Διάγνωση και θεραπεία της οστεοπόρωσης σε ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα). Η διάλεξη του Γαστρεντερολόγου Δρ. Χρήστου Ζαβού στο 18ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Νοσημάτων του Εντέρου, Πόρτο Χέλι, Αργολίδα (Ιούνιος 2019).
ΔΡΟΣΟΥ ΜΑΡΙΑ ΤΕΛΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ POWER POINT(1).pdfmdrosoudietΔιαχείριση περιστατικού (διατροφικά) εντός νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ κατά τη διάρκεια μεταπτυχιακων σπουδών.
H Χειρουργική Αντιμετώπιση του Καρκίνου στον Οισοφάγο - Δημήτρης Π. ΚορκολήςDimitris P. Korkolis- 5% των καρκίνων του πεπτικού συστήματος
- Άνδρες > 60 ετών Άνδρες : Γυναίκες = 3:1
- Αδενοκαρκίνωμα (40%)!!!!!:
- ΓΟΠ – Barrett’s - Παχυσαρκία
- Πλακώδες Καρκίνωμα (60%):
- Κάπνισμα – Αλκοόλ
- 85% στο μέσο ή κάτω 3μόριο του οισοφάγου
- Ελλάς: 3 περιστατικά / 100000 κάτοικοι Χαμηλότερο ποσοστό στην EU
- 5% των ασθενών με εντοπισμένη νόσο κατά τη διάγνωση
- <50%>< 25%
- 5ετής επιβίωση ≤ 20% μετά από χειρουργική αντιμετώπιση
Η Χειρουργική Αντιμετώπιση των Ηπατικών Μεταστάσεων από Κολοορθικό Καρκίνο - ...Dimitris P. KorkolisΗ Χειρουργική Αντιμετώπιση των Ηπατικών Μεταστάσεων από Κολοορθικό Καρκίνο - Δημήτρης Π. Κορκολής
Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού: Έλεγχος και θεραπεία στο γενικό πληθυσμό. Ομάδες...Christos Zavos, MD, PhD, FEBGHΟ Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός αναπτύσσει την αναγκαιότητα του μαζικού ελέγχου και θεραπείας του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στο γενικό πληθυσμό. Σε ποιες ομάδες πληθυσμού θα πρέπει να στοχεύει ο έλεγχος και η θεραπεία και ποια μέθοδος είναι η οικονομικότερη για τόσο μεγάλης κλίμακας έλεγχο. Τέλος προτείνει τη μονοθεραπεία με μαστίχα Χίου σε ασυμπτωματικούς φορείς του Ελικοβακτηριδίου για αποφυγή ανάπτυξης αντοχής των παθογόνων μικροβίων στα αντιβιοτικά.
Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και Καρκίνος του προστάτηEvangelos FragkiadisΒασικές αρχές διάγνωσης, αξιολόγησης αντιμετώπισης της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη και του καρκίνου του προστάτη
Εκκολπώματα παχέος εντέρου, εκκολπωματίτιδα - peptiko.grChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΤα εκκολπώματα είναι σακοειδείς προπτώσεις του βλεννογόνου και του υποβλεννογόνιου χιτώνα διαμέσου της μυϊκής στιβάδας του τοιχώματος του παχέος εντέρου. Μοιάζουν σαν σακουλάκια ή τρύπες από τυρί και σχηματίζονται κατά το σφίξιμο στη διάρκεια της κένωσης, ιδίως όταν υπάρχει δυσκοιλιότητα.
Τα εκκολπώματα συνήθως εντοπίζονται στο αριστερό παχύ έντερο (σιγμοειδές).
Τα εκκολπώματα απαντώνται συνήθως στις μεγαλύτερες ηλικίες. Το 10% των ανθρώπων πάνω από τα 40 έτη και το 50% των ανθρώπων πάνω από τα 60 έτη έχουν εκκολπώματα στο παχύ έντερο.
Εκκολπωματίτιδα είναι η μόλυνση και φλεγμονή των εκκολπωμάτων (δηλαδή ένα είδος κολίτιδας) που προκαλεί πόνο στην κοιλιά, πυρετό και διαταραχές των κενώσεων του εντέρου. Ο κίνδυνος ανάπτυξης εκκολπωματίτιδας σε ασθενείς με εκκολπώματα φαίνεται ότι είναι αρκετά μικρότερος από το 10% που αναφερόταν παλιότερα, και υπολογίζεται γύρω στο 1% σε διάστημα 11 ετών.
