽as脹n脹n ayr脹nt脹l脹 tan脹m脹n脹 salar.
c) ok fazla ayr脹nt脹l脹 olmayan, 巽ounlukla kontrol listesi eklindeki i talimatlar脹, 巽eitli
d端zeylerdeki bak脹m eleman脹na yol g旦sterir. Bu talimatlar tecr端beli elemanlar脹n
gerektiinde kendi yarg脹lar脹na g旦re hareket etmelerine olanak salad脹脹 gibi, fazla
tecr端beli olmayanlar脹n da g旦revlerini yerine getirmelerini salar.
3[3] TAPPI Mecmuas脹; Problems and Solutions of paper mill management
the management of maintenance, November 1984, Vol.: 67, No: 11.
6](https://image.slidesharecdn.com/bakim-planlamasi-ve-planlamasi-131128022837-phpapp01/85/Bakim-planlamasi-ve-planlamasi-6-320.jpg)
![BAKIM MAL聴YET聴
Bak脹m maliyeti, tipik olarak birbirine z脹t y旦nde hareket eden, bozulma
(breakdown) veya ceza (penalty) maliyeti ile bak脹m faaliyeti maliyetleri aras脹ndaki
kar脹lat脹rmaya dayan脹r.Yeni bozulma maliyeti, genellikle bak脹m faaliyeti artarken
azalma g旦sterir. Bak脹m y旦neticisinin g旦revi, bu ilk iki maliyet bileenini dengeleyen
bak脹m kar脹脹m脹n脹 gelitirmek ve b旦ylece bak脹m program脹n脹n toplam maliyetini
minimize etmektir.
Bozulma ve Ceza Maliyetleri: Ceza maliyetlerinin tahmini g端巽 g旦revdir.
Genelde, bozulma maliyetleri bo kapasite, tampon envanter, kay脹p 端r端n, k旦t端 kalite
maliyetlerini i巽erir.
Bozulma maliyetleri talebin tedariki at脹脹 rekabet pazar脹nda son derece
旦nemli olabilir. Bu durumda 端retilmeyen her bir birim kaybolan i veya kaybolan 端r端n
gelirini g旦sterir. Bu durumda kay脹p 端retim, kay脹p m端teri miktar脹 belirlenebilir 4[1].
Maliyet kontrol sisteminin yararlar脹n脹 旦yle 旦zetleyebiliriz:
1. Bak脹m hizmeti yap脹lan b旦l端mler aras脹nda, onar脹m maliyetlerinin eit olarak
da脹t脹lmas脹n脹 salamak,
2. Bak脹m b旦l端m端n端n iyi y旦netilmesi i巽in gerekli olan bilgilerin kayna脹 olmak,
3. cretlerin ve maalar脹n adil olarak tevziini salamak ,
4. Kuruluun, finansman durumunu rapor edip belgelemek i巽in, muhasebe b旦l端m端ne
bilgi kayna脹 olmak.
Se巽ilen maliyet kontrol sisteminde u 端巽 ana fakt旦r mutlaka bulunmal脹d脹r. Bu
端巽 ana fakt旦re g旦re 巽脹kart脹lan b端t巽eler daha g端venilir olmaktad脹r.
1. Direkt Masraflar:
al脹an makina ve te巽hizat脹n bak脹m脹 i巽in gerekli olan giderlerdir.
2. En direkt Masraflar;
a) Proseste daha iyi artlar salamak i巽in gelimeler yap脹lacaksa,, yeni
yerletirmeler, deitirmeler i巽in gerekli olan giderler,
b) Yap脹lacak olan dizayn ve konstr端ksiyonda, gereken malzemelerin yenilenmesi,
deitirilmesi ile ilgili giderler,
c) Bak脹m faaliyetlerinin hi巽 kontrols端z veya 巽ok az kontrolle y端r端t端lmesinden
kaynaklanan aksakl脹klar脹n yol a巽t脹脹 giderler,
d) Yat脹r脹m ile ilgili olmayan ilerin ger巽ekletirilmesindeki giderler.
3. Genel Masraflar:
Bina, yol, 脹s脹tma, havaland脹rma vs. i巽in gereken bak脹m giderleridir. Bunlar
direkt olarak proses faaliyetlerini etkilemeyen bak脹m ilerine sarf edilen masraflard脹r.
Bak脹m Harcamalar脹n脹n Grupland脹r脹lmas脹
Bak脹m b旦l端m端n端n harcamalar脹n脹 4 ana grupta toplayabiliriz:
4[1] KIRAVOLU. E. Ve KARA, D., End端stride Bak脹m Planlamas脹 Y..
Lisans Tezi, 1987, s.44.
