![๑๐. ฉันทลักษณ์และคำประพันธ์ประเภทกาพย์[1]](https://cdn.slidesharecdn.com/ss_thumbnails/1-130204205341-phpapp01-thumbnail.jpg?width=560&fit=bounds)
More Related Content
What's hot (20)
Viewers also liked (8)
Similar to พิณ (20)
พิณ
- 1. พิณ พิณ หรื อ ซุง เป็ นเครื่ องดนตรี ประเภทสายชนิดดีด ( Plucked Stringed Instrument) ตระกูล เดียวกับ ซึ ง กระจับปี่ จะเข้ แมนโดลิน ใช้บรรเลงดาเนิ นทานอง นิยมทามาจากไม้ท่อนเดียว จึง เรี ยกว่า ซุ ง ปั จจุบน เรี ยกว่า พิณ ไม้ที่ทาพิณนั้นส่ วนมากใช้ไม้ขนุน เพราะง่ายแก่การขูด เจาะ บาก ั ได้ง่าย เมื่อไม้แก่เต็มที่ไม้จะมีสีสดใสเป็ นสี เหลืองสวยงามตามธรรมชาติพิณ มีมาตั้งแต่สมัยสุ โขทัย อ้างอิงได้จากข้อความในหนังสื อไตรภูมิพระร่ วง ที่กล่าวถึงการละเล่นพื้นเมืองและการเล่นดนตรี ในสมัยนั้นว่า ลางจาพวกดีดพิณและสี ซอพุงตอและกรับฉิ่ ง เริ งราจับระบาเต้นเล่น ซึ่ งให้ความหมาย ว่า พิณ ใช้เล่นกับซอสามสาย ประกอบกับฉิ่ ง กรับมาตั้งแต่สมัยสุ โขทัยเป็ นราชธานี อีกประการหนึ่ง ชาวไทยเรารู ้จกคาว่าพิณมาพร้อมกับ พุทธประวัติ ตอนที่ พระอินทราธิ ราชเสด็จลงมาดีดพิณสาม ั สาย ถวายเพื่อเป็ นอนุสติแก่พระพุทธเจ้าก่อนที่พระองค์จะตรัสรู ้ ว่าการบาเพ็ญเพียรแสวงหาโฆษก ธรรมนั้นถ้าเคร่ งครัดนักก็เปรี ยบเสื อนการขึ้นสายพิณให้ตรึ งเกินไปแล้วย่อมขาด ถ้าหย่อนยานนัก ่ ไม่มีเสี ยงไพเราะ แต่ถาทาอยูในขั้น มัชฌิมาปานกลาง ก็เหมือนการขึ้นสายพิณแต่เพียงพอดีกบ ้ ั ระดับเสี ยง ย่อมให้เสี ยงดังกังวานไพเราะ แจ่มใสดังใจความในวรรณคดีเรื่ อง “พระปฐมสมโพธิ กถา” พระราชนิพนธ์ ของ สมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส ว่า “...ขณะนั้ น สมเด็จอมริ นทราธิ ราช ทราบในข้อปริ วิตก ดังนั้นจึงทรง พิณพาทย์ สามสาย มาดีดถวายพระมหาสัตย์ สายหนึ่งเคร่ งนักพอ ดีดก็ขาดออกไปเข้าก็ไม่บนลือเสี ยง และสายหนึ่งนั้นไม่เคร่ งไม่หย่อนปานกลาง ดีดเข้าก็บนลือ ั ั ศัพท์ไพเราะเจริ ญจิต พระมหาสัตย์ได้สดับเสี ยงพิณก็ถือเอานิมิตนั้นทรงพิจารณาเห็นแจ้งว่า “.. มัชฌิมาปฏิบติน้ นเป็ นหนทางพระโพธิ ญาณ....” ั ั ส่ วนประกอบของพิณ 1. ลูกบิด ปั จจุบนลูกบิดที่ใช้มีอยู่ 2 ชนิด คือ ั 1.1 ลูกบิดไม้ มีลกษณะคล้ายกับลูกบิดซอด้วง ซออู ้ ในเครื่ องดนตรี ไทย ั 1.2 ลูกบิดกีตาร์ ใช้ลูกบิดกีตาร์ แทนเพื่อความคงทน และสะดวกในการใช้งาน ้ ้ 2. สายพิณ ในอดีตใช้สายเบรครถจักรยานเส้นเล็กๆ แต่สายพิณ ในปั จจุบนนิยมใช้สายกีตาร์ ไฟฟ้ า ั ้ 3. คอนแทรกไฟฟ้ า ในกรณี ที่พิณเป็ นพิณไฟฟ้ า คอนแทรก (contact) เป็ นอุปกรณ์ที่สาคัญมาก เพราะเปรี ยบเสมือนไมโครโฟน 4. หย่องพิณ นิยมใช้หย่องที่ทาจากไม้เนื้อแข็ง 5. ขั้นพิณ (fret) ใช้ติวไม้ไผ่ติดที่คอพิณ หรื อ ลวดทองเหลือง ติด
