狠狠撸

INTRODUCI脫NINTRODUCI脫N
Como xa comentamos, o Reino Animal div铆dese en dous grandes grupos: Os
invertebrados e os vertebrados.
Os vertebrados pos煤en columna vertebral, esqueleto interno e simetr铆a
bilateral.
Actualmente co帽茅cense unhas 60000 especies.
脡 o noso grupo taxon贸mico, xa que nel est谩n inclu铆dos os mam铆feros.
Cuesti贸n:Cuesti贸n:
Que grupos de vertebrados co帽eces?. Pon alomenos un exemplo de cada
grupo.

1.1. OS PEIXESOS PEIXES
1.1.1.1. COMO SON OS PEIXESCOMO SON OS PEIXES
M谩is da metade das especies co帽ecidas de vertebrados son peixes.
飪� Principais Caracter铆sticas
-Son acu谩ticosacu谩ticos.
- A maior铆a te帽en o corpo cuberto de escamasescamas.
- A forma do seu corpo 茅 fusiformefusiforme (m谩is ancho no centro e adelgazado nos
extremos) para facilitar o seu desprazamento na auga.
- Pos煤en aletasaletas, para maniobrar na auga.
-Son ectot茅rmicosectot茅rmicos**, a s煤a temperatura corporal depende do medio.
- Respiran mediante branquiasbranquias.
*Reforzo: Animais de sangue fr铆a

1.1. OS PEIXESOS PEIXES1.1. OS PEIXESOS PEIXES1.1. OS PEIXESOS PEIXES
- Te帽en un 贸rgano sensorial exclusivo chamado li帽a lateralli帽a lateral* que se estende dende
a cabeza cara a cola nun surco situado baixo a pel a ambolos dous lados do animal.
Con este 贸rgano detectan as vibraci贸ns e movemento na auga (s茅rvelles para
localizar obst谩culos, presas e inimigos).
* Reforzo: En lugar de li帽a lateral 茅 suficiente que saibades que 茅 un surco que
detecta as vibraci贸ns na auga.

飪� Como se alimentan
-A maior铆a son carn铆voroscarn铆voros, pero tam茅n os hai herb铆vorosherb铆voros e omn铆voros.omn铆voros.
- Alg煤ns son cazadores, outros alim茅ntanse de restos de cad谩veres e hainos
incluso filtradores.
飪� Como se reproducen
- Te帽en reproduci贸n sexualreproduci贸n sexual.
-Con fecundaci贸n externafecundaci贸n externa na maior铆a dos casos.
- Son ov铆parosov铆paros, po帽en ovos sen casca impermeable.
- As s煤as cr铆as denom铆nanse alev铆ns.
Ex. 1* (Ectot茅rmico=sangue quente), 2 e 3 p.98
Cuesti贸n:Cuesti贸n: Saber铆as indicar que carater铆sticas dos peixes son
consecuencia da adaptaci贸n ao medio acu谩tico?

1.2.1.2. PRINCIPAIS TIPOS DE PEIXESPRINCIPAIS TIPOS DE PEIXES
Hai dous tipos de peixes: peixes cartilaxinosospeixes cartilaxinosos e peixes 贸seospeixes 贸seos.
Peixes Cartilaxinosos:
- Son as quenllas, raias, mantas-raia...
- Te帽en esqueleto de cartilaxeesqueleto de cartilaxe.
- As branquias nonnon pos煤en unha cuberta protectora (op茅rculo*(op茅rculo*).
- BocaBoca en posici贸n ventralventral.
- Aleta caudal coas d煤as metades de distinto tama帽o (aleta heterocerca*)aleta heterocerca*).
- Escamas grosas e aguzadas (dent铆culos d茅rmicos*)
- Carecen de vexiga natatoria.

PEIXES CARTILAXINOSOSPEIXES CARTILAXINOSOS

1.2.1.2. PRINCIPAIS TIPOS DE PEIXESPRINCIPAIS TIPOS DE PEIXES
Peixes 脫seos:
- Esqueleto 贸seo贸seo.
- As branquias te帽en cuberta protectora (op茅rculo*op茅rculo*).
- A bocaboca sit煤ase no extremoextremo da cabeza.
- A aleta caudalaleta caudal ten d煤as metades iguais (homocercahomocerca*).
- As escamas son planas e redondeadas.
- A maior铆a pos煤en vexiga natatoriavexiga natatoria: 贸rgano a modo de bolsa que enchen e
baleiran para flotar.
Cuesti贸nCuesti贸n: As quenllas deben moverse continuamente sen贸n caer铆an 贸 fondo. Que
贸rgano cres que lles falta?
Ficha I Reforzo