8](https://image.slidesharecdn.com/bakim-planlamasi-ve-planlamasi-131128022837-phpapp01/85/Bakim-planlamasi-ve-planlamasi-8-320.jpg)
More Related Content
What's hot (20)
Similar to Bakim planlamasi-ve-planlamasi (20)
Bakim planlamasi-ve-planlamasi
- 1. BLM 1 - BAKIM PLANLAMASI TAR聴HSEL GEL聴聴M Bak脹m, aletin ilk icat edildii veya iletmeye konduu andan itibaren var olan bir olgudur. al脹an te巽hizat veya makinan脹n bozulmas脹, y脹pranmas脹 mutlak olduuna g旦re onun neticesinde bak脹mda var olmaktad脹r. End端stri gelitik巽e ve otomasyona gidildik巽e yat脹r脹m giderleri artmakta, i巽ilik giderleri azalmaktad脹r. Yat脹r脹m giderlerine bal脹 olarak bak脹m giderleri de artmaktad脹r. End端stride Bak脹m脹n脹n nemi B端y端k teknolojik s脹巽ramalarla gelien end端stri 巽a脹nda 旦zellikle gelimekte olan 端lkemizde bir巽ok hallerde, iyi eitilmi ve yetenekli i巽i yetersizlii ile kar脹la脹lmaktad脹r. Bak脹m y旦neticileri gerekli bak脹m ilerini y端r端tebilmek i巽in her zaman uygun vas脹fta yeteri kadar eleman temini i巽in yapaca脹 talepleri genellikle pek dikkate almazlar. Y旦neticiler, 端retimde daha fazla eleman 巽al脹t脹r脹lmakta olduu dikkate alarak o y旦nde daha 巽ok 巽aba harcarlar ve bak脹mda bir yetenekli elemana sahip olman脹n, on adet yeteneksiz 端retim i巽isinden daha iyi olduu ger巽eini kolayca unuturlar. Bak脹m脹n Sisteminin nemi a-) Daha fazla yat脹r脹m - Mekanizasyonun artmas脹, b-) Daha fazla otomasyon-Makinalar脹n karma脹kl脹脹n脹n artmas脹, c-) Yedek par巽a ve bak脹m malzemeleri 巽eidinin artmas脹, d-) Daha y端ksek maa ve 端cret d端zeyi, e-) Dier teebb端sler ile rekabet, f-) Daha y端ksek 端retim kalitesi, g) Teslim tarihlerinin daha d端zenli olmas脹 ihtiyac脹. 1
- 2. Bak脹m Planlamas脹n脹n Hedefleri a) 聴letmenin olanaklar脹n脹n (tesis, makina, te巽hizat ve binalar脹n) faydal脹 旦mr端n端 uzatmak. b) Y脹pranmay脹 ve eskimeyi en d端端k d端zeye indirerek iletmenin deerini korumak. c) Makinalar脹n ve donan脹m脹n 端retim i巽in emre haz脹r s端relerini en y端ksek d端zeyde tutmak. d) Mamul端n kalite d端zeyini koruyacak veya artt脹racak ekilde iletme olanaklar脹n脹n kaliteli olmalar脹n脹 salamak. e) Acil durumlar i巽in bulundurulan b端t端n, yedek 端niteler, kurtarma te巽hizat脹, yang脹n s旦nd端rme tesisat脹 vb donan脹mlar脹n 巽al脹脹r durumda haz脹r bulunmas脹n脹 salamak. f) B端t端n bu hedefleri yerine getirmek i巽in yap脹lan 巽al脹malarda personelin emniyetinde herhangi bir fedakarl脹a yol a巽mamak ve ah脹s emniyetini artt脹rmak. g) B端t端n bu say脹lar脹n uzun d旦nemde en d端端k maliyetle salanmas脹n脹 ger巽ekletirmek. BAKIM FAAL聴YETLER聴N聴N SINIFLANDIRILMASI Plans脹z Bak脹m: Bu sistemde makina veya tesis ar脹za yapt脹脹nda m端dahale edilir. Bak脹m脹n direkt maliyeti d端端kt端r. Bak脹m servisinin umumi masraflar脹 asgari seviyede tutulabilir. 端nk端 bu sistem 巽ok az planlama ve k脹rtasiye ileri gerektirir. Planl脹 Bak脹m: Planl脹 bak脹m脹n genel kavram脹, makina veya tesise belirli bir plan ve programa g旦re ilem yap脹larak, normal iletme icaplar脹na g旦re 巽al脹mas脹n脹 temin etmektir. Ayr脹ca planl脹 bak脹m sistemi, firman脹n bak脹m politikas脹n脹 teknik ve parasal a巽脹dan y旦netim, bak脹m faaliyetlerini, daha y端ksek standartlar脹 ve maliyet etkinlikleri ile kontrol eder. 2