More Related Content
Similar to Διάγνωση και θεραπεία της οστεοπόρωσης σε ασθενείς με ΙΦΝΕ (20)
ΔΡΟΣΟΥ ΜΑΡΙΑ ΤΕΛΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ POWER POINT(1).pdfmdrosoudietΔιαχείριση περιστατικού (διατροφικά) εντός νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ κατά τη διάρκεια μεταπτυχιακων σπουδών.
H Χειρουργική Αντιμετώπιση του Καρκίνου στον Οισοφάγο - Δημήτρης Π. ΚορκολήςDimitris P. Korkolis- 5% των καρκίνων του πεπτικού συστήματος
- Άνδρες > 60 ετών Άνδρες : Γυναίκες = 3:1
- Αδενοκαρκίνωμα (40%)!!!!!:
- ΓΟΠ – Barrett’s - Παχυσαρκία
- Πλακώδες Καρκίνωμα (60%):
- Κάπνισμα – Αλκοόλ
- 85% στο μέσο ή κάτω 3μόριο του οισοφάγου
- Ελλάς: 3 περιστατικά / 100000 κάτοικοι Χαμηλότερο ποσοστό στην EU
- 5% των ασθενών με εντοπισμένη νόσο κατά τη διάγνωση
- <50%>< 25%
- 5ετής επιβίωση ≤ 20% μετά από χειρουργική αντιμετώπιση
Η Χειρουργική Αντιμετώπιση των Ηπατικών Μεταστάσεων από Κολοορθικό Καρκίνο - ...Dimitris P. KorkolisΗ Χειρουργική Αντιμετώπιση των Ηπατικών Μεταστάσεων από Κολοορθικό Καρκίνο - Δημήτρης Π. Κορκολής
Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού: Έλεγχος και θεραπεία στο γενικό πληθυσμό. Ομάδες...Christos Zavos, MD, PhD, FEBGHΟ Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός αναπτύσσει την αναγκαιότητα του μαζικού ελέγχου και θεραπείας του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στο γενικό πληθυσμό. Σε ποιες ομάδες πληθυσμού θα πρέπει να στοχεύει ο έλεγχος και η θεραπεία και ποια μέθοδος είναι η οικονομικότερη για τόσο μεγάλης κλίμακας έλεγχο. Τέλος προτείνει τη μονοθεραπεία με μαστίχα Χίου σε ασυμπτωματικούς φορείς του Ελικοβακτηριδίου για αποφυγή ανάπτυξης αντοχής των παθογόνων μικροβίων στα αντιβιοτικά.
Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και Καρκίνος του προστάτηEvangelos FragkiadisΒασικές αρχές διάγνωσης, αξιολόγησης αντιμετώπισης της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη και του καρκίνου του προστάτη
Εκκολπώματα παχέος εντέρου, εκκολπωματίτιδα - peptiko.grChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΤα εκκολπώματα είναι σακοειδείς προπτώσεις του βλεννογόνου και του υποβλεννογόνιου χιτώνα διαμέσου της μυϊκής στιβάδας του τοιχώματος του παχέος εντέρου. Μοιάζουν σαν σακουλάκια ή τρύπες από τυρί και σχηματίζονται κατά το σφίξιμο στη διάρκεια της κένωσης, ιδίως όταν υπάρχει δυσκοιλιότητα.
Τα εκκολπώματα συνήθως εντοπίζονται στο αριστερό παχύ έντερο (σιγμοειδές).
Τα εκκολπώματα απαντώνται συνήθως στις μεγαλύτερες ηλικίες. Το 10% των ανθρώπων πάνω από τα 40 έτη και το 50% των ανθρώπων πάνω από τα 60 έτη έχουν εκκολπώματα στο παχύ έντερο.
Εκκολπωματίτιδα είναι η μόλυνση και φλεγμονή των εκκολπωμάτων (δηλαδή ένα είδος κολίτιδας) που προκαλεί πόνο στην κοιλιά, πυρετό και διαταραχές των κενώσεων του εντέρου. Ο κίνδυνος ανάπτυξης εκκολπωματίτιδας σε ασθενείς με εκκολπώματα φαίνεται ότι είναι αρκετά μικρότερος από το 10% που αναφερόταν παλιότερα, και υπολογίζεται γύρω στο 1% σε διάστημα 11 ετών.
Management of Helicobacter pylori infection in Greece: Current guidelinesChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHManagement of Helicobacter pylori infection in Greece: Current guidelines
4th Athens International Symposium on Digestive Diseases, Athens Greece 6-7 July 2018
Chris Zavos, MD, PhD, FEBGH
http://peptiko.gr
Ενδείξεις γαστροσκόπησης και κολονοσκόπησης - peptiko.grChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΌ Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός (http://peptiko.gr) αναλύει τις ενδείξεις και τις προδιαγραφές για την ποιότητα στην ενδοσκόπηση ανωτέρου και κατωτέρου πεπτικού. Η ομιλία έγινε στις 13 Απριλίου 2018 στον Άγιο Αθανάσιο Πέλλας, στα πλαίσια του Σεμιναρίου του Ιατρικού Συλλόγου Πέλλας με θέμα: "Θέματα Εσωτερικής Παθολογίας".