2.2. OS ANFIBIOSOS ANFIBIOS
2.1.2.1. COMO SON OS ANFIBIOSCOMO SON OS ANFIBIOS
飪� Principais Caracter铆sticas:
- Vertebrados xeralmente terrestresterrestres, pero que viven cerca da auga ou en
ambientes moi h煤midos: a primeira etapa da s煤a vida 茅 acu谩tica, e como adultos
precisan a auga para evitar a desecaci贸n da posta.
- Pos煤en unha pel fina, sen escamassen escamas, e con numerosas gl谩ndulas que a mante帽en
h煤mida.
- Nalgunhas especies hai gl谩ndulas de veleno.
- A maior铆a pos煤en catro patascatro patas.
- Son ectot茅rmicos*ectot茅rmicos*, polo que non aparecen en lugares moi fr铆os.
- Nos adultosadultos hai respiraci贸n cut谩nearespiraci贸n cut谩nea e ademais pos煤en pulm贸nspulm贸ns. As larvaslarvas que
te帽en vida acu谩tica respiran mediante branquiasbranquias.
* Reforzo: Animais de sangue fr铆a

2.1.2.1. COMO SON OS ANFIBIOSCOMO SON OS ANFIBIOS
- Os adultos son carn铆vorosadultos son carn铆voros.
- As larvaslarvas poden ser omn铆vorasomn铆voras: vexetais e microorganismos.
- Te帽en reproduci贸n sexualsexual.
- Case todos son ov铆parosov铆paros.
- Po帽en os ovos na augaovos na auga ou en zonas moi h煤midas.
- Dos ovos, habitualmente, saen as larvas que sofren metamorfosemetamorfose*, e dicir, un
conxunto de cambios morfol贸xicos importantes (como xa vimos nos 础谤迟谤贸辫辞诲辞蝉):
as branquias son substituidas por pulm贸ns, aparecen as extremidades...

Ex. 1, 2*,3 e 4 p.100 e Ex. 5 p.112
Pasos da Metamorfose*:
1. Os ovos son fecundados.
2. Dos ovos nacen as larvas sen
extremidades, con branquias e cola
(c谩gadosc谩gados).
3. Os c谩gados van acurtando a
cola e desenvolven patas e
pulm贸ns.
*Reforzo: Cambios morfol贸xicos na
vida dos anfibios.

2.2.2.2. PRINCIPAIS TIPOS DE ANFIBIOSPRINCIPAIS TIPOS DE ANFIBIOS
Hai dous tipos de anfibios: Anuros* (Anfibios sen cola) e Urodelos* (Anfibios con
cola).
飪� Os Anuros* (Anfibios sen cola)
- Son as ras e os sapos.
- Corpo curto e sen cola.
- Patas posteriores moi longas adaptadas ao salto.
- Nalg煤ns os dedos das patas traseiras est谩n unidas por unha membrana
interdixital que facilita a nataci贸n.
飪� Os Urodelos* (Anfibios con cola)
- Son os trit贸ns e as p铆ntegas (salamantigas).
- Corpo alongado con cola.
- Patas curtas, todas de igual lonxitude. Ex. 5 p.100 e Ficha II

1.1. OS R脡PTILESOS R脡PTILES
3.1.3.1. COMO SON OS R脡PTILESCOMO SON OS R脡PTILES
飪� Principais caracter铆sticas
- Vertebrados xeralmente terrestresterrestres.
- Pos煤en unha pel grosa e cuberta de escamaspel grosa e cuberta de escamas que os protexe da desecaci贸n.
- A maior铆a te帽en catro patascatro patas que utilizan la locomoci贸n, pero hainos sen elas
que se desprazan reptandoreptando (arrastr谩ndose a ras do chan).
- Son ectot茅rmicos*ectot茅rmicos*.
- Respiran mediante pulm贸nspulm贸ns.
- A maior铆a son carn铆voroscarn铆voros: lagartos, lagartas, serpes...
- S贸 alg煤ns son herb铆voros: algunhas tartarugas, lagartos e iguanas.
*Reforzo: Animais de sangue fr铆a.

