O movemento natural da poboación en España e en Galiciaprofesor historiaTradución ao galego e adaptación dunha presentación do prof. Isaac Buzo sobre o movemento natural da poboación
A evolución da poboación en España e en Galiciaprofesor historiaTradución ao galego e adaptación dunha presentación do prof. Isaac Buzo que versa sobre os trazos xerais da evolución da poboación española
A distribución da poboación en España e en Galiciaprofesor historiaTradución ao galego e adaptación dunha presentación do prof. Isaac Buzo sobre a distribución da poboación en España, cun engadido sobre a distribución da poboación galega
04h vocabulario poboacion-urbanizacionquiquehsRelación de conceptos para os temas relativos á poboación e mundo urbano da Xeografía de 2º BAC (Galicia)
A evolución da poboación en España e en Galiciaprofesor historiaTradución ao galego e adaptación dunha presentación do prof. Isaac Buzo que versa sobre os trazos xerais da evolución da poboación española
A distribución da poboación en España e en Galiciaprofesor historiaTradución ao galego e adaptación dunha presentación do prof. Isaac Buzo sobre a distribución da poboación en España, cun engadido sobre a distribución da poboación galega
04h vocabulario poboacion-urbanizacionquiquehsRelación de conceptos para os temas relativos á poboación e mundo urbano da Xeografía de 2º BAC (Galicia)
PreseXeografía humana de galicia poboaciónccssdidactica ddovalPresentación de Aula
A poboación en Galicia. Comportamentos demográficos
IES Cacheiras
2º Bach. Xª e Hª de Galicia
COMENTARIO DA PIRÁMIDE DE POBOACIÓN ESPAÑOLArubempaulTitorial sobre o proceso que hai que levar a cabo para o comentario dunha pirámide de poboación, neste caso de España
2. Movementos naturais da poboación
O movemento natural é o crecemento ou decrecemento da
poboación dun lugar, como resultado dos nacementos e
defuncións. De feito o crecemento natural é a diferencia entre
a natalidade (nº de nacementos) e a mortalidade (nº de
defuncións nun ano). Se os nacementos superan ás
defuncións, falamos dun crecemento vexetativo positivo, e se o
número de defuncións é moito máis elevado aos nacementos é
negativo.
CN= Total de nacementos- total de defuncións
Taxa de crecemento natural= Taxa de natalidade- taxa de
mortalidade= ___%0.
3. No movemento natural da poboación distínguense tres etapas ou
réximes demográficos, nos cales a natalidade, a mortalidade e o
crecemento natural amosan rasgos homoxéneos: o réxime demográfico
antigo, a transición demográfica e o réxime actual.
O réxime demográfico actual comprende dende o 1975 ate os nosos
días. Caracterízase polas baixas taxas de natalidade e mortalidade e
un escaso crecemento natural.
TRANSICIÓN DEMOGRÁFICA:TRANSICIÓN DEMOGRÁFICA:
Modelo que describe os cambios
demográficos acaecidos ao longo do
tempo nos países desenvolvidos:
transición dende unha situación de
altas taxas de natalidade e
mortalidade a outra caracterizada
por un descenso delas, pasando pola
fase intermedia, de descenso da
mortalidade antes que a natalidade,
permitindo un rápido crecemento
demográfico.
PRÁCTICO
4. talidade, mortalidade e fecundidade no réxime demográfico actu
NATALIDADE: Descendeu a partires de 1975 ate cifras baixas. Distinguimos neste
apartado dúas etapas:
1975-1998: Efectuouse un brusco descenso dos nacementos. De un índice sintético
de fecundidade de 2,1 fillos por muller no ano 1981 descéndese ate 1,24 fillos por muller
no ano 1998. As causas deste feito foron os cambios económicos e socioculturais.
Atrasouse a idade do matrimonio e, ó tempo o período fértil da muller. Como
condicionantes destacamos a precariedade laboral, o retraso na emancipación e un
período formativo maior.
