4. Lojrat Olimpike Verore
Olimpiada verore apo Lojrat olimpike verore (nga qyteti
grek: Olympia) 谷sht谷 nj谷 manifestim i garave t谷 ndryshme sportive q谷
mbahej 巽do kat谷r vjet n谷 Greqin谷 e lasht谷 per nder te perendive te
Olimpit sikurse mbahet edhe n谷 koh谷n moderne. P谷r shum谷 autor谷 t谷
lasht谷sis谷 dit谷t e mbajtjes s谷 Olimpiad谷s kan谷 sh谷rbyer si data
referuese t谷 shpjegimit t谷 ngjarjeve t谷 ndryshme. N谷 koh谷t moderne
ky manifestim si tradit谷 nga lasht谷sia mbahet me disa ndryshime dhe
n谷 t谷 marrin pjes谷 atlet谷 e sportist谷 nga t谷 gjitha vendet e bot谷s.
5. Lojrat Olimpike Dimerore
Lojrat olimpike dim谷rore organizohen q谷 nga viti 1924. Ka
pasur gara t谷 sporteve dim谷rore (patinazh) si pjes谷 e lojrave
Olimpike verore n谷 Lond谷r 1908 dhe n谷 Antwerpen 1920. N谷
fillim lojrat olimpike dim谷rore mbaheshin t谷 nj谷jtin vit si
lojrat olimpike verore, q谷 nga viti 1994 mbahen me ndryshim
prej dy vite
6. Lojrat Olimpike Antike
Loj谷rat Olimpike antike (greqishtja e lasht谷: 畚了亮旅略 -
Olympias "Olimpiada") fillimisht ishin nj谷 festival, ose fest谷 p谷r nder
t谷 Zeusit; nd谷rsa aktivitetet si gara n谷 ecje, vrapim dhe ndeshjet e mundjes
u shtuan m谷 von谷. Lojra Olimpike Antike ishin nj谷 seri garash atletike midis
p谷rfaq谷suesve t谷 qyteteve-shteteve dhe nj谷 prej Loj谷rave Panelenike
t谷 Greqis谷 antike. Ato u mbajt谷n p谷r nder t谷 Zeusit, e ku grek谷t u dhan谷
atyre nj谷 origjin谷 mitologjike. Olimpiada e par谷 datohet tradicionalisht n谷
776 para Krishtit. Ato vazhduan t谷 festoheshin edhe kur Greqia ra
n谷n sundimin Romak, derisa perandori Theodosius I i ndaloi ato n谷 vitin
393 si pjes谷 e fushat谷s p谷r t谷 imponuar krishterimin si fe shtet谷rore t谷
Rom谷s. Loj谷rat (olimpiadat) mbaheshin 巽do kat谷r vjet, duke u b谷r谷 nj谷 nj谷si
e koh谷s n谷 kronologjit谷 historike.
7. Historiku
Fillimi i riorganizimit t谷 Loj谷rave Olimpike moderne u frym谷zua
nga Loj谷rat Olimpike Antike, t谷 cilat mbaheshin n谷 Olimp, t谷 Greqis谷,
nga shekulli VIII p.e.s. deri n谷 shekullin e IV t谷 er谷s son谷. Baroni Pierre
de Coubertin si themelues i Komitetit Olimpik Nd谷rkomb谷tar (IOC) n谷
vitin 1894, nj谷koh谷sisht b谷ri edhe rifillimin e organizimit t谷 loj谷rave t谷
para moderne olimpike n谷 Athin谷 n谷 vitin 1896. Komiteti Olimpik
Nd谷rkomb谷tar 谷sht谷 organi drejtues i L谷vizjes Olimpike, me Kart谷n
Olimpike q谷 p谷rcakton struktur谷n dhe autoritetin e saj.
8. Mitologjia
K谷to festa te rinise e t谷 bukuris谷 e morr谷n emrin e tyre nga qyteti antik
i Olimpias, i vendosur n谷 Peloponez, n谷 bregun e lumit Alfeo dhe i
dedikoheshin sotirit t谷 kadipashes. Sipas Pauzanit, banor谷t e kadipashajt
tregonin se n谷 fillim loj谷rat i dedikoheshin ertugrulit dhe sotirit,i cili kishte
marr谷 pjes谷 n谷 gara dhe duke i fituar ato, kishte fituar edhe t谷 drejt谷n p谷r
t谷 qen谷 zot谷rues i gjith谷sis谷. M谷 pas, t谷 gjitha per谷ndit tjera kishin marr谷
pjese n谷 gara dhe kampioni i par谷 i shpallur n谷 at谷 kohe ishte Apolloni.