3.1.3.1. COMO SON OS R脡PTILESCOMO SON OS R脡PTILES
- Te帽en reproduci贸n sexualsexual.
- A maior铆a son ov铆parosov铆paros:
Pos煤en un ovo impermeableovo impermeable que impide a desecaci贸n permit铆ndolles unha gran
independencia da augaindependencia da auga. Esto posibilita aos r茅ptiles a vivir en medios secos
lonxe da auga.
- Hai alg煤ns ovoviv铆paros, e incluso alg煤n viv铆paro ( lagarta viv铆para).
Ex. 3 p.102

3.2.3.2. PRINCIPAIS TIPOS DE R脡PTILESPRINCIPAIS TIPOS DE R脡PTILES
Hai tres tipos principais: Quelonios* (tipo tartaruga), Cocodrilianos* (tipo
cocodrilo) e Escamosos* (tipo lagartos ou serpes).
飪� Os Quelonios* (R茅ptiles tipo tartaruga)
-Son acu谩ticos ou terrestres.
-Non te帽en dentes.
- Pos煤en un peteiro (pico) para cortar.
- Te帽en unha coiraza que cobre e protexe o corpo do animal.
飪� Os Cocodrilianos* (R茅ptiles tipo cocodrilo)
- Acu谩ticos ou terrestres.
- Hainos de gran tama帽o ( ata 6 m; o m谩is grande chegou aos 8,5 m
(cocodrilo mari帽o australiano)).
- Son carn铆voros depredadores.
- Pos煤en unhas potentes mand铆bulas e uns poderosos dentes.

飪� Os Escamosos* (R茅ptiles tipo lagarto ou serpe)
-Adoitan ter unha lingua con d煤as ramas (b铆fida*).
-Soen ter muda: cambian a s煤a capa de escamas peri贸dicamente.
-Hai dous grupos: Saurios* (grupo dos lagartos) e Ofidios* (grupo das serpes).
飩� Saurios*:Saurios*:
-Son o grupo dos lagartos, lagartas, iguanas, camale贸ns...
- A maior铆a son terrestres.
- Alg煤ns desprenden a cola para distraer 贸s depredadores e poder fuxir.
Despois poden rexenerala.
- A maior铆a pos煤en patas, pero nalgunhas especies poden estar moi reducidas
(esgonzos) ou carecer delas (esc谩nceres)
Ex. 1* e 2 p.100

飪� Os Escamosos* (R茅ptiles tipo lagarto ou serpe)
飩� Ofidios*:Ofidios*:
-Son todos os tipos de serpes: cobras, cobreg贸ns, v铆boras...
-Hainos terrestres ou acu谩ticos.
-Corpo alongado e sen patas. Despr谩zanse por reptaci贸n.
-Hainos velenosos.
Ex.4 e 5 p.102
Ex.7 p.112
Ficha III Reforzo

4.4. AS AVESAS AVES
4.1.4.1. COMO SON AS AVESCOMO SON AS AVES
飪� Como son as aves
-Son vertebrados terrestres.
- A maior铆a poden voar.
- Pos煤en un corpo aerodin谩mico*, e dicir, que ten unha forma que lles permite
atravesar o aire con facilidade durante o voo.
- Te帽en plumas: algunha s茅rvenlles para voar (plumas de vooplumas de voo das 谩s e da cola) e
outras para conservar a calor (plum贸nplum贸n do corpo).
-Pos煤en catro extremidades: as anteriores son 谩s e as posteriores son patas
cubertas de escamas, con catro dedos e con u帽as.
- Te帽en peteiro e carecen de dentes. A forma do peteiro depende do tipo de
alimentaci贸n.
- Os 贸sos son delgados, pero resistentes. Moitos deles est谩n ocos para alixerar
o peso e facilitar o voo.

4.4. AS AVESAS AVES
- Respiran por pulm贸ns. *Os pulm贸ns comun铆canse cunhas bolsas chamadas
sacos aereossacos aereos que permiten que a ave te帽a suficiente os铆xeno e lixeireza
durante o voo.
- Son endot茅rmicos*, e dicir, mante帽en a temperatura corporal constante
independentemente da temperatura ambiente.
Ex. 1*, 2 e 3 p.104

4.4. AS AVESAS AVES
- Hainas carn铆voras (alim茅ntanse de insectos ou doutros vertebrados) e
hainas herb铆voras ( alim茅ntanse de froitos, sementes, plantas...).
-Te帽en reproduci贸n sexual.
-Son ov铆paras.
- Os seus ovos pos煤en unha casca dura e impermeable que os proxenitores
deben incubar para mantelos quentes.
- En moitos casos fabrican ni帽os.