Tamén houbo importantes cambios de valores na sociedade española dende á transición
á democracia, que influiron na taxa de natalidade. Destacamos unha menor influencia
relixiosa, despenalización e uso de anticonceptivos, legalización do aborto en certos
supostos, incorporación e consolidación da muller no mundo laboral (atraso na
maternidade ate a consolidación laboral, dificultades na conciliación laboral,
disponibilidade de garderías…). Hai un cambio de valores ao considerar a formación e
benestar dos fillos, polo que se opta por ter menos para adicarlles maior tempo e
atención. O gasto económico e atención que require o coidado dos fillos compite co
desexo dos país de dispor de ingresos e tempo de lecer.
5. Dende 1998: A natalidade experimenta unha lixeira recuperación debido á inmigración,
posto que a poboación española mantén a mesma tendencia. A inmigración contribúe ao
aumento da natalidade polo incremento do número de mulleres en idade fértil, e amosan un
maior índice de fecundidade (ainda que experimenta unha tendencia descendente. De 2,3
fillos por muller no 1996 pasouse a un 1,8 no ano 2006). A previsión é que esta recuperación
da natalidade seña transitoria
7. MORTALIDADE: Manténse en cifras baixas, ainda que se observa un ascenso
debido ó avellentamento da poboación debido ó aumento da esperanza de vida. As causas da
mortalidade xeran sufriron cambios, hoxe teñen unha especial incidencia as enfermedades
cardiovasculares, cancro e accidentes de tráfico. Tamén aumentan as enfermedades ligadas ao
avellentamento como a demencia senil ou o alzheimer, ou enfermedades asociadas a hábitos
sociais perxudiciais ou adicións.
A mortalidade infantil é moi baixa é fundamentalmente neonatal e pode diminuir cos avances
médicos.
A esperanza de vida aumentou grazas aos avances médicos e presenta diferencias entre
sexos (no ano 2005 era de 76,96 para os homes e de 83,48 para as mulleres) e status social.
Por sexos é maior para as mulleres (maior fortaleza biolóxica por causas hormonais e
inmunolóxicas).No caso dos homes, está determinada por un estilo de vida diferente con maior
risco (participación en guerras, traballos duros, hábitos, menor coidado da saúde, accidentes,
alimentación…), ainda que as diferencias tenden a reducirse.
8. No tocante as diferencias por idade, debemos destacar as repercusións no grupo das persoas
máis anciás, con menores cambios no grupo dos mozos (18-35 anos). Debemos suliñar a
incidencia do incremento de accidentes de tráfico, e problemas de drogadicción e VIH nos anos
80, que diminúen a partires do anos 90 polas campañas de prevención e melloras nos
tratamentos.
A esperanza de vida é máis alta en profesións de elevada cualificación (menos accidentes
laborais) e en clases sociais con acceso a mellores servizos sanitarios.
O CRECEMENTO NATURAL en España descendeu ate 1998 polas baixas taxas de
natalidade e mortalidade. Despois medra lixeiramente pola recuperación da natalidade.
9. Desequilibrios territoriais no movemento natural da
poboación
Todas as comunidades autónomas presentan baixas taxas de natalidade, de
mortalidade e crecemento natural, pero obsérvanse diferentes contrastes dada a
estructura por idades da poboación, que depende de causas herdadas e actuais:
As causas herdadas son o comportamento tradicional da
natalidade, o desenvolvemento económico que xera migracións
interiores. Obsérvase un avellentamento das rexións emigratorias e o
rexuvenecemento das zonas inmigratorias
As causas actuais: determinadas polos novos factores de
desenvolvemento económico trala crise e a inmigración, que achega
poboación nova e eleva as taxas de natalidade
10. Comunidades autónomas con maior dinamismo demográfico
Comunidades autónomas en declive demográfica. Éxodo rural e avellentamento da
11. Comunidades autónomas con maior dinamismo demográfico (Taxas de
natalidade máis elevadas, mortalidade máis baixa e crecemento natural máis
alto). Presentan unha estructura máis nova, debido a un comportamento máis
natalista, por ser áreas receptoras de migracións interiores no pasado ou por
recibir inmigrantes extranxeiros.