- 3. BAKIM - ONARIM YNTEMLER聴 Bak脹m-onar脹m uygulamalar脹nda, arka sayfada ki ekilde de g旦r端ld端端 端zere, 端巽 ana y旦ntem kullan脹lmaktad脹r. Bak脹m Y旦ntemleri BLM 2 - PLANLI BAKIM S聴STEM聴 Planl脹 Bak脹m脹n Amac脹 Makinalar脹n duruunu en aza indirerek m端mk端n olan en y端ksek d端zeyde 端retimi salamak. nceden haz脹rlanacak 端retim programlar脹n脹n ger巽eklemesini salamak. Makinalar脹n ekonomik 旦mr端n端 uzatmak. Ar脹za hasarlar脹 en aza indirmek suretiyle onar脹m giderlerini azaltmak. Planl脹 bak脹m yoluyla bak脹m giderlerini azaltmak. Planl脹 Bak脹m脹n Yararlar脹 1. Daha az makina ar脹zas脹 olaca脹ndan durular daha iyi kontrol edilebilir ve makina kullanma s端resi artar. Bunun sonucu imalat miktar脹 artar ve daha garantili ve iyi teslim zaman脹 tesbit edilebilir. 2. Makinalar脹n zaman脹nda s脹hhatli ayarlar yap脹laca脹ndan daha iyi verim elde edilir. B旦ylece mamul端n kalitesi muhafaza edilir, kusurlu mamul oran脹 azal脹r. 3. Ar脹zalardan oluan ara onar脹mlar azal脹r ve onar脹mlar aras脹nda ge巽en s端re uzar. B旦ylece bak脹m ig端c端 ve te巽hizat脹ndan daha iyi istifade edilir. 4. Onar脹m masraflar脹 azal脹r. Ara kontrollerde yap脹lan ilemler ve deitirilen par巽alar脹n maliyetleri, ar脹zalara nazaran daha d端端k olur. 5. Makinalar脹n faydal脹 旦mr端 uzar. Genel olarak daha iyi bir bak脹m sebebiyle makinalar脹n yenilenmeleri i巽in l端zumlu zaman uzar. 6. Yedek makina ve te巽hizat ihtiyac脹 azal脹r ve tesisin yat脹r脹m脹nda tasarruf salan脹r. 3
- 4. 7. Bak脹m masraflar脹 azal脹r. Planl脹 bak脹m, i巽i ve malzeme masraflar脹nda tasarruf salan脹r. 8. Daha iyi yedek par巽a kontrol端 yap脹labilir ve stok miktar脹 azalt脹labilir. masraflar脹nda tasarruf salan脹r. 9. Daha uygun bir 巽al脹ma salan脹r. Bak脹m masraflar脹n脹n a脹r脹 olduu b旦l端mler dikkati 巽eker. Gerekli arat脹rmalar yap脹larak l端zumsuz iler veya yanl脹 uygulamalar d端zeltilebilir. Operat旦rlerin 巽al脹ma durumlar脹n脹n 脹slah脹 ile, makinalar脹 hor kullanmalar脹 sonucu ar脹za ihtimalleri ve a脹r脹 y脹pranmalar giderilebilir. 10. Ar脹zalar sebebiyle 端retimde 巽al脹an i巽ilerin prim kayb脹 daha az olur. 11. 聴巽ilerin emniyeti ve tesisin korunmas脹 daha iyi temin edilebilir. B旦ylece tazminat ve sigorta masraflar脹 daha az olur. 12. Yukar脹daki sebeplerle 端retimin birim maliyeti d端er. 聴yi organize edilmi bir planl脹 bak脹m program脹 ile her boy (k端巽端k-orta-b端y端k) end端stride bu yararlar elde edilebilir ve 巽oalt脹labilir. Planl脹 Bak脹m脹n Tipleri D端zeltici bak脹m nleyici bak脹m PLANLI BAKIM PROGRAMININ HAZIRLANMASINDA 聴ZLENECEK YOLLAR 聴lk Ad脹m:. - Yap脹labilirlik (Fizibilite) Arat脹rmas脹 Arat脹rma raporu, 旦nerilen planl脹 bak脹m plan脹m ve 旦zg端l (spesifik) nedenlerini ve kesin maliyet g旦stergeleriyle 旦deme olanaklar脹n脹 旦zetlemelidir. Buna ek ve belki de daha 旦nemli olarak rapor, birleik bir bak脹m 端retim (imalat) yap脹labilirlik analizini i巽ermelidir. Yap脹labilirlik analizi i巽in fabrikadaki ig端c端 ve donat脹m g旦z ard脹 edilmemelidir. Eer bir planl脹 bak脹m plan脹 teoride m端kemmel ise onun baar脹s脹 t端m端yle belirtilmi zamanda ig端c端n端n ve donat脹m脹n elde edilebilirliine bal脹d脹r. Yap脹labilirlik arat脹rmas脹 端st y旦netimin, m端mk端n olan脹 salama yolundaki anlay脹脹na ve isteine dayanmal脹d脹r. Planl脹 bak脹m program脹n脹n t端m potansiyel deeri, bak脹m y旦netiminin koruyucu bak脹ma ay脹raca脹 ig端c端n端n salama y端zdesi ile orant脹l脹 olacakt脹r. Daha sonra: Planl脹 旦nleyici bak脹m uygulamas脹 yap脹lacak olan her te巽hizat i巽in bir "Bak脹m S脹ralamas脹" haz脹rlanmal脹d脹r. 聴lk 旦nce, bir ka巽 旦nemli ana makinaya bu planl脹 旦nleyici bak脹m s脹ralamas脹 uygulan脹r. Sonra bu s脹ralama uygulamalar脹nda tecr端be kazan脹ld脹k巽a s脹ralamaya daha 巽ok makina dahil edilir. S脹ralamaya makinalar脹n dahil edilmesi. Optimum Bak脹m Seviyesi elde edilinceye kadar devam etmelidir. Bak脹m s脹ralamas脹 haz脹rland脹ktan sonra: "聴 Spesifikasyonlar脹" haz脹rlanmal脹d脹r. Bu noktada insan ilikileri (ast-端st ilikileri) ve iletiim fakt旦rleri 旦n plan脹 tutacaklard脹r, i spesifikasyonlar脹n脹 tatbik etmek ve 4