4.4. AS AVESAS AVES
4.2.4.2. PRINCIPAIS TIPOS DE AVESPRINCIPAIS TIPOS DE AVES
Clasif铆canse en dous grupos: Ratites* (Aves corredoras) e Carenadas*
(Aves voadoras).
飪� Carenadas* (Aves Voadoras)
-Son a maior铆a das aves.
- A maior铆a destas aves son voadoras (gaivotas, rapaces, voitres, anades...),
pero hai excepci贸ns como os ping眉铆ns que non voan, a铆nda que precisan
realizar movementos moi similares ao voo para nadar.
- O esterno* (oso do t贸rax que protexe o coraz贸n e os pulm贸ns) e moi
ancho nesta aves, e forma unha estrutura chamada quillaquilla que 茅 capaz de
soster os potentes m煤sculos que se precisan para voar.

Ex.4 p.104 e Ex. 1,3* e 6 p. 112. Ficha IV Reforzo.
4.4. AS AVESAS AVES
4.2.4.2. PRINCIPAIS TIPOS DE AVESPRINCIPAIS TIPOS DE AVES
飪� Ratites* (Aves Corredoras)
-Son aves corredoras, xeralmente de gran tama帽o.
- Carecen de quilla.
- Te帽en as 谩s atrofiadas (non poden voar).
- Son a avestruz, o casuario, o 帽and煤, o em煤 ou o Kiwi.

RatitesRatites
Aves CorredorasAves Corredoras

5.5. OS MAM脥FEROSOS MAM脥FEROS
5.1.5.1. COMO SON OS MAM脥FEROSCOMO SON OS MAM脥FEROS
飪� Principais caracter铆sticas
-Son os vertebrados m谩is complexos.
- Hai algo m谩is dunhas 5000 especies.
- Habitan todos os medios.
- A maior铆a te帽en o corpo cuberto de pelo. Sen embargo, nalgunhas
especies apenas existe pelo p.e. ratas-topo, mam铆feros mari帽os...
- O pelo serve de illante t茅rmico axudando no control da temperatura
corporal.
- Evidentemente son endot茅rmicos* xa que controlan a s煤a temperatura
corporal con independencia da temperatura do medio.
*Reforzo: sangue quente.

A EXCEPCI脫N: 隆Mam铆feros con pouco pelo!A EXCEPCI脫N: 隆Mam铆feros con pouco pelo!

5.1.5.1. COMO SON OS MAM脥FEROSCOMO SON OS MAM脥FEROS
- As femias pos煤en mamas que producen leite para alimentar as cr铆as nas s煤as
primeiras etapas.
- Pos煤en labios para poder mamar e diferentes tipos de dentes: para cortar
(incisivos)incisivos), para esgazar (caninos)(caninos) e para triturar o alimento (premolares e(premolares e
molares).molares).
- Te帽en catro extremidades que var铆an segundo a s煤a locomoci贸n: andar,
nadar, voar...
- Te帽en pulm贸ns, incluso os acu谩ticos.
- Te帽en un sistema nervioso moi desenvolvido.
Ex.2 p.106

Dentinci贸n Mam铆feraDentinci贸n Mam铆fera
Dentici贸n humana

Extremidades nos Mam铆ferosExtremidades nos Mam铆feros

5.2.5.2. PRINCIPAIS TIPOS DE MAM脥FEROSPRINCIPAIS TIPOS DE MAM脥FEROS
Hai tres grupos principais: Monotremas* (Mam铆feros que po帽en ovos),
Marsupiais e Placentarios.
飪� Monotremas* (Mam铆feros que po帽en ovos):
-Po帽en ovos con casca (ov铆paros).
- Te帽en p茅s palmeados e cola aplanada.
- As cr铆as, en lugar de mamar, lamen o leite; xa que neste grupo non hai
verdadeiras mamas con pez贸ns, sen贸n os chamados 鈥渃ampos de mamas鈥�
situados no abdome na base dos pelos.
- Son exemplos o equidna e o ornitorrinco.

飪� Marsupiales:
-Son viv铆paros.
- Paren cr铆as pouco desenvolvidas.
- As cr铆as rematan o seu desenvolvemento despois de nacer, nunha bolsa
externa ventral (marsupio) onde se atopan as mamas.
- Son exemplos os koalas, os canguros...

飪� Placentarios:
-Son a maior铆a dos mam铆feros.
- As cr铆as desenv贸lvense dentro do ventre da nai conectadas a ela
por un 贸rgano chamado placenta ( a trav茅s dela o embri贸n obt茅n
nutrientes e elimina os refugallos).
- Son viv铆paros e as cr铆as saen ao exterior nun estado avanzado do
seu desenvolvemento.
- Neste grupo est谩n animais tan diferentes como os morcegos, as
baleas, os cabalos, o home ou os ratos.

