More Related Content
What's hot (9)
Similar to Lingua padrón e variantes lingúísticas (12)
Lingua padrón e variantes lingúísticas
- 1. Lingua padrón e variantes lingüísticas
- 2. Lingua ESTÁNDAR ou PADRÓN Modelo de lingua común cuxa función principal é servir como canle de comunicación nos usos orais formais e na escrita: • Documentación administrativa. • Medios de comunicación. • Ensino • As conferencias e os discursos. A proposta do galego estándar coñecida como normativa oficial está recollida nas NORMAS ORTOGRÁFICAS E MORFOLÓXICAS DO IDIOMA GALEGO (2003)
- 3. Variedades lingüísticas A diversidade interna da lingua pódese clasificar, atendendo ás circunstancias que inciden no seu uso, en: • Variedades xeográficas ou dialectos. • Variedades situacionais ou rexistros. • Variedades sociais/profesionais.
- 4. Variades xeográficas ou dialectos Os estudos sobre as variacións fonéticas e morfolóxicas que presenta o galego ao longo do seu territorio distinguen tres grandes bloques lingüísticos: • OCCIDENTAL • CENTRAL • ORIENTAL O fenómeno lingüístico que nos permite establecer estes bloques é o plural da palabras rematadas en –N: corazóns/corazós/corazois.
- 6. Fenómenos lingüísticos • Gheada: aspiración do fonema velar /g/ que se pronuncia como velar ou aspirada (ghato, logho) • Seseo Implosivo (final de sílaba: des, lus) e explosivo ( inicio de sílaba: sinco, cabesa, sen): transformación do son interdental en alveolar /s/ • Diferentes terminacións para os sufixos latinos - anum/- anam: o irmán/a irmán, o irmao/a irmá, o irmán/a irmá. • Pronome tónico TI/TU , EL/IL e dos demostrativos ESTE/ISTE • Mantemento ou perda do u nos ditongos CUA/GUA • Emprego dos pronomes átonos TE/CHE • Terminacións do pretérito: colleches/colliches. • Terminacións do presente: Cantades/cantais • Ditongo UI / OI
- 7. Mapas
- 8. BLOQUE OCCIDENTAL • Seseo implosivo • Seseo explosivo • Gheada • Pronome suxeito TI/TU • Pronome suxeito EL • Ditongo OI/UI • Perdéches • Terminación NS, camións, xamóns • Terminación ÁN para masc. e fem.( verán, man,mañán) • Formas: cantades, comedes • * Zonas de cheísmo, teísmo.
- 9. BLOQUE CENTRAL • Non hai seseo( algo de seseo implosivo) • Non hai gheada* • Ditongo OI maioritario • Alternancia A/UA (catro, gardar/cuatro, guardar) • Pronome suxeito TU • Pronome suxeito IL/EL • Terminación AO/Á masc. e fem.(verao, a mao,mañá) • Colliches • Terminación do plural Vogal tónica +S(xamós, pantalós) • Demostrativo ISTE/ISE/AQUIL • * zonas de LLELO
- 10. BLOQUE ORIENTAL • Non gheada • Non seseo • Pronome suxeito TU • Terminación AO/Á( o irmao, verao, mao, mañá) • Plural IS (pantalois, xamois) • Formas: cantais, comeis • Ditongo UA (cuatro, guardar) • Ditongo UI/U (truita, truta, trutia) • Plural de palabras rematadas en –L en IS (animais) • * Ancares: vogais nasais, gheada • *Terminación –IN ( paxarín, camín) • *Forma: Vecius(veciños)
- 11. Variedade s situacionais ou rexistros Determinadas polo contexto • Canle: oral ou escrita. • Interlocutores: grao de familiaridade, idade… • Tipo de mensaxe: carta, nota, discurso... • Situación comunicativa: charla informal, conferencia, comunicado …
- 12. Rexistro informal/oral/ non planificado/coloquial • Dialectalismos: fonéticos e morfolóxicos • Vulgarismos(dependendo do nivel cultural do falante) • Abundancia de deícticos: demostrativos, adverbios(aquí). • Pronomes persoais de 1ª e 2ª persoa, posesivos. • * Pronomes de solidariedade (che, vos, lle, lles) • *Dativo de interese ( me, nos) • Elementos non verbais: acenos, expresión facial … • Sintaxe sinxela: simples, coordinadas, oracións curtas. ( anacolutos, frases inacabadas, elipses, hipérbatos) • Interxeccións: ah,ai,bah,boh,ca,canté,eh,ei,hala,ho,oi,ola,ouh,vaites.
- 13. Rexistro informal/oral/ non planificado/coloquial • Léxico e información. - Vocabulário pouco preciso: palabras “comodín” ( couso, cousa, historia, asunto …)*inflúe o nivel cultural. - Repeticións de palabras e información. - Onomatopeas: facía téquele-téquele ao andar - Frases feitas: chover a cachón, ser un ninguén, andar ás minchas. - Xirias(*inflúe o grupo social): chupa, carro, cocer … - Refráns e proverbios: falar non ten cancelas … - Coloquialismos, palabras tabú: espichar, cabrear, foder..
- 14. Rexistro formal/escrito Acostuma ser non espontáneo, planificado. • Falta de elementos non verbais. • Progresión da información: estrutura, orde, causalidade. • Lingua coidada: - Sintaxe complexa: subordinación, interordinación, oracións longas. - Lingua estándar: respecta a gramatica, sen dialectalismos. - Léxico variado, preciso e respectuoso: tecnicismos, cultismos, ausencia de palabras comodín. - Non hai apoios verbais e interxeccións.