- 5. kontrol端n端 salamak i巽in, y脹ll脹k olan bir "Bak脹m Program脹" haz脹rlanmal脹d脹r. Muayenesi yap脹lacak olan makinalar bu programa g旦re saptanacakt脹r1[1]. KORUYUCU BAKIM S聴STEM聴 Koruyucu Bak脹m脹n Tan脹m脹 retim durular脹na veya y脹pranmalara neden olabilecek durumlar脹 ortaya 巽脹karmak i巽in 端retim ara巽lar脹n脹 veya yard脹mc脹 tesislerin periyodik olarak muayene edilmesi. B旦yle durumlar脹 旦nlemek i巽in bak脹mlar脹m yapmak veya hen端z 旦nemli olmayan bir d端zeyde iken ayarlama yapmak veya onarmak"2[2]. Tipik koruyucu bak脹m faaliyetleri aa脹daki ekilde s脹ralanabilir: Yalama ileri, Temizleme ileri, Muayeneler, durum muayenesi, Kalibrasyon, ayar, Programl脹 onar脹mlar, Programl脹 revizyonlar, Programl脹 par巽a deiimleri. KB'脹n Gereklilii 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 聴yi tasarlanm脹 bir KB program脹 daima maliyetinin 端st端nde bir kazan巽 salar. 端phesiz 端retim ara巽lar脹n脹n ve donat脹m脹n脹n bak脹m maliyetleri y端ksektir. Ancak 端retim durular脹n脹n maliyeti, bak脹m maliyetlerinden daha fazlad脹r. Bir KB program脹n脹n iletmeye salayaca脹 yararlar u ekilde s脹ralanabilir: 1. Daha az 端retim duruu, 2. Bak脹m elemanlar脹na, ar脹za onar脹mlar脹 s脹ras脹nda 旦denecek fazla mesai 端cretlerine k脹yasla, normal ayar ve onar脹mlar i巽in daha az fazla mesai 旦denmesi, 3. Daha az, b端y端k boyutlu onar脹mlar, daha az s脹kl脹kta onar脹mlar. 4. Ar脹za ortaya 巽脹kmadan 旦nce yap脹lan basit onar脹mlar i巽in daha d端端k onar脹m maliyeti. 5. Daha az mamul reddi, daha iyi kalite kontrol端. 6. Daha az yedek 端retim arac脹. Dolay脹s脹yla azalan sermaye yat脹r脹m脹. 7. Bak脹m maliyetlerinde azalma. 1[1] Gallimore, K., Penlesky. R., A Framework for developing Maintenance Strategies Production and Anventory Management Journal Vol: 29, No: 1, 1988, s.16. 2[2] GENYILMAZ, G端ne; Planl脹 Bak脹m Onar脹m Semineri SEGEM, Temmuz, 1987. End端stride Bak脹m Planlamas脹 ve Uygulama Teknikleri, s.17. 5
- 6. 8. 8. Bak脹m maliyeti y端ksek olan 端retim ara巽 ve yard脹mc脹 tesislerin belirlenerek nedenlerinin arat脹r脹lmas脹 ve bulunmas脹. 9. 9. Yedek par巽a kontrol端n端n daha iyi yap脹larak stok d端zeylerinin azalt脹lmas脹. 10. 10. 聴巽iler i巽in daha g端venli bir 巽al脹ma ortam脹. 11. 11. Daha d端端k birim imalat maliyeti. Bu arada u durumu da vurgulamal脹y脹z ki; koruyucu bak脹m脹n bir b端y端k kusuru vard脹r. Eer onar脹mlar ve revizyonlar planlanm脹 bir temele g旦re y端r端t端l端yorsa bir巽ok kullan脹labilir durumdaki par巽alar veya k脹s脹mlar gereksiz olarak yenileriyle deitirilebilirler. G端n端m端zde mevcut olan baz脹 yeni tehis aletleri ile koruyucu bak脹m脹, 旦nceden haber verici" bak脹m ile kuvvetlendirmek m端mk端nd端r. G端n端m端zde mevcut, cihaza zarar vermeden test eden baz脹 aletler, titreim analizi, akustik analizi ve anfraruj termografi yapan aletlerdir. "nceden haber verici" bak脹m ile elmas脹 巽ok yak脹n cihaz bozulmalar脹 巽ok daha g端venilir bir ekilde bak脹mc脹ya ikaz edilmi ve onar脹m veya deitirme gerektiren cihazlar 巽ok daha kolayl脹kla tesbit edilmi olur 3[3]. KB Sisteminin Organizasyonu KB organizasyonunda iki yakla脹m vard脹r: a) KB, dier bak脹m fonksiyonlar脹ndan ayr脹 tutulur, b) KB, dier bak脹m fonksiyonlar脹 ile beraber y端r端t端l端r. Yakla脹mlardan hangisi se巽ilirse se巽ilsin, u genel prensipler g旦z 旦n端ne al脹nmal脹d脹r. a) KB nin, iin dier bak脹m ilerince kesilmesine izin verilmemelidir. b) KB gereince yap脹lacak ilerde, i巽ilik ve malzeme maliyetlerinin toplanmas脹 ile rapor haz脹rlanmas脹 gibi normal bak脹m i巽in uygulanan y旦netim prensiplerinin ayn脹s脹 uygulanmal脹d脹r. c) KB iletmedeki t端m bak脹m ilerinden sorumlu olan y旦neticiye balanmal脹d脹r. Bilgisayar Destekli KB Sistemi 1- Ama巽 Bir bilgisayar destekli KB sisteminin amac脹 ar脹za nedeniyle ortaya 巽脹kan durular脹 en alt d端zeye indirmek ve en d端端k maliyet ile donat脹m脹n faydal脹 旦mr端n端 artt脹rmak amac脹yla izlenecek yollar脹 planlamada y旦netime yard脹mc脹 olmakt脹r. 