Os PlacentariosOs Placentarios

6.6. O SER HUMANO: UN MAM脥FERO ESPECIALO SER HUMANO: UN MAM脥FERO ESPECIAL
飪� Caracter铆sticas principais:
-脡 un mam铆fero placentario.
- Est谩 incluido na orde dos Primates xuntos cos gorilas, chimpanc茅s e
orangut谩n (simios antropomorfos).
-Pos煤e catro extremidades: d煤as anteriores (brazos) e d煤as posteriores
(pernas).
- 脡 b铆pedo*, e dicir, mantense erguido e cami帽a sobre as extremidades
posteriores que son m谩is longas.
- Os brazos, ao cami帽as erguido, quedan libres para realizar outras
funci贸ns.
- As mans te帽en un polgar opo帽ible que facilita a manipulaci贸n de obxectos e
ferramentas.
- Pos煤e unha cara m谩is plana e unha mand铆bula inferior menos prominente
que noutros primates.

6.6. O SER HUMANO: UN MAM脥FERO ESPECIALO SER HUMANO: UN MAM脥FERO ESPECIAL
-As cr铆as nacen moi indefensas e precisan un per铆odo m谩is longo de
coidado dos pais.
- O seu enc茅falo* 茅 m谩is grande e complexo que noutros
mam铆feros. Esto permit铆ulle o desenvolvemento da intelixencia e o
uso dunha linguaxe complexa baseada nas palabras.
*Reforzo: enc茅falo= cerebro.

GRAZAS POR ATENDERMEGRAZAS POR ATENDERME

BIBLIOGRAF脥A:
- Barrio G贸mez de Ag眉ero, Jorge; Berm煤dez Meneses, M陋 Luisa; Faure L贸pez,
Alicia; G贸mez Esteban, M陋 Felisa. 鈥淐iencias da Natureza. 1潞 Secundaria鈥�.
Proxecto Exedra. Oxford Educaci贸n. 2002. Madrid.
- Zubiaurre Cort茅s, Sabino; Hern谩ndez G贸mez, Jes煤s; Mart铆nez Casillas, Jes煤s;
Osuna Alcalaya, M陋 del Carmen; Plaza Escribano, Concepci贸n. 鈥淐iencias da
Natureza. 1潞 Educaci贸n Secundaria鈥�. Grupo Anaya. 2011. Madrid.
WEBGRAF脥A:
animales-e-informacion.blogspot.com 听
animalesmascotas.com
www.asturnatura.com 听
www.bioblogia.com
irc_ho1irc_ho1biologiaemocional.blogspot.com 听
www.biodiversidad.org
biologiavillanueva.wikispaces.com
www.birdingalbufera.es 听
centros.edu.xunta.es 听
clasificaciondemamiferos.wordpress.com
combinacionanimal.blogspot.com 听
commons.wikimedia.org

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:NileCrocodile.jpg
curiosoanimal.blogspot.com 听
www.dibujosanimados.org
irc_ho3irc_ho3www.ecoosfera.com
www.educabarrie.org
ennuestraauladetrabajo.blogspot.com 听
www.escapula.com
www.espacionatural.com 听
fahi-gabi-felinos.blogspot.com
fr.academic.ru
www.flickriver.com
www.ikonet.com
www.infoanimales.com
www.infotortuga.com 听
illoranatural.blogspot.com
irene-costa.blogspot.com
janegoodallhopeforanimals.com 听
www.juntadeandalucia.es
www.kalipedia.com 听
lcgmjesusalberto.blogspot.com
es.lynxgenomics.eu
magufos.com
www.mascotasdigital.com

miriamnc96.blogspot.com
monyn.bligoo.com
nat-graciamaria.blogspot.com 听
naturalezacantabria.com
irc_ho6irc_ho6www.naturephoto-cz.com
www.proyectosalonhogar.com 听
www.revistacaos.com
www.ruizarafoto.es
severlasalreves-palindromos.blogspot.com
www.sindioses.org
www.science-art.com 听
www.serpentsdefrance.fr 听
siemprepesca.wordpress.com
student.discoverycollege.com.au 听
www.telecable.es
tiburonesengalicia.blogspot.com
usuarios.multimania.es 听
www.vertebradosibericos.org
visual.merriam-webster.com
wdfw.wa.gov
es.wikipedia.org 听
http://es.wikipedia.org/wiki/Crocodylidae
http://es.wikipedia.org/wiki/Mam%C3%ADferos
http://es.wikipedia.org/wiki/Ratites

狠狠撸

Vertebrados

Recommended

More Related Content

What's hot (17)

Similar to Vertebrados (20)

More from Ad谩n Gon莽alves. Conseller铆a de Educaci贸n. Xunta de Galicia. (20)

Vertebrados