Μαστίχα Χίου και Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού - peptiko.grChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΗ φυσική μαστίχα Χίου είναι καταχωρημένη από το 2015 στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (European Medicines Agency, EMA) ως "παραδοσιακό φάρμακο φυτικής προέλευσης" με τις ακόλουθες ενδείξεις: 1. ήπια δυσπεπτικά ενοχλήματα και 2. συμπτωματική θεραπεία ήπιας φλεγμονής του δέρματος και επούλωση μικρών δερματικών πληγών. Ήδη από το 1998 είναι γνωστές οι ιδιότητες της μαστίχας Χίου έναντι του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.
Η ανάγκη για εναλλακτικές θεραπείες έναντι του Ελικοβακτηριδίου είναι αδιαμφισβήτητη εξαιτίας της ολοένα αυξανόμενης αντοχής του μικροβίου έναντι των αντιβιοτικών. Επίσης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Φαρμάκων, όλες οι χώρες θα πρέπει να εντάξουν στην εθνική τους στρατηγική υγείας τον έλεγχο του γενικού πληθυσμού για το Ελικοβακτηρίδιο και την εκρίζωσή του, δεδομένου ότι πρόκειται για καρκινογόνο τάξεως Ι για τον γαστρικό καρκίνο.
Εντούτοις, εκφράζονται ανησυχίες ότι η ευρεία χορήγηση αντιβιοτικών στο γενικό πληθυσμό για την εκρίζωση του Ελικοβακτηριδίου αναμένεται να αυξήσει ακόμη περισσότερο την αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη για κλινικές μελέτες εναλλακτικών θεραπειών χωρίς αντιβιοτικά σε ασυμπτωματικούς φορείς του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.
Αντιβιοτικά και μικροβίωμα εντέρου - peptiko.grChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΗ Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος κ. Ειρήνη Κουρμπέτη αναλύει την επίδραση των αντιβιοτικών στο μικροβίωμα του παχέος εντέρου. Η διάλεξη δόθηκε στα πλαίσια του 22ου Ελληνικού Συνεδρίου για το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και λοιπών λοιμώξεων του πεπτικού, Αθήνα 2017.
Ειρήνη Κουρμπέτη
Παθολογικό Ιατρείο
Χαραλάμπους 10
Χαλκίδα
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2221181058, 6983672427, 6932482338
http://peptiko.gr
Ο Ιπποκράτης ήδη από την αρχαιότητα είχε τονίσει ότι η κακή πέψη είναι η ρίζα όλων των δεινών, ενώ ιστορικά η συσχέτιση μεταξύ των μικροβίων του εντέρου και της υγείας προτάθηκε το 1907 από τον Metchnikoff, ο οποίος υπέθεσε ότι η αντικατάσταση των «σηπτικών» βακτηρίων του εντέρου από βακτήρια που παράγουν γαλακτικό οξύ θα μπορούσε να συμβάλει στη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου, καθώς και στην παράταση του χρόνου της ζωής.
Τα μικρόβια των μικροχλωρίδων αποικίζουν σχεδόν κάθε επιφάνεια του ανθρώπινου σώματος η οποία εκτίθεται στο εξωτερικό περιβάλλον, όπως το δέρμα, η ουρογεννητική οδός, οι αναπνευστικοί ιστοί και η γαστρεντερική οδός.
Οι μικροβιακοί πληθυσμοί που αποικίζουν τον άνθρωπο έχουν ονομαστεί συλλογικά «ανθρώπινο μικροβίωμα» ή «ανθρώπινη μικροχλωρίδα». Το ανθρώπινο μικροβίωμα είναι ένα πολύπλοκο οικοσύστημα, το οποίο εκτιμάται ότι αποτελείται από περίπου 10^14 βακτηριακά κύτταρα, που είναι 10 φορές περισσότερα από το συνολικό αριθμό των κυττάρων στο ανθρώπινο σώμα.
Έχουν αποδοθεί πολλαπλές λειτουργίες στις μικροχλωρίδες, σημαντικότερες από τις οποίες είναι η σύνθεση βιταμινών (π.χ. βιταμίνη Κ και Β12, φυλλικό οξύ), ο μεταβολισμός χολικών αλάτων, ο καταβολισμός φυτικών ινών, βλέννης και λιπαρών οξέων, η ρύθμιση φλεγμονωδών αντιδράσεων και η ομοιόσταση του ανοσοποιητικού συστήματος. Έτσι, το ανθρώπινο μικροβίωμα αποκαλείται «υπερ-οργανισμός» ή «ξεχασμένο όργανο» ή «το εκτεταμένο γονιδίωμά μας».