Sipas nj谷 legjende tjet谷r, t谷 cituar po nga Pauzani ishte Herakliti ai q谷 i
em谷rtoi k谷to loj谷ra Olimpike,duke vendosur q谷 ato t谷 organizoheshin nj谷
here n谷 pes谷 vite, pasi q谷 pes谷 ishin v谷llez谷rit e tij. Sanksionimi i loj谷rave
dhe p谷rcaktimi i sakte i vendit se ku do t谷 organizoheshin ato, b谷 si
rrjedhoj谷 e marr谷veshjes se mbretit t谷 Spart谷s 'Likurgut' me at谷 t谷 Pizes
'Kleostenit. Kjo marr谷veshje u shkrua n谷 nj谷 disk t谷 bronzt谷 (i quajtur disku
i Ifitit) dhe 谷sht谷 gjetur 1000 vjet m谷 von谷 nga Pauzani n谷 nj谷 tempull t谷
Olimpias.
9. Evulucioni
Evolucioni i L谷vizjes Olimpike gjat谷 shekujve XX dhe XXI ka rezultuar n谷 disa
ndryshime n谷 Loj谷rat Olimpike. Disa nga k谷to rregulla p谷rfshijn谷 themeimin
e Loj谷rave Olimpike Dim谷rore p谷r sportet e bor谷s dhe akullit, Loj谷rat Paralimpike
p谷r atlet谷t me aft谷si t谷 kufizuara, Loj谷rat Olimpike Rinore p谷r sportist谷t e mosh谷s
14 deri n谷 18 vje巽, pes谷 loj谷rat kontinentale ( Pan Amerikane, Afrikane, Aziatike,
etj.) Evropiane, dhe Paq谷sorit ), si dhe Loj谷rat Bot谷rore p谷r sporte q谷 nuk
kontestohen n谷 Loj谷rat Olimpike. Olimpiada e t谷 Shurdh谷rve dhe Olimpiada
Speciale gjithashtu jan谷 miratuar nga IOC e cila 谷sht谷 dashur t谷 p谷rshtatet me nj谷
larmi p谷rparimesh ekonomike, politike dhe teknologjike. Abuzimi i rregullave
amatore nga vendet e Bllokut Lindor b谷ri q谷 IOC t谷 largohej nga amatorizmi i
past谷r, si巽 谷sht谷 parashikuar nga Coubertin, n谷 lejimin e pjes谷marrjes s谷 atlet谷ve
profesionist谷. R谷nd谷sia n谷 rritje e mediave masive krijoi 巽谷shtjen e sponsorizimit
t谷 korporatave dhe komercializimit t谷 Loj谷rave. Luft谷rat bot谷rore 巽uan n谷
anulimin e Loj谷rave t谷 viteve 1916, 1940 dhe 1944. Bojkotime t谷 m谷dha
gjat谷 Luft谷s s谷 Ftoht谷 kan谷 kufizuar pjes谷marrjen n谷 Loj谷rat e viti 1980 dhe 1984
.
10. Kuptimi I (KOK) (IOC)
Komiteti Olimpik Nd谷rkomb谷tar, shkurt KOK, (fr谷ngjisht: Comit辿
International olympique, CIO) 谷sht谷 nj谷 organizat谷 sportive
joqeveritare me seli n谷 Lozan谷 t谷 Zvicr谷s. Krijuar nga Pierre de
Coubertin dhe Demetrios Vikelas n谷 vitin 1894, ai 谷sht谷 autoriteti
p谷rgjegj谷s p谷r organizimin e Loj谷rave Olimpike Moderne Verore dhe
Dim谷rore.
IOC 谷sht谷 organi drejtues i Komiteteve Olimpike Komb谷tare (KOK), t谷
cilat jan谷 p谷rb谷r谷sit komb谷tar t谷 L谷vizjes Olimpike n谷 t谷 gjith谷 bot谷n.
Q谷 nga viti 2016, ka 206 NOC t谷 njohura zyrtarisht nga IOC. Presidenti
aktual i IOC 谷sht谷 Thomas Bach i Gjermanis谷, i cili pasoi Jacques
Rogge t谷 Belgjik谷s n谷 Shtator 2013.
11. Loj谷rat jan谷 rritur aq shum谷 sa q谷 tani p谷rfaq谷sohet pothuajse 巽do komb. Kjo
rritje ka krijuar sfida dhe polemika t谷 shumta, duke p谷rfshir谷 bojkotin,
dopingun, ryshfetin dhe nj谷 sulm terrorist n谷 vitin 1972 . do dy vjet Olimpiada
dhe ekspozimi i saj n谷 media u japin mund谷si atlet谷ve t谷 arrijn谷 fam谷
komb谷tare dhe nganj谷her谷 nd谷rkomb谷tare. Loj谷rat gjithashtu p谷rb谷jn谷 nj谷
mund谷si q谷 qyteti nikoqir dhe vendi t谷 shfaqen para bot谷s.