2. Kompjuteri 谷sht谷 nj谷 makin谷 elektronike, e cila b谷n
p谷rpunimin automatik t谷 informacioneve n谷 baz谷 t谷 programit
t谷 caktuar me shpejt谷si marramend谷se. Kompjuteri mund t谷
klasifikohet n谷 pes谷 tipa:
Personal Digital Assistant (PDA)
Kompjuter protativ (Laptop)
Mikro ose personal (PC)
Mini
Mainframe
Super
Punoi: Ramadan ANLI
2
3. Pjes谷t themelore t谷 kompjuterit jan谷: hardueri dhe
softueri.
Hardueri i p谷rgjigjet t谷 gjitha komponent谷ve fizike
t谷 kompjuterit, duke p谷rfshir谷 ekranin, nj谷sin谷
qendrore, tastier谷n, miun, mikrofonin, altoparlantet
dhe prinetrin.
Softueri, gjithashtu quhet edhe aplikacion ose
program q谷 i referohet skedar谷ve elektronik t谷
p谷rshtatur nga shfryt谷zuesit p谷r t谷 p谷rmbushur
detyrat me kompjuter.
Punoi: Ramadan ANLI
3
4. HARDUERI
Kemi 3 tipa t谷 harduerit:
1. Nj谷sia hyr谷se lejon p谷rdoruesin t谷 fus谷 t谷 dh谷na dhe
urdhra. K谷tu b谷jn谷 pjes谷: tastiera, miu, doreza (joystick),
mikrofoni.
2. Nj谷sia dal谷se paraqet t谷 dh谷nat e p谷rpunuara p谷r
p谷rdoruesin. K谷tu b谷jn谷 pjes谷: ekrani, printeri, altoparlanti.
3. Nj谷sia sistemore p谷rpunon, ruan dhe kumton t谷 dh谷nat.
K谷tu b谷jn谷 pjes谷: CPU, hard disku, nj谷sia e disket谷s, CD-ROM,
kartela e rrjet谷s, modemi.
Punoi: Ramadan ANLI
4
6. Nj谷sit谷 hyr谷se
~ Nj谷sia hyr谷se mund谷son vendosjen (p谷rcjelljen) e t谷 dh谷nave n谷
kompjuter.
* Tastiera 谷sht谷 nj谷si hyr谷se standarde,
e cila i mund谷son shfryt谷zuesit q谷 t谷 shtyp
t谷 dh谷nat dhe futjen e urdhrave. Trupi i
tastier谷s 谷sht谷 shum谷 i ngjajsh谷m me
makin谷n e shkrimit, me disa taste t谷 shtuara.
* Miu 谷sht谷 nj谷 nj谷si tjet谷r standarde
e nj谷sive hyr谷se t谷 kompjuterit personal
(PC), q谷 p谷rdoret p谷r t谷 theksuar dhe p谷r
klikimin e objekteve n谷 ekran. Miu m谷 i
p谷rhapuri ka 2 butona, me t谷 cil谷t ekzekutohen
urdhrat. Disa minj kan谷 nj谷 rrot谷, me ndihm谷n
e t谷 cil谷s shfryt谷zuesi zhvendos ose zmadhon
pamjen e ekranit, duke p谷rdorur butonin.
Punoi: Ramadan ANLI
6
7. Nj谷sit谷 dal谷se
~ Nj谷sit谷 dal谷se shfaqin t谷 dh谷nat e kompjuterit n谷 form谷 t谷
p谷rshtatshme p谷r njeriun.
* Ekrani shfaq informacionet n谷 ekran nga nj谷sia qendrore e
p谷rpunimit t谷 t谷 dh谷nave (CPU). Madh谷sia e ekranit matet me
diagonalen e tij n谷 ince.
* Printeri 谷sht谷 nj谷si dal谷se sepse shtyp t谷 dh谷nat nga kompjuteri
n谷 let谷r. Printer谷t m谷 t谷 mir谷 jan谷 printer谷t m谷 t谷 sigurt谷, m谷 t谷
fuqish谷m, pra ata q谷 kan谷 cil谷si profesionale t谷 shtypjes.
Punoi: Ramadan ANLI
7
8. Nj谷sia sistemore
~ Nj谷sia sistemore p谷rfshin komponentet, t谷 cilat p谷rdoren n谷
proces, ruajtjen dhe komunikimin me t谷 dh谷nat. K谷ta komponente
jan谷 t谷 dendura, dhe mund t谷 vendosen n谷 nj谷 kuti.
* Nj谷sia qendrore e p谷rpunimit (CPU) paraqet mendjen e
kompjuterit. B谷n kalkulimet, ekzekuton komandat e programit dhe
koordinon pun谷n e harduer谷ve t谷 ndrysh谷m gjat谷 pun谷s s谷
kompjuterit.
* Memoria Pllaka am谷, ndryshe quhet tryeza sistemore dhe 谷sht谷
pllaka e qarkut kryesor t谷 kompjuterit. Ajo p谷rmban prizat e
memorieve, kontrollat e tastier谷s dhe cipat, t谷 cil谷t jan谷 qarqe
elektrike.
* Random Access Memory (RAM) gjendet n谷 brendin谷 e pllak谷s
am谷 dhe p谷rmban nj谷 lloj t谷 memories p谷r nj谷 kompjuter. P谷rdoret
kur aplikacioni th谷rret informacionet q谷 p谷rpunohen dhe mban ato
derisa nuk incizohen p谷rgjithmon谷 n谷 disk.
Punoi: Ramadan ANLI
8
9. * Disku i fort谷 (hard disku) 谷sht谷 memorie me kapacitet t谷 madh.
Kompjuteri ka qasje t谷 shpejt谷 n谷 diskun e fort谷, q谷 e b谷n ideale ruajtjen e
aplikacioneve dhe dokumenteve, t谷 cilat mund t谷 na duhen p谷rs谷ri.
* Kompakt disku (CD) 谷sht谷 audio disk digjital. Ky term 谷sht谷 p谷rdorur
me kompetenc谷 n谷 disa lloje t谷 disqeve t谷 tjera, n谷 t谷 cilat ruhen tipa t谷
ndrysh谷m t谷 mediumeve. K谷ta jan谷:
1. CD-ROM ruan tipa t谷 ndrysh谷m t谷 mediumeve, skedare dhe t谷 dh谷na,
Punoi: Ramadan ANLI
9