Χρόνια ΓαστρίτιδαChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΟ Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός αναλύει τη χρόνια γαστρίτιδα στα πλαίσια του 37ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γαστρεντερολογίας 2017.
Helicobacter pylori: Θεραπεία το 2016 στην ΕλλάδαChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΟμιλία του Γαστρεντερολόγου Δρ. Χρήστου Ζαβού με θέμα: "Helicobacter pylori: Θεραπεία το 2016 στην Ελλάδα".
36ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γαστρεντερολογίας, Αθήνα 24 Νοεμβρίου 2016, Ξενοδοχείο Caravel
Καθαρτικά για κολονοσκόπησηChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΤα καθαρτικά για κολονοσκόπηση επιλέγονται ανάλογα με τον όγκο υγρών που μπορεί να λάβει ο κάθε ασθενής, την προηγούμενη εμπειρία με καθαρτικό, το κόστος, τη διαθεσιμότητα στην Ελληνική αγορά, και αν πρόκειται να ληφθεί σε 1 ημέρα ή σε διαιρεμένη δόση (split-dose).
Δείτε τις διάφορες προετοιμασίες για κολονοσκόπηση με καθαρτικά στα άρθρα που ακολουθούν:
- Προετοιμασία για κολονοσκόπηση με Fortrans / Klean prep: http://peptiko.gr/show_article.php?article=106&selected=-1
- Προετοιμασία για κολονοσκόπηση με Eziclen: http://peptiko.gr/show_article.php?article=247&selected=-1
- Προετοιμασία για κολονοσκόπηση με Fleet Phospho-Soda: http://peptiko.gr/show_article.php?article=133&selected=-1
- Προετοιμασία για κολονοσκόπηση με X-Prep: http://peptiko.gr/show_article.php?article=160&selected=-1
Ο Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός εξηγεί ποιο καθαρτικό είναι κατάλληλο για κάθε περίπτωση ασθενούς, πώς θα πρέπει να το πάρει, πώς μπορεί να αξιολογήσει ο ίδιος ο ασθενής αν καθάρισε επαρκώς το έντερο πριν από την κολονοσκόπηση, τι μπορεί να κάνει αν παρουσιάσει ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη λήψη του καθαρτικού (πχ ναυτία, εμετό), πώς θα πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα με τη μικρότερη ταλαιπωρία, και σε ποιες περιπτώσεις θα πρέπει οπωσδήποτε να αποφύγει τα υπερωσμωτικά καθαρτικά τύπου Fleet Phospho-Soda που έχουν ειδική προειδοποίηση από τον ΕΟΦ για αποφυγή λήψης από ευπαθείς ομάδες ασθενών.
Η ομιλία έγινε στα πλαίσια της 14ης Εκπαιδευτικής Διημερίδας της Επαγγελματικής Ένωσης Γαστρεντερολόγων Ελλάδας (ΕΠΕΓΕ) με θέμα: "Φάρμακα και πεπτικό", Αθήνα 8 Οκτωβρίου 2016. http://peptiko.gr
Πότε και πώς χρησιμοποιούμε βιολογικούς παράγοντες στην ΙΦΝΕChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΟ Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός αναλύει πότε και πώς χρησιμοποιούμε βιολογικούς παράγοντες στην ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Η ομιλία θα δοθεί στα πλαίσια του Μετεκπαιδευτικού Σεμιναρίου στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΙΦΝΕ στα Ιωάννινα, στις 3 Ιουνίου 2016 και ώρα 13.30-13.50. Περισσότερες πληροφορίες στο http://peptiko.gr, στην Ενότητα Συνέδρια.