Como excepcións neste apartado temos a Canarias (favorable estructura por
idades que compensa a baixa natalidade) e Navarra (natalidade máis alta).
Comunidades autónomas en declive demográfica: Con taxas de
natalidade máis baixas, taxas de mortalidade máis altas e crecemento
natural máis baixo. Teñen unha estructura demográfica moi envellecida, xa
que sufriron unha forte emigración no pasado (Galicia e interior peninsular),
a incidencia da crise industrial e contar con menos poboación extranxeira.
15. Mobilidade espacial da poboación.
Dentro dos movementos migratorios
españois destacamos as migracións
transoceánicas históricas ate
mediados do século XX ( nas que o
principal destino eran os países de
América Latina) , as migracións
interiores campo-cidade e as
migracións exteriores cara diferentes
países de Europa Central e Occidental
(Suiza, Alemaña, Inglaterra, Francia…).
Estes movementos foron un feito
decisivo que segue a condicionar as
características actuais da poboación. A
elas súmase, dende a década dos anos
90 unha crecente inmigración
estranxeira.
Foto Alberto Martí.
Fonte:www.elcorreogallego.es
16. As migracións interiores son os movementos de
poboación dentro das fronteiras do país. As migracións
interiores tradicionais caraterízanse polos seguintes
trazos:
A motivación foi fundamentalmente laboral.
Os fluxos son unidireccionais entre áreas emigratorias e
inmigratorias.
O perfil característico foi o de persoas novas, con baixo
nivel de cualificación.
Dentro destas migracións interiores tradicionais,
responden a dúas tipoloxías:
As migracións estacionais e temporais, que tiveron o
seu auxe entre o último terzo do século XIX ate a
década dos 60 do século pasado. Estes movementos
emprendíanse con intención de retorno, nuns casos
eran desprazamentos a outras áreas rurais para
efectuar labouras do campo (vendima, sega, olivas…),
e noutros para realizar traballos na construcción,
industria ou servizos
O éxodo rural é unha emigración entre áreas rurais e
urbanas con carácter definitivo ou de longa duración,
para conseguir traballo e ingresos máis altos ou polo
cambio a un mellor nivel de vida na cidade.
17. Migracións
exteriores
Dende 1961
producironse 20 millóns20 millóns
de desprazamentosde desprazamentos
interioresinteriores. A metade da
poboación reside nun
lugar diferente ao do seu
nacemento
18. O ÉXODO
RURALNo primeiro terzo do século XX rexistráronse fortes correntes migratorias dende as zonas
rurais ás cidades, impulsadas polas novas actividades industriais e os servizos das áreas
urbanas. Este fluxo migratorio veuse interrompido pola Guerra Civil (1936-1939) e a
postguerra, para volver a tomar forza de novo nos anos 50, e fundamentalmente durante os 60
e 70.
Nos anos 60 cambiaron de residencia 4,2 millóns de españois, e o 60% das
persoas que migraron instaláronse en outras provincias. Á hora de explicar a
distribución espacial destas migracións interiores cabe ter en conta os diferentes
espazos de orixe e destino:
Os espazos emisores eran áreas rurais do interir peninsular, ou ben
espazos con sistemas agrarios en crise (Andalucía, Estremadura, Castela e
León, Castela A Mancha, Aragón, Asturias, Galicia, etc…).
Os destinos atractivos eran Madrid, Cataluña e o País Vasco, que
estaban en pleno proceso de industrialización. As consecuencias da chegada
de inmigrantes xerou un importante crecemento das grandes áreas urbanas como
Madrid, Barcelona, Bilbao, Valencia, Zaragoza e Sevilla. E, ao tempo, tamén
medraron cidades máis pequenas como Tarragona, Valladolid, Vigo, Avilés ou
Huelva…e as principais áreas turísticas do país.