- 2. ขนาดและสั ดส่ วนของพิณ เต้าพิณ มีความกว้างไม่นอยกว่า 8 นิ้ว ตามยาวจากกล่องเสี ยงหรื อเต้าพิณถึงหย่อง 14 นิ้ว ้ หรื อจากหย่องสุ ดท้ายพาดสายไปถึงหย่องหน้าประมาณ 22 นิ้ว เจาะร่ องสาหรับใส่ ลูกบิดประมาณ 3 นิ้ว ขั้น (เฟรท) มีขนาดพอเหมาะไม่ส้ ันหรื อยาวเกินไป ซึ่ งจะทาให้ผฝึกหัดใหม่สามารถกดนิ้วได้ ู้ สะดวก เทคนิคการดีดพิณ ่ ่ ้ 1. ให้จบคอพิณเหมือนกีตาร์ ให้มือซ้ายจับคอพิณ หัวแม่มืออยูหลังคอพิณ นิ้วทั้ง 4 อยูดานหน้าคอ ั ้ พิณพร้อมที่จะกดลงที่ ขั้นพิณ ตามเสี ยงที่ตองการ ้ 2. จับปิ คดีดทุกครั้ง 3. ให้ดีดสายเปล่าสลับขึ้นลง อย่าให้ขาดจังหวะ ทีละครั้ง 4. ให้ดีดสายเปล่า ในลักษณะกรอ หรื อ รัว นานๆ 5. ให้ดีดสายเปล่าพร้อมกับกดขั้นพิณ ในลักษณะการสบัดเสี ยง 6. ใช้นิ้วกดขั้นพิณต่างๆตามเสี ยงที่ตองการ ้ 7. ฝึ กบรรเลงพื้นฐาน หรื อเพลงช้าๆ ก่อน เช่น ลายโปงลาง เต้ย 3 จังหวะ ฯลฯ
- 3. การตั้งสายพิณ และลายพิณ ลายพิณ หมายถึง กลอนของพิณ หรื อเพลง เช่น ลายลาเพลิน ลายสุ ดสะแนน ลายกาเต้น ก้อน เป็ นต้น ลักษณะการตั้งลายพิณนั้นสามารถตั้งได้หลายวิธีตามโอกาสที่จะนาไปใช้บรรเลงของ แต่ละคน สามารถแบ่งออกได้ 4 แบบใหญ่ๆ ด้วยกัน คือ 1. การตั้งลายพิณแบบลายลาเพลิน การตั้งสายพิณแบบนี้เป็ นที่นิยมกันมากเพราะสามารถบรรเลงได้ง่าย เสี ยงทุมให้ความ ้ สนุกสนาน เสี ยงที่ต้ งสามารถตั้งได้ดงนี้ ั ั สายที่ 1 เป็ นเสี ยง มี สายที่ 2 เป็ นเสี ยง ลา สายที่ 3 เป็ นเสี ยง มี (ต่า)
- 4. 2. การตั้งลายพิณแบบเซิ้ง การตั้งลายพิณแบบนี้ จะเล่นยาก และสามารถเล่นได้ท้ งลายลาเพลินและเพลงรวมทั้งการจับ ั คอร์ ดพิณได้ เสี ยงที่ต้ งสามารถตั้งได้ดงนี้ ั ั สายที่ 1 เป็ นเสี ยง เร สายที่ 2 เป็ นเสี ยง ลา สายที่ 3 เป็ นเสี ยง มี (ต่า) 3. การตั้งลายพิณแบบสายคู่ การตั้งสายพิณแบบนี้ ให้เสี ยง 2 เสี ยงเหมือนกัน สามารถตั้งสายได้ดงนี้ ั สายที่ 1 เป็ นเสี ยง เร สายที่ 2 เป็ นเสี ยง เร สายที่ 3 เป็ นเสี ยง มี
- 5. 4. การตั้งลายพิณแบบสุ ดสะแนน สามารถตั้งสายพิณได้ดงนี้ ั สายที่ 1 เป็ นเสี ยง เร สายที่ 2 เป็ นเสี ยง ที สายที่3 เป็ นเสี ยง มี (ต่า)