Εναλλακτικές θεραπείες: Προβιοτικά - μαστίχα - αντιοξειδωτικά - ανοσοτροποποι...Christos Zavos, MD, PhD, FEBGHΟμιλία Γαστρεντερολόγου Δρ. Χρήστου Ζαβού στο 21ο Συνέδριο για το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού & λοιπών λοιμώξεων του πεπτικού, Αθήνα 1-2 Απριλίου 2016. http://peptiko.gr
Θεραπευτικές επιλογές στη λειτουργική δυσπεψίαChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHΗ εισήγηση του Δρ. Χρήστου Ζαβού στη 13η Διημερίδα της ΕΠΕΓΕ, Αθήνα 5 Δεκεμβρίου 2015 http://peptiko.gr
A potential role of Helicobacter pylori infection in nonalcoholic fatty liver...Christos Zavos, MD, PhD, FEBGHOral Presentation of Dr. Christos Zavos (http://peptiko.gr) at the XXVIIIth International Workshop on Helicobacter and Microbiota in Inflammation and Cancer, Nicosia, Cyprus, 24-26 September 2015
Most important papers in inflammatory bowel diseaseChristos Zavos, MD, PhD, FEBGHThe most important papers in inflammatory bowel disease http://peptiko.gr
3. Εισαγωγή
• Οι ασθενείς με ΙΦΝΕ παρουσιάζουν αυξημένο
κίνδυνο απώλειας οστικής μάζας (20-50%)
• Παράγοντες:
• Χρόνια φλεγμονή
• Δυσαπορρόφηση (ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών)
• Επίδραση φαρμάκων, κυρίως κορτικοστεροειδών
• Εκτεταμένη φλεγμονή λεπτού εντέρου ή εκτομή
• Ηλικία
• Κάπνισμα
• Μειωμένη φυσική άσκηση
Kornbluth, et.al.,Abstract #S1390, DDW 2004
4. Υγιές έναντι οστεοπορωτικού οστού
52 ετών θήλυ
84 ετών θήλυ
(με κάταγμα σπονδύλου)
Borah et al, The Anatomical Record, 265:101-110, 2001
5. Συχνότητα καταγμάτων στις ΙΦΝΕ*
*Population-based data. CI=confidence interval.
Bernstein C, et al. Ann Intern Med. 2000;133:795-799.
IncidenceRateRatio(95%CI)
0.8
1.6
0.4
1.2
0.0
2.0
Είδος κατάγματος
Hip Spine Wrist/Forearm Rib Σύνολο
40% μεγαλύτερη από το γενικό πληθυσμό
0.6
1.4
0.2
1.0
1.8
6. Σιωπηρά κατάγματα σε ασθενείς με ΙΦΝΕ:
Ακτινογραφική μελέτη
Ασθενείς με οστεοπενία/οστεοπόρωση
• Κατάγματα ΣΣΚατάγματα ΣΣ
διαλάθουν σεδιαλάθουν σε
ασθενείς με ΙΦΝΕασθενείς με ΙΦΝΕ
και οστεοπόρωσηκαι οστεοπόρωση
Vertebral Fracture
Klaus J, et al. Gut. 2002;51:654-658.
PercentofPatients
0
Clinically SilentPainful
100
20
40
70
90
10
30
50
80
60
8. Οστεοπόρωση από κορτικοστεροειδή
Σε πόσο χρόνο θεραπείας εμφανίζεται
• Σε πειραματόζωα σε 7 ημέρες
Weinstein et al J Clin Invest 1998,274-282.
• Στους ανθρώπους τους πρώτους 3-6
μήνες της θεραπείας η οστική απώλεια
>12%. Στη συνέχεια ετήσια απώλεια 2-
5%.
Manolagas S. J. Bone Min Res 1999,1061-1066
9. Οφείλεται η απώλεια οστικής
πυκνότητας στην ν. Crohn
αποκλειστικά στα κορτικοειδή?
• 14% των καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης
παρατηρούνται σε ασθενείς που δεν λαμβάνουν
κορτικοστεροειδή (1)
• Συμπτώματα >6 μήνες σχετίζονται με ελαττωμένη οστική
πυκνότητα (2)
• Νοσοεξαρτώμενη απώλεια οστικής πυκνότητας στην ν.
Crohn
1. Stockbrugger RW, et al.: Aliment Pharmacol Ther 2002; 16(8): 1519-27.
2. Ghosh, S., S. Cowen, et al. (1994). "Gastroenterology 107(4): 1031-9.
10. Μεγαλύτερη απώλεια οστικής πυκνότητας
σε ασθενείς με μετρίου ή σοβαρού βαθμού
ενεργότητας ν. Crohn
Paganelli M et al., Inflammatory Bowel Dis 2007
11. Επίπεδα 1,25(OH)2-D3 σχετίζονται αρνητικά
με την οστική πυκνότητα ανεξαρτήτως της
χορήγησης κορτικοστεροειδών
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
LumbarZscore
0 25 50 75 100 125
High Steroid useHigh Steroid use
r= –0.405r= –0.405
p=0.004p=0.004
Low Steroid useLow Steroid use
r= –0.429r= –0.429
p=0.397p=0.397
1,25 (OH)2-D3 (pg/mL)
Abreu, M. T., et al. (2004). Gut 53(8): 1129-36.