19. As repercusións destas migracións interiores son:
Son responsables dos desequilibrios na distribución da poboación: xerando
un baleirado do interior e grandes densidades na periferia. Elevan o índice de
masculinidade nalgunhas áreas e causan o avellentamento da poboación do
campo e o rexuvenecemento na cidade.
No plano económico, nas áreas rurais experimentouse un descenso na
productividade e o rendemento. E nas cidades problemas de solo, de vivenda, e
equipamentos e servizos.
Problemas de asimilación no contacto de valores rurais tradicionais e os
urbanos, cunha grande sociedade urbana e competitiva.
As zonas de procedencia sufriron o abandono e o deterioro. E as grandes
cidades o crecemento acelerado xerou problemas de contaminación
atmosférica, ruido…
20. As novas pautas das migracións interiores (1975 ate a actualidade).
As migracións interiores masivas de carácter laboral finalizan bruscamente a
mediados dos anos setenta do século XX. A razón fundamental era a crise
económica que se produciu a causa da suba do prezo do petróleo. Deste xeito,
entre 1975 e 1985 foron debilitándose os fluxos migratorios interprovinciais.
Continúan con menos intensidade, os movementos de poboación nova dende o
medio rural ate a cidade, ao tempo que se inician os movementos de retorno dos
emigrantes en sentido oposto (cidade-campo). As antigas áreas de inmigratorias
industrializadas, sometidas a duros procesos de reconversión, perderon o seu
atractivo e o seu saldo migratorio positivo reduciuse ou volveuse negativo (País
Vasco, Cataluña e Madrid dende os anos 90).
21. Coa recuperación económica a mediados dos 80, os fluxos reactívanse pero
non acadan a intensidade dos tempos do éxodo rural nin os niveis doutros
países europeos. Debemos suliñar un modelo migratorio novo, no que as
migracións interprovinciais (motivacións económicas e busca de emprego)
perden importancia, aumentando as migracións intraprovinciais, orixinadas por
cambios no lugar de residencia, pero non necesariamente por motivos de
traballo.
Na actualidade, a maior parte dos fluxos migratorios son de curta distancia, e
están ligados á expansión urbana. O crecemento das principais cidades desborda
os termos municipais e trasládase aos municipios máis próximos
22. As consecuencias das migracións interiores actuais.
As migracións laborais acrecentan os desequilibrios demográficos e
económicos entre as rexións e no interior das comunidades autónomas e
provincias.
As migracións residenciais intraurbanas causan o envellecemento das áreas
urbanas centrais emisoras e aumenta a poboación das periferias receptoras.
Os movementos pendulares relacionados co traballo ocasionan problemas de
circulación nos accesos as grandes cidades en horas punta e relacionados co
ocio
23. A INMIGRACIÓN
O desenvolvemento
económico cambiou a
dinámica nun país
tradicionalmente emigrante a
un país receptor de
inmigración.
Despois da entrada de
España na UE e a
superación da crise
económica a mediados dos
anos 80, o país comezou a
convertirse en destino dos
fluxos migratorios
internacionais. Diferenciamos os extranxeiros nacionalizados tras varios anos de
permanencia no país, que ser españois de pleno dereito; os inmigrantes
legais, que obteñen permiso de residencia e manteñen a súa
nacionalidade de orixe; e ilegais, máis difíciles contabilizar que se cifran
nuns 200.000.
24. As causas da atracción son:
Por parte española: a necesidade de man de obra co desenvolvemento económico
dende 1995, sobre todo empregos de baixa cualificación. E certas medidas que atraeron a
novos inmigrantes como a regularización de ilegais (2000 e 2005) e de reagrupamento
familiar.
Como factores determinantes debemos destacar a proximidade de España a África, os
lazos históricos-culturais con América Latina e a atracción das bondades do clima
mediterráneo para as persoas do centro e norte de Europa.
Por parte dos inmigrantes inflúen motivos económicos e motivos políticos.