2- Bilgisayar destekli KB sisteminin yararlar脹 a) 聴letmedeki t端m 端retim ara巽lar脹 ve donat脹m i巽in standart bir KB sistemi salar. b) 聴letmedeki 旦nemli donat脹m脹n her par巽as脹n脹n ayr脹nt脹l脹 tan脹m脹n脹 salar. c) ok fazla ayr脹nt脹l脹 olmayan, 巽ounlukla kontrol listesi eklindeki i talimatlar脹, 巽eitli d端zeylerdeki bak脹m eleman脹na yol g旦sterir. Bu talimatlar tecr端beli elemanlar脹n gerektiinde kendi yarg脹lar脹na g旦re hareket etmelerine olanak salad脹脹 gibi, fazla tecr端beli olmayanlar脹n da g旦revlerini yerine getirmelerini salar. 3[3] TAPPI Mecmuas脹; Problems and Solutions of paper mill management the management of maintenance, November 1984, Vol.: 67, No: 11. 6
- 7. d) Ge巽mie ait maliyet ve onar脹m s脹kl脹klar脹 istenildiinde derhal elde edilebilir. Bu bilgiler onar脹m veya yenileme kararlar脹n脹n en ekonomik d端zeylerde verilmesinde yard脹mc脹 olur. e) 聴letmedeki t端m donat脹m脹n g端venilir bir envanterini salar. f) Y旦ntemlerin, yollar脹n ve bak脹m zamanlar脹n脹n standardizasyonunu salar. g) KB program脹n脹n etkili ekilde takip ve kontrol端n端 salar. h) Ar脹zalar脹n ve durular脹n analizine imkan salar. 3- Sistemin Kurulmas脹 a-) Kodlama: KB program脹ndaki her donat脹m脹n bir kodu olmal脹d脹r. Kod 端st端nl端端 belirlenirken, gelecekteki genilemelerde d端端n端lmelidir. b) Veri Toplama: Donat脹m脹n her eleman脹 i巽in veri toplanmal脹d脹r. Bu veri daha sonra, gerektiinde hemen kullan脹lacak bir ekile d旦n端t端r端l端r. Toplanan veriler daha sonra sabit ve deiken olmak 端zere iki gruba ayr脹l脹r. Sabit veriler donat脹m indeks kayd脹na, deiken olanlar ise par巽a indeks kayd脹na ge巽irilir. c) KB Program脹n脹n Haz脹rlanmas脹: Program脹n haz脹rlanmas脹nda imalat巽脹n脹n 旦nerileri kukusuz g旦z 旦n端ne al脹n脹r. Ancak KB s脹kl脹脹n脹n donat脹mdan yararlanma ile s脹k脹 ilikisi vard脹r. Bu nedenle, programa konulan KB zamanlar脹, yeni bilgiler geldik巽e s端rekli g旦zden ge巽irilerek, gerekli deiiklikler yap脹lmal脹d脹r. d) KB S端resinin Tahmini: KB tekrarl脹 nitelikte bir g旦rev olduundan, bak脹m s端relerinin standartlat脹r脹lmas脹 zorunludur. Zaman tahminleri i巽in, Ge巽mi kay脹tlardan yararlanma, Ayr脹nt脹l脹 analiz, Standart veriler y旦ntemleri kullan脹labilir. e) KB ig端c端n端n Dengelenmesi: Ama巽 i巽in 52 haftal脹k bir ig端c端 y端kleme diyagram脹 kullan脹l脹r. Bu diyagram, KB i巽in harcanan zaman m端mk端n olduu kadar bir y脹la d端zg端n yay脹lacak ekilde haz脹rlanmal脹d脹r. f) KB nceliklerin Belirlenmesi: Genellikle iki 旦ncelik kullan脹l脹r, 1. 旦ncelik, mutlaka zaman脹nda yap脹lmas脹 gereken KB脹 g旦sterir. 2.ncelik, bir haftadan bir aya kadar deiebilen bir zaman aral脹脹nda yap脹labilen KB'脹 g旦sterir. Kukusuz 旦ncelikler belirlenirken, 端retimde kullan脹lan donat脹ma birinci 旦ncelik verilmelidir. Ancak bu t端r donat脹mda bak脹m i巽in durdurulmamas脹 gerektiinden, KB ilemi geceye veya hafta sonuna al脹nmal脹d脹r. g) Bilgisayar Destekli KB Sisteminin Kurulmas脹: BLM 3- BAKIM PLANLAMASINDA MAL聴YET UNSURU 7
- 8. BAKIM MAL聴YET聴 Bak脹m maliyeti, tipik olarak birbirine z脹t y旦nde hareket eden, bozulma (breakdown) veya ceza (penalty) maliyeti ile bak脹m faaliyeti maliyetleri aras脹ndaki kar脹lat脹rmaya dayan脹r.Yeni bozulma maliyeti, genellikle bak脹m faaliyeti artarken azalma g旦sterir. Bak脹m y旦neticisinin g旦revi, bu ilk iki maliyet bileenini dengeleyen bak脹m kar脹脹m脹n脹 gelitirmek ve b旦ylece bak脹m program脹n脹n toplam maliyetini minimize etmektir. Bozulma ve Ceza Maliyetleri: Ceza maliyetlerinin tahmini g端巽 g旦revdir. Genelde, bozulma maliyetleri bo kapasite, tampon envanter, kay脹p 端r端n, k旦t端 kalite maliyetlerini i巽erir. Bozulma maliyetleri talebin tedariki at脹脹 rekabet pazar脹nda son derece 旦nemli olabilir. Bu durumda 端retilmeyen her bir birim kaybolan i veya kaybolan 端r端n gelirini g旦sterir. Bu durumda kay脹p 