12. Η οστική πυκνότητα αυξάνεται με
θεραπεία συντήρησης με infliximab
Bernstein, M. et al. Am J Gastroenterol 2005;100
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
Femoral
trochanter
Femoral neck Lumbar spine
ChangeinBMDfromBaseline(%)
13. Bernstein C et al. Gastroenterology 2003;124:795-841
Συστάσεις AGA για μέτρηση οστικής
πυκνότητας
Κάθε ασθενής με ΙΦΝΕ:
• Παρατεταμένη χορήγηση κορτικοστεροειδών
• (>3mo συνεχή ή κατά περιόδους χρήση)
• Μικρό τραύμα, «fragility» κάταγμα
• Εμμηνόπαυση ή άνδρες >50
• Υπογοναδισμός
Fragility: κάταγμα εκ πτώσεως από ύψος ίσο ή χαμηλότερο του αναστήματοςFragility: κάταγμα εκ πτώσεως από ύψος ίσο ή χαμηλότερο του αναστήματος
15. Τ-score από +1 έως –1 φυσιολογική
Τ-score από –1 έως –2,5 οστεοπενία
Τ-score < –2,5 οστεοπόρωση
Τ-score < –2,5 και κάταγμα σοβαρή οστεοπόρωση
T-score:T-score: το πόσο υψηλότερη ή χαμηλότερη είναι η οστική πυκνότητατο πόσο υψηλότερη ή χαμηλότερη είναι η οστική πυκνότητα
από την πυκνότητα οστού ενός υγιούς 30χρονου ενήλικα του ίδιου φύλουαπό την πυκνότητα οστού ενός υγιούς 30χρονου ενήλικα του ίδιου φύλου
Οστική πυκνότητα
Z-score:Z-score: η οστική πυκνότητα του ασθενούς συγκρινόμενη με εκείνη ενόςη οστική πυκνότητα του ασθενούς συγκρινόμενη με εκείνη ενός
μέσου ανθρώπου με τη δική του ηλικία και σωματότυπο (μέσου ανθρώπου με τη δική του ηλικία και σωματότυπο (Z-scoreZ-score >> -2-2,0,0::
κ.φ.)κ.φ.)
16. Μελέτη σε 114 ασθενείς με ΙΦΝΕ
N. Crohn Ελκώδης κολίτις
Φύλο 34 Α : 30 Θ 28 Α : 22 Θ
Ηλικία 42,0±15,9 (21-87) 50,8±14,0 (21-78)
Διάρκεια νόσου 8,2±7,4 12,0±9,9
Κάπνισμα 34 (53%) 10 (20%)
Καφεΐνη (μέτρια χρήση) 41 (64%) 33 (66%)
Αλκοόλ (περιοδική/τακτική) 16 (25%) 14 (28%)
Άσκηση (καθόλου) 31 (48,4%) 20 (40%)
Koutroubakis IE, Zavos C, et al. Ann Gastroenterol 2011;24:41-46.
20. UC UCCD CD0
Without BMD With BMD
5
10
15
20
25
30
x
x
x
x
x x
10ετής πιθανότητα μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος
σε ασθενείς με ΙΦΝΕ: 0,8% (Terzoudis S, Dig Dis Sci 2013)
10yearprobabilityofamajor
osteoporoticfracture Αποτελέσματα
21. Εργαστηριακός έλεγχος
• Ασβέστιο (και φωσφόρος) αίματος
• Συλλογή ούρων 24ώρου για μέτρηση ασβεστίου και φωσφόρου
(χαμηλά επίπεδα 24h ούρων σημ. δυσαπορρόφηση Ca, vit D)
• TSH
• PTH (↑ συνήθως σημ. χαμηλή 25D)
• Επίπεδα οιστρογόνων / τεστοστερόνης
• 25-υδρόξυ-βιταμίνη D (υπολογισμός αποθεμάτων βιτ D στον
οργανισμό)
• Εξετάσεις βιοχημικών δεικτών, όπως NTX και CTX
22. Θεραπευτική προσέγγιση
Adapted from Bernstein CN, Katz S, eds. Osteoporosis & Inflammatory Bowel Disease: a Guide to
Diagnosis & Management for the Gastroenterologist. The American College of Gastroenterology; 2002.
Εάν ο ασθενής λαμβάνει κορτικοστεροειδή, διφωσφονικά?