No tocante é inmigración extranxeira en España podemos distinguir dúas
fases nas que se produciu un cambio importante no número de
extranxeiros no país e na súa composición.
25. Nunha primeira fase que situamos nos anos 80 do s.XX, a maior parte dos
extranxeiros residentes no país procedían de occidente, centro e norte de
Europa. As motivacións fundamentais neste fluxo migratorio eran:
- Numerosos xubilados europeos que elixen España como lugar de retiro,
para poder disfrutar do seu clima e estilo de vida. Estes cidadáns
concentráronse na costa mediterránea e nos arquipélagos Baleares e
Canario, hoxe continúan a representar unha porcentaxe importante das súas
poboacións.
- Outro grupo a destacar é o dos traballadores das multinacionais europeas
que foron asentándose fundamentalmente en cidades como Madrid e
Barcelona.
- Unha importante colonia marroquí comeza a chegar a España durante esta
etapa na busca de emprego.
26. A segunda fase ten lugar na década dos 90 e primeiros anos do século XXI,
chegaron ao noso país numerosos cidadáns procedentes de Europa do Leste,
países Latinoaméricanos e asiáticos, ó tempo que continúa o fluxo norteafricano
(fluxo Sur-Norte).
A maior parte dos inmigrantes procede na actualidade de América Latina, norte de
África e Europa. Entre os primeiros, destacan os ecuatorianos, colombianos,
bolivianos e peruanos. Os inmigrantes chegados do Norte de África proceden
maioritariamente de Marrocos. E de países europeos como Romanía, Inglaterra,
Bulgaria, Alemania e Italia xorden fluxos cara España. Tamén existe un importante
colectivo de cidadáns chineses.
27. A distribución espacial e a actividade da poboación inmigrante
A poboación extranxeira concéntrase nas áreas máis dinámicas
do territorio español, dadas a maior oportunidade de emprego.
Destacan especialmente Madrid, o litoral mediterráneo e as illas.
Ainda que a poboación inmigrante ten presencia na maioría do
territorio, ten unha maior concentración nas grandes cidades.
29. Os efectos da inmigración
Os inmigrantes, co seu traballo, contribuiron de forma decisiva ao crecemento
económico de España nos anos previos á crise económica. A chegada de
poboación extranxeira freou o proceso de avellentamento da poboación, xa que o
perfil é de poboación adulta nova e as súas taxas de natalidade son superiores ás
da poboación española. Tal cuestión é importante para o mantemento do sistema
de pensións e a Seguridade Social. Coa chegada masiva de inmigrantes
prodúcese unha diminución na proporción de poboación dependente e un aumento
no número de contribuíntes. En relación á integración social dos inmigrantes, a
situación é moi diferente segundo os colectivos, pois algúns teñen maiores
facilidades para a integración, neste apartado temos como elementos
determinantes cuestións básicas como a língua e a cultura.
30. Consecuencias demográficas:
Os inmigrantes contribuiron positivamente ao crecemento demográfico de
España nos últimos anos de forma directa e polo incremento nas taxas de
natalidade.
Consecuencias económicas:
Achega poboación activa e colabora ao crecemento do PIB, desempeñan, en
ocasións, tarefas duras e mal remuneradas.
Relaciónase con algúns problemas como a perda de competitividade, a presión
á baixa sobre os salarios, a acentuación da escasa mobilidade xeográfica dos
traballadores españoisa e o aumento do déficit exterior debido ás remesas
enviadas aos países de orixe.
Fonte: INE 2013
31. Consecuencias sociais:
Consecuencias negativas ao xurdir actitudes xenófobas ou racistas entre algúns
sectores da poboación.
Moitos inmigrantes sofren duras condicións laborais (baixos salarios, longas xornadas,
ausencia de seguros) e malas condicións de vida en barrios marxinais e vivendas de
escasa calidade.
As dificultades de integración, debido ás diferenzas culturais, lingüísticas e relixiosas,
poden suscitar tensións coa poboación autóctona.