端retim, kay脹p m端teri miktar脹 belirlenebilir 4[1]. Maliyet kontrol sisteminin yararlar脹n脹 旦yle 旦zetleyebiliriz: 1. Bak脹m hizmeti yap脹lan b旦l端mler aras脹nda, onar脹m maliyetlerinin eit olarak da脹t脹lmas脹n脹 salamak, 2. Bak脹m b旦l端m端n端n iyi y旦netilmesi i巽in gerekli olan bilgilerin kayna脹 olmak, 3. cretlerin ve maalar脹n adil olarak tevziini salamak , 4. Kuruluun, finansman durumunu rapor edip belgelemek i巽in, muhasebe b旦l端m端ne bilgi kayna脹 olmak. Se巽ilen maliyet kontrol sisteminde u 端巽 ana fakt旦r mutlaka bulunmal脹d脹r. Bu 端巽 ana fakt旦re g旦re 巽脹kart脹lan b端t巽eler daha g端venilir olmaktad脹r. 1. Direkt Masraflar: al脹an makina ve te巽hizat脹n bak脹m脹 i巽in gerekli olan giderlerdir. 2. En direkt Masraflar; a) Proseste daha iyi artlar salamak i巽in gelimeler yap脹lacaksa,, yeni yerletirmeler, deitirmeler i巽in gerekli olan giderler, b) Yap脹lacak olan dizayn ve konstr端ksiyonda, gereken malzemelerin yenilenmesi, deitirilmesi ile ilgili giderler, c) Bak脹m faaliyetlerinin hi巽 kontrols端z veya 巽ok az kontrolle y端r端t端lmesinden kaynaklanan aksakl脹klar脹n yol a巽t脹脹 giderler, d) Yat脹r脹m ile ilgili olmayan ilerin ger巽ekletirilmesindeki giderler. 3. Genel Masraflar: Bina, yol, 脹s脹tma, havaland脹rma vs. i巽in gereken bak脹m giderleridir. Bunlar direkt olarak proses faaliyetlerini etkilemeyen bak脹m ilerine sarf edilen masraflard脹r. Bak脹m Harcamalar脹n脹n Grupland脹r脹lmas脹 Bak脹m b旦l端m端n端n harcamalar脹n脹 4 ana grupta toplayabiliriz: 4[1] KIRAVOLU. E. Ve KARA, D., End端stride Bak脹m Planlamas脹 Y.. Lisans Tezi, 1987, s.44. 8
- 9. 1a) b) getirecei masraflar, c) 1- Yat脹r脹m harcamalar脹: a) Yeni makina, te巽hizat脹n masraflar脹, b) Gelime (modifikasyon) s旦z konuu ise bunun c) Yenileme, deitirme masraflar脹, 22- Bak脹m ve onar脹m harcamalar脹: a) a) Ar脹zalar脹n onar脹m masraflar脹, b) b) Rutin muayeneler ve nleyici bak脹m masraflar脹 (yalama vs . gibi) , c) c) 聴dame masraflar脹 (boyama vs. gibi) d) d) A脹nma s旦z konusu olduunda yenilemenin masraflar脹, e) e) Binalar脹n onar脹m, masraflar脹. 2. 2. Yard脹mc脹 hizmetlerin harcamalar脹: Elektrik, buhar, su, bas脹n巽l脹 hava temini ve da脹t脹m脹n脹n getirdii masraflard脹r. Bu tesislerin onar脹m masraflar脹 ger巽ek bak脹m masraflar脹d脹r. 4. Dier hizmetlerin harcamalar脹: Bas脹l脹 formlar脹n, temizlik ilerinin, kantin, t脹bbi ilerin yol a巽t脹脹 masraflard脹r. Bak脹m Giderleri Rutin Koruyucu Bak脹m: Bu konunun i巽ine ekipman g旦zlemleri, rutin yalama, filtre deitirme, enstr端manlar脹n kontrollar脹 vb. gibi konular girer. Ar脹zalar: Bu konu, ar脹zalanan par巽alar脹n deitirilmesini ve o artlar脹 d端zeltmek i巽in bir ekip oluturana kadar ge巽en bak脹m 巽al脹malar脹 ile ilgili herhangi bir ekstra giderleri de kapsar. B端y端k Planl脹 Bak脹m: Bu konu pres k脹sm脹 ve kalender valsleri deiimlerini, 旦nemli pompa g旦zlemleri ve onar脹mlar脹n脹, 旦nemli elektrik ekipman bak脹mlar脹n脹 vb. kapsar. K端巽端k D端zeltmeler ve 聴yiletirmeler: Bunlar bak脹m veya iletme b旦l端mlerinden doabilir. Bunlar verimlilii veya kaliteyi iyiletirmek i巽in veya bak脹m giderlerini azaltmak i巽in belirli bir ama巽la yap脹l脹rlar ve tamamland脹ktan sonra bunlar脹n deerlendirilmesinin yap脹lmas脹 gerekir. al脹ma artlar脹: Bu konu, fabrika personelinin ve kadrosunun emniyeti ve rahatl脹脹 ile ilgilidir. Bekleme Zaman脹: Eer bak脹m organizasyonu iyi bir planlama yap脹lm脹sa, bu transfer zaman脹 en az noktadad脹r. Bekleme zaman脹, beklemeye neden olan b旦l端me yaz脹lmal脹d脹r. Eer makina kararlat脹r脹lan zamanda haz脹r deilse, bekleme zaman脹 o iletmeye yaz脹lacakt脹r. Eer makina haz脹rsa, fakat bak脹m, elemanlar脹n脹, aletlerini veya par巽alar脹n脹 巽al脹ma yerine getirmediyse, bunun bedeli bak脹ma yaz脹lmal脹d脹r. KEST聴R聴MC聴 BAKIM