DXA
T-score >-1 T-score -2.5 -1έως T-score -2.5≤
Προληπτικά μέτρα
Θεραπεία
Προληπτικά μέτρα
Ίσως θεραπεία
DXAΕπανάληψη
1-2 yσε
Προληπτικά μέτρα
23. IBD patient:
Any of:
-Prolonged steroid use
(>3mo consec or recurrent courses)
-Low trauma, fragility fracture
-Postmenopausal or male age >50
-Hypogonadism
DXA
T score >-1
Basic Prevention:
-Ca/Vit D
-exercise
-smoking cessation
-avoid alcohol
-minimize corticosteroids
-treat hypogonadism
T score -2.5 to -1
Prevention and:
-repeat DXA 2 years
-Prolonged CS consider BP
and DXA 1 year
T score <-2.5
Prevention and:
-Screen other causes low BMD
-Bisphosphonate therapy or
-Refer to bone specialist
Overt Fracture
Regardless of DXA
Gastroenterology 2003;124:795-841
AGAΣυστάσεις για την αντιμετώπιση της
οστεοπόρωσης
24. Διφωσφονικά διαθέσιμα στην Ελλάδα
• Αλενδρονάτη
• Ιμπανδρονάτη
• Ριζεδρονάτη
• Ετιδρονάτη
• Ζολεδρονικό οξύ
25. • Mean (±SEM) percentage change in BMD from baseline to 12 months in theMean (±SEM) percentage change in BMD from baseline to 12 months in the alendronatealendronate andand placeboplacebo
- Haderslev et al.,- Haderslev et al., GastroenterologyGastroenterology 20002000
Τα διφωσφονικά (alendronate) είναι
αποτελεσματικά στην θεραπεία της
οστεοπενίας που σχετίζεται με την ν. Crohn
ΟΜΣΣ (L2-L4)ΟΜΣΣ (L2-L4) Κεφαλή μηριαίουΚεφαλή μηριαίου88
66
44
22
00
-2-2
Change(%)Change(%)
00 66 1212
**
**
MonthMonth
88
66
44
22
00
-2-2Change(%)Change(%)
00 66 1212
**
MonthMonth
26. Risedronate 35 mg/εβδ. σε
εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ΙΦΝΕ
Μεταβολή σε BMD - 1 y
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
%ChangeinBMDfrom
Baseline
Lumbar Spine Trochanter Femoral Neck
Placebo Risedronate
*p<0.001 vs. placebo
+p<0.05 vs. baseline
*+*+ *+*+
*+*+
++
++
++
Palomba S et al. OI, 2005; DOI 10.1007/s00198-005-1927-z.
27. 34.1%
12.5%*
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Incidence(%)
Vertebral Fractures
Placebo Risedronate
*p<0.05 vs. placebo
64% Relative64% Relative
Risk ReductionRisk Reduction
21.6% Absolute21.6% Absolute
Risk ReductionRisk Reduction
14/4114/41 5/405/40
Palomba S et al. OI, 2005; DOI 10.1007/s00198-005-1927-z.
Risedronate 35mg/ .εβδ σε
εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ΙΦΝΕ
– 1 yΚατάγματα ΣΣ – 1 yΚατάγματα ΣΣ
28. Άλλες θεραπείες για
οστεοπόρωση… Παραπομπή σε
Ενδοκρινολόγο
• Zoledronic Acid
• 4mg IV over 15 minutes
• increase BMD in post-menopausal women for 1 year
• Teriparatide (rDNA origin)
• very expensive
• daily subq injection so avoids gut absorption
• Denosumab
• Fully human antibody against RANKL (osteoclast
differentiation) subq q 3-6mo
29. Συμπεράσματα (1)
• Συνιστάται η ελαχιστοποίηση χορήγησης
κορτικοστεροειδών:
• Χρήση ταχέως μεταβολιζόμενων στεροειδών
• Βελτιστοποίηση δοσολογίας μεσαλαμίνης
• AZA/6-MP ή MTX
• Βιολογικοί παράγοντες
• Εφόσον είναι απαραίτητη η χορήγηση
κορτικοστεροειδών, πιθανόν να απαιτείται
συγχορήγησή τους με διφωσφονικά
30. Συμπεράσματα (2)
• Ενήλικες <50 ετών χρειάζονται στη διατροφή τους 1000
mg (1 g) ασβεστίου και 400-800 IU βιτ D καθημερινά,
ενώ ενήλικες >50 ετών χρειάζονται αντιστοίχως, 1200 mg
ασβεστίου και 1000 IU βιταμίνης D καθημερινά
• Σωματική άσκηση
• Διακοπή καπνίσματος
• Αποφυγή αλκοόλ
• Θεραπεία υπογοναδισμού
#5: These are 3-D micro-CT images of biopsies of vertebrae from human cadavers.
The image on the left is a vertebra from a woman who died at 52 without osteoporosis. The image on the right comes from a 84 year old woman who died with osteoporosis (and a prevalent vertebral fracture).
