More Related Content
What's hot (20)
Similar to Olerkigintza (20)
More from martasena (13)
Olerkigintza
- 1. OLERKIGINTZA Literaturaren agerpen berezia da. Adierazpen artistiko zaharrenetakoa da. Literatur jarduera honetan dabiltzanak olerkariak edo poetak dira.
- 2. LITERATURA UNIBERTSALA POESIAREN EZAUGARRIAK Ezaugarri estetikoak garrantzitsuak, esanahia ez hainbeste. Literatura baliabide asko. Zehatza eta laburra. Ideiek ez diote prozesu logiko bati jarraitzen: lizentzia poetikoa. Gizakiaren kezkez eta sentimenduez hitz egiten da. OLERKIGINTZAREN HISTORIA TXIKIA Erdi aroan poesia erlijiosoa zen, Jainkoari zuzendua. Errenazimentua heltzean, humanismoan oinarritzen zen. Barrokora iristean poesia ederragotu egin zen hizkuntza aberasteko. XVIII. mendeak neoklasizismoa ekarri zuen. XIX. mendean erromantizismoa sortu eta poesia lirikoa agertu zen. XIX. mendearen bigarren zatian eta XX. Mendearen hasieran poesia berritu zen.
- 3. EUSKAL LITERATURA EUSKARAZKO OLERKIGINTZA Prosak baino indar handiagoa. Irakurle alfabetatu gutxi oraintsura arte. Herrian kantatutako olerkiak nagusitu. Bertso neurriak kontuan hartu. Lehenengo poesia idatzia XVI. mendean, baina urrezko aroa XVII. mendean izan zen. Erlijioa nagusi baina amodiozko eta euskara goraipatzeko olerkiak ere badaude. XVIII. mendetik aurrera euskarak zailtasun handiak.
- 4. HIRU EUSKAL OLERKARI ETA BESTE Etxeparek euskarazko lehen libruruan idatzi zituen bere olerkiak. Lazarragaren eskuizkribuan prosa. Baina interesgarriagoa da bere lan poetikoa. Herri literatura da nagusi, baina maitasuna ere aipatzen du. Oihenart XVII. mendean bizi zen eta poesia gorengo mailara heldu nahi zuen.Neurria eta errima zaintzen zituen. XVIII. mendeari basamortua deitzen zaio. XIX. mendean erromantizismoak abertzaletasuna eta euskararekiko atxikimendua berpiztu zituen.
- 5. B I Z I T Z A : Eiheralarre herriko apaiza izan zen. 1493. urtean jaio zen. Preso egon zen Fernando Katolikoak Nafarroako erreginaren kontra egindako guda garaian. L A N A : Etxeparek euskarazko lehenengo liburua idatzi zuen: Linguae Vasconum Primitiae eta 1545ean Bordelen argitaratu zuen. Bertsozko liburua zen baina hizkuntzalari batzuk prosatzat jo zitekeela uste zuten. Bertsolaritza teknikak erabili ditu, poeta landuen metrika ezagutzen ez baitu. B E R N A R T E T X E P A R E
- 6. ETXEPAREREN HIZKERA ETA EUSKARA Bere hizkerak interes handia piztu du. Ekialdeko behe-nafarreko euskeraz eta berezko ezaugarri batzuekin idatzi zuen bere lana: Bokalarteko h eta r mutu egiten ditu. Hasierako h mutu egiten du. Ez du -a mugatzailea ipintzen. Bere ortografia nahiko irregularra da ahozko hitzkuntzan oinarritu baita. LIBURUAREN GAIAK: Erlijioa: Ama Birjina eta kristau ikasbidea. Amodioa: bertso lizunak. Autobiografia Euskararen laudorioak .