PLANLAMASINA G聴R聴 Bu metod, makina veya te巽hizat脹n s端rekli g旦zlenmesi ve ilem g旦rme artlar脹n脹n ve bunlar脹n zamanla geliiminin analiz edilmesini i巽erir. Makinan脹n durumunun g旦zlenmesi i巽in m端racaat edilen bir uygulamad脹r. Ve bu uygulama balang脹巽 an脹nda, normal ilem ve kapama (shut-down) fazlar脹nda yap脹l脹r. Bu veri ilemeden kazan脹lan bilgi ilemdeki herhangi bir anormallii a巽脹klayacak ve gerekli faaliyetlerde karar vermeyi m端mk端n k脹lacakt脹r. Bu metod, genellikle herhangi bir m端dahaleyi planlamay脹 ve makina veya te巽hizat durular脹n脹 巽ok k端巽端k d端zeyde tutmay脹 m端mk端n k脹lacakt脹r. Dier durumlar aras脹nda, yedek par巽alar脹n y旦netimini basitletirir ve durular脹n (kesintilerin) s端resini azalt脹r. 9
- 10. Kestirimci bak脹m i巽in gerekli artlar u ekilde s脹ralanabilir. Yukar脹da belirtildii gibi, makina durumunu g旦zleme kestirimci bak脹m脹 ger巽ekletirmek i巽in mutlaka gereklidir. Bu g旦zleme, makina veya te巽hizat脹n farkl脹 parametreleriyle ilgili veri ilemeye dayan脹r. rnein bu parametreler aa脹daki gibi olabilir. a) Mutlak veya nisbi titreim, b) S脹cakl脹k, c) Bas脹n巽, d) G端巽 , e) A巽脹sal h脹z, f) vb. LM VE ANAL聴Z聴N KEST聴R聴MC聴 BAKIM PLANLAMASINDAK聴 NEM聴 Kestirimci bak脹m planlamas脹nda esas olarak titreim 旦l巽端m端 metodu kullan脹lmaktad脹r. 聴letmenin ve operasyonlar脹n脹n durumuna g旦re, bas脹n巽 fark 旦l巽端m端, s脹cakl脹k 旦l巽端m端, g端r端lt端 旦l巽端m端, tek ba脹na veya al脹nan titreim 旦l巽端m端n端 desteklemek amac脹 ile kullan脹lmaktad脹r. Titreim hareketli ekipmanlar脹n 巽al脹malar脹 esnas脹nda ekipman脹 meydana getiren elemanlar脹n d端zensiz hareketleri sonucu ortaya 巽脹kmaktad脹r. Titreime neden olan etmen kuvvettir. Titreim analiz cihazlar脹 ile titreime neden olan sebepler yakla脹k olarak belirlenebilir. KEST聴R聴MC聴 BAKIM PLANLAMASI UYGULAMASININ BASAMAI A- Belirleme: Ama巽 ar脹za 巽脹kmadan ar脹zan脹n 旦n端ne ge巽mektir. B- Analiz: Makina sal脹脹 konusunda birinci basamakta belirlenen kritik noktalarda analiz ilemi yap脹l脹r. Kritik noktan脹n t端m frekans taban脹ndaki genlik grafikleri al脹n脹r ve titreim genliindeki art脹 nedeni, baka bir deyile ar脹zan脹n nereden kaynaklanmakta olduu belirlenir. C- Onar脹m: Analiz basama脹nda tesbit edilen ar脹za, iletme program脹na bal脹 olarak deerlendirilir ve onar脹m programa al脹n脹r. KEST聴R聴MC聴 BAKIM 聴ZLENECEK YNTEM PLANLAMASI ORGAN聴ZASYONUNDA 1. Programda yer alacak "makinalar listelenir, 2. Makinalar脹n iletmedeki yerlerini g旦sterir kroki 巽izilir, 3. Her makinada 旦l巽端m al脹nacak noktalar, 旦l巽端m y旦nleri ve ekilleri belirlenir, 4. Her 旦l巽端m noktas脹nda 旦l巽端m biriminin belirlenmesi, 5. Ge巽erli alarm seviyelerinin her nokta i巽in belirlenmesi, 6. Her makinan脹n basit bir 巽iziminin 巽izilmesi ve makina 旦zelliklerinin belirlenmesi, 7. Her makinan脹n temel 旦l巽端m deerlerinin al脹nmas脹, 8. l巽端ler aras脹ndaki zaman diliminin belirlenmesi, 9. l巽端m rotas脹n脹n ve makinalar脹n isimlendirilmesi, 10. Rota i巽inde yer alan makinalar脹n s脹ralanmas脹, 11. Uygulamay脹 yapacak elemanlar脹n eitilmesi. Bilgisayar Destekli Kestirimci Bak脹m uygulama basamaklar脹 : 10
- 11. 1. Bilgisayara sistem analiz bilgileri y端klenir. 2. Bilgisayardan rota ile ilgili bilgiler makina analiz edicinin haf脹zas脹na bir kablo balant脹s脹 ile aktar脹l脹r. 3. Rotadaki birinci noktadan balanarak makinalar 端zerinden 旦l巽端mler al脹n脹r. 4. l巽端mler cihaz haf脹zas脹na al脹n脹r. Bu ilem rota 端zerindeki b端t端n noktalarda tekrarlan脹r. 5. Toplanan veriler 旦zel bir kablo balant脹s脹 ile bilgisayara aktar脹l脹r. 6. Kestirimci bak脹m bilgisayar program脹 bu verileri deerlendirir analiz eder, ve rapor 端retir. 