Comparing the two, there is obviously a considerable loss of bone mass in the 84 year old women with osteoporosis (image on the right).
In addition, however, we can also see differences in how the bone is oriented and interconnected. There is still a sense of maintenance of the vertically oriented bone in the osteoporotic vertebra (right image), but there are considerably fewer horizontal cross-struts connecting the vertical elements. This loss of horizontal support is critical to overall bone strength, and is illustrated on the next slide.
#6: Patients with IBD have been shown to have a greater incidence of fracture than do those without IBD. In a population-based, matched-cohort study, 6027 patients with IBD were matched to 60,270 individuals without IBD. The incidence of hip fracture was determined on the basis of hospital discharge abstracts. Outpatient medical billing records and hospital discharge abstracts were used to calculate the incidence of spine, rib, and forearm fractures. Rates were calculated on the basis of person-years of follow-up from 1984 to 1997.
Patients with IBD had a significantly higher incidence of fractures at the spine (P&lt;.001), hip (P&lt;.001), wrist/forearm (P=.001), and rib (P=.03), and of all types of fractures combined (P&lt;.001), than did controls. Thus, it is apparent that the incidence of fracture among persons with IBD is approximately 40% greater than that in the general population.24
#7: Patients with IBD may experience fractures that are not clinically apparent but can contribute to chronic pain, loss of function, loss of height, and future fracture risk. In a study in CD, 156 patients with osteoporosis (defined by the World Health Organization as a T-score less than -2.5 standard deviations below the norm) or osteopenia (defined as a T-score lower than -1) underwent x-rays of their thoracic and lumbar spines. Thirty-four patients (22%) had at least 1 fracture each, for a total of 63 fractures. Only 14 (22%) of these fractures – in 4 patients – were clinically detectable, manifested by severe back pain and disability.25 Thus, it is important to identify patients with IBD who are at risk for fracture and to monitor their status vigilantly.
#23: DEXA has been shown to predict fracture risk reliably and with low variability. It can be performed rapidly and with little radiation exposure. Although BMD does not, on its own, predict all fractures among postmenopausal women, DEXA remains the gold standard for assessing risk.32
The results of DEXA scanning are generally discussed as T-scores – the number of standard deviations from mean peak bone mass in healthy young adults. For patients with T-scores above -1, the ACG recommends just providing education regarding preventive measures patients can take and minimizing corticosteroid use. For those with T-scores between -2.5 and -1, the ACG recommends considering therapeutic options in addition to preventive measures and repeating DEXA in 1 to 2 years. For patients whose T-scores are at or below -2.5, the ACG advises consultation with a bone specialist in addition to preventive measures and possible therapy.20
#27: At the end of the study (12 months), BMD at all sites (lumbar spine, femoral neck and femoral trochanter) was significantly higher compared to baseline after treatment with risedronate (p&lt;0.05), whereas a significant decrease was seen in the placebo group (p&lt;0.05). The difference between the risedronate group and the placebo group was statistically significant at all sites (p&lt;0.001). Take note the significant bone loss that occurred in the placebo group in just 1 year, and this occurred in patients not receiving steroids.
BMD values (g/cm2)
Lumbar Spine:
Placebo: Baseline 0.54, 1 year 0.504 = -6.67%
Risedronate: Baseline 0.561, 1 year 0.602 = +7.31%
Trochanter:
Placebo: Baseline 0.484, 1 year 0.454 = -6.20%
Risedronate: Baseline 0.502, 1 year 0.525 = +4.58%
Femoral Neck:
Placebo: Baseline 0.479, 1 year 0.461 = -3.76%
Risedronate: Baseline 0.493, 1 year 0.513 = +4.06%
#28: Recall that at study entry, a similar proportion of patients in each group (~50%) had previous vertebral fractures (prevalent vertebral fractures). No patients had experienced a nonvertebral fracture prior to enrollment.
At 1 year, 14 patients in the placebo group experienced a new vertebral fracture (34.1%) compared with 5 patients (12.5%) in the risedronate group (p&lt;0.05). This corresponds to a 1 year relative risk of 0.36 (95% CI 0.14-0.85) and a relative risk reduction of 64% (absolute risk reduction 21.6%). The NNT was calculated to be 5 (ranging from 3-26).
When evaluating the distribution of vertebral fractures according to form of IBD, of the 14 fractures in the placebo group, 11 of 29 CD patients experienced a new vertebral fracture (37.9%), 3 of 10 UC patients (30%), and 0 of 2 IC patients. Of the 5 fractures in the risedronate group, 4 of 28 CD patients experienced a new vertebral fracture (14.3%), 1 of 11 UC patients (9.1%), and 0 of 1 IC patients.