7. Deerlendirilen raporlar neticesi gerekli bak脹m onar脹m program脹 yap脹l脹r ve onar脹m ger巽ekletirilir. Bilgisayar Destekli Kestirimci Bak脹m Planlamas脹n脹n yararlar脹: 1. Zamandan tasarruf; 2. Kolay kullan脹m, 3. Elle 旦l巽端m toplanmas脹nda yap脹labilecek yaz脹l脹m hatalar脹, otomatik veri toplay脹c脹 kullan脹m脹 ile ortadan kald脹r脹l脹r. 4. Operat旦rler daha az bir eitim ile sisteme uyabilirler. 5. Deerlendirmede yap脹labilecek hatalar minimuma iner , 6. G端r端lt端l端 uyar脹 imkan脹. Otomatik veri toplay脹c脹lar ekran脹ndan operat旦re uyar脹lar duyurabilir. 7. Gelimi veri toplay脹c脹lar脹 direkt analiz yapma 旦zelliine sahip olup, titreim alg脹lay脹c脹lar脹 d脹脹nda, s脹cakl脹k, faz, DC voltaj alg脹lay脹c脹lar脹 ile 巽al脹makta olup, deerler otomatik veri toplay脹c脹 belleine aktar脹l脹r. Bilgisayar Destekli Kestirimci Bak脹m Planlamas脹n脹n Ekonomik Deerlendirilmesi: Maliyet: 1. 聴letme genel analizi, optimum 旦l巽端m teknik ve noktalar脹n belirlenmesi, 2. Kullan脹lacak cihaz se巽imi ve al脹m脹, 3. Rutin l巽端mleri yapacak elemanlar脹n eitilmesin 4. Sonu巽lar脹 deerlendirecek m端hendis ve uygulayacak teknisyen eitimi. Kazan巽: 1. Durular aras脹ndaki s端renin uzamas脹 端retimi artt脹r脹r, bak脹m masraf脹n脹 d端端r端r, 2. Beklenilmeyen ar脹zalar脹n ortadan kalkmas脹 g端venirlilii artt脹r脹r ve 端retimde artar,. 3. 聴kinci hasarlar脹n kalkmas脹, 4. Hurdaya ayr脹lan malzemenin azalmas脹, 5. Yedek par巽a stoklar脹n脹n azalmas脹, 6. Onar脹m s端resinin k脹salmas脹, 7. 聴 durular脹nda azalma, 8. Makina 旦mr端n端n uzamas脹, 9. r端n kalitesinin artmas脹, 10. 聴letme emniyetinin artmas脹, 11. G端r端lt端 seviyelerinde d端端. 11
- 12. DURUM MUAYENEL聴 BAKIM S聴STEM聴 (CONDITION MONITORING) Normal olarak, makinalar ve end端striyel ekipman, 巽ok say脹da bilinen makina elemanlar脹n脹n (kuplingler, dili kutular脹, rulmanlar, borular vb.) bir araya getirilmesiyle yap脹lm脹 olup, b端t端n bu elemanlar 端zerinde er veya ge巽 bir ar脹za meydana gelecektir. Bu nedenle durum muayenesi metodlar脹n脹 oluturan kimsenin, tesbit edilmek istenen ar脹zalar脹n nedenlerinin, ar脹za belirtilerinin ve ar脹za tiplerinin fark脹nda olmas脹 gerekmektedir. En 巽ok rastlanan ar脹za tiplerini aa脹daki gibi s脹ralayabiliriz; atlaklar, K脹r脹lmalar, Deformasyonlar, A脹nma, Korozyon, erozyon, boluk oluumu, Malzeme younluu, Eskime fenomeni, Kesilme, Birleme yerlerindeki gevemeler vb. Yukar脹da verilen deiik tipteki ar脹zalar normal olarak aa脹da belirtilen nedenlerin birinden veya birka巽脹ndan kaynaklanabilir. Fazla y端k alt脹nda 巽al脹ma, Titreimler; Uygun olmayan 巽evre fakt旦rleri, Yetersiz yalama Kirlilik, Hatal脹 kontrol cihazlar脹, Yanl脹 kullan脹m, Yukar脹da ar脹za nedenleri, aa脹daki ar脹za belirtileriyle sonu巽lanmaktad脹r; atlamalar, Is脹nma, Titreim art脹脹, G端r端lt端 art脹脹, Koku, 端r端me, D端zensiz 巽al脹ma, S脹z脹nt脹lar, Hasar, Enerji t端ketiminde dalgalanmalar, Balant脹 noktalar脹nda gevemeler, salg脹 vb. Pek 巽ok durumda, ar脹za birden fazla ar脹za belirtisiyle kendini g旦stermektedir. Bu nedenle de muayene ilevi b端t端n olas脹 ar脹za belirtilerine y旦nelik olarak y端r端t端lmelidir. Durum Muayenesi Y旦ntemleri Soyut durum muayenesi: Bakmak, dinlemek, hissetmek ve koklamak gibi faaliyetleri i巽ermektedir. Bu faaliyetlerin yerine getirilmesi ucuz ve 巽abuk olmakla 12
- 13. beraber her zaman g端venilir sonu巽lar salamazlar, ayr脹ca s旦z konusu faaliyetlerin gerei gibi uygulanabilmesi i巽in 巽ok fazla eitim gerekmektedir. Somut durum muayenesi: Bu ise g端venilir sonu巽lar veren 旦l巽端m faaliyetlerini i巽ermektedir. Bu faaliyetleri verine getirebilmek i巽in baz脹 enstr端manlara ve yard脹mc脹 ara巽lara gerek vard脹r ve bunlar脹n salanabilmesi de belli bir maliyet demektir. Ayn脹 zamanda enstr端manlar脹n kullan脹m脹 i巽in eitim g旦rm端 personel gerekmektedir. Durum Muayenesi Esasl脹 Bak脹m KB : Koruyucu Bak脹m 13